۱۰ نوازنده مهم فندر تلکستر در طول تاریخ

شکل‌گیری صحنه موسیقی مدرن، احتمالاً بدون وجود سازهایی مهم همچون فندر Telecaster و نوازندگان آن غیرممکن بود.

گیتار الکتریک تلکستر از شرکت معظم فندر را می‌توان یکی از اولین گیتارهای سالید بادی دنیا دانست که به‌‌صورت انبوه به تولید رسید. تن ویژه این ساز به همراه ظاهر ساده و بی‌نقص آن، باعث شد تا بلافاصله پس از عرضه به بازار در دوران بعد از جنگ جهانی دوم، توسط موزیسین‌های فعال و کنجکاو آن زمان مورد استقبال قرار گیرد و به عنصری اساسی و مهم در شکل‌‌گیری سبک‌هایی همچون بلوز، راک اند رول، کانتری و R&B تبدیل شود.

تلکستر در حدود هفت دهه حضور خود در بازار به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین گیتارهای الکتریک، توسط هنرمندان مشهور و افسانه‌ای بسیاری استفاده شده است. اما برخی از این نوازندگان، شهرتی بیشتر به استفاده از این ساز دارند و از آن، بهتر از هر نوازنده دیگری استفاده کرده‌اند.

در این مطلب، قصد داریم نام ده عدد از نوازندگانی که با استفاده از یک فندر تلکستر شگفتی آفریدند را ذکر کنیم و سابقه هنری آنها را به‌صورت اجمالی مورد بررسی قرار دهیم.

اما پیش از آن، بیایید نگاهی اجمالی به تاریخچه گیتار فندر تلکستر داشته باشیم.

تاریخچه اجمالی فندر Telecaster

• گیتار الکتریک Telecaster در سال ۱۹۵۰ توسط شرکت فندر با نام Broadcaster روانه بازار شد و بعدها با تغییراتی جزئی، در دو مدل دیگر یعنی Esquire و Telecaster به بازار عرضه شد.
• این ساز با عرضه به بازار، تأثیری غیرقابل انکار بر روی صحنه موسیقی زمان خود گذاشت و امروز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گیتارهای سالید بادی دنیا شناخته می‌شود.
• تلکستر به لطف طراحی ساده، نوازندگی آسان و صدای متفاوت و پویای خود، به گیتار اصلی و محبوب بسیاری از نوازندگان سبک‌هایی چون راک، فانک، کانتری، بلوز و پاپ تبدیل شده است.
• اگر بخواهیم نام چندی از مشهورترین نوازندگان تلکستر در تاریخ را ذکر کنیم، می‌توانیم از کیث ریچاردز (Keith Richards) و جیمی پیج (Jimmy Page) و البته هنرمندانی معاصر نظیر جانی گرینوود (Jonny Greenwood) و گراهام کاکسن (Graham Coxon) نام ببریم.

۱. کیث ریچاردز از گروه Rolling Stones

اگر طرفدار گروه The Rolling Stones باشید، می‌دانید که گیتاریست اصلی این گروه، یعنی کیث ریچاردز، در طی سالیان فعالیت خود در این گروه، از چندین گیتار تلکستر به‌عنوان ساز اصلی خود استفاده کرده است.

اما میان تلکسترهایی که کیث استفاده می‌کرده است، یک ساز اهمیتی ویژه دارد و بخشی مهم از هویت او محسوب می‌شود. این تلکستر ۱۹۵۰ که به Micawber مشهور است، در تولد ۲۷ سالگی ریچاردز و توسط گیتاریست افسانه‌ای، اریک کلپتون (Eric Clapton) به او هدیه داده شده است. این هدیه، درست پیش از زمانی به کیث اهدا شد که گروه Rolling Stones قصد داشت ضبط اولین آلبوم خود با نام Exile On Main Street را شروع کند.

Micawber نخست به یک پیکاپ سینگل کویل عادی مجهز بود؛ اما بعدها و در تور سال ۱۹۷۲ رولینگ استونز، ریچاردز آن را با یک پیکاپ PAF گیبسون ساخت دهه پنجاه میلادی جایگزین کرد تا صدای گیتار خود را تقویت کند.

