نگاهی به تُن‌وودها

در این مقاله می‌خواهیم کمی درباره تُن‌وودها یا چوب‌هایی که با آن‌ها گیتار می‌سازند، صحبت کنیم.

همه ما می‌دانیم که تُن گیتار به عوامل گوناگونی بستگی دارد: چوب‌ها، روش‌های ساخت، کیفیت ساخت، قطعات فلزی و مکانیکی، پیکاپ‌ها و آمپلیفایر. پیکاپ‌ها را می‌توان تعویض کرد، آمپلیفایر را نیز می‌توان تغییر داد، حتی می‌توانیم سر راه سیگنال، افکت قرار دهیم، ولی چوب‌های تشکیل‌دهنده گیتار را نمی‌توانیم تغییر دهیم؛ پس بسیار مهم است که از ابتدا، گیتار درست را انتخاب کنیم.

واقعیت این است که معمولاً افراد معمولی وقتی سولو شما را می‌شنوند، توجهی به چوب‌های تشکیل‌دهنده گیتار شما ندارند؛ ولی شما توجه دارید… یا باید داشته باشید.

با اینکه آمپلیفایر و پیکاپ‌ها بخش اصلی صدای گیتار را تشکیل می‌دهند، اما آنها در واقع تنها بنیان گیتار شما که همان چوب‌ها و ساختار گیتار باشد را آمپلیفای می‌کنند.

اکنون بیایید به برخی از تُن‌وودهای مهم نگاهی بیندازیم.

Alder

آلدر، چوبی است سبک با رگه‌های بسته و نزدیک به‌ هم که چندان به چشم نمی‌آیند. این چوب، برای ساخت بدنه گیتار ایده‌آل است. آلدر میدرنج‌هایی قوی تولید می‌کند، ولی هم‌زمان بیس‌هایی قوی و تریبل‌هایی روشن نیز ارائه می‌نماید.

زیستگاه طبیعی: سواحل غربی ایالات متحده

Swamp Ash

چوبی سبک، با منافذ باز و رگه‌های زیبا. برای رنگ کردن سوامپ اَش، باید منافذ باز آن را با مواد پرکننده بست. میدرنج‌های ارائه‌شده توسط این چوب بسیار قوی هستند، ولی بیس‌هایی قوی و تریبل‌هایی روشن نیز در کنار این میدرنج‌ها حضور دارند. شخصیت صدایی این چوب، بسیار مشابه آلدر است، ولی بیس‌های آن کمی بهتر است. برای درک بهتر صدای سوامپ اَش، به یک گیتار قدیمی که توسط لئو فندر ساخته شده، فکر کنید؛ آن صدای آشنا از سوامپ اَش برمی‌آید.

زیستگاه طبیعی: مناطق جنوبی آمریکای شمالی

Northern Ash

پسرعموی کمتر شناخته‌شده Swamp Ash!

از آنجا که این چوب از سوامپ اَش سنگین‌تر است، طرفدار کمتری دارد، ولی بیس‌های اتک‌دار و میدرنج‌های قوی‌تر و بهتری تولید می‌کند. این شاخصه‌ها، آن را به انتخابی مناسب‌ برای سبک‌های هِوی‌ بدل می‌نمایند.

زیستگاه طبیعی: آمریکای شمالی

Tasmanian Blackwood

این چوب که از خانواده آکاسیاها به شمار می‌رود، برای ساخت بدنه و دسته استفاده می‌شود. Tasmanian Blackwood، چوبی است سنگین و به همین دلیل در هنگام ساخت بدنه گیتار با آن، برای پایین آوردن وزن، اغلب از تکنیک chambering (ایجاد محفظه‌های توخالی در داخل بدنه) استفاده می‌شود. این چوب، ارائه‌کننده فرکانس‌های بم تمیز، میدرنج کمی برجسته و تریبل‌های روشن است. بین Tasmanian Blackwood و Koa که یک تُن‌وود پرهوادار بومی هاوایی است، شباهت‌هایی وجود دارد.

