راهنمای گیتارها و تجهیزات جف بک

جفری آرنولد بک (Geoffrey Arnold Beck)، با نام هنری جف بک (Jeff Beck)، گیتاریستی انگلیسی بود که با نوازندگی در گروه موسیقی The Yardbirds به شهرت رسید و بعدها، دو گروه موسیقی The Jeff Beck Group و Beck, Bogert & Appice را در کنار چندی دیگر از موزیسین‌های برجسته تأسیس کرد.

در سال ۱۹۷۵، بک تصمیم گرفت تا سبک موسیقی خود را تغییر دهد و بر روی تولید صداهایی نوآورانه تمرکز کند؛ از این دوره، موسیقی وی، بازه سبکی وسیعی، از بلوز راک و‌ هارد راک تا جز فیوژن و الکترونیکا به خود گرفت.

مجلات موسیقی مشهور مانند Rolling Stone، همواره از بک به‌عنوان یکی از گیتاریست‌های برتر دنیا نام برده‌اند و او را با القابی نظیر «گیتاریستِ گیتاریست‌ها» خطاب کرده‌اند. همچنین رولینگ استون در یکی از مطالب خود، بک را یکی از تأثیرگذارترین گیتاریست‌های لید سبک راک خوانده است.

جف بک دو آلبوم به‌صورت سولو در دو سال پیاپی ۱۹۷۵ و ۱۹۷۶ منتشر کرده است که هر دو نیز بسیار محبوب و موفق محسوب می‌شوند. اما او هیچ‌گاه به موفقیت تجاری هنرمندان هم‌گروه خود دست نیافت.

البته که این گیتاریست برجسته، در تمام دوران فعالیت خود، مورد تمجید متخصصان و مراجع موسیقی قرار گرفته است و موفق به کسب چندین و چند جایزه معتبر شده است. از مهمترین این جوایز می‌توان به شش جایزه گرمی بهترین نوازندگی گیتار در سبک راک و یک جایزه گرمی بهترین نوازندگی در سبک پاپ اشاره کرد.

همچنین، او در سال ۲۰۱۴، به‌دلیل سهم فوق‌العاده خود در شکل‌گیری موسیقی راک معاصر در انگلیس، موفق به کسب جایزه Ivor Novello شد.

علاوه بر این، نام بک، یک بار در سال ۱۹۹۲ به‌عنوان عضوی از گروه Yardbirds و یک بار در سال ۲۰۰۹ به‌عنوان یک هنرمند مستقل، به Rock and Roll Hall of Fame راه یافته است.

چند روز پیش و در روز ۱۰ ژانویه سال ۲۰۲۳، جف بک در سن ۷۸ سالگی دار فانی را وداع گفت و دوستداران موسیقی راک را در غم و اندوه فرو برد. برای بزرگداشت نام این هنرمند افسانه‌ای، تصمیم گرفته‌ایم تا نگاهی کوتاه و اجمالی داشته باشیم به تجهیزات او در دوره‌های مختلف فعالیتش به‌عنوان نوازنده گیتار الکتریک.

دوره نوازندگی در گروه موسیقی Yardbirds

طی دوره نوازندگی در گروه Yardbirds، جف بک معمولاً از فندر Esquire 1954 مشهور خود استفاده می‌کرد. جف این گیتار را در اواسط دهه شصت میلادی، از John Walker، گیتاریست گروه Walker Bros خریداری کرده بود و بعدها آن را با یک فندر تلکستر بسیار متفاوت که به Seymour Duncan تعلق داشت، معاوضه کرد.

جف بک طی مصاحبه گفته است که هنگام ضبط در استودیو همراه با گروه Yardbirds، از امپلیفایر Vox AC30 استفاده می‌کند. صدای این امپ، به‌وضوح در تن گیتار بک در این دوره شنیده می‌شود. دیگر بخش کلیدی تن منحصربه‌فرد جف در دوران Yardbirds را می‌توان پدال Tone Bender MkI دانست.

دوران تأسیس Jeff Beck Group و نوازندگی به سبک فیوژن

بک در اواخر همکاری خود با Yardbirds در دهه شصت، شروع به استفاده از یک گیتار گیبسون Les Paul Standard به رنگ Sunburst، ساخته‌شده در سال ۱۹۵۹ کرد و استفاده از آن را در ضبط دو آلبوم Truth و Beck-Ola گروه Jeff Beck Group نیز ادامه داد. البته که بسیاری از بخش‌های آلبوم Beck-Ola، با استفاده از استرتوکستر بدون فینیش تولید دهه پنجاه میلادی او ضبط شده است.

