۱۵ موزیسین مشهور که پس از ۹۰ سالگی هم حرفه خود را ادامه دادند

یک بازنشستگی راحت، بدون کار کردن و با اوقات فراغت زیاد، چیزی است که همه ما آرزویش را داریم. اینطور نیست؟ نه کاملاً! به‌خصوص اگر یک موسیقی‌دان کلاسیک باشید. به نظر می‌رسد که آهنگسازان نمی‌توانند به‌سادگی از پیشه محبوب خود دست بکشند. برای نوازندگان خیلی سخت است که از نور پُرزرق‌وبرق سکوی کنسرت دور شوند و به همین دلیل، دیدن افراد هفتاد-هشتاد ساله‌ای که سرحال و پرنشاط بر روی صحنه می‌روند، اصلاً عجیب نیست. بعضی از افراد حتی بیشتر ادامه می‌دهند و با اشتیاق، در دهه نود زندگی خود هم به نوازندگی می‌پردازند! مثلاً روث اسلنجنسکا (Ruth Slenczynska) در سال ۲۰۲۲ و در ۹۷ سالگی یک آلبوم جدید برای دکا (Decca) ضبط کرد که با استقبال بسیار خوب موسیقی‌دوستان نیز مواجه شد.

در این مقاله، درباره ۱۵ نفر از همکاران نود و چند ساله روث صحبت می‌کنیم که هیجان صحنه برای آنها بسیار لذت‌بخش است و نمی‌توانند از آن چشم‌پوشی کنند!

۱- هربرت بلومشتد (Herbert Blomstedt)

پویاترین رهبر ارکستر بتهوون حال حاضر جهان کیست؟ نیویورکر اخیراً با استناد به اجرای سمفونی هفتم، رأی خود را به هربرت بلومشتد ۹۷ ساله داده است. این موسیقی‌دان سوئدی، توانایی و نیروی خود را از کجا به دست آورده است؟ پاسخ احتمالی: عدم استعمال نوشیدنی‌های الکلی و دوری از دود در همه عمر!

اما به‌طور عمده، عشق زیاد به موسیقی است که به برای ادامه مسیر در جهان موسیقی انگیزه می‌دهد. اهالی شیکاگو، لایپزیش، وین، برلین و لندن همگی در چند ماه آینده شاهد برنامه‌های او خواهند بود.

۲- پابلو کازالز (Pablo Casals)

برخلاف بلومشتد، پابلو کازالز، نوازنده اسپانیایی ویولنسل، عاشق سیگار بود. گاهی در هنگام نواختن، یک پیپ هم در دهانش بود!

حرفه نوازندگی او ۸۴ سال فوق‌العاده را در بر می‌گیرد؛ از جمله رسیتال‌هایی برای ملکه ویکتوریا و جان.اف. کندی. همچنین این آهنگساز و رهبر ارکستر در ۹۴ سالگی، اثر شاخص Hymne a les Nacions Unides را در مجمع عمومی سازمان ملل رهبری کرد. او تا دو سال بعد از این اجرا و حتی اندکی قبل از مرگش به نواختن ادامه داد.

پابلو به همواره دیگران توصیه می‌کرد: “تمام عمرتان جوان باشید” و “حقیقت را به جهان بگویید”!

۳- آندرس سگوویا (Andrés Segovia)

سگوویا نیز عاشق پیپ کشیدن بود. مهم‌تر از آن، او شناخت ما از گیتار را متحول کرد و آن را به‌عنوان یک ساز کلاسیک جدی به دیگران شناساند. این نوازنده اسپانیایی، در دهه نود زندگی خود به‌خوبی گیتار می‌نواخت. یکی از منتقدان در مورد کنسرت ۱۹۸۴ نوشته است که «انگشتان افسانه‌ای سگوویا بدون قید و شرط از او پیروی می‌کردند.»

آندرس کبیر علی‌رغم بینایی ضعیف و ضعف فیزیکی، تا ۹۴ سالگی به نواختن ادامه داد. دلیل آن چه بود؟ او پاسخ داد: «بعداً به اندازه ابد، برای استراحت وقت خواهم داشت.»