نکته جالب اینجاست که کیث تصمیم گرفت این پیکاپ را به شکل وارونه بر روی ساز خود نصب کند؛ به‌طوری که قطب‌های آهنربای آن به سمت پایین گیتار قرار گرفته بودند. این امر، تنی بسیار ویژه به Micawber بخشیده بود که می‌توان آن را در آثاری همچون Honky Tonk Women و Brown Sugar از گروه Rolling Stones به وضوح شنید.

۲. استیو کراپر از گروه‌های Booker T. & the M.G.’s و Otis Redding

«بسیاری از افراد از من می‌پرسند که چرا تلکستر را به‌عنوان ساز اصلی خود انتخاب کرده‌ام؟ دلیل این انتخاب این است که اگر از هر گیتار الکتریک دیگری برای نواختن آکورد‌های شش سیمه استفاده کنید، صدا دچار دیستورشن می‌شود و نت‌های آکورد دیگر قابل تفکیک نیستند. این اعوجاج‌ هارمونیک مورد پسند من نیست. من می‌خواستم صدایی تمیز با تفکیک کامل نت‌ها، همانند یک پیانو از گیتار الکتریک خود دریافت کنم و به نظرم تلکستر بهترین انتخاب برای این دست‌یابی به چنین صدایی بود. به همین دلیل است که بسیاری از مهندسین صدا نیز تلکستر را بهترین گیتار الکتریک دنیا می‌دانند.»

استیو کراپر (Steve Cropper) را می‌توان یکی از گیتاریست‌های افسانه‌ای تاریخ دانست که نام او کمتر در میان موزیسین‌های عادی شنیده می‌شود. نوازندگی باسلیقه و ماهرانه وی با تلکستر را می‌توان در چندی از مهم‌ترین آثار موسیقی دهه شصت میلادی همچون Green Onions از گروه Booker T. و اثر کلاسیک Otis Redding یعنی Sittin’ On The Dock of the Bay شنید. همچنین شایان ذکر است که سازنده بسیاری از اجزای این ترک، شخص کراپر بوده است.

بعدها و تا به امروز، کراپر از یک تلکستر ویژه ساخت شرکت Peavey استفاده می‌کند که مشخصاتی بسیار نزدیک به تلکستر اصلی فندر دارد؛ اما وزن آن سبک‌تر است و به یک سوییچ ویژه نیز تجهیز شده است که با فعال‌سازی آن، قدرت صوتی پیکاپ‌ها کمی افزایش پیدا می‌کند.

۳. جف باکلی

مرگ جف باکلی (Jeff Buckley) در سن ۳۰ سالگی را می‌توان یکی از بزرگترین تراژدی‌های تاریخ موسیقی راک دانست. در حالی که بسیاری از دوستداران موسیقی، از باکلی بیش از هر چیز به‌عنوان خواننده‌ای استثنایی یاد می‌کنند، باید بدانید که وی علاوه بر این، گیتاریست بی‌نظیری نیز بود.

گیتار تلکستر آمریکایی ساخت سال ۱۹۸۳ جف باکلی که اکنون Matt Bellamy، گیتاریست و خواننده گروه موسیقی Muse صاحب آن است، به یک پیک‌گارد آینه‌ای مجهز بود که توسط صاحب اول آن بر روی ساز نصب شده بود. همچنین این تلکستر، از یک پیکاپ‌ هامباکر استَک‌شده ساخت Seymour Duncan نیز برخوردار بود که تنی گرم‌تر نسبت به تلکستر‌های معمول به آن می‌بخشید.

برخی از زیباترین نوازندگی‌های باکلی را می‌توان در تنها آلبوم استودیویی او با نام Grace شنید. ترک اصلی این آلبوم، توانایی باکلی در ساخت و نواختن ریف‌هایی بی‌نقص را به بهترین نحو به نمایش می‌گذارد.

۴. گراهام کاکسن از گروه Blur

«با استفاده از تلکستر می‌توان با شدت صدایی بسیار زیاد نوازندگی کرد و در عین حال، صدایی کاملاً تمیز و عاری از هرگونه دیستورشن دریافت کرد. همچنین این ساز، خشی ویژه در صدای خود دارد که من آن را در هیچ گیتار دیگری نشنیده‌ام.»

