به جز Bassman، شاید هیچیک از امپلیفایرهای دیگر فندر نتوانسته باشند جایگاه و شهرت Twin را کسب کنند. Twin در سراسر دنیا مورد ستایش قرار گرفته و از زمان ورود به بازار در تابستان سال ۱۹۵۲، جایگاه خود را بهعنوان یکی از بهترین امپلیفایرهای گیتار تاریخ تثبیت کرده است و به لطف صدای بلند و تمیز خود، در سبکهای مختلف به کار گرفته شده است.
Twin، همچون مدل Bassman که چند ماه زودتر به بازار ارائه شد، پیش از نامگذاری سر از بازار درآورد. طراحی آن نیز از بسیاری جهات پیشرو به حساب میآمد. این امپلیفایر گیتار، در نمایشگاه NAMM سال ۱۹۵۲، بدون یک نام مشخص و تحت عنوان امپلیفایر «Hi Fidelity» فندر رونمایی شد و بنا بر گفته تام ویلر در کتاب The Soul of Tone: Celebrating 60 Years of Fender Amps، یک نقطه عطف را در صنعت امپلیفایر رقم زد.
ظاهر این محصول، با پوشش پارچه توئید، با سایر امپهای فندر متفاوت بود. در آن دوران، فندر رفتهرفته سعی داشت طراحی پنلهای طرح تلویزیونی را که در سال ۱۹۴۸ معرفی شده بود، کنار بگذارد. طراحان این شرکت در صدد بودند طراحی سادهتری را به کار گیرند که توری اسپیکر آن تورفتگی نداشته باشد و در عوض، سراسر عرض کابینت را بپوشاند و پنلهای پهنی بر روی قسمتهای فوقانی، تحتانی و جلوی آن وجود داشته باشد. به همین خاطر، Hi Fidelity، اولین امپلیفایر دارای پنل پهن شرکت فندر به حساب میآمد؛ رویکردی در طراحی که خیلی زود در تمام مدلهای پیشین نیز به کار گرفته شد.
همچنین، محل قرارگیری اسپیکر در این مدل جدید نیز از مدلهای پیشین بزرگتر بود. Hi Fidelity دومین امپلیفایر فندر بود که با دو اسپیکر به بازار ارائه شد و پیش از آن تنها مدل Dual Professional در سال ۱۹۴۷ با دو اسپیکر ۱۰ اینچی به بازار عرضه شده بود. اما مجموع قطر دو اسپیکر ۱۲ اینچی جنسن تعبیهشده در Hi Fidelity که معادل با ۲۴ اینچ بود، باعث میشد که این محصول جدید، رکورددار بزرگترین اندازه اسپیکر در میان امپهای فندر تا آن زمان باشد.
علاوه بر این موارد، Hi Fidelity با توان ۲۵ وات، قویترین امپلیفایر فندر بود و کنترلهای پیچیدهتری نسبت به مدلهای پیشین ارائه میکرد. بهعنوان نمونه، این محصول اولین امپ فندر بود که دو کنترل جداگانه برای بیس و تربل را جایگزین یک کنترل رول-آف میکرد؛ امری که خود شرکت آن را «جدیدترین پیشرفت الکترونیک» مینامید. همچنین این مدل دارای دو ناب ولوم جداگانه با عنوان bright و normal بود.
اولین نسخه این امپلیفایر، یعنی مدل ۵c8، در ابتدا تحت عنوان «Twin 12 Amplifier» و «Twin 12 Artist’s Model Amp» تبلیغ میشد؛ اما پس از چندی، شرکت فندر نام «Twin-Amp» را برگزید که بعداً به طور مختصر «Twin» خوانده شد.
بر اساس سنت همیشگی فندر، بازبینیهای متعدد گوناگونی بر روی این دستگاه صورت گرفت. نسخه دوم با پنل پهن که در اواسط سال ۱۹۵۴ تحت عنوان مدل ۵D8 روانه بازار شد، دارای پریامپی متفاوت، معکوسکننده فاز و لامپهای Rectifier بود و به دلیل بهرهمندی از یک پیچ برای کنترل presence، دیگر کنترلهای آن نیز پاسخگویی بهتری پیدا کرده بودند. پیشرفتهای الکترونیک و ظاهری دیگری نیز در سال ۱۹۵۵ روی این محصول اعمال شد.
امپلیفایرهای دارای پنل پهن تنها چند سال در بازار حضور داشتند و سپس، شرکت مجدداً به سراغ یک طراحی دیگر با پنل کابینت نازک رفت که در آن، پنلهای پهن بالا و پایین وجه جلویی امپ جای خود را به توری جدیدی از جنس پارچه دادند. این مدل جدید با نام ۵E8 عرضه شد و کابینتی کوچکتر داشت و اسپیکرهای آن در گوشه پایین سمت راست و گوشه بالای سمت چپ نصب شده بودند، نه در کنار یکدیگر.
