نگاهی به اندازه‌های مختلف سیم فرت

شاید شما نیز هنگام جستجو و تحقیق در مورد گیتار ، با عباراتی چون «فرت‌های جامبو» یا «فرت‌های مدیوم جامبو» مواجه شده باشید و از خود پرسیده‌ باشید که سایز سیم فرت چه تأثیری بر عملکرد گیتار دارد؟

در پاسخ باید بگوییم که فرت‌ها و اندازه آنها بر حس نواختن با گیتار و حتی برخی از جنبه‌های تکنیک نوازندگی شما تأثیر زیادی می‌گذارند.

در این مقاله، در مورد فرت‌ها و اندازه‌های مختلف آنها صحبت می‌کنیم تا بتوانید گیتاری مناسب‌تر با سبک و تکنیک نوازندگی خود انتخاب کنید.

سیم فرت چیست و چگونه ساخته می‌شود؟

فرت‌ها، نوارهای فلزی هستند که در فواصل معین بر روی صفحه انگشت‌گذاری (فینگربورد) گیتار نصب می‌شوند. تعداد فرت‌ها از گیتاری به گیتار دیگر متفاوت است؛ اما معمولاً گیتارهای آکوستیک فرت‌های کمتری دارند (اغلب ۲۰ فرت در گیتارهای آکوستیک سیم فلزی) و گیتارهای الکتریک فرت‌های بیشتری دارند (حدود ۲۱ تا ۲۴ فرت).

سیم فرت‌ معمولاً از آلیاژ نقره‌ی نیکلی ساخته می‌شوند که به آن نقره آلمانی یا ورشو نیز می‌گویند. البته در واقع اصلاً نقره‌ای در این آلیاژ وجود ندارد و از فلزات مس، نیکل و روی تشکیل شده است. همچنین در برخی از گیتارها نیز از فرت‌هایی از جنس فولاد ضد زنگ و برنج استفاده می‌شود.

سیم فرت متشکل از یک سطح رویی گرد (crown) و زبانه‌‌هایی نوک‌تیز است که این زبانه‌‌ها در چوب صفحه انگشت‌گذاری فرو می‌روند و فرت را محکم در جای خود نگه می‌دارند.

در زمان ساخت صفحه انگشت‌گذاری، شیارهایی را برای نصب فرت‌ها در نظر می‌گیرند. سیم فرت‌ با توجه به عرض صفحه انگشت‌گذاری و با دقت زیاد بریده می‌شود. تیغه‌های موجود در بخش زیرین فرت درون شیارهای از پیش تعیین‌شده جای می‌گیرد و بخش رویی آن، از سطح صفحه انگشت‌گذاری کمی بالاتر می‌آید. برای نصب فرت از کمی چسب استفاده می‌شود تا به هیچ وجه از جای خود تکان نخورد.

زمانی که گیتاریست‌ها به اندازه فرت‌ها اشاره می‌کنند، منظورشان طول و عرض بخش رویی فرت است. در تصویر زیر، بخش‌های مختلف یک سیم فرت را مشاهده می‌کنید:

آیا اندازه فرت‌ها بر تُن گیتار تأثیر زیادی می‌گذارد؟

پاسخ منفی است؛ اما اندازه فرت‌ها تأثیر زیادی بر حس نوازندگی با یک گیتار دارد.

هر چقدر فرت بلندتر باشد، دریافت نُت‌های تمیز و واضح، به اعمال فشار کمتری از سوی انگشتان نوازنده نیاز دارد. فرت‌های بلندتر معمولاً عمر طولانی‌تری نیز دارند؛ زیرا نوازنده فشار کمتری را روی سیم‌ها اعمال می‌کند و کمتر موجب فرسایش فرت‌ها می‌شود.

اندازه‌های متداول فرت گیتار

دانلوپ (Dunlop) یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سیم فرت است و پنج نوع فرت مختلف را تولید می‌کند. بیایید نگاهی بیندازیم به اندازه‌های آنها:

۶۲۳۰ (۰.۰۷۸ اینچ عرض در ۰.۰۴۳ اینچ بلندی)

این سایز، کوچکترین سایز فرت رایج است و معمولاً در گیتارهای وینتج و قدیمی که پیش از دهه ۶۰ میلادی ساخته‌ شده‌اند، دیده می‌شود. به‌خصوص در گیتارهای قدیمی فندر از این فرت‌ها استفاده می‌شد تا با ریدیس (شعاع) گرد صفحه انگشت‌گذاری همخوانی بیشتری داشته باشند. امروزه دیگر به‌ندرت از ۶۲۳۰ استفاده می‌شود و مدل‌های ضخیم‌تر جای آن را گرفته‌اند.