تن گیتار تلکستر گراهام کاکسن (Graham Coxon)، یکی از خلاق‌ترین گیتاریست‌های دهه نود میلادی، مسبب و بخش اصلی چندی از خاطره‌انگیزترین و مهم‌ترین آثار گروه موسیقی Blur بوده است. گیتار اصلی وی یک تلکستر بازآفرینی‌شده با مشخصات سال ۱۹۵۲ بود که از دسته‌ای از جنس چوب افرا (مِیپِل)، فینیشی کرم‌رنگ و دو پیکاپ سینگل کویل عادی برخوردار بود.

گراهام بازه تُنال بسیار وسیعی را با استفاده از تلکستر خود تولید می‌کرد؛ برای مثال، وی برخی از اوقات ناب تن گیتار خود را پایین می‌آورد تا به تنی شبیه به تن گیتار جرج هریسون (George Harrison) در آلبوم Abbey Road گروه Beatles دست یابد.

چندی از بهترین ریف‌ها و نوازندگی‌های کاکسن را می‌توان در آثار اولیه گروه موسیقی Blur همچون Chemical World شنید. در این قطعه، تن تلکستر این نوازنده افسانه‌ای با یک افکت فیزر عجیب دگرگون شده است که زیبایی ویژه‌ای به صدای ساز و اثر می‌بخشد.

۵. اندی سامرز از گروه The Police

اندی سامرز (Andy Summers) پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در دهه هفتاد میلادی، یک تلکستر کهنه ساخت سال ۱۹۶۱ که تغییراتی در آن صورت گرفته بود را از یکی از همکلاسی‌های خود خریداری می‌کند. در آن زمان، مدتی بود که سامرز منحصراً بر روی نوازندگی گیتار کلاسیک متمرکز بود و مدت‌ها بود که با یک گیتار الکتریک نوازندگی نکرده بود.

وی در مورد این گیتار گفته است: «این تلکستر حسی را در من بیدار کرد. زمانی که این ساز را در دست گرفتم، دیگر نمی‌توانستم آن را کنار بگذارم. جرقه‌ای که این گیتار درون ذهن من تولید کرد، باعث شد تا بی‌درنگ آن را از همکلاسی‌ام خریداری کنم.»

سامرز این گیتار الکتریک را با قیمت ۲۰۰ دلار خریداری کرد و چند سال بعد، به گروه موسیقی The Police پیوست.

نوازندگی بی‌مانند سامرز با تلکستر خود، در ترکیب با وکال‌ها و هنر آهنگسازی Sting و مهارت ویژه نوازندگی درامز Stewart Copeland، باعث پدید آمدن چندین اثر فراموش‌نشدنی شد. موسیقی بی‌کلام Regatta de Blanc از گروه The Police که در سال ۱۹۷۹ ساخته شده است، می‌تواند توانایی‌های این ترکیب بی‌نقص را به بهترین نحو به نمایش بگذارد.

۶. مادی واترز

مادی واترز (Muddy Waters)، هنرمند افسانه‌ای که به‌عنوان پدر سبک شیکاگو بلوز مدرن نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای بسیار وسیع از گیتارهای آکوستیک و الکتریک در اختیار داشت که از همگی آنها نیز به‌کرات استفاده می‌کرد.

پس از اینکه اولین گیتار الکتریک واترز به سرقت رفت، وی به استفاده از یک گیتار Gretsch و یک Gibson Les Paul Gold Top ساخت سال ۱۹۵۲ روی آورد. اما پس از آن و در سال ۱۹۵۷، واترز یک تلکستر نو از شرکت فندر خریداری کرد و تا آخرین سال‌های فعالیت خود نیز به استفاده از آن ادامه داد.

این گیتار الکتریک به یک دسته از جنس چوب افرا مجهز بود و بدنه آن نیز با رنگ سفید پوشیده شده بود. اما بعدها، واترز دسته آن را با یک نمونه ساخته‌شده از چوب رُزوود تعویض کرد و رنگ آن را نیز به رنگ قرمز مشهور Candy Apple Red تغییر داد.

