یوکللی
یوکللی (ukulele) یا اوکولهله، یک عضو کوچک از خانواده گیتار است که در اواخر قرن نوزدهم میلادی توسط نجارهای مهاجر پرتغالی در هاوایی ابداع شد. نام این ساز از عبارتی به معنای «کَک جهنده» در زبان هاوایی برگرفته شده است. برخی معتقدند که مردم این جزایر به دلیل حرکت سریع انگشتان نوازندههای یوکللی بر روی صفحه انگشتگذاری، چنین نامی را برای آن انتخاب کردهاند. البته روایتهای متعدد دیگری نیز در مورد دلیل نامگذاری این ساز ذکر شده است.
در اوایل قرن بیستم، مردم آمریکا با ساز یوکللی آشنا شدند و چیزی نگذشت که این ساز به جزئی مهم از موسیقی آمریکا بدل شد. این ساز تا دهه ۶۰ میلادی نیز در عرصه موسیقی مردمی حضور قابل توجهی داشت؛ اما رفتهرفته از میزان محبوبیت آن کاسته شد. در دهه ۹۰، یوک مجدداً مورد توجه قرار گرفت و از آن زمان تا کنون، محبوبیت این ساز به قوت خود باقی مانده است. از برجستهترین نوازندگان یوکللی در جهان امروز میتوان به جیک شیمابوکورو (Jake Shimabukuro) و جیمز هیل (James Hill) اشاره کرد.
انواع یوکللی
اکثر یوکللیها از نظر اندازه و دامنه نُتی در چهار دسته قرار میگیرند: سوپرانو (استاندارد)، کنسرت، تِنور و باریتون.
یوکللیهای سوپرانو از سایر مدلها کوچکتر هستند و گزینهای ایدهآل برای هنرجویان کمسن به شمار میروند. طول اسکیل این سازها معمولاً ۱۳ اینچ است. صدای براق و روشن مدلهای سوپرانو همان صدایی است که معمولاً با شنیدن نام یوکللی به یاد میآوریم و برخی از تولیدکنندهها هم مدلهای سایز سوپرانوی خود را با عنوان «استاندارد» نامگذاری میکنند. اندازه بزرگتر از سوپرانو، کنسرت نامیده میشود و طول اسکیلی معادل ۱۵ اینچ دارد. یوکللیهای کنسرت صدایی نسبتاً بمتر و بلندتر از مدلهای سوپرانو تولید میکنند؛ اما صدای کلی آنها چندان با سوپرانو متفاوت نیست. سپس به یوکللی تنور میرسیم که به دلیل طول اسکیل ۱۷ اینچی خود، صدایی قدرتمندتر و پُرطنینتر تولید میکند. صفحه انگشتگذاری بزرگتر این ساز، برای دستهای بزرگتر و نوازندگان گیتار، مناسبتر است. نهایتاً یوکللی باریتون با طول اسکیل ۱۹ اینچ، به نسبت برادران کوچکتر خود، نتهای بمتری تولید میکند و بهعنوان ساز دوم برای نوازندگان گیتار ایدهآل است.
به جز اندازه، میتوان یوکللیها را بر اساس موارد دیگری چون شکل بدنه و بهرهمندی یا عدم بهرهمندی از پیکاپ نیز دستهبندی کرد. گروهی از یوکللیها که دارای پیکاپ هستند، به یوکللی الکتریک یا الکتریک-آکوستیک مشهورند و میتوان آنها را به آمپلی فایر یا اسپیکر متصل کرد.
ساختار یوکللی
در تولید این ساز از چوبها و روشهای متنوعی استفاده میشود. با اینکه برخی از مدلها از مواد مصنوعی و فلزات ساخته میشوند، اما اکثر نمونههای موجود در بازار از چوب تولید میشوند. از جمله چوبهای متداول در ساخت یوکللی میتوان به ماهون (mahogany)، افرا (maple)، اسپروس (spruce)، کوآ (koa) و سدر (cedar) اشاره کرد.
اجزای اصلی یوکللی عبارتند از سر دسته یا هداستاک، تیونرها یا گوشیهای کوک، نات، دسته، صفحه انگشتگذاری یا فرتبورد، فرتها، بدنه، خرک و بریج یا پل.
اغلب یوکللیها دارای چهار سیم نایلونی هستند؛ اما مدلهایی با تعداد سیمهای بیشتر نیز در بازار موجود است.
برندهای معتبر و قیمت یوکللی
یوکللی معمولاً ساز چندان گرانقیمتی محسوب نمیشود و میتوان نمونههای باکیفیت آن را با قیمتی مناسب تهیه کرد؛ اما مانند هر ساز دیگر، مواردی چون شهرت برند، مواد مورد استفاده در ساخت ساز و کیفیت قطعات، تأثیری مستقیم بر قیمت یوکللی میگذارند و افراد باید در زمان خرید یوکللی، به این موارد توجه ویژه کنند تا بهترین گزینه ممکن در رنج قیمتی مورد نظر خود را انتخاب کنند.
امروزه برندهای متعددی به تولید یوکللی مشغول هستند که از آن جمله میتوان به کالا (Kala)، فندر (Fender)، مارتین (Martin)، اپیفون (Epiphone)، گرچ (Gretsch) و کوردوبا (Cordoba) اشاره کرد.