راهنمای خرید پدال اُوردرایو

در سال‌های اخیر، بازار تجهیزات موسیقی آکنده از پدال‌های اُوردرایو مختلف شده است. شاید به این دلیل که عشاق سینه‌چاک تُن، هنگام انتخاب این افکت بسیار محبوب و دست‌یابی به صدایی که در سر دارند، بسیار مشکل‌پسند می‌شوند و به همین دلیل، تعداد بی‌شماری پدال اوردرایو در رنگ‌ها و مدل‌های گوناگون روانه بازار شده است.

با این درجه از وفور نعمت در بازار اوردرایو، از مدل‌های مقرون‌به‌صرفه گرفته تا مدل‌های ممتاز و مرغوب، انتخاب کار آسانی نیست. پس بیایید اوردرایوها را تقسیم‌بندی کنیم تا کار کمی ساده‌تر شود.

پدال‌های اوردرایو

مرعوب تعداد و انواع بی‌شمار پدال‌های اوردرایو موجود در بازار نشوید! زیرا اکثر آنها در واقع بازسازی چند مدار کلاسیک هستند. تفاوت‌ آنها، اصلاحات و تغییراتی است که کمپانی‌ها روی این چند مدار قدیمی ایجاد کرده‌اند تا پدال اُوردرایو منحصربه‌فرد خودشان را بسازند.

ما در این راهنما به پدال‌های کلیدی می‌پردازیم که منشأ و سرچشمه همه پدال‌های اوردرایو هستند و سعی می‌کنیم شخصیت صوتی آنها را بررسی کنیم تا شما بتوانید با شناخت طعم اوردرایوها، پدال مناسب خود را انتخاب کنید.

اُوردرایو چه صدایی می‌دهد؟

در مقام تشبیه می‌توان گفت که اُوردرایو، سیگنال گیتار را پرُزدار می‌کند و صدای کلین و شیشه‌ای آن را زبر و خشن می‌سازد. اگر بخواهیم کمی فنی‌تر صحبت کنیم، اُوردرایو صدایی شبیه به آنچه از امپ کرنک‌شده و نزدیک به لحظه شکست سیگنال (edge of breakup) برمی‌آید را ارائه می‌کند. بنابراین اکثر اُوردرایوها، بسته به تنظیمات انجام‌شده و شدت نوازندگی، می‌توانند از کلین‌های بوست‌شده تا تُن‌های کرانچ را عرضه کنند. برای برخی از نوازندگان، این یک فاکتور اساسی برای انتخاب بهترین اُوردرایو است، در حالی‌که بسیاری دیگر از گیتاریست‌ها اُوردرایوی را ترجیح می‌دهند که به داینامیک نوازندگی‌شان واکنش نشان دهد و با پایین آوردن ناب volume، تُن گیتار کلین شود.

برخی دیگر از اُوردرایوها، توان ارائه تُن دیستورشن کاملاً اشباع‌شده را نیز دارند. بعضی دیگر، به لطف بهره‌مندی از دامنه گسترده گین، پوشش‌دهنده حدفاصل میان اُوردرایو تا دیستورشن هستند که بعداً به آنها می‌پردازیم.

اوردرایوها همچنین می‌توانند وظیفه بوست کردن سیگنال را عهده‌دار شوند و به افزایش حجم صدای کلی امپ شما کمک کنند. به همین دلیل است که در اجراهای زنده، اُوردرایوها معمولاً در پارت سولو وارد جریان سیگنال می‌شوند و به صدای لید گیتار کمک می‌کنند تا از میکس بیرون بزند و شنیده شود.

چطور از اُوردرایو استفاده کنیم؟

به‌صورت معمول، پدال اُوردرایو جلوی امپ استفاده می‌شود؛ بدین معنا که گیتار را به ورودی پدال اُوردرایو متصل می‌کنیم و خروجی آن را مستقیماً وارد ورودی امپ می‌نماییم. اگر از افکت‌های دیگر نیز در قالب یک پدال‌بورد استفاده می‌کنید، آن وقت مکان قرار گرفتن پدال اُوردرایو به شرایط بستگی پیدا می‌کند. گرچه اکثر گیتاریست‌ها پدال اُوردرایو را بعد از تیونر و پدال وا-وا قرار می‌دهند.

در بیشتر مواقع، اُوردرایو با کانال کلین امپ به کار گرفته می‌شود تا با روشن کردن آن، به صدایی کرانچی و خشن برسیم. این روش توسط گیتاریست‌های بلوز ترجیح داده می‌شود و صدایی قوی‌تر با ساستین بالاتر ارائه می‌دهد. تُن‌های اُوردرایوشده، با سبک‌های دیگری نظیر کلاسیک راک، ایندی و حتی سبک‌های مدرن معاصر نیز پیوند خورده‌اند.

