راهنمای تجهیزات و تکنیک‌های نوازندگی دیوید گیلمور

دیوید گیلمور (David Gilmour) را می‌توان یکی از بهترین نوازندگان گیتار الکتریک تاریخ دانست؛ فردی که همواره نامش در فهرست گیتاریست‌های برتر دنیا دیده می‌شود و تکنیک نوازندگی نرم، ماهرانه و فوق‌العاده جذاب او، به‌همراه تن بی‌نظیر و انتخاب نت بی‌نقصش، همواره مورد تمجید دوستداران موسیقی قرار گرفته است.

در تمامی آثار گیلمور، از آثار کلاسیک و افسانه‌ای نظیر Dark Side of the Moon ،Wish You Were Here و The Wall تا آلبوم‌های جدیدتر مانند آلبوم شخصی On An Island، نوازندگی و تن گیتار او، یکی از مهمترین و چشمگیر‌ترین بخش‌های موسیقی بوده است.

با انتشار خبرهایی از بازگشت این نوازنده افسانه‌ای به استودیو، اکنون زمانی بسیار مناسب است که تکنیک و ابزار مورد استفاده او در نوازندگی را مورد بررسی قرار دهیم.

با خواندن این مقاله نمی‌توانید سولوی Comfortably Numb را با تن و تکنیکی مانند شخص گیلمور بنوازید؛ اما نکته‌هایی در این مطلب وجود دارد که به شما کمک خواهند کرد تا حس‌وحالی شبیه به گیلمور به نوازندگی خود ببخشید.

گیتار الکتریک

مشهورترین گیتار دیوید گیلمور، فندر استرتوکستر مشکی اوست. صدای این گیتار الکتریک، در تمامی آلبوم‌های دهه هفتاد و هشتاد میلادی گروه پینک فلوید شنیده می‌شود.

از مهمترین تغییراتی که توسط گیلمور بر روی این استرتوکستر اعمال شده است، می‌توان به دسته ترمولوی کوتاه‌شده مشهور آن، عایق‌کاری اجزای الکترونیک و یک سوییچ کوچک اشاره کرد که با فشردن آن، در هر پنج حالت سوییچ انتخاب پیکاپ، پیکاپ نِک فعال باقی می‌ماند.

در طی سالیانی که این ساز در خدمت گیلمور بوده است، تغییراتی نیز توسط شخص او و تعمیرکار گیتار او، یعنی فیل تیلور (Phil Taylor) بر روی آن اعمال شده است که مورد پسند گیلمور واقع نشده و کمی بعد، به حالت اولیه بازگردانده شده است.

از جمله این تغییرات می‌توان به نصب یک ترمولوی Kahler، افزودن یک پیکاپ‌ هامباکر در موقعیت پیکاپ وسط و نصب یک سوکت XLR اشاره کرد که هیچ‌یک از آنها، اکنون بر روی این گیتار دیده نمی‌شوند. البته حذف برخی از آنها از روی ساز و بازگرداندن آن به حالت اولیه، موجب تغییرات ظاهری جزئی در بدنه شده است.

در حال حاضر، می‌توانید نسخه بازآفرینی‌شده این استرت را با نام David Gilmour Signature Stratocaster از شرکت Fender خریداری کنید. این ساز، تک تک جزئیات ظاهری و فنی نسخه اصلی را در خود دارد و حتی ایرادات ظاهری گیتار مشهور گیلمور نیز در آن دیده می‌شود. اما اگر می‌خواهید نسخه‌ای بدون ایرادات ظاهری از همین ساز را داشته باشید، شرکت فندر یک نسخه کاملاً تمیز و شبیه به نمونه نو (NOS) از آن را نیز تولید می‌کند. البته هر دو مدل، قیمت بسیار بالایی دارند و خرید آنها برای اغلب نوازندگان مقدور نیست.

پیکاپ‌ها

پیکاپ‌های نک و وسط در استرتوکستر مشکی گیلمور، پیکاپ‌های اصلی آن هستند که در کارخانه فندر بر روی ساز نصب شده‌اند؛ اما پیکاپ بریج این ساز، یک پیکاپ ویژه از Seymour Duncan است که به‌طور مخصوص برای گیلمور ساخته شده است. در واقع این پیکاپ، یک پیکاپ سینگل کویل از نوع SSL-1 است که سیم‌پیچ آن، بیش از حد معمول پیچیده شده است. سیمور دانکن نخست این پیکاپ ویژه را SSL-1C نامید که حرف C افزوده شده به نام آن، به معنای کلمه Custom بود. اما بعدها، این پیکاپ به‌صورت انبوه تولید شد و با نام SSL-5 به بازار عرضه شد.