۴- مناخیم پریسلر (Menahem Pressler)

گروه Beaux Arts Trio که متعلق به مناخیم پریسلر بود، برای بیش از نیم‌قرن جایگاهی والا در جهان موسیقی داشت. شاید فکر کنید که پس از انحلال این گروه در سال ۲۰۰۸، این نوازنده پیانوی آلمانی به یک بازنشستگی آرام رسید؛ اما به هیچ وجه اینطور نبود! او در ۸۴ سالگی به‌عنوان یک نوازنده پیانوی سولو، فعالیت خود را مجدداً از سر گرفت. در نود سالگی به همراه ارکستر فیلارمونیک برلین شروع به کار کرد و آثاری متعدد از موتزارت و دبوسی (Debussy) را ضبط کرد. حتی یک جراحی سخت هم نتوانست او را متوقف کند. او گفت: «هنوز هم به این فکر می‌کنم که چه کار کرده‌ام، چه کاری می‌توانستم بکنم و چه کاری خواهم کرد.»

۵- تئا ماسگریو (Thea Musgrave)

افکار و عقاید تئا ماسگریو اسکاتلندی نیز مشابه با پریسلر بود؛ آن هم موقع تولد ۹۶ سالگی‌اش! اجرای ده اپرا برای او کافی نبود و اکنون در حال اتمام یازدهمین اپرای خود به نام Orlando (بر اساس رمانی از ویرجینیا وولف) است. برنامه کاری او شامل سه ساعت کار صبح‌گاهی در هر هفت روز هفته می‌شود. او می‌گوید: «در طول قرنطینه این کار من را سرپا نگه داشت. قوه تخیل من هرجا که می‌خواهد، پرواز می‌کند.»

۶- الیوت کارتر (Elliott Carter)

ماسگریو سال‌ها در آمریکا زندگی کرد؛ یعنی جایی که الیوت کارتر و همسرش همراهان همیشگی شام او بودند. کارتر اولین اپرای خود را با عنوان ?What Next در سن نود سالگی نوشت و این عنوان، مشخصاً سؤالی بود که او هر روز از خود می‌پرسید! او تا روز مرگش در سال ۲۰۱۲ و در سن ۱۰۳ سالگی، به آهنگسازی ادامه داد و ۶۰ قطعه دیگر نیز منتشر کرد. کارتر می‌دانست که برخی افراد، موسیقی او را پیچیده می‌دانند؛ اما بسیاری از موسیقی‌دوستان هم آثارش را تحسین می‌کردند و او از این بابت خوشحال بود.

۷- جورج واکر (George Walker)

«ادامه بده!» این توصیه معلم جورج واکر، نادیا بولانگر (Nadia Boulanger) مشهور، به او بود. جورج واقعاً به این توصیه نیاز داشت؛ زیرا حرفه او به‌عنوان یک نوازنده پیانو به‌طور جدی با مشکل مواجه شده بود. دلیل آن هم این بود که واکر سیاه‌پوست بود و برای اجرا و پخش موسیقی باید مصائب زیادی را متحمل می‌شد. با این وجود او بر روی کار خود پافشاری کرد و در نهایت، در سال ۱۹۹۶ جایزه پولیتزر را برای Lilacs دریافت کرد. واکر در این باره گفت: «من عمیقاً احساس می‌کردم که اگر به تلاش برای رسیدن به اهدافم ادامه دهم، به آن خواهم رسید.»

او آخرین اثر خود را در سال ۲۰۱۶ و در ۹۴ سالگی نوشت.