ترک‌هایی از آلبوم Beck-Ola که با استفاده از استرت مذکور ضبط شده‌اند، به‌دلیل تفاوت بسیار تکنیک نوازندگی او با این گیتار و استفاده بسیار او از وَمی بار، به‌آسانی قابل تشخیص هستند. پس از این آلبوم، تکنیک ویژه نوازندگی بک با این استرتوکستر، باعث اعطای لقب «پادشاه ومی بار» به او شد.

در این دوره، جف، امپ Vox AC30 خود را کنار گذاشته بود و در اکثر اوقات، از امپ‌های سری Super Lead شرکت Marshall استفاده می‌کرد. Super Lead به یک پدال wah و یک پدال بوست با مدل نامعلوم متصل بود که در کنار یکدیگر، تن ویژه و جذاب بک در این دوره را شکل می‌دادند. کسانی که شناختی ویژه از تجهیزات جف بک دارند، معتقدند که پدال بوست مذکور، تأثیری قابل توجه بر تن گیتار وی داشته است.

در اوایل دهه هفتاد میلادی، جف یکی از مشهورترین گیتارهایش، یعنی Gibson Les Paul خود را خریداری کرد که به رنگ Oxblood و تولید سال ۱۹۵۴ بود و تغییراتی روی آن اعمال شده بود. این ساز همان گیتاریست که در کاور آلبوم Blow by Blow نیز دیده می‌شود.

دهه هشتاد میلادی

جف بک علاقه‌ زیادی به ومی بار داشت و از آن در نوازندگی خود بسیار استفاده می‌کرد. مسلم است که برای چنین نوازنده‌ای، ترمولوی قفل‌شونده وسیله‌ای بسیار جذاب محسوب می‌شد؛ به دنبال همین امر نیز او در اواسط دهه هشتاد میلادی و حدوداً در دوره ضبط آلبوم Flash، دو گیتار الکتریک Jackson Soloist خریداری کرد.

این دو ساز که هر دو از پیکاپ‌های سینگل کویل برخوردار بودند، یکی به رنگ نارنجی و دیگری به رنگ صورتی بود که نمونه صورتی به ترمولوی Kahler و نمونه نارنجی به فلوید رز تجهیز شده بود. در این دوره، بک از امپ‌های سری Convertible شرکت Seymour Duncan استفاده می‌کرد و در تبلیغ تلویزیونی آنها نیز حضور یافته بود. اما وی منحصراً این امپ‌ها را به‌کار نمی‌گرفت و در کنار آنها، از امپ‌های قدیمی مارشال خود نیز استفاده می‌کرد.

اگر گیتارهای جکسون غیرمعمول جف بک برای شما جذاب هستند، باید بگوییم که اخیراً نمونه‌ای از Soloist نارنجی‌رنگ بک به بازار عرضه شده است که SL4X نام دارد و در کنار برخورداری از اکثر ویژگی‌های نمونه اصلی خود، از ساختار دسته neck-thru نیز بهره‌مند است.

دهه نود میلادی و دوره فعلی

در اوایل دهه نود میلادی، شرکت فندر یک استرتوکستر سیگنچر برای جف بک تولید کرد که وی تا آخرین روز‌های زندگی خود، از آن به‌عنوان ساز اصلی‌اش استفاده می‌کرد.

این گیتار تا به امروز با پیکاپ‌های بسیار مختلفی مانند Lace Sensor و Fender Noiseless تولید شده است؛ اما تمامی نسخه‌های آن، از یک دسته ضخیم با فرت‌بوردی از چوب رُزوود برخوردار بوده‌اند.

بک تا آخرین روزهای فعالیت خود، از امپ‌های مارشال به‌عنوان امپ اصلی خود استفاده می‌کرد و آخرین آنها را نیز می‌توان نسخه‌ای ویژه از JCM2000 دانست که گفته می‌شود مدار آن تفاوت‌های بسیاری با نمونه‌های معمولی دارد. بک این امپلیفایر را به یک پدال Klon Centaur متصل می‌کرد.

به جز JCM2000، جف در دو دهه آخر فعالیت خود، یک ستاپ متشکل از یک جفت امپ Fender Pro Jr نیز داشت که بسیاری از آثار او با استفاده از آن نواخته و ضبط شده‌اند. شایان ذکر است که او چند امپ از شرکت Magnatone نیز در اختیار داشت و در برخی از آثار خود از آنها استفاده کرده بود.

اثر محبوب شما از این نوازنده افسانه‌ای چیست؟ لطفاً نظر خود را با ما و مخاطبان گیتارایران در میان بگذارید.

منبع: Guitar World
نویسنده: David Von Bader
مترجم: امیر تولی