هدست یا میکروفون دستی: کدام‌یک برای اجرای زنده مناسب‌تر است؟

انتخاب میکروفون، تأثیر زیادی بر کیفیت اجرای زنده دارد و باید پیش از اجرا، به‌خوبی در مورد آن فکر کنید. انتخاب بین میکروفون دستی (handheld microphone) و هدست (headset)، عمدتاً به نوع برنامه شما بستگی دارد.

یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب میکروفون، الگوی قطبی (polar pattern) است. همچنین شناخت شرایط اجرا نیز به شما کمک می‌کند که میکروفون مناسب برای اجرا را راحت‌تر تشخیص دهید. به قول گروه موسیقی الکترونیک راک Justice، موسیقی و مذهب هر دو توان این را دارند که افراد مختلف را حول محوری واحد جمع کنند. از اجراهای مذهبی گرفته تا کنسرت‌ها و فستیوال‌ها، امروز می‌خواهیم بدانیم چه نوع میکروفونی برای اجرای ما مناسب‌تر است‌.

شرایط اجرا

بحث درباره انتخاب میکروفون نیازمند در نظر گرفتن دو شرط است: میزان فعالیت بر روی استیج و الگوی قطبی. ارتباط این دو کمی شبیه به ارتباط مرغ و تخم‌مرغ است. هر دو عامل بسیار مهم هستند و باید به‌خوبی درباره آنها مطالعه کنید.

کنسرت راک، آواز کلیسایی و تئاتر موزیکال، هر یک دارای مؤلفه‌های متفاوت و متعددی هستند؛ اما نوع اجرای ما در هر یک از این شرایط، در انتخاب نوع میکروفون تأثیر زیادی خواهد داشت.

دامنه آوازی و فاصله از میکروفون

شاید فکر کنید که انتخاب هدست بستگی به میزان جنب‌و‌جوش شما بر روی صحنه دارد؛ اما این تنها در برخی از موارد صادق است. دیوید لی راث (David Lee Roth)، خواننده معروف گروه Van Halen، به علت اجراهای آکروباتیک خود مشهور است. اما او همیشه از میکروفون دستی استفاده می‌کند و حتی پایه میکروفون را مانند ساز در دست می‌گیرد. از سوی دیگر، سمی هیگار (Sammy Hagar) معمولاً از هدست استفاده می‌کند. بسیاری از پیانیست‌هایی که آواز می‌خوانند، از میکروفون دستی با پایه ثابت استفاده می‌کنند و اغلب بازیگران تئاتر نیز هدست را ترجیح می‌دهند.

فاصله بین دهان و میکروفون یک مؤلفه تعیین‌کننده در انتخاب میکروفون است؛ خصوصاً کنترل داشتن یا نداشتن بر روی این فاصله. میکروفون هدست، همواره فاصله‌‌ای ثابت از دهان خواننده دارد؛ اما خواننده‌ای که از میکروفون دستی استفاده می‌کند، می‌تواند با تغییر این فاصله و تغییرات ولوم و جنس صدای ناشی از آن، از بروز مشکلات احتمالی در صدا جلوگیری کرده یا حتی خلاقیت‌هایی در این زمینه به خرج دهد.

کسی که در کلیسا نطق می‌کند یا برای جمعی از حضار صحبت می‌کند، فارغ از اینکه چقدر بر روی صحنه حرکت کند، نسبت به یک خواننده، تن صدای یکنواختی خواهد داشت. البته این بدان معنا نیست که نمی‌توان از هدست برای آواز خواندن در گروه کلیسا استفاده کرد؛ اما پیش از انتخاب، باید به چنین نکاتی توجه داشته باشید.

میکروفون‌های دستی، آزادی بیشتری به هنرمندان می‌دهند تا با میکروفون خود مانند یک ساز برخورد کنند؛ زیرا می‌توان برای بخش‌های آرام موسیقی، میکروفون را به دهان نزدیک کرده و برای قسمت‌های بلندتر، آن را دور کرد. حتی اگر در حین آواز خواندن ساز هم می‌زنید، میکروفونی که بر روی پایه قرار گرفته باشد، کماکان این انعطاف را در اختیار شما می‌گذارد.

