۱۰ نوازنده جاودانه گیبسون SG

کمترین گیتاری در تاریخ راک اند رول نقشی محوری مانند Gibson SG داشته است. این گیتار الکتریک که ابتدا در سال ۱۹۶۱ به منظور افزایش فروش گیبسون پس از افول محبوبیت لس پال به بازار عرضه شد، تغییری عظیم نسبت به طراحی همیشگی سینگل کات شرکت گیبسون به حساب می‌آمد و خیلی زود در بین نوازندگان محبوب شده و به‌عنوان گیتاری برای نوازندگان راک و بلوز شناخته شد.

از بسیاری جهات، SG در هنگام ورود به بازار به‌عنوان جانشین لس پال شناخته می‌شد و با نگاه کردن به فهرست مشخصات طراحی اولیه می‌توان به چرایی این برداشت پی برد. این گیتار نازک‌تر، سبک‌تر و ارگونومیک‌تر از لس پال بود؛ زیرا انحناهای بدنه آن به‌طرزی هوشمندانه طراحی شده بودند و از طراحی دابل کات برخوردار بود؛ اما کماکان صدایی حجیم و انعطاف‌پذیر که از برند گیبسون انتظار می‌رفت را در اختیار نوازندگان قرار می‌داد.

اگرچه لس پال در سالهای آتی بازگشتی قدرتمندانه را تجربه کرد، اما اس‌جی نیز در طی سالیان توانسته جایگاه مستحکمی برای خود پیدا کند و تا به امروز نیز تنها مدل گیبسون است که به‌طور بی‌وقفه در دست تولید بوده است.

در صفحات تقویم به گذشته برمی‌گردیم تا با ده نفر از ماندگارترین گیتاریست‌های تاریخ آشنا شویم که از این ساز استفاده می‌کردند. تأثیر موسیقایی هر یک از این افراد را برمی‌شماریم و خواهیم دید که SG چگونه نوازندگی آنها را تسهیل کرده و در طی سالها جایگاه خود را به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارها در تکامل موسیقی راک تثبیت کرده است.

انگس یانگ

آیا گیتاریستی هست که بیش از انگس یانگ (Angus Young) با گیتار SG شناخته شده باشد؟ در طی ۵۰ سال گذشته، یانگ از اس‌جی‌های فراوانی برای اجرای زنده و ضبط استودیویی با گروه AC/DC استفاده کرده است. داستان علاقه او به این ساز از سال ۱۹۷۱ شروع می‌شود که اولین SG خود را خریداری کرد؛ یک مدل ۱۹۶۰ با ترمولو ویبرولا با دسته‌ای نازک‌تر از معمول که از فروشگاهی در سیدنی خریداری کرده بود.

با گذشت زمان و محبوبیت جهانی AC/DC، رابطه یانگ با این گیتار الکتریک محکم‌تر از همیشه شد؛ زیرا طراحی سبک و دابل کات ساز به او او اجازه می‌داد با راحتی بیشتری در طول دسته حرکت کرده و حرکت منحصربه‌فرد داک واک (duck walk) خود را بر روی استیج انجام دهد. اکنون یانگ چندین نسخه مختلف از این گیتار را در اختیار دارد که شامل مدل سیگنچر خود او نیز می‌شود. او هنوز هم با گیتار اس‌جی خود مانند همیشه پرقدرت ساز می‌زند.

پیت تاونزند

کمتر تصویری در تاریخ راک اند رول به جاودانگی تصویر پیت تاونزند (Pete Townshend) از گروه د هو (The Who) در حال اجرای تکنیک Windmill Strum با گیتار گیبسون SG است. تاونزند یکی از طرفداران پروپاقرص Gibson SG Special در اواخر دوران اوج راک بریتانیا در اواخر دهه شصت بود.

پس از آنکه گیبسون در سال ۱۹۷۰ طراحی اس‌جی را به‌طور جدی تغییر داد، تاونزند بیشتر به سایر سازهای گیبسون، ریکن‌باکر و فندر گرایش پیدا کرد؛ اما با این وجود، شرکت گیبسون به پاس دوران نوازندگی او با این ساز، در سال ۲۰۰۰ مدل سیگنچر SG پیت تاونزند را روانه بازار کرد.

خواهر رزتا تارپ

خواهر رزتا تارپ (Sister Rosetta Tharpe)، یکی از بزرگان سبک گاسپل که امروزه به‌عنوان بنیانگذار گیتار راک اند رول امروزی شناخته می‌شود، یکی از تأثیرگذارترین نوازندگان گیتار قرن بیستم است. سبک نوازندگی او که شامل استفاده از امپلیفایرهای دیستورت‌شده، جمله‌بندی‌های پر از سوال و جواب و جملات سریع است، نقشه راه سبکی از نوازندگی را بنا گذاشت که در دهه شصت و پس از آن منبع الهام اشخاصی از جمله الویس پریسلی، اریک کلپتون، چاک بری و جف بک بود.