۸- هاورگال برایان (Havergal Brian)

در سال ۱۹۲۷، هاورگال برایان، آخرین نکات را به سمفونی بزرگ شماره یک خود موسوم به The Gothic اضافه کرد. این نکات به‌قدری زیاد بودند که این اثر تا سال ۱۹۶۶ و ۸ ماه پس از جشن تولد نود سالگی‌اش، به اولین اجرای حرفه‌ای نرسید. حتی در آن سن او به هیچ وجه نوشتن سمفونی‌های خود را تمام نکرده بود و از مجموع ۳۲ سمفونی او، هنوز هفت سمفونی نوشته نشده بود. یک نویسنده نوشته است که: «آهنگسازان زیادی نمی‌توانند ادعا کنند که همزمان با برامس (Brahms) و التون جان آهنگسازی می‌کرده‌اند.»

۹- لئوپولد استوکوفسکی (Leopold Stokowski)

زمانی که استوکوفسکی نمایش افتتاحیه بیست‌وهشتمین سمفونی هاورگال برایان را رهبری کرد، احتمالاً اولین رهبر ارکستر ۹۱ ساله‌ای بود که اثر جدیدی از یک آهنگساز ۹۱ ساله دیگر را یاد می‌گرفت!

این رهبر ارکستر متولد لندن، با اجرای موسیقی متن فیلم Fantasia در ایالات متحده معروف شد. او در سن ۹۰ سالگی به انگلیس بازگشت و اشتیاق بی‌نظیری را برای اجرا از خود نشان داد. به قول روزنامه گاردین، «او شور و تسلط خود را با نیروی مردی نیم‌قرن جوان‌تر، به ما ارزانی می‌دارد.»

۱۰- نویل مارینر (Neville Marriner)

نویل مارینر، موسیقی متن فیلم پرفروش آمادئوس را در سال ۱۹۸۴ نوشت و در طول دهه نود زندگی خود آن را اجرا کرد. او به‌عنوان یک نوازنده ویولن ارکستر، زیر نظر استادان افسانه‌ای مانند فرتوانگلر (Furtwängler)، مونتئو (Monteux) و توسکانینی (Toscanini) به نوازندگی پرداخت. مارینر با ژاکت یقه‌اسکی مشهورش و طی همکاری با آکادمی سنت‌مارتین در فیلدز، آثار بسیار زیادی را ضبط کرد.

او توصیفات اغراق‌آمیز از رهبری ارکستر که این کار را مشکل توصیف می‌کردند، دوست نداشت؛ بنابراین تعجبی ندارد که گورنوشته انتخابی او برای سنگ قبرش این جمله باشد: “ریتم را دنبال کن.”

۱۱- فانی واترمن (Fanny Waterman)

برخلاف مورد قبل، فانی واترمن بیشتر عادت داشت که مردم ریتم او را دنبال کنند. او که در ابتدا پیانیست محبوبی بود، در سال ۱۹۶۱، مسابقه بین‌المللی پیانوی لیدز را تأسیس کرد که بعداً به یکی از معتبرترین مسابقات موسیقی کلاسیک تبدیل شد. انرژی و ذهنیت مثبت واترمن بی‌نظیر بود. او گفته: «آنها مرا فیلدمارشال فانی صدا می‌کنند.»

واترمن در ۹۵ سالگی مسابقه لیدز را ترک و بعدها ادعا کرد که او توسط مدیریت مجبور به این کار شده است: «فکر نمی‌کردم که زمان مناسبی برای این کار باشد، من می‌خواستم همیشه آنجا بمانم.»

۱۲- میاچسلاو هورشوفسکی (Mieczysław Horszowski)

در سال ۱۹۷۲، این پیانیست لهستانی با واترمن تماس گرفت و به او گفت که شاگردش، مورای پراهیا (Murray Perahia)، جایزه آن سال مسابقه لیدز را خواهد برد و این اتفاق افتاد.

خود هورشوفسکی ۹ دهه فوق‌العاده را صرف اجرای عمومی کرد. به قول پابلو کازالز «او یکی از موارد استثنایی بود که در آن یک کودک نابغه به‌طور بی‌نظیری به یک موسیقی‌دان بزرگ تبدیل شد.»