با نصب SSL-5 بر روی ساز خود، قدمی بزرگ به‌سوی تن ویژه گیتار دیوید گیلمور خواهید برداشت. در واقع، حتی اگر به دنبال دستیابی تن گیلمور نباشید نیز این پیکاپ به‌قدری جذاب است که پیشنهاد می‌کنیم حتماً آن را امتحان کنید.

اگر گیتار الکتریک شما فینگربوردی مدرن دارد و به یک پیکاپ با پُل‌پیس‌های تخت نیاز دارید، می‌توانید پیکاپ SSL-6 را انتخاب کنید که نسخه‌ای از SSL-5 با پُل‌پیس‌های تخت است. همچنین اگر یک پیکاپ بدون نویز می‌خواهید نیز STK-S6 را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

اگر بخواهیم تفاوت تن میان SSL-5 و یک پیکاپ استرت عادی را توضیح دهیم، باید بگوییم که SSL-5، میدرنجی قوی‌تر و قدرتی بیشتر دارد و در کل، تنی گرم‌تر و دلچسب‌تر تولید می‌کند. البته ماهیت صوتی SSL-5 شبیه به دیگر پیکاپ‌های استرتوکستر است؛ اما صدای غالب‌تر این پیکاپ، از آن پیکاپی بی‌نظیر برای نواختن ملودی‌های لید ساخته است.

سیم گیتار

سیم‌هایی که گیلمور بر روی گیتار الکتریک خود نصب می‌کند، گیجی ویژه با ترتیب ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۲۸، ۳۸ و ۴۸ دارند. این ترکیب ویژه سیم، در حال حاضر در قالب یک ست سیگنچر از سری Boomers شرکت GHS قابل خریداری است.

جالب‌ترین نکته در مورد ترکیب سیم گیلمور، این است که سیم B و G در آن سبک‌تر از سیم‌های معمول در یک ست ۱۰ هستند. در واقع، سیم G در این ترکیب، ضخامتی دقیقاً معادل با سیم G در یک ست ۹ دارد. دلیل این انتخاب از سوی گیلمور، آسان‌تر کردن تکنیک بِند (bend) است که یکی از تکنیک‌های بسیار مهم در نوازندگی او بر روی این دو سیم محسوب می‌شود. طبیعتاً بند کردن یک سیم با ضخامت کمتر آسان‌تر خواهد بود و نیروی کمتری می‌طلبد.

در ادامه مقاله، به تکنیک بند، یکی از تکنیک‌های محبوب گیلمور در نوازندگی گیتار به‌صورت جزئی خواهیم پرداخت. همچنین در این مورد پیشنهاد می‌کنیم ویدیوی «آموزش اجرای تکنیک بِند به سبک دیوید گیلمور» را نیز تماشا کنید.

نکته جالب دیگر در مورد این ترکیب سیم، این است که سه سیم بیس در آن ضخامتی کمی بیشتر از معمول دارند. این امر، مقاومتی بیشتر به آنها می‌بخشد که می‌تواند هنگام نواختن آکورد مفید واقع شود. علاوه بر این، سیم‌های ضخیم‌تر بیس، تنی کوبند‌ه‌تر نیز تولید می‌کنند که در نواختن لید، بر جذابیت صدای ساز می‌افزاید.

این ترکیب هرچند غیرمعمول است، اما نوازندگی با آن بسیار آسان است و مانند برخی از ترکیب‌های سیم با گیج ترکیبی، برای نوازنده سردرگم‌کننده نیست.

پیک گیتار

یافتن اطلاعات در مورد پیک مورد استفاده دیوید گیلمور کمی دشوار است؛ در واقع به‌نظر می‌رسد که او از پیک‌های بسیاری استفاده می‌کند و پیک ثابتی ندارد.

تنها توصیه‌ای که در این باره می‌توانیم به شما کنیم این است که در صورتی که می‌خواهید تنی شبیه به گیلمور به دست آورید، از پیک‌های بسیار نرم و نازک استفاده نکنید؛ زیرا قطعات گیلمور نیاز به فشار زیادی به سیم‌ها دارند و یک پیک با مقاومت کم نمی‌تواند از پس آنها برآید.

