Precision Bass یا Jazz Bass؛ کدام‌یک برای شما مناسب‌تر است؟

روزگاری، بیس الکتریکی در کار نبود تا به‌عنوان مکمل در کنار صدای شیرین و دوست‌داشتنی گیتار الکتریک بنشیند؛ ولی این موضوع با پرده‌برداری لئو فندر از Precision Bass (یا P Bass) در سال ۱۹۵۱ تغییر کرد. تا پیش از این تاریخ، صدای گیتارهای الکتریک بر صدای کنترباس‌های آکوستیک فائق می‌آمد و نقش آنها را محو می‌کرد.

فندر P Bass که از لحاظ جنبه‌های ظاهری و صدایی برای هم‌نشینی با فندر تلکستر طراحی شده بود، به نوازنده‌ها چیزی را ارائه کرد که تا آن زمان از آن بی‌بهره بودند. این گیتار بیس می‌توانست به کمک استرپ روی شانه نوازنده قرار بگیرد، به آمپلی‌فایر متصل شود و دارای فرت بود. از طرف دیگر، نقل‌وانتقال این ساز در مقایسه با کنترباس‌های عظیم‌الجثه بسیار ساده‌تر بود. کمی بعدتر، در سال ۱۹۶۰، فندر با ارائه Jazz Bass، دوباره دنیای بیس را متحول ساخت. این ساز که در ابتدا Deluxe نام داشت، به‌عنوان هم‌تیمی گیتار Jazzmaster که دو سال قبل‌تر به بازار آمده بود، طراحی و ساخته شد و به همین دلیل هم خیلی زود به تبعیت از Jazzmaster به Jazz Bass تغییر نام داد.

بیش از ۵۰ سال است که نوازنده‌های بیس، عاشق P Bass و Jazz Bass هستند. بحث بر سر اینکه کدام‌یک از آنها بهتر است نیز به همین اندازه قدمت دارد.
برای کسب یک دیدگاه کلی، بد نیست که ابتدا ببینیم کدام آرتیست از کدام‌یک از این دو بیس استفاده می‌کرده است و سپس به تفاوت‌های اساسی‌تر آنها مثل شکل دسته، شکل بدنه و پیکاپ‌ها بپردازیم.

نوازنده‌های مطرح Precision Bass:

نوازنده‌های مطرح Jazz Bass:

دسته و نات

هرگز کسی دسته Jazz Bass را با Precision Bass اشتباه نمی‌گیرد.

با اینکه اکثر گیتارهای P Bass و Jazz Bass امروزی دارای دسته میپل با پروفایل “C” مدرن هستند، ولی از نظر حسی که در دست چپ القا می‌کنند، کاملاً با هم تفاوت دارند. دسته P Bass در سمت نات، کمی چاق‌وچله‌تر است (حدوداً ۴۳ میلی‌متر) و این حالت قطور در طول کل دسته ادامه می‌یابد. اما دسته Jazz Bass، حالتی مخروطی‌شکل دارد و هرچه به سمت نات می‌رود، باریک‌تر می‌شود؛ در نتیجه، سیم‌ها روی نات با هم فاصله کمتری دارند. برخی از نوازنده‌ها عقیده دارند که این حالت مخروطی و باریک دسته، کار انگشت‌گذاری روی سیم‌ها را آسان‌تر می‌کند.

بدنه

وقتی که پرسیژن بیس برای اولین بار پا به عرصه گذاشت، ظاهری متمایز داشت. شکل بدنه این ساز، کمی یادآور تلکستر بود، ولی یک تفاوت عمده با آن داشت؛ به‌جای یک کات‌اِوِی در شانه پایینی، P Bass به نحوی بی‌سابقه از دو کات‌اِوِی (در شانه پایینی و شانه بالایی) برخوردار بود. از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۴، بدنه P Bass شکلی تخت و بدون قوس داشت، ولی بعد از آن، درست مثل استرتوکسترها، دارای انحناهایی شد تا راحت‌تر روی بدن نوازنده بنشیند.

جز بیس، با رویکردی جدیدتر نسبت به P Bass طراحی شد. دو قوس کمر بدنه این ساز، درست مثل Jazzmaster، نسبت به هم حالتی نامتقارن داشتند. این عدم تقارن، تا انتهای بدنه در سمت بالایی ساز ادامه داشت و باعث می‌شد که کل بدنه از سر راه ساعد دست راست کنار کشیده شود و در نتیجه، دست راست با آسایش بیشتری روی ساز قرار بگیرد.

اجزای الکترونیکی

پیکاپ اولیه P Bass، یک سینگل کویل با روکش کروم بود، ولی در سال ۱۹۵۷، به یک پیکاپ hum-canceling split-coil با polepieceهای جدا از هم بدل شد. این پیکاپ، ارائه‌کننده بیس‌های بسیار قدرتمند و تکان‌دهنده با تربل‌های واضح و شفاف بود.

از سوی دیگر، Jazz Bass دارای دو پیکاپ سینگل کویل با دو polepiece در دو طرف هر سیم بود. این پیکاپ‌ها ارائه‌کننده صدایی روشن‌تر، تُن تربلی‌تر با میدرنج‌های قوی بودند. برخی از نوازنده‌های بیس معتقدند که Jazz Bass، با بهره‌مندی از قابلیت تنظیم ولوم هر یک از پیکاپ‌ها به‌صورت جداگانه و یک مستر تُن، تنوع صدای بیشتری را به ارمغان می‌آورد.

امروزه می‌توان از هر دو این پیکاپ‌ها روی یک ساز بهره‌مند شد. پیکاپ P Bass در پوزیشن وسط و یک پیکاپ Jazz Bass در پوزیشن بریج، به نوازنده امکانات تُنال متنوع‌تری ارائه می‌دهد.

ولی کدام‌یک از این دو گیتار بیس برای شما مناسب‌تر است؟

بهتر است که تصمیم‌گیری برای انتخاب از میان این دو گیتار بیس را به خود نوازنده وا‌گذاریم. هر دو این سازها، در انواع سبک‌ها استفاده شده‌اند و هر دو میراث خود را در دنیای موسیقی به‌جای گذاشته‌اند و انتخاب هیچ یک از آنها، اشتباه نیست.

در نهایت، همه‌چیز به ظاهر، حس و صدای ساز ختم می‌شود؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که به یک فروشگاه معتبر بروید و هر دو گیتار را امتحان کنید (یا به عبارت بهتر، چند تا از هر مدل را تست کنید) و ببینید کدام‌یک برای شما بهتر است.

نویسنده: Mike Duffy

مترجم: بابک آخوندی