موسیقی پانک از زمان شکلگیری خود تا به امروز، شاهد تحولاتی بسیار بوده است و شاید اکنون شباهت چندانی به ماهیت اولیه خود نداشته باشد. اما در طی دهههایی که از عمر این سبک میگذرد، گیتاریستهای برجستهای وجود داشتهاند که نام آنها با موسیقی پانک گره خورده است و با شنیدن اسم آنها، سریعاً به یاد این سبک میافتیم. حتی برخی از این افراد با مهارت خارقالعاده خود، به گیتاریستهایی افسانهای تبدیل شدهاند که طرفداران تمامی سبکهای موسیقی با آنها آشنایی دارند و تکنیک و هنر نوازندگی آنها را مورد تمجید قرار میدهند.
در این مطلب، به چندی از گیتاریستهای فعال در عرصه موسیقی پانک میپردازیم که توسط نویسندگان و مخاطبان Guitar World، بهعنوان تأثیرگذارترین گیتاریستهای این سبک انتخاب شدهاند و کارنامه فعالیت آنها در این زمینه را نیز به شکلی اجمالی مورد بررسی قرار میدهیم.
۱- جانی رامون
به عقیده ما هر گیتاریستی باید نواختن حداقل یکی از آثار جانی رامون (Johnny Ramone) را بیاموزد. برخی از افراد فکر میکنند که یادگیری لذتبخش قطعات رامون بدین معناست که بازآفرینی تکنیک او هم آسان است؛ اما کمتر کسی میداند که او تمامی پاورکوردهای دیوانهوار خود را تنها با داون پیکینگ (ضربات رو به پایین پیک گیتار) مینواخته است. ترسناکتر آنکه جانی این تکنیک دشوار را در اجراهای زنده با تمپویی بسیار بالاتر از سرعت اصلی آثار خود به کار میگرفته است.
صدای گیتار رامون، خشونتی استثنایی دارد که با تکنیک آلتنرنت پیکینگ (ضربات پیک بالا و پایین به سیمها) به هیچ وجه قابل دستیابی نیست. این تن خشن و متفاوت، الهامبخش شکل کلی ریتم سبکهایی چون ترش (thrash) در دهه هشتاد و پاپ پانک در دهه نود میلادی بوده است و شاید بتوان گفت هر اثری که در آن پاورکورد با نتهای دولاچنگ به کار گرفته شده است، نشانی از رامون را در خود دارد.
۲- استیو جونز
استیو جونز (Steve Jones) یکی از مشهورترین چهرهها در صحنه موسیقی پانک است و نیاز چندانی به معرفی ندارد. برخی از بهترین لحظات نوازندگی جونز با گروه موسیقی مشهور پیستولز، در اولین تکآهنگ این گروه به نام Anarchy in the UK رقم خورده است. وی در سال ۲۰۱۲ طی مصاحبهای با مجله Total Guitar در این مورد گفته است: «در زمان تمرین قطعه Anarchy in the UK، همزمان با این که جان در گوشه اتاق در حال نوشتن ترانه موسیقی بود، اجرایی درخشان را از خود به جا گذاشتیم. این اثر دو سولو دارد که برای من شاخصهای بسیار جذاب است. Anarchy in the UK در میان تمامی سینگلهای گروه پیستولز، آرامترین قطعه بود و اگر میخواهید آن را یک موسیقی در سبک پانک بدانید، باید در نظر داشته باشید که این اثر، به هیچ وجه یک آهنگ سریع و تهاجمی نیست و احتمالاً شما را به یاد کارهای گروه Booker T. & The MGs میاندازد.»