حرکات روی صحنه و ادغام‌پذیری

اینکه چگونه بر روی صحنه ظاهر می‌شوید، یک فاکتور مهم در انتخاب میکروفون است. انجام حرکات تئاتری و آکروباتیک در حین اجرا، مانند خوانندگان برادوی یا خواننده‌ای مانند بیانسه، نیازمند هدست خواهد بود.

خواننده‌هایی مانند لیدی گاگا یا التون جان، ارتباط مهمی بین صدای پیانو و اجرای آواز خود پیدا کرده‌اند که چندان مناسب استفاده از هدست نیست.

حرفه‌ای‌های تئاتر موزیکال و اجراهایی که از رقص‌های پیچیده استفاده می‌کنند، آنقدر موسیقی را با اجرای نمایشی خود ادغام کرده‌اند که اگر بخواهند مکرراً به سمت میکروفون بچرخند یا برای بیان یک جمله به محل میکروفون برگردند، به کلیت اجرا لطمه وارد می‌شود.

خطیبان کلیسایی و خوانندگان گروه‌های مذهبی با حضار ارتباطی نزدیک برقرار می‌کنند و بسیاری از آنها معتقدند میکروفون دستی ممکن است این ارتباط را مخدوش کند.

از سوی دیگر، گروه‌های راک ممکن است از چند همخوان استفاده کرده و یکی از اعضای گروه، نقشی شبیه به رهبر ارکستر را هم به عهده بگیرد. ضمناً حرکات نمایشی آن‌ها بر روی استیج با خود اجرا درهم‌آمیخته نیست. پس هدست بیشتر مزاحم روند طبیعی کار آنها خواهد بود.

با نگاهی به مثال‌های بالا می‌بینید که تنها دلیل انتخاب هدست، آزاد کردن یک دست نیست.

تفاوت الگوهای قطبی

الگوی قطبی معمولاً نوع کاربری میکروفون را مشخص می‌کند. میکروفون‌های هدست معمولاً دارای الگوی کروی (omnidirectional)، کاردیوید یا هایپرکاردیوید هستند؛ ولی میکروفون‌های دستی معمولاً از الگوهای کاردیوید و سوپرکاردیوید بهره می‌برند. انواع مختلف الگوی قلبی یا کاردیوید به‌طور کلی شبیه به هم هستند؛ اما طراحی آنها آنقدر تفاوت دارد که بتوان کارکردشان را از یکدیگر متمایز کرد.

اهمیت الگوی قطبی چیست؟ به‌طور خلاصه می‌توان گفت که الگوی قطبی مشخص می‌کند که میکروفون چگونه و از کدام جهات، صدا را دریافت می‌کند. الگوی کروی، همانطور که از نامش پیداست، صدا را از تمام جهت‌ها دریافت می‌کند. الگوهای کاردیوید، سوپرکاردیوید و هایپرکاردیوید، تمرکز خود را بر برداشت صدا از مقابل کپسول معطوف می‌کنند. الگوی سوپرکاردیوید، زاویه‌ای باریک دارد و لذا کمتر مستعد برداشت صداهای مزاحم از کناره‌ها است. این الگو همچنین حساسیت بیشتری به صداهای نزدیک به کپسول دارد. الگوی هایپرکاردیوید، تمرکز شدیدتری بر روی صداهای مقابل خود دارد و همچنین دامنه برداشت بزرگتری در پشت میکروفون دارد.

باید به یاد داشته باشیم که راحتی هنرمند، یک جنبه مهم کار بر روی صحنه است. قالب فیزیکی میکروفون، تنها وجه مهم آن نیست؛ بلکه راحتی دست‌یابی به طبیعی‌ترین و بهترین اجرای ممکن نیز حائز اهمیت است. خلقیات، سرعت اجرا و دامنه صدای خواننده نیز از جزئیات مهمی هستند که باید در نظر گرفته شوند.

