انواع گیتار الکتریک

گیتار الکتریک در واقع نه یک ساز واحد، بلکه مجموعه‌ای از سازهاست. هیچ ساز دیگری (به استثنای گیتار بیس الکتریک) به اندازه گیتار الکتریک محبوب نیست و انواع مختلف این گیتار، سبک‌های گوناگون موسیقی را پوشش می‌دهند.

اما به دلیل همین انعطاف‌پذیری، انتخاب گیتار الکتریک مناسب برای نیاز هر فرد، کمی دشوار است. این مقاله اطلاعات لازم برای انتخاب گیتار الکتریک را به شما ارائه می‌کند.

باید خاطرنشان کنیم که در زمان خرید گیتار الکتریک باید به فاکتورهای دیگری جز شکل بدنه نیز توجه کرد. از مهمترین این فاکتورها می‌توان به پیکاپ اشاره کرد. به همین دلیل، در این مطلب اطلاعاتی درباره پیکاپ‌ها نیز گنجانده شده است. با در نظر گرفتن چگونگی کارکرد پیکاپ‌ها و تأثیر آن بر روی صدای نهایی ساز، آماده خرید گیتار الکتریک مناسب خود خواهید بود.

انواع بدنه گیتار

سه نوع بدنه گیتار الکتریک در بازار موجود است: بدنه توپُر (solid)، بدنه نیمه-توخالی (semi-hollow) و بدنه توخالی (hollow). گیتارهای توپر یا سالید بادی از یک یا چند تکه چوب ساخته می‌شوند. بدنه‌ی گیتارهای نیمه توخالی یا سمی-هالو، دارای کمی فضای خالی است (این گیتارها معمولاً دارای یک تکه چوب در بخش میانی بدنه هستند که دو قسمت خالی در طرفین گیتار را از هم جدا می‌کند). در نهایت، بدنه گیتارهای توخالی یا هالو-بادی، به‌طور کامل خالی است.

گیتارهای سالید بادی

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، گیتارهای توپر از یک یا چند تکه چوب ساخته می‌شوند. یک نمونه مشهور از این نوع گیتارها مدل استرتوکستر شرکت فندر است. به‌طور کلی، مدل‌های سالید بادی، نسبت به دیگر انواع گیتار، ساستین (کشش صدا) بیشتر و مقاومت بالاتری در برابر فیدبک دارند و به همین دلیل برای سبک‌هایی مانند راک و متال که دیستورشن در آنها نقشی محوری را ایفا می‌کند، مناسب هستند.

به علت تنوع زیاد گیتارهای سالید بادی، بد نیست آنها را به چند زیرشاخه تقسیم کنیم:

استرتوکستر

گیتار استرتوکستر در سال ۱۹۵۴ توسط کمپانی فندر به بازار عرضه شد. این گیتار که اغلب به اختصار «استرت» خوانده می‌شود، سازی انعطاف‌پذیر است که در سبک‌های مختلف مانند کانتری، راک، پاپ، فولک، سول، بلوز و R&B مورد استفاده قرار گرفته است.

استرتوکستر معمولاً دارای بریج ترمولو است. ترمولو به نوازنده اجازه می‌دهد که با حرکت دادن یک دسته، صدای سیم‌ها را زیرتر یا بم‌تر کند. اما استفاده از این نوع ترمولو ممکن است به تغییر کوک سیم‌ها و از کوک خارج شدن گیتار منجر شود.

به علت استفاده از استرت در سبک‌های مختلف، توصیف کردن جنس صدای آن کمی دشوار است. فرکانس‌های میانی استرت معمولاً کمی تودماغی است.

نوازندگان شناخته‌شده استرتوکستر

جیمی هندریکس، بادی هالی، استیوی ری وان، اریک کلپتون و دیوید گیلمور .

سبک‌های مناسب

با اینکه استرتوکستر در سبک‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است، اما بیشتر از هر سبکی، مناسب بلوز است. در حالت کلین و یا در صورت استفاده از گین پایین، استرت صدای بسیار زیبایی دارد و فرکانس‌های میانی برجسته آن، صدایی دلنشین به ساز می‌دهند که در قالب آهنگ خودنمایی کرده و بسیار مناسب نوازندگان بلوز است.