«ترکهای گیتار الکتریک بسیاری در این قطعه وجود دارد؛ بهحدی که الان تعداد آنها را به خاطر ندارم! در ضبط یکی از ریتمهای Anarchy in the UK از پدال MXR Phase 90 نیز استفاده کردم. به یاد دارم که در حین ضبط، پرودوسر مدام به من تذکر میداد که کوک گیتار خود را بالا ببرم. این تذکرات مرا کلافه کرده بود؛ اما الان با گوش دادن به این اثر، خوشحالم که او متوجه این مشکل شده بود. همچنین خوشحالم که به حرف او گوش دادم و کوک گیتار خود را بالا بردم! به نظرم همین دقت و ظرافت است که آلبوم ما را از آثار گروههایی چون The Clash و The Damned متمایز ساخته است. در واقع، ما در تولید آلبوم خود دقت بیشتری به خرج دادیم و بیمحابا و عجولانه، تنها به نواختن و ضبط آن نپرداختیم.»
۳- میک جونز
سولوهای گیتار الکتریک در موسیقی پانک نیز باید همانند سایر اجزای آن، در مرزی باریک قدم بردارند: این بخش از موسیقی پانک باید بسیار ملودیک و ساده باشد و در عین حال، آبکی و قابل پیشبینی به نظر نرسد. همچنین سولوی گیتار آثار موسیقی پانک باید خشونت و قدرت لازم برای قرارگیری در کنار سایر اجزای پرقدرت این سبک را داشته باشد. بسیاری از هنرمندان پانک، بهکلی از بهکارگیری سولو در موسیقی خود خودداری میکنند؛ اما لیکهای زیبای میک جونز (Mick Jones)، جذابیت خود را حتی در دوران چیرگی سینتیسایزر در اوایل دهه هشتاد میلادی نیز حفظ کردند.
جونز در نوازندگی خود از ترفندهای گیتاریستهایی چون کارل پرکینز (Carl Perkins) استفاده میکرد و همزمان بارقههایی بارز از موسیقی اسکا (ska) و رگی (reggae) را نیز به موسیقی خود میافزود و بدین نحو، راه نوازندگان نسلهای بعد از خود را برای ترکیب این سبکها هموار کرد. میک جونز در همکاری با گروه کلش (The Clash)، مرزهای موسیقی پانک را درنوردید و به شکلگیری صحنه موسیقی پست پانک (post-punk) نیز کمکی شایان کرد. بعدها نیز او با پیوستن به گروه Big Audio Dynamite، به فتح قلمروهایی جدید و دستنخورده از موسیقی پرداخت و به یکی از نوآورترین گیتاریستها در سبک خود تبدیل شد.
۴- ایان مککی و گای پیچوتو
گای پیچوتو (Guy Picciotto) و ایان مککی (Ian MacKaye)، دو گیتاریست گروه موسیقی فوگازی (Fugazi)، حتی امروز نیز طرفدارانی دوآتشه و متعصب دارند. بسیاری از موزیسینهای سبک پانک، رویکردی مستقل و بدون اتکا به لیبلهای بزرگ موسیقی را پیش گرفتهاند؛ اما این دو نابغه، سطحی جدید از این رویکرد را دنبال میکنند. زمانی که احمت ارتگون (Ahmet Ertegun)، مدیرعامل لیبل Atlantic Records چکی سفید را به ایان و گای داد تا این دو گیتاریست به لیبل او بپیوندند، با مخالفت سرسختانه آنها مواجه شد. بعدها، مککی و پیچوتو بهطور مستقل و بدون تکیه به شهرت هیچ لیبل و فرد ثانویهای، به شهرتی جهانی دست یافتند و تا مدتها بلیت اجراهای خود را با قیمت باورنکردنی تنها ۵ دلار به فروش میرساندند.
این بیآلایشی و سادگی محض، در سبک نوازندگی مککی و پیچوتو نیز بهوضوح حس میشود و خشم و ریتم سریع آن، استیجهای کوچک سراسر لندن را به لرزه درمیآورد. امروزه میتوان بهجرأت گفت که هر گروه پانک تازهتأسیسی، حداقل در یکی از بخشهای صدای موسیقی خود، از رویکرد فوگازی الهام گرفته است.