امپ گیتار

پیچیده‌ترین بخش قضیه همینجاست؛ گیلمور در استودیو از امپ‌های بی‌شماری استفاده کرده و حتی برخی از اوقات، گیتار الکتریک خود را به‌صورت همزمان به چند امپ مختلف متصل کرده است. برخی دیگر از اوقات نیز او ساز خود را به‌صورت مستقیم به کنسول استودیویی متصل کرده است و امپی در مسیر سیگنال آن قرار نداده است. نکته جالب اینجاست که در تمامی این شرایط، به‌سرعت متوجه خواهید شد که شخص گیلمور در حال نواختن است.

بر روی استیج، دیوید گیلمور معمولاً گیتار خود را به یک امپلیفایر Hiwatt صد وات متصل کرده و امپ را نیز به چند کابینت ۴x12 متصل می‌کند. اما این ترکیب در تمامی اجراهای او استفاده نمی‌شود و ممکن است ستاپ او در هر اجرا متفاوت باشد. بسیاری از اوقات، دیوید ساز خود را به یک پری‌امپ Alembic B2 متصل می‌کند و سیگنال خروجی آن را به استیج پاور امپ Hiwatt می‌دهد.

در راستای دستیابی به تن گیتار دیوید گیلمور، باید امپی در اختیار داشته باشید که بتواند تن کلین خود را در شدت صدای بسیار بالا نیز حفظ کند. در واقع، این امر یکی از ارکان اصلی تن گیتار گیلمور است.

پدال‌ها

این بخش به‌حدی مفصل است که نمی‌دانیم از کجا شروع کنیم! احتمالاً پدالی در دنیا وجود ندارد که دیوید گیلمور حداقل یک بار از آن استفاده نکرده باشد.

برخی از ستاپ‌هایی که گیلمور در استیج استفاده می‌کند، به‌طرز محیرالعقولی پیچیده و بزرگ هستند. در کل، زنجیره سیگنال این نوازنده افسانه‌ای، به‌حدی پیچیده است که توضیح آن در این مقال نمی‌گنجد و برای خواننده نیز مفید نخواهد بود.

پس به جای تشریح ستاپ‌های عجیب گیلمور، راهکارهایی را به شما ارائه می‌کنیم که با کمترین هزینه، بتوانید به تنی نزدیک به گیتار گیلمور دست یابید.

هنگامی که به تن گیتار لید گیلمور فکر می‌کنیم، اولین پدالی که به ذهنمان می‌رسد، Big Muff است. اما به عقیده ما، پدالی که می‌تواند تن ساز شما را به تن گیتار گیلمور بسیار نزدیک کند، ProCo Rat است. این پدال دیستورشن می‌تواند علاوه بر به نمایش گذاشتن کاراکتر صوتی منحصر‌به‌فرد خود، رگه‌هایی از تن پدال‌های مشهور Big Muff و Fuzz Face را نیز به صدای گیتار الکتریک شما بیفزاید. این امر، ارزش خرید ProCo Rat را بسیار بالا برده است.

دیگر پدال‌ها یا افکت‌هایی که برای دستیابی به تن گیتار گیلمور نیاز دارید، یک فیزر با تن گرم و آنالوگ، یک دیلِی دیجیتال با قابلیت تنظیم فاصله افکت تا حداقل ۸۰۰ میلی‌ثانیه، یک اوردرایو با صدای لطیف، یک کمپرسور و حتی‌المقدور یک پدال کورِس است.

شما می‌توانید با کمی تحقیق در اینترنت، مدل دقیق تمامی پدال‌های مورد استفاده گیلمور را بیابید؛ اما به‌نظر ما، بهتر است که در این زمینه، دستگاه‌هایی را انتخاب کنید که استفاده از آنها برای شما راحت است و تن آنها نیز به دل شما می‌نشیند.

سبک نوازندگی

اگر از یک موتور جستجوگر بپرسید که «چگونه می‌توانم به تن گیتار یک نوازنده مشهور دست یابم؟»، نتایج آن همواره به این ادعا منتهی می‌شود که «تن گیتار، از دستان نوازنده سرچشمه می‌گیرد». اما اگر این امر حقیقت دارد، پس چرا اغلب نوازندگان ماهر و مشهور، ده‌ها هزار دلار خرج تجهیزات و گیتار می‌کنند؟

با این حال در مورد دیوید گیلمور باید بگوییم که متأسفانه این ادعا کاملاً حقیقت دارد و هیچ‌گاه نمی‌توان به تنی دقیقاً مطابق با تن گیتار او دست یافت. در واقع گیلمور می‌تواند با هر پیکاپ، هر پیک، هر امپ و هر مجموعه پدالی و حتی بدون هیچ‌یک از اینها، تن استثنایی و حیرت‌انگیز نوازندگی خود را به نمایش بگذارد.