نوازندگی این هنرمند افسانه‌ای با تلکستر خود، به‌قدری ویژه و زیبا بود که پس از او نیز هیچ‌گاه شنیده نشد. تن‌های حزن‌آلود و منحصربه‌فرد او، هویت صوتی تلکستر را به بهترین نحو به نمایش می‌گذاشتند و همخوانی بی‌نظیری نیز با غم و دردی که جوهره وجودی موسیقی بلوز را تشکیل می‌دهد، داشتند.

۷. جیمی پیج از گروه Led Zeppelin

آیا هیچ تلکستری در تاریخ به شهرت و اهمیت تلکستر Dragon جیمی پیج (Jimmy Page) وجود دارد؟ ساز اصلی گیتاریست گروه مشهور Led Zeppelin، یک تلکستر کرم‌رنگ ساخت سال ۱۹۵۸ بود که شهرت بسیاری در میان طرفداران صحنه موسیقی راک و موزیسین‌های این سبک دارد. این گیتار را جف بک (Jeff Beck)، هم‌گروهی جیمی پیج در گروه The Yardbirds، به او اهدا کرده بود. صدای این ساز در چندی از مشهورترین آثار گروه لد زپلین، همچون Stairway To Heaven شنیده می‌شود.

در اواخر سال ۱۹۶۷ و کمی پیش از شکل‌گیری گروه موسیقی لد زپلین، جیمی پیچ رنگ کرم این گیتار را از روی بدنه آن پاک کرد و طی یک شب، با دستان خود یک نقاشی بسیار جالب بر روی آن کشید. سالها بعد، نقاشی جالبی که جیمی بر روی بدنه ساز خود کشیده بود، توسط یکی از دوستان او با رنگی عادی و ساده پوشیده شد. دوست وی با نیتی خیر این کار را انجام داده بود؛ اما نمی‌دانست که پیج علاقه بسیاری به این نقاشی دارد و با دیدن کاری که او کرده است، ناراحت می‌شود!

اما خبر خوب این است که طی سال‌های اخیر، پیج در همکاری با شرکت فندر، نسخه‌ای مدرن از گیتار الکتریک خود در زمانی که نقاشی‌اش بر روی آن موجود بود را تولید کرد و به‌صورت انبوه به بازار عرضه کرد.

۸. جرج هریسون از گروه The Beatles

گروه موسیقی بیتلز هنگام ضبط آثار خود برخی اوقات از گیتارهای ساخت شرکت فندر استفاده می‌کرد؛ اما بر روی استیج و هنگام اجرای زنده، می‌توان گفت که این گروه موسیقی افسانه‌ای هیچ‌گاه با سازی ساخت این شرکت ظاهر نشد. در اکثر اوقات، جرج هریسون (George Harrison) و جان لنون (John Lennon) به‌ترتیب با محصولاتی از شرکت ریکنبکر و گیبسون بر روی استیج دیده می‌شدند و هیچ‌گاه یک تلکستر یا استرتوکستر در دستان آنها دیده نشد.

اما فندر از اینکه محبوب‌ترین گروه موسیقی آن زمان از محصولاتش در اجراهای زنده استفاده نمی‌کند، ناراحت بود و به همین دلیل، تصمیم گرفت تا اعضای گروه بیتلز را به تبدیل شدن به سفرای برند خود دعوت کند. پس از ملاقات با مدیران شرکت فندر، گروه بیتلز تصمیم گرفت تا مدتی محصولات این شرکت را به شکل عمومی تبلیغ کرده و از آنها بر روی استیج استفاده کند. فندر نیز به دنبال این تصمیم، مجموعه‌ای از سازهای خود را به آنها اهدا کرد.

یکی از این هدایا، یک تلکستر ساخته‌شده از چوب رزوود بود که توسط جورج هریسون مورد استفاده قرار گرفت. بدنه این ساز، ساختاری ساندویچی و ویژه داشت که از یک لایه باریک از چوب افرا، احاطه‌شده با دو تکه چوب رزوود در بالا و پایین خود تشکیل شده بود. دسته و فرت‌بورد نیز در این ساز از جنس چوب رزوود بودند.