۵- بیلی جو آرمسترانگ
بیلی جو آرمسترانگ (Billie Joe Armstrong)، گیتاریست گروه موسیقی مشهور گرین دی (Green Day)، مهارت ویژهای در تولید صداهایی قدرتمند به وسیله گیتار الکتریک دارد! بیلی بهحدی در نوازندگی شاخص عمل میکند که پال گیلبرت (Paul Gilbert) او را به خاطر تکنیک داونپیکینگ خارقالعادهاش، یکی از برترین گیتاریستهای دنیا خوانده است. بهکارگیری این تکنیک در کنار مهارت استادانه آرمسترانگ در پالم میوتینگ و نواختن ریف به وسیله پاورکورد، وی را به یکی از رقبای غول سبک ترش متال، یعنی جیمز هتفیلد (James Hetfield) تبدیل کرده است. بیلی جو آرمسترانگ را میتوان یکی از افرادی دانست که جایگاه موسیقی پانک را بهعنوان یک سبک موسیقی معاصر تا به امروز حفظ کرده است.
از آنجایی که سبک نوازندگی بیلی در میان طرفداران پانک بسیار محبوب است، تصمیم گرفتیم تا با آموزش چند ترفند فرتگیری و پیکینگ، به شما کمک کنیم تا شبیه به این نوازنده بزرگ ساز بزنید:
نحوه در دست گرفتن پیک توسط بیلی جو آرمسترانگ
بیلی پیک گیتار را در میان انگشت اشاره و شست خود، با زاویه نگه میدارد؛ بهطوری که کاملاً صاف بر روی انگشتان او قرار نمیگیرد و بر آنها عمود نیز نیست. این نحوه در دست گرفتن پیک، زاویهای حدوداً ۳۰ درجهای به پیک او نسبت به سیمهای گیتار الکتریک میبخشد که باعث تن خشن و قدرتمند ساز میشود و همچنین مقاومتی کمتر در برخورد با سیمهای گیتار را رقم میزند که نوازندگی سریع را برای او تسهیل میکند.
نحوه فرتگیری بیلی جو آرمسترانگ
زمانی که بیلی به نواختن پاورکوردهایی با نت ریشه روی سیم پنجم میپردازد، نوک انگشتان او با سیم ششم و چهارم برخورد میکند و به این شکل، این دو سیم میوت میشوند. این تکنیک میتواند نواختن بسیاری از قطعات موسیقی، همچون سولوی American Idiot را برای شما بسیار تسهیل کند.
دیگر گیتاریستهای مهم در صحنه موسیقی پانک
شش نوازندهای که در بالا به شما معرفی کردیم، به اعتقاد ما مهمترین گیتاریستها در صحنه موسیقی پانک بودند. اما برخی دیگر از نوازندگان نیز در این سبک موسیقی فعال بوده یا هستند که به نوع خود، تأثیری عمیق بر آن گذاشتهاند و مهارت بسیاری نیز در نواختن گیتار الکتریک دارند. در واقع، این افراد نیز بهحدی در صحنه موسیقی پانک اهمیت دارند که عدم ذکر نام آنها در این مطلب، کملطفی است! در ادامه، چندی از این گیتاریستها را به شما معرفی خواهیم کرد:
ران اشتون
ران اشتون (Ron Asheton) یکی از تأثیرگذارترین گیتاریستها در سبک پانک است که بیش از هر چیز، به تأسیس گروه استوجز (Stooges) همراه با ایگی پاپ (Iggy Pop) مشهور است. از آنجایی که استوجز یکی از اولین بندهایی است که در صحنه موسیقی پانک ظاهر شده است، میتوان اشتون را یکی از ابداعکنندگان سبک پانک دانست.
جون جت
جون جت (Joan Jett) یکی از معدود زنان گیتاریست در سبک پانک در دوران خود بود که با پاورکوردهای فوقالعاده و آهنگسازی حماسی خود، به چهرهای برجسته در این سبک از موسیقی تبدیل شد و راه را برای سایر زنان برای فعالیت در سبک پانک هموار ساخت.