هورشوفسکی در نه سالگی اولین کنسرتوی پیانوی بتهوون را در ورشو نواخت و نود سال بعد در فیلادلفیا آخرین رسیتال خود را اجرا کرد. او گفته است: «برای من سن یک چیز نسبی است و اصلاً آنقدر محسوس نیست.»

۱۳- ایوری گیتلیس (Ivry Gitlis)

ایوری گیتلیس در نود سالگی گفت: «طبق قوانین، من باید تا حالا مرده باشم، اما قصد آن را ندارم.»

این نوازنده ویولن، فردی آزادی‌خواه بود و از همکاری با یوکو اونو (Yoko Ono)، استفان گراپلی (Stéphane Grappelli) و فرانسوا تروفو (François Truffaut) همان‌قدر خوشحال بود که از اجرا در یک رسیتال معمولی. حتی ویلچرنشینی هم نتوانست مانع نوازندگی او شود. او در ۹۶ سالگی، به همراه زوبین مهتا (Zubin Mehta)، رهبر ارکستر مشهور، روی صحنه رفت و به مدت سی دقیقه با مارتا آرگریچ (Martha Argerich)(نوازنده پیانو) اجرا کرد. این اجرا یکی از آخرین اجراهای او بود.

۱۴- ال گالادورو (Al Gallodoro)

ال گالادورو، نوازنده ساکسیفون و کلارینت، استعدادی ذاتی در تلفیق سبک‌های موسیقی داشت. او به‌عنوان یک نوازنده جز در ارکستر پل وایتمن آغاز به کار کرد. گالادورو مدعی بود که در طول حرفه هنری خود، گلیساندوی مشهور کلارینت در ابتدای راپسودی آبی اثر گرشوین را بیش از ده هزار بار اجرا کرده است. او همچنین مهارت‌های فراوانی داشت و در ارکستر سمفونیک NBC معروف توسکانینی، کلارینت بیس می‌نواخت. گالادورو که توسط رهبر گروه Jimmy Dorsey با عنوان بهترین نوازنده ساکسیفون تاریخ توصیف می‌شد، آخرین کنسرت خود را تنها دو هفته پیش از مرگش در سن ۹۵ سالگی برگزار کرد!

۱۵- ارل وایلد (Earl Wild)

این نوازنده پیانو هم با گرشوین ارتباط داشت. ارل وایلد راپسودی آبی را زیر نظر توسکانینی نواخت و بر اساس موسیقی همکار آمریکایی خود، قطعات کیبورد استادانه‌ای را آهنگسازی کرد. او بیشتر به‌عنوان یک اَبَر-ویرتئوز در حد و اندازه‌های هوروویتس در یادها مانده است. وایلد در نواختن آثار لیست (Liszt) و راخمانینف، تبحری حیرت‌آور داشت. جراحی بای‌پس چهارگانه او در سال ۲۰۰۴، تهدیدی برای پایان کارش بود؛ اما این پایان کار او نبود. وی یک سال بعد و سه روز بعد از تولد ۹۰ سالگی‌اش، در سالن کارنگی یک رسیتال تحسین‌شده را اجرا کرد. او در این مورد گفت: «بعد از جراحی تصمیم گرفتم که نمی‌خواهم نوازندگی را متوقف کنم. اگر نمی‌توانی بنوازی، چرا زنده بمانی؟ آن هم وقتی که در تمام طول زندگی خود، این کار را انجام داده‌ای.»

سخن آخر

در این مطلب، با پانزده نوازنده شگفت‌انگیز و پرانرژی آشنا شدیم که بعد از نود سالگی هم به کار خود ادامه دادند. این افراد ثابت کرده‌اند که سن‌وسال مانعی برای ادامه حیات هنری نیست و عشق به موسیقی، بهترین انگیزه برای حفظ شور جوانی است. پس اگر نوازنده گیتار آکوستیک، پیانو، بیس یا هر ساز دیگری هستید یا تازه قصد دارید قدم در راه یادگیری موسیقی بگذارید و نگران سن خود هستید، این افراد می‌توانند بهترین منبع الهام برای شما باشند!

منبع: Classical Music
نویسنده: Terry Blain