۶۱۰۵ (۰.۰۹۰ اینچ عرض در ۰.۰۵۵ اینچ بلندی)

فرت‌های ۶۱۰۵ یا به عبارت دیگر Narrow Tall را می‌توان برداشتی مدرن از ۶۲۳۰ دانست که با وجود عرض کم، بلندتر است. به دلیل حس و نواخت مناسب فرت‌های ۶۱۰۵، آنها محبوب‌ترین گزینه موجود در بازار هستند. اگر یک نوازنده مبتدی هستید، ۶۱۰۵ گزینه مناسبی برای شماست؛ زیرا نواختن را آسان‌تر می‌کند و پیدا کردن گیتارهایی با این اندازه فرت نیز ساده‌ است.

۶۱۵۰ (۰.۱۰۲ اینچ عرض در ۰.۰۴۲ اینچ بلندی)

این سایز که به نام وینتج جامبو (vintage jumbo) نیز شناخته می‌شود، کم‌طرفدارترین سایز فرت رایج است. فرت‌های ۶۱۵۰ در واقع عرض بیشتر اما بلندی کمتری از فرت‌های ۶۲۳۰ دارند. همچنین این فرت عریض ولی کوتاه را می‌توان نقطه مقابل مدل محبوب ۶۱۰۵ دانست که عرضی کم اما بلندی زیادی دارد.

این سایز فرت از نظر اکثر گیتاریست‌ها باعث دشوار شدن نوازندگی و دریافت صدایی تمیز می‌شود.

۶۱۳۰ (۰.۱۰۶ اینچ عرض در ۰.۰۳۶ اینچ بلندی)

این سایز که با نام مدیوم جامبو (medium jumbo) نیز شناخته می‌شود، در بسیاری از گیتارهای مدرن‌تر گیبسون به چشم می‌خورد. اگر یک فندر تلکستر و پس از آن یک گیبسون SG را بنوازید، سریعاً متوجه تفاوت زیاد میان آنها در اندازه فرت و حس نوازندگی کلی ساز می‌شوید. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که اگر به دنبال خرید یک گیتار گیبسون یا طرح گیبسون هستید، آن را در دست گرفته و به نوازندگی بپردازید تا متوجه شوید که انگشتانتان به این سایز فرت چه واکنشی نشان می‌دهند.

فرت های مدیوم جامبو ساستین بسیار خوبی فراهم می‌کنند و انجام تکنیک بِند را نیز برای نوازنده آسان می‌سازند.

۶۱۰۰ (۰.۱۱۰ اینچ عرض در ۰.۰۵۵ اینچ بلندی)

این سایز فرت را می‌توان عریض‌ترین سایز فرت رایج دانست. بلندی ۶۱۰۰ با ۶۱۰۵ برابر است. اندازه بزرگ این فرت باعث شده است که با نام جامبو نیز شناخته شود.

شاید عرض و بلندی زیاد این فرت‌ها برای هر نوازنده‌ای مطلوب نباشد؛ اما بسیاری از نوازندگان مشهور مانند روری گلگر (Rory Gallagher) از این سایز فرت در گیتار خود استفاده می‌کنند و آن را مناسب‌ترین سایز فرت می‌دانند.

بند کردن با ۶۱۰۰ بسیار آسان است و همین امر نیز باعث علاقه بسیاری از نوازندگان به گیتارهایی با این سایز فرت می‌شود. اما اگر دست‌های کوچکی دارید، ممکن است نواختن چنین گیتاری برای شما دشوار و ناخوشایند باشد.

نتیجه‌گیری

سلایق و تکنیک هر فرد در نوازندگی متفاوت است و به همین دلیل نمی‌توان هیچ سایزی از فرت را برتر از دیگری دانست. پیشنهاد می‌کنیم سازهای مختلف با اندازه‌های فرت مختلف را امتحان کنید و بنا بر سلیقه خود، مناسب‌ترین گزینه را برگزینید.

به‌طور کلی، فرت‌های کوتاه‌تر مانند ۶۲۳۰، ۶۱۵۰ و ۶۱۳۰ برای افرادی که دوست دارند در زمان نواختن آکوردها، فینگربورد را حس کنند، مناسب‌تر است. از سوی دیگر، فرت‌های جامبو و مدیوم جامبو، انجام تکنیک‌ بِند را آسان‌تر می‌کنند.

منبع: Zing Instruments
نویسنده: Ged Richardson
مترجم: امیر تولی