اگرچه تارپ با مدل‌های متنوعی در طول حرفه هنری خود اجرا کرده است، بیشتر مردم او را با SG Custom مجهز به سه پیکاپ هامباکر می‌شناسند که در سال ۱۹۶۳ خریداری کرده بود. با امپلیفایرهای قدرتمند و سه پیکاپ هامباکر با خروجی بالا، جملات گیتار رزتا از همیشه گیراتر شد و تأثیر او بر سبک‌های راک و بلوز واضح و گویا است.

تونی آیومی

با توجه به سابقه بلندمدت تونی آیومی (Tony Iommi) در نوازندگی با این ساز، می‌توان ادعا کرد که اگر او گیتار گیبسون SG را انتخاب نکرده بود، صدای هوی متال برای همیشه دگرگون می‌شد. اولین آشنایی آیومی با این گیتار در سال ۱۹۶۹ اتفاق افتاد که به دلیل از کار افتادن پیکاپ نک فندر استرتوکسترش در حین ضبط آلبوم اول بلک سبت، یک SG مدل ۱۹۶۵ را انتخاب کرد. صدای حجیم و بم این گیتار، استاندارد سبک‌های هارد راک و متال امروزی را بنا گذاشت.

تونی در طی سالها فعالیت با اس‌جی‌های متنوعی ساز زده است؛ از جمله یک SG کاستوم کرم‌رنگ و چندین مدل کاستوم شاپ سفارشی. اما همیشه در اجرا و ضبط از نمونه‌هایی استفاده می‌کند که در کارگاه JayDee Custom Guitars در بیرمنگام تولید شده‌اند. این گیتاریست افسانه‌ای چپ‌دست چندین مدل مختلف از این ساز کلاسیک را در اختیار دارد.

اریک کلپتون

اریک کلپتون (Eric Clapton) شاید تنها به مدت دو سال از SG به‌عنوان ساز اصلی خود استفاده کرده باشد، اما همین دوران کوتاه باعث شد جهت‌گیری گیتار الکتریک تا ابد تغییر کند. پس از آنکه گیتار لس پال استاندارد او به سرقت رفت، کلپتون یک گیبسون اس‌جی ۶۴ برای استفاده در گروه Cream خریداری کرد، سپس گیتار را با طرح‌های سایکدلیک رنگ کرده و آن را The Fool (به معنی دلقک) نام گذاشت.

با همین گیتار الکتریک بود که کلپتون صدای تاریخ‌ساز خود به نام Woman Tone را پیدا کرد. او با پایین آوردن پیچ تن و بالا بردن گین امپلیفایر مارشال JTM45، به صدای لید گرم اما پرانرژی دست یافت که در آهنگ‌های مشهوری چون I Feel Free و Sunshine Of Your Love به گوش می‌خورد. پس از پایان کار گروه Cream در سال ۱۹۶۸، کلپتون The Fool را از اجرای صحنه‌ای بازنشسته کرده و بعدها آن را به تاد راندگرن (Todd Rundgren) هدیه داد که در طول دهه‌های ۷۰ و ۸۰ از این ساز استفاده می‌کرد.

فرانک زاپا

زاپا (Frank Zappa) اگرچه به لس پال گرایش داشته و علاقه قلبی به استرتوکستر نیز داشت، اما در بین هواداران خود با گیتار گیبسون SG شناخته می‌شود. این نوازنده آوانگارد با مدل‌های مختلفی از این گیتار به اجرای زنده پرداخته است که از بین همه آنها دو نمونه در بین طرفداران بیشتر شناخته شده‌اند: Baby Snake و Roxy.

زاپا به سبک‌وسیاق همیشگی خود هر دو گیتار را تغییر داده و انعطاف‌پذیری صدای آنها را برای اجرای زنده ارتقاء داده بود. بیبی اسنیک (که در اصل یک ساز سفارشی است و تولید گیبسون نیست) دارای ۲۳ پرده، پری‌امپ داخلی و دکمه سوئیچ فاز است. راکسی نیز دارای پرداخت آینه‌ای، چند پری‌امپ و دکمه سوئیچ فاز و همچنین فیلتر اکتیو است که منجر به انعطاف‌پذیری بالای ساز شده و به زاپا کمک می‌کرد ایده‌های نوازندگی خارق‌العاده خود را بهتر پیاده کند.