اما بزرگترین تغییر ۵E8 نسبت به نسخههای قبلی، در مدارهای الکترونیکی آن نهفته بود. پیشرفت مدارها باعث میشد توان این امپلیفایر به ۵۰ وات ارتقاء یابد. در سال ۱۹۵۶ و سالهای بعدی دهه پنجاه، مدلهای دیگری نظیر ۵F8 و ۵F8-A با توان بهترتیب ۸۰ و ۱۰۰ وات و اسپیکرهای جنسن P12-N نیز روانه بازار شدند. این امپلیفایرها دارای ۶ پیچ کنترل بودند: ولوم نرمال، ولوم برایت، بیس، تربل، پرزنس و یک پیچ جدید به نام میدل. سپس در سال ۱۹۵۸، اسپیکرها مجدداً و در قالب کابینتی بزرگتر کنار یکدیگر جای گرفتند.
در اهمیت دو سری قدرتمند E و F از امپ Twin که در سالهای ۱۹۵۵ تا ۱۹۵۹ ارائه شدند، هیچ شکی نیست. ویلر در کتاب Soul of Tone اشاره میکند که این مدلها و همچنین مدلهای دارای پنل باریک، آمیزهای از پیشرفتهای فنی، صدای منحصربهفرد، ظاهر زیبا، دوام بالا و انعطافپذیری صوتی را به نوازندگان ارائه کردند و باعث شدند شرکت فندر به صدر جدول تولیدکنندگان امپلیفایر راه یابد.
مانند بیشتر امپهای Fender، پوشش پارچه توئید Twin نیز در سال ۱۹۶۰ با پوشش Tolex جایگزین شد. اگرچه این امپلیفایر پرچمدار شرکت فندر در دهه ۵۰ بود، اما به گفته جان تیگل و جان اسپرانگ در کتاب Fender Amps: The First Fifty Years، با ورود پرچمدار جدید فندر به نام Vibrasonic و عرضه نمونههای اولیه امپلیفایرهای قابل حمل Showman، از کانون توجهات دور شد (برخلاف بسیاری از مدلها، فندر هرگز نمونه قابل حمل Twin را ارائه نکرد).
Twin در ژوئن سال ۱۹۶۰، با پوشش تولکس قهوهای و کنترلهای ولوم، بیس، تربل، اسپید، intensity و presence دوباره ظهور کرد. اما عمر این مدل دیری نپایید و خیلی زود در سال ۱۹۶۱ با مدلی سفیدرنگ با پارچه اسپیکر عنابی جایگزین شد که دارای کنترلهای ولوم، تربل و بیس برای کانال نرمال و کنترلهای ولوم، تربل، بیس، اسپید و اینتنسیتی برای کانال ویبراتو بود. در مدل مربوط به سال ۱۹۶۲، پارچه توری عنابی به رنگ سفید درآمد و در مدل مربوط به اوایل سال ۱۹۶۳ نیز یک دستگیره سیاه تقویتشده با فلز جایگزین دستگیره قهوهایرنگ شد.
تویینهای بلوند اوایل دهه ۶۰ (۶G8 و ۶G8-A)، ستاره کاتالوگ امپلیفایرهای کامبوی فندر محسوب میشدند. همانطور که ویلر در کتاب Soul of Tone اشاره میکند، ۶G8 و ۶G8-A «ظاهری زیبا، تعداد قابل توجه ۱۰ لامپ خلأ، قدرت بالا، پایههایی برای تنظیم موقعیت امپ، شخصیتی بارز و یکی از بهترین افکتهای ترمولو در طول تاریخ را داشتند.»
سپس بزنگاهی دیگر فرا رسید و امپلیفایرهای بلکفِیس مجهز به ریورب در سال ۱۹۶۳ روانه بازار شد. تیگل و اسپرانگ در مدح امپلیفایرهای Twin Reverb با پوشش تولکس سیاه مربوط به سالهای ۱۹۶۳ الی ۶۷ گفتهاند: «جوهره تمامی امپلیفایرهای کامبو با صدایی عمیق، غنی، آوازگون و بیپروا!»
مدل ۸۵ وات Twin Reverb مشکیرنگ که در در اواخر تابستان ۶۳ به بازار ارائه شد، دارای پارچه توری نقرهایرنگ براق، لوگوی برجسته فندر و مدار ارتقایافته دوکاناله (نرمال و ویبراتو) بود و به جای کنترل پرزنس، به سوئیچ فعالسازی حالت bright برای هر دو کانال مجهز بود. کنترل middle نیز در این امپ گیتار مجدداً به کار گرفته شد. این مدل پیچهای سیاهرنگ مخروطی داشت و کنترل پنل آن نیز به رنگ سیاه بود و به همین دلیل آن را با نام بلکفیس میشناسند. بسیاری از افراد این امپلیفایرها را با نام کوتاه Twin یا Fender Twin میشناسند؛ اما نباید آنها را با تویینهای بلوند و توئید قدیمیتر اشتباه گرفت که مدارهای متفاوتی داشته و فاقد ریورب بودند.