تام ورلین
کلمات «استاد موسیقی» و «پانک»، دو کلمه کاملاً متناقض با یکدیگر به نظر میرسند؛ اما تام ورلین (Tom Verlaine)، بنیانگذار و گیتاریست گروه موسیقی تلویژن (Television)، با بهکارگیری تکنیکها و ایدههای بسیار پیشرو و خلاقانه، به همگان ثابت کرد که موسیقی پانک نیز میتواند بسیار وزین باشد.
گرگ گین
گرگ گین (Greg Ginn)، بنیانگذار و گیتاریست گروه Black Flag، ایدههایی متفاوت همچون عناصر موسیقی جز، بریک بیت و از همه جالبتر، نوازندگی با سرعت پایین را به صحنه موسیقی پانک معرفی کرد!
جانی تاندرز
کمتر موزیسینی در دنیا وجود دارد که بتواند ادعا کند الهامبخش چند گروه موسیقی بسیار متفاوت همچون اسمیتز (The Smiths)، گانز اند روزز (Guns n’ Roses) و پیستولز بوده است؛ اما جانی تاندرز (Johnny Thunders) یکی از این افراد است و بهواقع، جرقهای قدرتمند برای شکلگیری ماهیت صوتی تمامی این گروههای موسیقی با سبکهایی بسیار متفاوت از یکدیگر بوده است.
کریس استین
کریس استین (Chris Stein)، گیتاریست گروه موسیقی بلاندی (Blondie)، با الهامگیری از سبکهایی همچون رگی و دیسکو، ماهیتی متفاوت به نوازندگی خود در سبک پانک بخشیده بود که تا به امروز توسط هیچ نوازنده دیگری قابل بازآفرینی نبوده است.
دیوید بیرن
گروه تاکینگ هدز (Talking Heads) که گیتاریست آن دیوید بیرن (David Byrne) بود، همواره رویکردی بسیار تجربی به ساخت موسیقی داشت و تقریباً سبک و صدایی باقی نمانده است که توسط این گروه امتحان نشده باشد! بسیاری بر این اعتقادند که روش متفاوت و تجربی ساخت و نواختن موسیقی توسط تاکینگ هدز، باعث شکلگیری موسیقی نیو ویو (new wave) شده است.
جوردی واکر
جوردی واکر (Geordie Walker) که در موسیقی متال و اینداستریال نیز به اندازه موسیقی پانک محبوب است، با حضور در گروه کیلینگ جوک (Killing Joke)، عناصری بسیار جذاب چون آرپژهایی نفسگیر را به آن افزود و امروزه نیز در میان جمعی از طرفداران موسیقی پانک و بعضاً متال، یکی از محبوبترین گیتاریستها به شمار میرود.
رولند هاوارد
شاید بتوان گفت که سبک موسیقی گاث (goth) بدون وجود رولند هاوارد (Rowland Howard)، گیتار الکتریک جزمستر (Jazzmaster) متفاوت او و گروه موسیقی وی یعنی برثدی پارتی (Birthday Party)، هیچگاه شکل نمیگرفت.
جان مکگیک
صدای گیتار الکتریک بسیار عجیب جان مکگیک (John McGeoch)، باعث محبوبیت گسترده او در صحنه موسیقی پانک شد و همچنین زمینه همکاری او با گروههایی چون Magazine و Public Image Ltd را نیز فراهم کرد.
اندی گیل
تأثیر اندی گیل (Andy Gill) بر روی موزیسینها و گروههای موسیقی دیگر، بعضاً از شهرت شخص او و گروه موسیقیاش یعنی گنگ آو فور (The Gang of Four) فراتر بوده است. گروههای موسیقی همچون آرایام (REM)، نیروانا (Nirvana) و رد هات چیلی پپرز (Red Hot Chili Peppers) و موزیسین مشهور فرانس فردیناند (Franz Ferdinand)، بخشی مهم از ماهیت صوتی و شهرت خود را مدیون گیل و نوآوری او در موسیقی و نوازندگی هستند.
اگر طرفدار سبک پانک هستید، کدامیک از افراد نامبرده در این مطلب، گیتاریست محبوب شماست؟ نام او و دلیل علاقه خود به او را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: Guitar World
نویسنده: Jonathan Horsley
مترجم: امیر تولی