زیستگاه طبیعی: جنوب شرقی استرالیا

Bois De Rose

رنگ بنفش تیره رگه‌ها و ساختار بسیار متراکم این چوب، آن را به گزینه‌ای عالی برای ساخت فینگربورد بدل نموده است. البته اخیراً صادرات چوب در ماداگاسکار شدیداً تحت کنترل قرار گرفته و دسترسی به این چوب تقریباً جزو محالات است. چوب Bois De Rose، از لحاظ صدایی به کوکوبولو بسیار شبیه است.

زیستگاه طبیعی: ماداگاسکار

Bubinga

ساستین معرکه و تُن روشن به همراه فرکانس‌های بم چاق‌وچله، Bubinga را به چوبی بسیار مناسب برای ساخت دسته گیتار بیس بدل کرده است. به دلیل وزن بالای این چوب، در ساخت بدنه گیتار با آن باید از تکنیک chambering و سبک‌سازی چوب استفاده شود.

زیستگاه طبیعی: آفریقای مرکزی

Bocote

Bocote که بعضی اوقات از آن با نام Mexican Rosewood نیز یاد می‌شود، دارای ترکیب رگه‌های خطی و پیچ‌دار قهوه‌ای و زرد است. این چوب سنگین، روغنی است و بنابراین نیازی به فینیش کردن ندارد. صدای آن نسبتاً گرم است و از اَتک و ساستین خوبی برخوردار است.

زیستگاه طبیعی: مکزیک

Buckeye Burl

به‌سختی دو تکه مشابه از Buckeye Burl یافت می‌شود. این چوب، با رگه‌های به‌شدت پیچ‌دار و ترکیبات رنگی بژ، خاکستری، آبی و سیاه، ظاهر بسیار جالبی دارد و نقش و رنگ‌های درهم و عجیب آن بیننده را محو خود می‌کند. Buckeye Burl، از نظر تُنال، بسیار یکدست و بالانس است. این چوب، سبک است و به‌واسطه ساختار نرم آن، تنها در ساخت صفحه رویی (تاپ) بدنه کاربرد دارد.

زیستگاه طبیعی: سواحل شرقی آمریکای شمالی

Carbon Fibre

چطور شد؟ این که چوب نیست! حق با شماست، ولی به هر شکل، فیبر کربن یکی از موادی است که اخیراً در ساخت گیتار به کار گرفته می‌شود. این ماده، بسیار سخت، خمش‌ناپذیر و سبک است. تفکیک نت به نت خوب و تُن شفاف و شیشه‌ای از خصوصیات صدایی آن به شمار می‌رود. فیبر کربن نه‌تنها برای ساخت صفحه رویی، بلکه برای ساخت فینگربورد و دسته نیز بسیار مناسب است. از آن برای ساخت میله‌های تقویت‌کننده داخل دسته‌های چوبی نیز استفاده می‌شود.

زیستگاه طبیعی: NASA 😉

Cocobolo

در رگه‌های شکوهمند کوکوبولو، رنگ‌های نارنجی، قهوه‌ای و حتی زرد و سیاه به چشم می‌خورد. رنگ این چوب در طول زمان تیره می‌شود، ولی تمام ویژگی‌های آن همچنان باقی می‌ماند. میدرنج عالی بدون گرما و روشنی زیاد، از ویژگی‌های صدایی کوکوبولو است. روغنی بودن این چوب، کار چسباندن آن را مشکل می‌سازد، ولی همین شاخصه، نوازندگی را دلچسب و نگهداری از آن را آسان می‌کند. Cocobolo برای ساخت فینگربورد مناسب است و به Brazilian Rosewood شباهت زیادی دارد.