سوپر استرت

اگرچه سوپر استرت‌ها بر مبنای استرت ساخته شده‌اند، اما با استرتوکستر تفاوت‌های بسیاری دارند. در واقع تنها شباهت این دو نوع گیتار، نوع و شکل بدنه آنهاست. پیکاپ‌های مورد استفاده در سوپر-استرتوکسترها معمولاً خروجی قدرتمندتری داشته (در ادامه به این مسئله بیشتر خواهیم پرداخت، اما در اینجا باید اشاره کنیم که خروجی بیشتر مساوی با دیستورشن بیشتر است) و بیشتر مناسب سبک‌های متال و هارد راک است. این سازها همچنین معمولاً دارای ترمولوی Floyd Rose هستند که توانایی حرکت و نوسان بیشتری دارد و در عین حال کوک ساز را نیز بهتر حفظ می‌کند.

این سازها معمولاً فرکانس‌های میانی یک استرت معمولی را ارائه نمی‌کنند؛ زیرا به‌طور معمول دارای حداقل یک پیکاپ هامباکر هستند.

نوازندگان شاخص

ادی ون هیلن، استیو وای و دیو موری.

سبک‌های مناسب

از آنجا که پیکاپ‌های این نوع گیتارها معمولاً خروجی قدرتمندی دارند، بیشتر در قالب سبک‌هایی مانند راک و هوی متال به کار می‌روند.

تلکستر

گیتار تلکستر فندر، معرف صدای موسیقی کانتری و از بازماندگان اولین گیتار الکتریکی است که در سطح انبوه تولید شد. اگر به دنبال صدای مرسوم تلکستر هستید، کافیست به موسیقی کانتری پیش از دهه ۸۰ میلادی گوش کنید.

با اینکه تلکستر بیشتر با سبک کانتری عجین است، ولی این گیتار بسیار انعطاف‌پذیر است. برای مثال، کرت کوبین و جک وایت هر دو از تلکستر در استودیو استفاده کرده‌اند.

با تنظیم درست صدا (که برای برخی از تلکسترها کمی دشوار است)، این گیتار فرکانس‌های میانی قدرتمند و فرکانس‌های بالای شفافی را ارائه می‌کند. فرکانس‌های بالای شفاف تلکستر باعث شده تا گیتاریست‌ها در سبک‌های غیر از کانتری نیز از آن استفاده کنند (جیمی پیج برای سولوی آهنگ Stairway to Heaven از تلکستر استفاده کرد).

نوازندگان شاخص

کیت ریچاردز، جک وایت، جیمز برتون، دنی گتون، وینس گیل، جانی گرین‌وود و مرل هاگارد.

سبک‌های مناسب

تلکستر برای سبک کانتری بسیار مناسب است؛ اما می‌تواند گزینه‌ خوبی برای دیگر سبک‌ها هم باشد. صدای این ساز بسیار شفاف و برخی اوقات تودماغی است. به دلیل صدای شاخص و بُرنده تلکستر، استفاده از آن به‌عنوان ساز ریتم، چندان مرسوم نیست.

آفست (جگوار، ماستنگ و جزمستر)

شکل بدنه آفست شامل ۳ ساز مشهور است: Jaguar ،Mustang و Jazzmaster. اگرچه تفاوت‌های روشنی بین این مدل‌ها وجود دارد، ولی گیتارهای آفست به‌طور کلی صدایی زنگ‌دار و تیز دارند. منظور از صدای تیز، صدایی براق و شفاف با فرکانس‌های میانی و پایین ملایم‌تر است. در صورت تنظیم درست پیچ‌های صدا، این گیتارها مناسب نوازندگی ریتم نیز هستند.

