نحوه نواختن ساز درست به اندازه چوبی که برای ساخت ساز از آن استفاده شده و سیمهایی که روی آن نصب شدهاند، در صدادهی نهایی آن تأثیر دارد. مسائل بنیادی بسیاری هستند که نوازندگان تازهکار از آنها غفلت میکنند و امروز متیو کویلیام (Matthew Quilliam) پنج روش ظریف اما مؤثر را برای دریافت صدای بهتر از یوکللی (اوکولهله) به ما نشان می دهد.
۱. نقطه طلایی را پیدا کنید
یکی از جنبههای متمایزکننده یوکللی این است که برخلاف سایر سازهای فرتدار، سیمها را در قسمت حفره صدا نمینوازیم. در یوکللی سیمها در نقطهای نواخته میشوند که به آن نقطه طلایی میگوییم. نقطه طلایی معمولاً در حوالی فرت ۱۲ یا محل اتصال دسته به بدنه است. این محدوده درست در نقطه وسط طول سیم جایی میگیرد که کمترین تنش (تِنشِن) را تجربه میکند. ضربه زدن به این نقطه باعث میشود سیم بهطور آزاد نوسان کرده و صدایی گرم و زیبا تولید کند. برای پیدا کردن نقطه طلایی ساز خود میتوانید در نقاط مختلف طول سیم به آن ضربه بزنید. خواهید دید که با دور شدن از بریج، صدای ساز گرمتر میشود؛ زیرا سیم در این نقاط تنش کمتری دارد. به دنبال نقطهای بگردید که هم صدای زیبایی داشته باشد و هم نوازندگی در آن نقطه راحت باشد.
۲. انگشتی که با آن به سیم ضربه میزنید را درست انتخاب کنید
استفاده از هر یک از پنج انگشت برای ضربه زدن به سیم یوکللی صدایی متفاوت ایجاد میکند و میتوانید با استفاده از انگشتهای مختلف صداهای متفاوتی نیز دریافت کنید. بهطور معمول بخش گوشتی شست برای ایجاد صدای گرم و آرام مورد استفاده قرار میگیرد که صدایی سنتی و ملایم است. از ناخن انگشت اشاره نیز میتوان برای ایجاد صدایی خشنتر و دستیابی به صدای براق یوکللیهای امروزی استفاده کرد. صدای انگشت اشاره، قدرت و انرژی بیشتری نسبت به انگشت شست دارد. استفاده از انگشتهای مختلف را امتحان کنید تا ببینید کدامیک برای شما راحتتر بوده و در آهنگهایی که مینوازید صدای بهتری تولید میکند. میتوانید از ترکیب انگشتان مختلف استفاده کرده و برخی آهنگها را با انگشت شست و برخی را با انگشت اشاره بنوازید. بهتر است حالات مختلف را امتحان کنید تا ببینید استفاده از هر انگشت در حالوهوای آهنگ چه تغییری ایجاد میکند.
۳. ولوم را ثابت نگه دارید
برخی از نوازندگان یوکللی، در ابتدای یادگیری نوازندگی، سیمها را با قدرتی بیشازحد مینوازند و صدایی ایجاد میکنند که ناخوشایند است. اقرار میکنم که گاهی این کار میتواند لذتبخش باشد و یا حتی ممکن است برای برخی از آهنگها مناسب نیز باشد که در این صورت هیچ اشکالی وجود ندارد. اما یوکللی ذاتاً سازی آرام است و طبیعت آن اقتضا میکند که بهنرمی و با ولومی کمتر نواخته شود. پس نباید بیشازحد از قدرت دست خود برای صدا گرفتن از ساز استفاده کنید؛ بدین ترتیب خواهید دید که سیمها برای لرزش در سطح فشار و ولوم مشخصی طراحی شدهاند و در این سطح صدای زیباتری تولید میکنند. مجدداً بد نیست که ولومهای مختلف را امتحان کنید تا ببینید چه میزان فشاری مناسب شخصیت صوتی طبیعی ساز بهخصوص شما است.
۴. حفظ موقعیت نشستن صحیح
اصلاح شیوه نشستن به منظور راحتی، ایمنی و کارایی مناسب، کاری زمانبر است. نشستن صحیح فواید متعددی دارد که جلوگیری از آسیبدیدگی مهمترین آنها است؛ اما این کار همچنین باعث میشود با سهولت بیشتری به بخشهای مختلف ساز دسترسی پیدا کنید. اگر در اجرای راهنماییهای پیشین دچار مشکل شدید چون مثلاً دسترسی به برخی از قسمتهای ساز برای شما دشوار است، این امر میتواند نشاندهنده بهینه نبودن وضعیت نشستن شما باشد. اما موقعیت صحیح نشستن بحثی گسترده است و نیازمند مقالهای جداگانه خواهد بود.
۵. استفاده از تکنیک ویبراتو
آخرین راهنمایی ما کمی پیشرفتهتر است و معمولاً در نواخت تکنتها مؤثر واقع می شود. اگر قرار است صدای نتی برای مدت زمان طولانی ادامه داشته باشد، بد نیست با دست پردهگیر خود تکانهای خفیفی در سیم ایجاد کنید. این تکانها باید در جهت موازی با میلههای فرت بهصورت رفت و برگشت و بسیار خفیف باشند. بدین نحو میتوانید طنین بیشتری در سیم ایجاد کرده و لهجه آوازگونهای به نت بدهید. حتماً این راهکار را امتحان کنید؛ البته ممکن است برای اجرای صحیح این تکنیک به کمی تمرین نیاز داشته باشید.
منبع: Bax Music
نویسنده: Matthew Quilliam
مترجم: کیان ایرجی