راهنمایی‌های Philip Sayce برای نوازندگی در سبک بلوز الکتریک

در این مطلب، گیتاریست برجسته سبک بلوز الکتریک، فیلیپ سیس (Philip Sayce)، در مورد نوازندگی و کلکسیون شخصی گیتارهای فندر استرتوکستر خود صحبت می‌کند.

اگر تا به‌حال اسم فیلیپ سیس را نشنیده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم همین امروز نگاهی به اجراهای او بیندازید و اگر هم اسم او را شنیده‌اید، می‌دانید که چه نوازنده ماهری است. ممکن است در نگاه اول، موی بلند وی شما را به یاد کرت کوبین (Kurt Cobain) یا حتی کرت وایل (Kurt Vile) بیندازد؛ اما به‌محض اینکه گیتار را به دست می‌گیرد، متوجه خواهید شد که بیشتر شبیه به استیوی ری وان (Stevie Ray Vaughan) یا جیمی هندریکس (Jimi Hendrix) است.

این گیتاریست کانادایی، نوازندگی را از سن ۱۶ سالگی شروع کرد. او با هنرمندان بسیاری از جمله Jeff Healey ،Uncle Kracker و Melissa Etheridge همکاری داشته است. نکته‌ای که بیش از هر چیز در فیلیپ توجه را به خود جلب می‌کند (صرف‌نظر از مهارت خارق‌العاده او)، تواضع اوست. فیلیپ در پاسخ به سوال میزبان خود، یوجین ادواردز (Eugene Edwards) که از وی پرسید «چند وقت است ساز میزنی؟»، گفت «به اندازه کافی ساز نزده‌ام… من تا ابد هنرجوی گیتار هستم». این تلفیق تواضع و اشتیاق به یادگیری، شاید الهام‌بخش‌ترین وجه از نوازندگی فیلیپ باشد.

راهنمایی‌ها

با احساس ساز بزنید

موسیقی بلوز بی‌شک سبکی جاودانه و محبوب است؛ اما اجرای صحیح آن بسیار دشوار است. دشوارتر از این امر، دستیابی به لهجه منحصر‌به‌فرد نوازندگی است. فیلیپ در هنگام ساز زدن، خود را به دست احساساتش می‌سپارد. هر بار که او ساز می‌زند، پیداست که کاملاً در موسیقی حل شده و اجازه می‌دهد شخصیتش در نوازندگی‌اش جلوه‌گر شود. فیلیپ در وصف سبک نوازندگی خود می‌گوید: «سبک من پیش از هر چیز احساسی است. موسیقی من کاملاً از احساساتم سرچشمه می‌گیرد و به همین دلیل، نمی‌توانم یک چیز را دو بار مانند هم اجرا کنم».

اگرچه ممکن است این مسئله برای مهندسین صدا که قصد دارند دو برداشت یکسان ضبط کنند کمی کلافه‌کننده باشد، اما گیتاریست‌ها واقعاً می‌توانند از این موضوع به نفع خود بهره بگیرند و یک چاشنی منحصربه‌فرد به نوازندگی خود اضافه کنند.

از بزرگان بیاموزید

فیلیپ هنرمندی متواضع است. او بارها به این موضوع اشاره کرده است که همواره می‌کوشد تا از بزرگان موسیقی بلوز، نکاتی بیاموزد. در طی مصاحبه با یوجین ادواردز، فیلیپ به هنرمندانی که وی را تحت تأثیر قرار داده‌اند ادای احترام می‌کند؛ هنرمندانی از قبیل آلبرت کینگ، آلبرت کالینز، بادی گای، استیوی ری وان، فردی کینگ و بسیاری دیگر.