میکروفون هدست: الگوی کروی

گفتیم که الگوی کروی یا اُمنی‌دیرکشنال باعث می‌شود که میکروفون، صدا را از تمام جهات دریافت کند. این مشخصه مانند یک تیغ دولبه است؛ زیرا از یک سو، به خواننده اجازه می‌دهد جهت خود نسبت به میکروفون را بیشتر تغییر دهد و از سوی دیگر، اجازه دریافت صداهای ناخواسته را نیز به میکروفون خواهد داد. به همین خاطر، این دسته از میکروفون‌ها، در شرایطی که صداهای محیطی زیاد هستند، گزینه چندان مناسبی به شمار نمی‌آیند.

میکروفون هدست: کاردیوید و هایپرکاردیوید

اگرچه این دو الگوی قطبی متفاوت هستند، اما کاربری آنها عموماً یکسان است. هر دو الگو، بر دریافت صدا از جهت مقابل کپسول متمرکز هستند و صداهای دریافتی از کناره‌ها را نادیده می‌گیرند. البته الگوی هایپرکاردیوید دقت بالاتری در مقابل کپسول داشته و دریافت بیشتری نیز از پشت کپسول دارد. اجراکنندگانی که حرکت یا رقص شدیدتری دارند، از انعطاف‌پذیری بیشتر این دسته از میکروفون‌ها بهره‌مند می‌شوند. مدل‌های دارای الگوی قطبی هایپرکاردیوید، مناسب خوانندگان و نوازندگانی هستند که حرکت کمتری دارند؛ زیرا نشت فرکانس‌های ناخواسته در این حالت کمتر خواهد بود.

میکروفون دستی: کاردیوید

میکروفون‌هایی که الگوی قطبی قلبی (کاردیوید) دارند، در قسمت جلوی کپسول، جذب صدای بهتری داشته و هرچه به کناره‌ها حرکت می‌کنید، دریافت صدای آنها کمتر شده و نهایتاً در قسمت پشت کپسول، جذب صدای چندانی ندارند. قابلیت جذب نسبی صدا در کناره‌ها باعث می‌شود این دسته از میکروفون‌ها چندان به نوع میکروفون‌گذاری حساس نبوده و در صورت استفاده از طرفین نیز کماکان صدای نسبتاً مناسبی ارائه می‌کنند.

خواننده‌های گروه‌های اجرای زنده در بسیاری از مواقع دست‌های خود را در کناره‌های توری محافظ کپسول قرار می‌دهند که انجام این کار را به هیچ وجه توصیه نمی‌کنیم. گرفتن سر میکروفون در دست جهت صداگیری، الگوی قطبی را تغییر داده و صدای میکروفون را عوض می‌کند.

میکروفون دستی: سوپرکاردیوید

این میکروفون‌ها برخلاف مدل‌های هایپرکاردیوید، اجازه حرکت بیشتری به خواننده می‌دهند و زاویه برداشت صدای پهن‌تر و همچنین برداشت کمتری از پشت کپسول دارند. البته تمرکز صدا در قسمت جلویی کپسول در میکروفون‌های سوپرکاردیوید به‌مراتب بیشتر از میکروفون‌های الگوی کاردیوید است. این امر باعث می‌شود آنها گزینه‌ای مناسب برای خواننده‌هایی باشند که قصد دارند مهارت خوانندگی خود را به رخ بکشند. جاگیری ایده‌آل برای این نوع میکروفون‌ها بر روی پایه ثابت یا در کنار سازهایی مانند پیانو و درامز است. البته می‌توان از آنها بر روی پودیوم هم استفاده کرد. این کار توان حرکت کمتری به خواننده می‌دهد؛ اما امکان اجرای بهتری را نیز برای او فراهم می‌کند.

اگر میکروفون‌های هدست و دستی را در دو طرف یک طیف در نظر بگیریم، می‌توان به موازات آن، اجراهای پیچیده با رقص‌های برنامه‌ریزی‌شده مثل اجراهای بیانسه را نیز در یک سوی طیف و اجرای خواننده‌های توانمندی مانند ادل یا ویتنی هیوستون را در سوی دیگر طیف در نظر گرفت. اینکه در کدام قسمت از این طیف قرار بگیرید، به اولویت‌های چیدمان صحنه، سلیقه شخصی و الگوی قطبی که مناسب نوع اجرای شما باشد، بستگی خواهد داشت.

منبع: Sweetwater
مترجم: کیان ایرجی