کری براونستین

کری براونستین (Carrie Brownstein) به‌عنوان گیتاریست و خواننده گروه سه نفره Sleater-Kinney، یکی از جذاب‌ترین چهره‌های آلترنتیو راک در طی ۲۵ سال فعالیت بوده و سبک نوازندگی و ترانه‌های چپ‌گرای او باعث شده به یکی از از چهره‌های ماندگار این سبک بدل شود. از زمان تأسیس گروه در سال ۱۹۹۴، براونستین از گیتار الکتریک گیبسون SG برای اجرای قطعات خود استفاده کرده است. او ابتدا از یک مدل اپیفون قدیمی استفاده می‌کرد تا اینکه بالاخره پول لازم برای خرید گیبسون SG استانداردی که امروزه با آن شناخته می‌شود را تهیه کند.

او درباره علاقه خود به این مدل می‌گوید: «همیشه به زوایا و همچنین جسارت SG علاقه داشتم. احساس می‌کنم شبیه به سبک نوازندگی من است. گیتارهای دیگر را هم امتحان کرده‌ام؛ اما صدای SG را بیشتر می‌پسندم. من دوست دارم گیتار کمی غرش در صدای خود داشته باشد؛ جوری که هر چقدر محکم‌تر ساز بزنی، گیتار به این قدرت بیشتر پاسخ دهد.»

ایان مکای

ایان مکای (Ian MacKaye)، یکی دیگر از چهره‌های ماندگار عرصه موسیقی آلترناتیو، بیشتر به خاطر فعالیت در گروه‌های معروف Minor Threat و Fugazi شناخته می‌شود. او در گروه فوگازی نقش نوازنده گیتار را نیز بر عهده داشت.

MacKaye در طول دوران همکاری با فوگازی از یک SG دهه هفتادی با رنگ سفید استفاده می‌کرد که مجهز به پیکاپ‌های هامباکر DiMarzio Super Distortion برای دستیابی به صدایی سنگین بود. صدای این ساز را می‌توان در آلبوم‌های Repeater و Red Medicine شنید.

علاوه بر این SG سفید، این نوازنده تأثیرگذار یک نمونه قدیمی با مشخصاتی مشابه به رنگ قهوه‌ای نیز دارد که به همان پیکاپ‌های DiMarzio تجهیز شده است.

درک تراکس

کمتر نوازنده‌ای می‌تواند ادعا کند استعدادی نزدیک به درک تراکس (Derek Trucks) دارد. درک یک اعجوبه واقعی و استاد تمام‌عیار گیتار اسلاید است که در سن ۲۰ سالگی به گروه افسانه‌ای برادران آلمن پیوست. از آن روز تا کنون وی با تکنیک خیره‌کننده اسلاید خود به شهرت جهانی دست پیدا کرده و بسیاری معتقدند که لااقل می‌توان او را به‌عنوان یکی از بهترین نوازندگان اسلاید تاریخ شناخت؛ اگر نگوییم بهترین در طول تاریخ!

پس از ظهور در دهه نود به‌عنوان استعدادی جوان، تراکس همیشه برای نوازندگی خود به گیبسون SG گرایش داشته است و تنها از پنج مدل که همگی به رنگ قرمز گیلاسی اما از نظر مشخصات متفاوت بودند برای دستیابی به صداهای مختلف استفاده کرده است. البته اغلب او را به نوازندگی با گیتار الکتریک Gibson SG ’۶۱ Reissue و همچنین مدل سیگنچر Dickey Betts با پیکاپ‌های PAF 57 می‌شناسند که صدایی حجیم و گرم و مناسب برای سبک ملودیک خیره‌کننده او دارد.

گری کلارک جونیور

گری کلارک جونیور (Gary Clark Jr) یک استاد امروزی سبک بلوز است که به خاطر صدا و تکنیک خود شناخته شده و با چندین SG مختلف بر روی صحنه و در استودیو به اجرا پرداخته است. او در گذشته از یک لس پال تریبیوت ۱۹۶۱ و همچنین از یک اس‌جی استاندارد با پیکاپ‌های P90 استفاده می‌کرد و با استفاده از پدال‌های مختلف و امپلیفایرهای فندر، صدای خشن منحصربه‌فرد خود را در آهنگ‌هایی از جمله This Land و When My Train Pulls In ایجاد کرده است؛ آهنگ‌هایی که از جمله بهترین تکنوازی‌های شنیده‌شده در در دهه گذشته را به نمایش گذاشته‌اند.

کلارک اخیراً در همکاری با گیبسون، SG مدل سیگنچر خود را به بازار عرضه کرد که دارای رنگ زرد و سه پیکاپ P-90 است تا هم ظاهر و هم صدایی خیره‌کننده داشته باشد.

منبع: Mixdown Magazine
مترجم: کیان ایرجی