کوک‌ گیتار را تغییر دهید

با کوک استاندارد می‌توان تقریباً هر قطعه‌ای را نواخت؛ اما تغییر کوک گیتار نیز مزایای قابل توجهی در بر دارد. فیلیپ ترجیح می‌دهد تمام سیم‌ها را نیم‌پرده بم‌تر کوک کند (کوک استاندارد می بمُل). او علت استفاده از این کوک را بدین صورت شرح می‌دهد: «در نوازندگی گیتار، چیزی به اسم درد خوب داریم و چیز دیگری به اسم درد بد. تلاش ما این است که از درد بد در هنگام نوازندگی جلوگیری کنیم». همه گیتاریست‌ها، حتی حرفه‌هایی مانند فیلیپ، دچار درد دست در هنگام ساز زدن می‌شوند و با استفاده از کوک‌هایی غیر از کوک استاندارد می‌توان فشار سیم و در نتیجه فشار بر روی دست را کمتر کرد.

علاوه بر کاهش درد، بم‌تر کردن کوک باعث سهولت در اجرای تکنیک بِند و کاهش میزان فشار مورد نیاز برای فرت‌گیری می‌شود. همچنین این امر به شما اجازه می‌دهد که در صورت تمایل، از سیم‌های ضخیم‌تر استفاده کنید. اگر قصد دارید از این هم فراتر بروید، یک کوک متفاوت به غیر از کوک استاندارد را امتحان کنید تا خلاقیت شما شکوفا شود. بسیاری از نوازندگان بلوز با کوک‌هایی از قبیل Drop D و یا کوک‌های دست باز مانند Open E یا Open G ساز زده‌اند که مناسب نوازندگی با اسلاید هستند.

تکنیک‌ها

پنجه یا مضراب؛ کدام‌یک برای بلوز بهتر است؟

همانطور که فیلیپ سیس پیش‌تر اشاره کرد، یکی از اساسی‌ترین اجزای موسیقی بلوز، احساسی است که در پشت آن نهفته است. اما اگر مبتدی باشید، ترجمه احساسات به زبان موسیقی برایتان کمی دشوار است. استفاده متفاوت از دست مضراب‌زن می‌تواند نوع بیان این احساسات را تغییر دهد. نواختن بلوز با انگشتان، صدای ساز را نرم‌تر و لطیف‌تر می‌کند و از سوی دیگر، نوازندگی با مضراب، صدای کوبه‌ای‌تری دارد. کدام‌یک برای بلوز مناسب‌تر است؟ پاسخ این سوال، سلیقه‌ای است و اسطوره‌های بلوز هر یک روش مورد علاقه خود را انتخاب کرده‌اند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم شما نیز هر دو روش را امتحان کنید.

می‌توانید کارهای بسیاری با گام پنتاتونیک انجام دهید

گام پنتاتونیک یک الگوی ساده چینش نت‌هاست که اکثر گیتاریست‌ها قادر به نواختن آن هستند و در آهنگ‌های بی‌شماری مورد استفاده قرار گرفته است. از نظر فیلیپ سیس، گامی مانند لا مینور پنتاتونیک، مانند یک بوم نقاشی خالی است که با استفاده از آن می‌توانید ریف‌ها و ملودی‌های بی‌شماری را بسازید. راهنمایی فیلیپ این است: «سعی کنید گهگاه نت‌های غیرمنتظره را به نوازندگی خود اضافه کنید».

لا مینور پنتاتونیک، گامی انعطاف‌پذیر است و برای هر هنرجویی که به دنبال افزایش تنوع در نوازندگی خود باشد، ابزاری ارزشمند محسوب می‌شود. ساده‌ترین پوزیسیون این گام در وسط صفحه انگشت‌گذاری قرار می‌گیرد. از آنجا که گام ماژورِ همسایه‌ی لا مینور، یعنی گام دو ماژور، یکی از پرکاربردترین گام‌ها در موسیقی عامه‌پسند است، لا مینور پنتاتونیک می‌تواند یک قالب ساده برای ساخت ریف و بداهه‌نوازی باشد. مانند گام دو ماژور، لا مینور پنتاتونیک نیز هیچ نت دیِز یا بمُلی ندارد.

تجهیزات: گیتار و امپلیفایر

بلوز یعنی بیان احساسات؛ در نتیجه می‌توان آن را با هر گیتاری اجرا کرد. با این حال، طبیعتاً تجهیزات شما بر روی صدای نهایی تأثیر می‌گذارند. فیلیپ سیس، برای تولید صدای ایده‌آل خود، تنها به چند ابزار ساده احتیاج دارد.