صدای منحصربه‌فرد گیتارهای آفست، آنها را به مدل مورد علاقه موزیسین‌های سبک‌های آلترناتیو تبدیل کرده است. در دهه ۹۰ میلادی، بسیاری از گروه‌های تازه‌کار گرانج، گیتارهای آفست را به خاطر قیمت ارزان‌شان انتخاب می‌کردند؛ اما این گروه‌ها پس از کسب شهرت و ثروت نیز دست از گیتارهای آفست نمی‌کشیدند و از صدای شفاف‌ و منحصربه‌فرد این گیتارها به بهترین شکل بهره می‌بردند.

شفافیت صدا، این سازها را به گزینه‌هایی مناسب برای سبک‌هایی تبدیل کرده است که از افکت‌های گوناگون استفاده می‌کنند. محبوبیت این گیتارها در سبک‌هایی مانند Shoegaze و سایر سبک‌های آلترناتیو به همین دلیل است.

همچنین موزیسین‌های سبک‌های مختلف از این نوع گیتارها استفاده کرده‌اند. به‌عنوان مثال، لوتر پرکینز، نوازنده گروه جانی کش ، از هر دو مدل جگوار و جزمستر در آهنگ‌های اولیه جانی کش استفاده کرده است.

اگر به دنبال یک گزینه مقرون‌به‌صرفه برای شروع نوازندگی هستید، حتماً به گیتار اسکوایر Bullet Mustang HH نگاهی بیندازید.

نوازندگان شاخص

جانی مار، ترستون مور، جی مسکیس، کوین شیلدز و کرت کوبین.

سبک‌های مناسب

گیتارهای آفست مناسب سبک‌هایی چون گرانژ، Shoegaze و آلترناتیو هستند که از افکت‌های زیادی استفاده می‌کنند.

لس پال

این گیتار بیشتر با سبک راک کلاسیک شناخته می‌شود و به عنوان یک ماشین راک اند رول شهرت یافته است. اما توانایی این ساز بسیار فراتر است. بسیاری از نوازندگان، صدای کلین بسیار زیبای لس پال را نادیده می‌گیرند. آقای Les Paul، گیتاریست سرشناس جز و مخترعی که نامش را بر روی این گیتار گذاشته‌اند، در طول حرفه هنری خود مکرراً از گیبسون لس پال استفاده می‌کرد. باب مارلی نیز از لس پال به‌خوبی در موسیقی خود استفاده کرده است.

درست مانند استرتوکستر، توصیف یک صدای واحد برای لس پال نیز بسیار دشوار است. اما پاسخ فرکانسی متعادل و فرکانس‌های بالایی شفاف اما گاه کمی تیره گیتار لس پال، آن را به گزینه‌ای مناسب برای سبک راک و برخی از انواع جز تبدیل می‌کند. این گیتار الکتریک، نسبت به سایر انواع اشاره‌شده، ساستین بیشتری دارد.

لس پال می‌تواند در هر سبکی به استثنای کانتری مورد استفاده قرار گیرد. این ساز در سبک‌های جز، متال، آر اند بی، انواع مختلف راک و حتی پانک مورد استفاده قرار گرفته است. لس پال به معنای واقعی کلمه یک گیتار کاری است و اگر به دنبال سازی با پیکاپ‌های هامباکر هستید، این مدل می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.

طرح بدنه لس پال شامل چند طراحی مختلف است؛ طراحی توپر، توپر کمانی (solid-arched) و توپر حفره‌دار (solid-chambered). لس پال‌های توپر از یک تکه چوب ساخته شده‌اند. برخی از لس پال‌ها دارای تاپ خمیده به شکل کمانی و یک پوشش از جنس چوب افرا هستند. لس پال‌های chambered شبیه لس پال‌های arched هستند؛ اما داخل بدنه آنها چند حفره کنده شده تا وزن کمتری داشته باشند. صدای این سه مدل لس پال چندان متفاوت نیست.

نوازندگان شاخص

جیمی پیج، لس پال، باکت‌هد، اریک کلپتون، اِیس فریلی، اسلش، باب مارلی و جو والش.