همچنین می‌توان از این پدال‌ها در تعامل با کانال درایو امپ نیز استفاده کرد. این روش، نزد گیتاریست‌های هِوی‌تر متداول است و طی آن، از اُوردرایو برای چفت و متمرکز کردن صدا استفاده می‌شود. در این روش، گیتاریست، پدال اُوردرایو را با drive بالا و volume پایین تنظیم می‌کند تا کمی گین بیشتر -اما قابل کنترل- را وارد کانال درایو امپ کند و بدین نحو، ریتم‌های کرانچی متمرکز و لیدهای ساستین‌دار بهتری حاصل شود.

بهترین پدال‌های اُوردرایو کدام‌ها هستند؟

همان‌طور که گفته شد، گستره اُوردرایوهای موجود در بازار بسیار وسیع است؛ بنابراین در اینجا نگاه خود را روی برخی از برجسته‌ترین، نمادین‌ترین و ماندگارترین‌ پدال‌هایی متمرکز می‌کنیم که تقریباً تمام اُوردرایوهای مدرن دیگر بر اساس آنها ساخته شده‌اند. پس بیایید مستقیماً به سراغ اجداد همه اُوردرایوها برویم.

پدال نمادین و جاودانه تیوب اسکریمر، از اواخر دهه ۷۰ میلادی در بازار حضور دارد. شناخته‌شده‌ترین و رایج‌ترین نسخه‌های این پدال، نسخه اصلی آن، TS-808 و نسخه بعدی آن، TS9 هستند که از آن میان، فرکانس‌های بالای TS9 برجسته‌تر است. هر دو دارای کنترل‌های volume و drive هستند که امکان تعیین میزان گین و ولوم خروجی را در اختیار گیتاریست قرار می‌دهند. تیوب اسکریمرها دارای یک ناب کنترل tone نیز هستند. ناب tone به‌نوعی یک EQ است که میزان فرکانس‌های تربل را کنترل می‌کند.

این پدال به بیرون کشیدن فرکانس‌های میدرنج از سیگنال گیتار مشهور است. Tube Screamer، همچنین به خاطر افزودن کمی کمپرشن نرم نیز مورد توجه است. به لطف میدرنج‌های قوی و کنترل tone قابل تنظیم، تیوب اسکریمر می‌تواند کاری کند که صدای گیتار از درون میکس‌های شلوغ بیرون بزند و به همین دلیل، از محبوبیت زیادی برخوردار است.

استیوی ری وان (Stevie Ray Vaughan)، برای شکل دادن به صدای متمایزش، به‌صورت مبسوط از تیوب اسکریمر بهره می‌بُرد. او تیوب اسکریمر را به کانال کلین امپ‌های هدروم بالای فندر متصل می‌کرد و با استفاده از آن، سیگنال گیتار را به نقطه break-up امپ می‌فشرد؛ بدون اینکه تماشاچیان را با بلند کردن صدای امپ کر کند.

نوازنده‌های متال نیز از تیوب اسکریمر یا مشتقات آن در ریگ‌هایشان بهره می‌گیرند. از آنجا که تیوب اسکریمر فرکانس‌های بم را کاهش می‌دهد، بنابراین ناحیه فرکانسی بیس را قبل از ورود به کانال دیستورشن امپ از کثیفی‌ها پاک می‌کند و در نتیجه صدای های‌-گِین متمرکز و استواری ارائه می‌دهد.

Keeley معروف‌ترین برندی است که مدار تیوب اسکریمر را با کمی اصلاحات بازسازی می‌کند. البته برندهای بسیار دیگری نیز از مدار تیوب اسکریمر به‌عنوان فونداسیون طراحی‌های خود استفاده می‌کنند. پدال بوست TC Electronic Spark یک اُوردرایو دیجیتال متنوع است که دارای سه حالت مختلف است. این پدال در حالت Mid، در واقع رفتار تیوب اسکریمر را تقلید می‌کند. البته Spark دارای یک ناب کنترل بیس نیز هست و این ویژگی، امکان کنترل بیشتر تُن را به نوازنده می‌دهد. Green Mile از شرکت موئر (Mooer) نیز یک تقلید از تیوب اسکریمر کلاسیک است؛ با این تفاوت که Green Mile بسیار مقرون‌به‌صرفه است و برای صرفه‌جویی در اشغال فضای پدال‌بورد، کل مدار الکترونیک آن درون یک بدنه مینی قرار داده شده است.

بسیاری بر این باورند که Klon Centaur، کعبه آمال و آرزوهاست. طراحی مدار این اُوردرایو، بارها مورد تقلید قرار گرفته است. این پدال در دهه ۹۰ میلادی طراحی شد و از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ میلادی تولید شد و در خلال این سال‌ها، تنها ۸۰۰۰ عدد از این پدال کمیاب ساخته شد. این روزها قیمت این پدال‌های کمیاب به چندهزار دلار رسیده است. مدار Klon Centaur، بارها کپی شده و گیتاریست‌ها امیدوارند که بتوانند صدای نمادین این پدال گران‌قیمت را با قیمتی بسیار پایین‌تر در اختیار داشته‌‌ باشند.