همه چیز با استرتوکستر شروع می‌شود

از استیو ری وان و بادی گای تا اریک کلپتون، فندر استرتوکستر ساز مورد علاقه نوازندگان بلوز بی‌شماری بوده است و فیلیپ سیس هم از این قاعده مستثنا نیست. علاقه او به استرتوکستر از سنین پایین شکل گرفت؛ زیرا همه اسطوره‌های محبوب او در عالم گیتار، مانند مارک نافلر و SRV، نوازنده استرتوکستر بودند. او همچنین از دوام این ساز سخن می‌گوید؛ امری که که از ظاهر فرسوده ولی خوش‌صدای استرت او پیداست. حتی شاید بتوان گفت که این امر یکی از دلایل محبوبیت استرتوکستر در بلوز الکتریک باشد؛ زیرا هر قدر هم که این ساز کهنه و فرسوده شود، کماکان صدایی زیبا خواهد داشت.

استرتوکستر ۱۹۶۳ موسوم به Mother

سن این گیتار الکتریک که فیلیپ آن را Mother می‌نامد، در حدی است که می‌تواند یک مادربزرگ باشد! سال تولد این ساز مصادف است با ترور کندی و سخنرانی تاریخی مارتین لوتر کینگ. فیلیپ این فندر استرتوکستر را در سال ۱۹۹۸ خریداری کرد و بخش زیادی از فرسودگی‌های گیتار حاصل از نوازندگی خود اوست. پیکاپ‌های اصلی ساز هنگامی که فیلیپ تلاش کرد آن را با یک بطری بنوازد خراب شدند و با یک ست پیکاپ ۱۹۵۸ تعویض شدند. تنها با یک نگاه به رنگ بدنه و صفحه انگشت‌گذاری فرسوده این استرتوکستر می‌توان به تاریخ نهفته در آن پی برد. البته وقتی صدای آن را بشنوید خواهید فهمید که این گیتار هنوز سرزندگی خود را از دست نداده است و به همین دلیل، برای نواختن سبک بلوز الکتریک ایده‌آل است.

استرتوکستر ۱۹۶۳ موسوم به One-Clean-Knob

این گیتار الکتریک تولید سال ۱۹۶۳، یکی دیگر از استرتوکسترهای قدیمی فیلیپ است که تمام قطعات آن فابریک هستند؛ همه به غیر از یک پیچ ولوم نو و تمیز. دلیل اطلاق نام One-Clean-Knob به این ساز نیز همین امر است.

استرتوکستر سفارشی

این ساز از قطعات چندین استرت مختلف تشکیل شده است. رنگ این گیتار جذاب، سبز متالیک است. دسته آن تولید سال ۱۹۶۶ است و سردسته‌ای بزرگ دارد. در نهایت، پیکاپ‌های گیتار نیز سفارشی هستند.

امپلیفایر Fender Princeton Reverb

فندر پرینستون که در سال ۱۹۶۴ به بازار معرفی شد، یک امپلیفایر گیتار لامپی ۱۲ وات است که در آهنگ‌های بی‌شماری مورد استفاده قرار گرفته و بخشی از تجهیزات فیلیپ سیس برای نواختن بلوز الکتریک است. البته سزار دیاز (César Díaz)، ملقب به «پزشکِ امپلیفایرها»، این امپ را برای فیلیپ تغییر داده است. سزار با موزیسین‌های بسیاری از جمله استیوی ری وان، کیث ریچاردز، اریک کلپتون و باب دیلن همکاری داشته است.

سخن پایانی

فیلیپ سیس یک استعداد حقیقی در گیتار و انسانی فوق‌العاده دوست‌داشتنی است. بینش و راهنمایی‌های او راجع به نوازندگی بلوز الکتریک بسیار ارزشمند است. گیتار سازی است که آموزش آن هرگز تمام نمی‌شود. پس چه تازه‌کار هستید و چه سالها و دهه‌هاست که گیتار می‌زنید، همیشه به یاد داشته باشید که با احساس ساز بزنید و تلاش کنید تا بیشتر بیاموزید.

منبع: Fender
مترجم: کیان ایرجی