سبک‌های مناسب

لس پال برای تمام سبک‌هایی که در آنها از دیستورشن‌ استفاده می‌شود، مناسب است و البته در دستان یک نوازنده خبره جز نیز می‌درخشد. با وجود این انعطاف‌پذیری، باید پیش از خرید این گیتار، از تفاوت‌های بین پیکاپ سینگل کویل و هامباکر مطلع شوید؛ زیرا ممکن است که به صدای سینگل کویل نیاز داشته باشید.

اس‌جی و فلایینگ وی

اگرچه گیتارهای اس‌جی (SG) و فلایینگ وی (Flying V) از نظر ظاهری با هم بسیار متفاوتند، ولی هر دو جزو گیتارهای الکتریک سالید بادی هستند که معمولاً با پیکاپ‌های هامباکر تجهیز می‌شوند. پاسخ و حس نوازندگی این گیتارها نیز معمولاً بسیار شبیه به هم است.

بسیاری از نوازندگان، شکل بدنه گیتار Flying V را عجیب می‌دانند؛ اما با این وجود، این گیتارها دسترسی بسیار آسان به نت‌های بالای دسته را امکان‌پذیر می‌کنند.

از نظر صدا این دو گیتار بسیار به یکدیگر شبیه هستند. هر دو، شخصیت آشنای گیتارهای گیبسون را دارند که آنها را به گزینه‌ای مناسب برای سبک‌های راک و متال بدل می‌کند.

بسته به پیکاپ استفاده‌شده، این گیتارها می‌توانند مانند لس پال انعطاف‌پذیر باشند. اگرچه محبوبیت آنها در برخی سبک‌ها به اندازه لس پال نیست.

نوازندگان شاخص

تونی آیومی(SG)، درک تراکس (SG)، انگس یانگ (SG)، آلبرت کینگ (Flying V) و لونی مک (Flying V).

سبک‌های مناسب

این گیتارها برای بیشتر سبک‌ها به استثنای کانتری گزینه‌های مناسبی هستند. در حقیقت انتخاب بین اکثر گیتارهای گیبسون، بیشتر به سلیقه شخصی نوازنده بستگی دارد تا توانایی‌های ساز.

گیتارهای نیمه توخالی

گیتارهای نیمه توخالی یا سمی-هالو، حفره‌ای (معمولاً به شکل حرف f) بر روی تاپ خود دارند. فضای داخل بدنه، با استفاده از یک بلوک چوبی در امتداد دسته، به دو نیم تقسیم شده است. مثال بارز این نوع گیتار، Gibson ES-335 است که توسط موزیسین‌هایی مانند اریک کلپتون، اوتیس راش، وارن هینز، دیو گرول و بی. بی. کینگ مورد استفاده قرار گرفته است.

با اینکه گیتارهای سمی-هالو بیشتر با سبک‌های بلوز و جز شناخته می‌شوند، اما برای سبک راک نیز مناسب هستند. البته به خاطر اینکه این گیتارها از یک تکه چوب توپر ساخته نشده‌اند، احتمال ایجاد فیدبک در ولوم‌های بالا و به‌خصوص در زمان استفاده از دیستورشن، در آنها بیشتر است.

از نظر شخصیت صدایی، گیتارهای سمی-هالو بسیار شبیه به گیتارهای سالید بادی هستند. با این تفاوت که سمی-هالوها نوعی شخصیت صوتی شبیه به صدای گیتار آکوستیک دارند؛ اما این شاخصه صوتی بسیار خفیف است. همچنین ساستین این گیتارها معمولاً از گیتارهای سالید بادی کمتر است.

گیتارهای توخالی

بسیاری از افراد کلمه توخالی را با گیتارهای بزرگ سبک جز عجین می‌دانند؛ اما در واقع تعریف اصلی گیتار توخالی یا هالو بادی، گیتاریست که بلوک چوبی موجود در گیتارهای سمی-هالو را نداشته باشد. بنابراین، گیتارهای توخالی وجود دارند که اندازه بدنه آنها درست مانند گیتارهای نیمه توخالی است.

صدای گیتارهای هالو بادی شبیه به گیتارهای سمی-هالو است. با این تفاوت که شخصیت صوتی آکوستیکی که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، در این گیتارها بسیار مشهودتر است. همچنین این گیتارها احتمال فیدبک بیشتری نسبت به گیتارهای نیمه توخالی دارند و این امر باعث می‌شود گزینه‌ای نامناسب برای سبک‌هایی با گین بالا باشند.