برخی از مدلهای Twin Reverb بلکفیس، پس از واگذاری فندر به CBS در ژانویه سال ۱۹۶۵، تولید شدند. بهطور عام، تویینهایی که عبارت «Fender Electric Instruments» بر روی پنل آنها نقش بسته باشد، پیش از واگذاری به CBS تولید شدهاند و مدلهایی که عبارت «Fender Musical Instruments» بر روی آنها درج شده باشد، پس از این واگذاری تولید شدهاند؛ اما این قاعده خالی از استثنا نیست و پنلهای تولیدشده پیش از واگذاری، تا پاییز سال ۱۹۶۵ کماکان در خط تولید شرکت مورد استفاده بودند.
پس از تولید بلکفیس از ۱۹۶۳ تا تابستان ۱۹۶۷، در پاییز سال ۱۹۶۷، تویین ریورب سیلورفِیس روانه بازار شد. این مدل، جزو اولین امپلیفایرهایی بود که پس از جدایی لئو فندر از شرکت تولید شدند. Silverface Twin Reverb دارای کنترل پنلی از جنس آلومینیوم، پارچه توری آبیرنگ و کابینتی کمعمقتر بود. مدارهای آن نیز درست مانند بلکفیس بود؛ تا اینکه در اوایل سال ۱۹۶۸، کنترل bias balance به آن اضافه شد (افزونهای نهچندان دلچسب که در اواخر سال ۶۹ بهطور کلی کنار گذاشته شد). همچنین قدرت این امپلیفایر به ۱۰۰ وات افزایش یافته بود.
اواسط دهه شصت متقارن بود با اولین ورود فندر به بازار امپلیفایرهای سالید استیت؛ امری که موفقیت چندانی را برای این شرکت رقم نزد. از نخستین مدلهای سالید استیتی که در تابستان ۱۹۶۶ معرفی شدند میتوان به یک Twin Reverb صد وات ترانزیستوری با دو اسپیکر ۱۲ اینچ اشاره کرد که یکی از اسپیکرهای آن بالاتر از دیگری تعبیه شده بود. این مدل همچنین شامل یک کنترل عجیبوغریب به نام style بود که در سه وضعیت «pop» ،«mormal» و «CW/RR» قابل تنظیم بود. نمیخواهیم بیشازحد به شکست واضح این پروژه بپردازیم؛. تنها به ذکر این نکته بسنده میکنیم که Twin سالید استیت، در سال ۱۹۶۹ از خط تولید خارج شد و این سری بهطور کلی در سال ۱۹۷۱ برچیده شد.
کنترل ولوم مستر برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ بر روی Twin Reverb پدیدار شد. حدود چهار سال بعد و در سال ۱۹۷۶، لوگوی فندر کمی تغییر کرد و کنترلهای pull-boost و hum balance به این مدل اضافه شدند. کمی بعد، قدرت این امپلیفایر به ۱۳۵ وات ارتقاء یافت که به لطف استفاده از ترانسفورمرهای خروجی جدید ممکن میشد. اما در اواخر دهه ۷۰، کیفیت کلی امپلیفایرهای شرکت فندر دچار افول شد.
چیزی نگذشت که blackface به خط تولید بازگشت و در سال ۱۹۸۲ به گزینهای استاندارد در کاتالوگ فندر بدل شد و این آخرین سال تولید Twin Reverb معمولی بود.
مدل ۱۰۵ وات Twin Reverb II در سالهای ۱۹۸۲ الی ۸۶ و مدل ۱۰۰ وات Red-Knob (و سپس Black-Knob) در سال های ۱۹۸۷ الی ۹۴ تولید شدند و مملو از امکانات فنی جالب بودند؛ اما آنها تنها شباهتی ظاهری با پیشینیان خود داشتند. Red-Knob مدلی بسیار محبوب بود و بهعنوان اولین عضو جدید از سری Twin که پس از فروش شرکت توسط CBS در اوایل سال ۱۹۸۵ تولید شد، مدلی شاخص به حساب میآید.
همزمان با تلاش فندر برای احیای جایگاه پیشین کمپانی در اواخر دهه ۸۰ و همچنین در طول دهه ۹۰، رویکرد بازگشت به سنتهای گذشته و بازتولید مدلهای محبوب قدیمی نیز در این شرکت قدرت گرفت. Fender 65 Twin Reverb هشتاد و پنج وات بلکفیس که در سال ۱۹۹۱ روانه بازار شد و از نظر ظاهر و مدارهای الکترونیکی بسیار شبیه به نسخه اصلی بود را میتوان بازگشتی موفق به سنتهای گذشته و تلفیقی عالی از امکانات مدرن و کلاسیک دانست. این مدل بسیار موفق، کماکان در کاتالوگ محصولات شرکت حضور دارد. از دیگر امپهای موفق فندر در عصر مدرن که بر اساس مدلهای کلاسیک ساخته شدهاند میتوان به ‘۶۸ Custom Twin Reverb و ‘۵۷ Custom Twin-Amp نیز اشاره کرد.
منبع: Fender
نویسنده: Jeff Owens
مترجم: کیان ایرجی