اما با استفاده از برخی از تکنیک‌ها در نوازندگی خود، می‌توانید نوازندگی خود را به سبک و سیاق گیلمور نزدیک کنید. بسیاری از این تکنیک‌ها، در ویدیوی «نوازندگی به سبک دیوید گیلمور» شرح داده شده‌اند.

اولی تکنیکی که برای دستیابی به تنی نزدیک به گیلمور باید وارد نوازندگی خود کنید، بِند کردن است. همانطور که گفته شد، تکنیک بند یکی از مهم‌ترین بخش‌های نوازندگی گیلمور است و او از این تکنیک به‌کرات و به‌نحوی متفاوت از دیگر نوازندگان استفاده می‌کند. بند‌های دیوید برخلاف دیگران، بازه‌ای نیم‌پرده‌ای و نهایتاً یک‌پرده‌ای ندارد و بعضاً تا دو و نیم پرده نیز پیش می‌رود. او برخی از اوقات یک بخش کامل از ملودی موسیقی خود را تنها با بند کردن یک سیم در نت‌های مختلف می‌نوازد. در حالت کلی نیز بند‌های ربع‌پرده‌ای به‌دفعات در نوازندگی وی به گوش می‌رسد. نکته مهم دیگر این است که بند‌های گیلمور، همیشه کاملاً دقیق هستند و ذره‌ای از کوک مورد نظر او خارج نمی‌شوند. پس اگر می‌خواهید سبک نوازندگی خود را به این نوازنده افسانه‌ای نزدیک کنید، اولویت خود را بر یادگیری تکنیک بند به نحو احسن قرار دهید؛ به‌گونه‌ای که بتوانید سیم‌های گیتار الکتریک خود را حداقل تا یک و نیم پرده و دقیقاً بر روی نت مورد نظر خود بند کنید. پیشنهاد می‌کنیم از همین الان تمرین این تکنیک را شروع کنید؛ زیرا یادگیری آن به این شکل، مدت‌ها به طول خواهد انجامید!

تکنیک دست راست گیلمور نیز هنگام نواختن لید، پیچیده و کمی تهاجمی است. در نواختن تقریباً هر نت، علاوه بر پیک، کمی از انگشتان او نیز با سیم‌ها برخورد می‌کند. این به این معناست که در نوازندگی دیوید گیلمور، همواره هارمونیک‌هایی ظریف بر روی نت‌های اصلی قرار دارد که شکوهی استثنایی به نوازندگی او می‌بخشند.

در نوازندگی گیلمور، هیچ‌گاه مواردی چون شردینگ دیده نمی‌شود. او هر نت را با دقتی ویژه انتخاب می‌کند و آن را به حدی نگه می‌دارد که تأثیر آن به بهترین نحو توسط شنونده درک شود. دیوید از ویبراتو نیز در سرعت‌های مختلف در نوازندگی خود استفاده می‌کند و بسته به شرایط و قطعه موسیقی، آن را با دست چپ خود یا بازوی ترمولوی گیتار بر روی نت‌ها اجرا می‌کند. تنها راهی که می‌توان برای دستیابی به ویبراتوهای مخصوص گیلمور پیشنهاد داد، این است که موسیقی‌های او را با دقت بشنوید و پس از اینکه حس آن را درک کردید، نواختن آنها را امتحان کنید.

اگر باور نمی‌کنید که تکنیک گیلمور، مهم‌ترین بخش نوازندگی و تن گیتار اوست، کافیست تا اجرای آهنگ Coming Back To Life در Royal Festival Hall را تماشا کنید و ببینید که او با نواختن ملودی‌های گیتار الکتریک با یک گیتار آکوستیک نیز صدایی دقیقا مانند نوازندگی خود با گیتار الکتریک تولید می‌کند.

به نظر شما چه چیزی نوازندگی دیوید گیلمور را تا این حد جذاب و منحصر‌به‌فرد ساخته است؟ نظر خود را با ما و مخاطبان گیتارایران در میان بگذارید.

منبع: Seymour Duncan
مترجم: امیر تولی