زیستگاه طبیعی: آفریقای مرکزی

Ebony

اِبونی از آفریقا می‌آید و برای ساخت فینگربورد و صفحه رویی به کار گرفته می‌شود. گاهی هم کل دسته از این چوب ساخته می‌شود. به‌واسطه رگه‌های ریز و بسته و عدم وجود خلل و فرج، اِبونی حسی بسیار نرم و صیقلی به دسته و فینگربورد می‌بخشد. این چوب، روشن‌ترین صدا در میان چوب‌ها را دارد که آن را به همراه اتک‌هایی ضربه‌دار ارائه می‌کند.

زیستگاه طبیعی: آفریقا

Pale Moon Ebony

چوبی چشمگیر، خیره‌کننده و بسیار گران‌قیمت که صدایی بسیار متمرکز با بیس‌های کنترل‌شده و تریبل‌های واضح ارائه می‌کند. هرگز نمی‌توان دو تکه از آن را یافت که به هم شبیه باشند. این چوب برای ساخت فینگربورد عالی است، ولی به‌سختی می‌توان قطعه‌ای آن‌قدر بزرگ از آن را یافت که بتواند تشکیل‌دهنده بدنه گیتار با‌شد.

زیستگاه طبیعی: جنوب شرقی آسیا

Koa

نگاه کردن به چوب Koa، حقیقتاً یک لذت بصری است. نوارهای زیبای طلایی و قهوه‌ای که گاهی به شکل مواج نیز یافت می‌شوند، ظاهری شگفت‌انگیز به آن می‌بخشند. به‌واسطه کمبود این چوب، دسترسی به آن محدود است و جزو چوب‌های قیمتی به‌حساب می‌آید. Koa به Brazilian Mahogany و Tasmanian Blackwood شباهت زیادی دارد (البته با فرکانس‌های تریبل بیشتر). این چوب، هم برای ساخت دسته و هم برای ساخت بدنه، مناسب است.

زیستگاه طبیعی: هاوایی

Rock Maple

Rock Maple، چوب استاندارد برای ساخت دسته است. این چوب در مقابل نیروی کششی سیم‌ها بسیار مقاوم است و تُن ارائه‌شده توسط آن روشن است.

زیستگاه طبیعی: شمال شرقی آمریکای شمالی

Flame Maple

چوبی باثبات و محکم با تریبل‌های روشن. در صورتی که Flame Maple با چوب‌هایی با صدای گرم‌تر ترکیب شود، موجب می‌شود که بیس‌های کنترل‌شده‌تری ارائه کنند. این چوب در ساخت فینگربورد، دسته و صفحه رویی بسیار رایج است. موج‌های ایجادشده در این نوع از میپل، حاصل فشرده شدن فیبر چوب توسط وزن خود درخت است. تقریباً از هر ۵۰ درخت میپل، یکی دارای این اشکال مواج است. اکثر میپل‌ها از سواحل شرقی آمریکا و کانادا برداشت می‌شوند.

زیستگاه طبیعی: شمال شرقی آمریکای شمالی

Quilt Maple

این نوع میپل، ارائه‌دهنده صدایی روشن است. این روشنی و شفافیت، نسبت به آنچه از Flame Maple به گوش می‌رسد، کمی کمتر است. ترکیب Quilt Maple با چوب‌هایی که صدای گرم‌تری دارند، باعث ارائه بیس‌های کنترل‌شده‌تر از آن‌ها می‌شود. این چوب، برای ساخت صفحه رویی بسیار متداول است، ولی به‌هیچ‌وجه مناسب ساخت دسته نیست. اشکال قلوه‌ای آن، حاصل فشرده شدن فیبر چوب توسط وزن خود درخت است. تقریباً از هر ۱۰۰ درخت میپل، تنها یکی دارای این اشکال است و از هر ۱۰۰۰ درخت میپل، فقط یکی ارائه‌دهنده اشکال مورد نظر و علاقه‌ی گیتارسازان سخت‌گیر است. این چوب از سواحل غربی ایالات متحده می‌آید.