هریسون با استفاده از این تلکستر ویژه، توانست مهارت‌ها و حس ویژه نوازندگی خود را به شکلی حتی بهتر از پیش به نمایش بگذارد. وی در ضبط دو آلبوم آخر بیتلز از این گیتار الکتریک استفاده کرده است و می‌توان گفت که عملکرد وی در کنار صدای ویژه این ساز، ترکیبی بی‌رقیب را به ارمغان آورده است.

هریسون نه‌تنها یک گیتاریست افسانه‌ای است، بلکه می‌توان نام او را با اطمینان کامل در فهرستی کوتاه از مهمترین نوازندگان گیتار تلکستر نیز قرار داد.

۹. بروس اسپرینگستین

بروس اسپرینگستین (Bruce Springsteen)، موزیسین مشهور در اثر خود با نام Thunder Road چنین خوانده است: «من این گیتار را خریدم و سخن گفتن به آن آموختم.» گیتار مورد اشاره بروس در این ترانه، تلکستر ساخت سال ۱۹۵۲ او است که با نام The Mutt شناخته می‌شود.

بروس این گیتار را در سال ۱۹۷۳ خریداری کرد و در حدود پنجاه سال با آن به اجرای زنده و ضبط آثار خود پرداخت. همچنین تصویر این گیتار استثنایی را می‌توان در کاور آرت بسیاری از آلبوم‌ها و EP‌های اسپرینگستین دید.

این تلکستر پیش از اینکه به مالکیت بروس درآید، متعلق به یک شرکت نشر موسیقی نسبتاً ناشناس بود و صاحبان آن، بخش پشت پیک‌گارد بدنه ساز را برای جای دادن مدارهای الکترونیکی اضافه‌شده به آن، تراشیده بودند.

طبق گفته Phil Petillo، فردی که این گیتار را به بروس فروخته است، این مدارهای جدید پس از مدتی از این گیتار حذف شدند؛ اما کنده‌کاری داخل بدنه باعث شد که The Mutt وزنی بسیار سبک داشته باشد.

این تغییرات، تلکستر بروس را به سازی بسیار مناسب برای اجراهای زنده طولانی تبدیل کردند و تنی متفاوت از سایر تلکسترها و یادآور گیتارهای سمی‌-هالو و آکوستیک نیز به آن بخشیدند.

۱۰. جانی گرینوود از گروه Radiohead

جانی گرینوود (Jonny Greenwood) را می‌توان به‌جرأت یکی از متفاوت‌ترین گیتاریست‌های عصر مدرن موسیقی دانست. این موزیسین استثنایی که بیشتر به نقش خود در گروه موسیقی ریدیوهد به‌عنوان گیتاریست شناخته می‌شود، اغلب اوقات در این گروه موسیقی از یک گیتار تلکستر استفاده می‌کرده و تکنیک‌های شوکه‌کننده و عجیب خود را با استفاده از این گیتار به نمایش می‌گذاشته است.

تلکستر گرینوود، نوعی کمیاب‌تر از این ساز موسوم به Telecaster Plus است که به پیکاپ‌هایی از نوع Lace Sensor ساخت دهه نود میلادی و امکاناتی ویژه همچون یک کیل سوییچ برخوردار است. یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های طراحی ساز گرینوود، این است که بخش توپی انتهای سیم‌های آن، از بریج ساز عبور کرده و با متمایل شدن رو به بالا، در کنار پیکاپ نک آن پیچ شده‌اند! وی از این پیچ‌ها برای قلاب کردن سیم E بالای خود و اجرای بند‌هایی بسیار شدید استفاده می‌کند.

توانایی خارق‌العاده گرینوود در تولید تن‌هایی بسیار غیرمعمول و عجیب با استفاده از این تلکستر و چند پدال، همواره باعث شگفتی طرفداران او شده است و او را به یکی از خلاق‌ترین نوازندگان معاصر تبدیل کرده است.

منبع: Mixdown Magazine
نویسنده: David Tomisich
مترجم: امیر تولی