برخلاف گیتارهای سمی-هالو، گیتارهای توخالی دو شکل بدنه عمده دارند: مدل ES-335 که پیش‌تر به آن اشاره کردیم و همچنین مدل جز باکس. نمونه مشهور گیتارهای جز باکس، Gibson ES-175 است که گیتاری محبوبی در بین نوازندگان سبک جاز محسوب می‌شود.

اگرچه گیتارهای هالو بادی بیشتر مناسب سبک جز هستند، اما نوازندگان معدودی از این گیتارها در سبک راک نیز بهره برده‌اند. شاخص‌ترین این نوازنده‌ها تد نیوجنت است که از فیدبک گیتار Gibson Byrdland خود به‌عنوان یک ابزار موسیقایی استفاده می‌کند. گیتارهای توخالی با بدنه مدل ES-335 بیش از گیتارهای مدل جز باکس توسط نوازندگان بلوز و راک مورد استفاده قرار می‌گیرند (در آثار گروه بیتلز به دفعات از گیتار اپیفون Casino استفاده شده است). اما به دلیل فیدبک ایجادشده توسط این گیتارها، بیشتر نوازندگان، گیتارهای نیمه توخالی را برای سبک‌های راک و بلوز ترجیح می‌دهند و از گیتارهای هالو بادی دوری می‌کنند.

درآمدی بر انواع مختلف پیکاپ گیتار

پیکاپ موضوع مفصلی است و برای پرداختن به آن نیاز به یک مقاله جداگانه است. شکل بدنه گیتار الزاماً به معنای یک شخصیت صدایی واحد نیست و پیکاپ سهم زیادی در چگونگی صدادهی یک گیتار دارد.

سه گروه پیکاپ‌های مرسوم در گیتارهای الکتریک عبارتند از: سینگل کویل، هامباکر و P90.

سینگل کویل

پیکاپ‌های سینگل کویل از یک سیم‌پیچ (کویل) بهره می برند. این پیکاپ‌ها معمولاً خروجی کمتری نسبت به پیکاپ‌های هامباکر دارند و این بدان معناست که توانایی تولید دیستورشن این پیکاپ‌ها از پیکاپ‌های هامباکر کمتر است. اما اینکه این پیکاپ‌ها برای استفاده با دیستورشن بالا طراحی نشده‌اند، بدان معناست که با گین پایین، صدایی غنی و دلنشین دارند.

پیکاپ سینگل کویل را می‌توان از ظاهر باریک و کشیده آن تشخیص داد.

پیکاپ‌ هامباکر

پیکاپ‌های هامباکر دارای دو سیم‌پیچ هستند؛ یکی برای دریافت صدا و دیگری برای از بین بردن نویز sixty-cycle. این پیکاپ‌ها معمولاً صدایی تیره‌تر و خروجی بیشتری دارند که به آنها اجازه می‌دهد با گین بالاتر عملکرد بهتری داشته باشند. پیکاپ‌های هامباکر برای استفاده در سبک جز نیز بسیار مناسب هستند؛ زیرا صدای کِدرتر این نوع پیکاپ‌ها با این سبک همخوانی بسیار خوبی دارد.

پیکاپ‌های P90

پیکاپ‌های P90 را می‌توان مابین پیکاپ‌های سینگل و هامباکر دانست. خروجی این پیکاپ‌ها از پیکاپ‌های سینگل کویل بیشتر است، اما به اندازه پیکاپ‌های هامباکر نیست. این نوع پیکاپ‌ها از نظر شخصیت صدایی نیز جایی بین سینگل کویل و هامباکر قرار می‌گیرند؛ زیرا صدای آنها از هامباکر براق‌تر و از سینگل کویل کدرتر است.

اندازه پیکاپ‌های P90 از سینگل کویل بزرگتر است.

نویسنده: Mason Hoberg
مترجم: کیان ایرجی