زیستگاه طبیعی: پاسیفیک آمریکای شمالی

Birdseye Maple

چوبی باثبات و محکم با تریبل‌های روشن. در صورت ترکیب با چوب‌هایی که صدای گرم‌تری دارند، باعث تولید بیس‌های کنترل‌شده‌تر توسط آن‌ها می‌شود. استفاده از این چوب در ساخت دسته و صفحه رویی بسیار رایج است، ولی بیشتر در ساخت فینگربورد کاربرد دارد.

زیستگاه طبیعی: شمال شرقی آمریکای شمالی

Brazilian Mahogany

به‌صورت سنتی، از این چوب برای ساخت گیتارهای سالید بادی استفاده می‌شود. Brazilian Mahogany، صدایی گرم‌ و نرم ارائه می‌کند. معمول است که برای افزودن مقداری تُردی و اتک به گیتارهای ساخته‌شده از این چوب، از چوبی با صدای روشن‌تر برای ساخت صفحه رویی یا فینگربورد استفاده شود تا ساز برای سبک‌های راک و متال مناسب‌تر شود.

زیستگاه طبیعی: آمریکای شمالی

Pacific Mahogany

این‌ گونه مشابه Brazilian Mahogany است، ولی تحت شرایط متفاوتی رشد می‌کند. این شرایط متفاوت، ضمن حفظ همه خصوصیات ماهوگانی، باعث سبکی وزن این چوب می‌شود.

زیستگاه طبیعی: فیجی

Pau Ferro

این چوب از نظر روشنی صدا به پای اِبونی نمی‌رسد، ولی از میپل صدای روشن‌تری تولید می‌کند. Pau Ferro، بعد از پولیش خوردن سطحی بسیار نرم و صیقلی ارائه می‌کند و در نتیجه، برای ساخت فینگربورد بسیار مناسب است. در ضمن، به نسبت اکثر چوب‌هایی که در ساخت فینگربورد استفاده می‌شوند، در مقابل سایش و فرسودگی مقاوم‌تر است.

زیستگاه طبیعی: آمریکای جنوبی

Poplar

بعضی از سازندگان گیتار که مدل‌هایی با رنگ‌های سالید و غیر شفاف می‌سازند، برای ساخت بدنه از پاپلار استفاده می‌کنند. دلیل آن هم روشن است؛ این چوب از نظر کاراکتر صدایی بسیار به آلدر نزدیک است، ولی رگه‌های خاکستری یا حتی بعضی اوقات سبز آن، زیبایی چندانی ندارد.

زیستگاه طبیعی: سواحل شرقی ایالات متحده

Brazilian Rosewood

سلطان تُن‌وودها! این‌ گونه در معرض انقراض است و تجارت آن ممنوع است، اما هنوز می‌توان با قیمتی گزاف، به قطعاتی از آن دست یافت. به‌علاوه، گذراندن آن از مرزهای بین‌المللی غیرمجاز است. به‌هرحال، تُن هیچ چوب دیگری با تُن غنی، گرم و حجیم Brazilian Rosewood قابل‌مقایسه نیست.

زیستگاه طبیعی: برزیل

Honduran Rosewood

Honduran Rosewood، تُنی گرم و کمی شیشه‌ای ارائه می‌کند و برای ساخت فینگربورد بسیار مناسب است. رنگ و رگه‌های جالب این چوب، جذابیت آن را دوچندان می‌کنند.

زیستگاه طبیعی: هندوراس

Indian Rosewood

Indian Rosewood، با بهره‌مندی از رگه‌های قرمز، قهوه‌ای و حتی خطوط سیاه، چوبی بسیار زیباست. تُن گرم با تریبل‌های نرم، آن را به یک انتخاب عالی برای ساخت فینگربورد، دسته، صفحه رویی و بدنه گیتار بدل نموده است.

زیستگاه طبیعی: هند، سریلانکا و اندونزی

منبع: OrmsbyGuitars

ترجمه: بابک آخوندی