با اینکه کنترل‌های این پدال دقیقاً مشابه کنترل‌های تیوب اسکریمر است، ولی Klon به ارائه نوعی از اُوردرایو مشهور است که از آن با عنوان transparent overdrive یاد می‌شود. این بدین معناست که این اُوردرایو، مثل اُوردرایوهای دیگر، به سیگنال کلین، گین می‌افزاید، ولی این کار را بدون افزایش یا کاهش فرکانس‌های میدرنج، بیس و تربل انجام می‌دهد. Klon، از بوست با گین پایین گرفته تا اُوردرایو مشابه امپ را پوشش می‌دهد و به همین دلیل، برخی از آن با عنوان “amp-in-a-box” یاد می‌کنند. کنترل treble، به کاربر امکان بوست فرکانس‌های تربل برای تولید صداهای بُرنده را می‌دهد و برای اجرای لید گیتار بی‌نقص است. اُوردرایو ارائه‌شده توسط Klon، کمی از تیوب اسکریمر ملایم‌تر است و بیشتر به داینمیک نوازندگی واکنش نشان می‌دهد و صدایی نرم‌تر و باز ارائه می‌کند.

John Mayer یکی از نوازندگان امروزی است که از Klon برای تولید صدای رشک‌آور، منحصر‌به‌فرد و گرم‌ونرم خود بهره می‌برد. تعداد پرشمار دیگری از گیتاریست‌های مشهور نیز از Klon یا نسخه‌های بازتولیدشده‌ی آن استفاده می‌کنند و این باعث افزایش چشمگیر محبوبیت Klon و پدال‌های هم‌خانواده و بازسازی‌شده آن است.

شرکت RYRA، با بازسازی متقاعدکننده‌ی Klon، یک سری پدال با نام The Klone را عرضه کرده است. این پدال‌ها در چند رنگ مختلف در دسترس هستند و نه‌تنها تُن شما، بلکه پدال‌بورد شما را نیز رنگ‌آمیزی می‌کنند.

پدال Archer از شرکت JRAD، توانسته زیربنای تُنال Klon را بازسازی کند. JRAD، در ساخت Archer، جنبه‌های ظاهری Klon را نیز رعایت کرده است.

ولی اگر می‌خواهید با رقمی زیر ۱۰۰ دلار به صدای Klon نزدیک شوید، حتماً پدال Soul Food از شرکت الکترو هارمونیکس (Electro Harmonix) را امتحان کنید.

یک پدال دیگر که معمولاً روی پدال‌بوردها مشاهده می‌کنید، اُوردرایو BD-2 Blues Driver از شرکت بزرگ باس (Boss) است. BD-2، همچون آیبانز Tube Screamer، یک پدال کلاسیک است که دهه‌ها روی خط تولید بوده است. در مقایسه با دو پدال دیگر، BD-2 بسیار مقرون‌به‌صرفه است و به خاطر اُوردرایو نرم‌و‌گرمی که ارائه می‌کند، مشهور است. این پدال، همان‌طور که از نامش مشخص است، بسیار مورد توجه نوازندگان سبک بلوز است.

BD-2 نیز همچون اکثر اوردرایوها، دارای کنترل‌های level ،gain و tone است. گستره متنوع گین این پدال، در تنظیمات گینی‌تر، ارائه‌دهنده تُن درایو اشباع‌شده شیرینی است که صدای کرانچی شبیه به امپ‌های وینتج را به نوازنده ارائه می‌کند. بنابراین Blues Driver هم در اجرای لید و هم در ریتم‌نوازی، کارایی خوبی از خود نشان می‌دهد. این پدال به آکوردها و ریف‌های شما عمق و وضوح صدا می‌بخشد. اگر بخواهید به صدای لید خود جلا و درخشش بیفزایید و صدای ساز شما از میکس بیرون بزند و شنیده شود، کنترل tone با بوست کردن فرکانس‌های تربل، به‌خوبی این کار را برای شما انجام خواهد داد.

از آنجا که قیمت BD-2 بسیار مناسب است، شرکت‌های اندکی این پدال را بازسازی یا کپی می‌کنند. ولی برندهایی چون Keeley روی این پدال اصلاحاتی انجام داده‌اند. Boss BD-2W از سری سطح بالاتر Waza Craft، مدل آپدیت‌شده و بهینه‌شده مدل اصلی است. BD-2W، با بهره‌مندی از مدار تمام‌آنالوگ و دو حالت مختلف، همان Blues Driver آشنا است؛ ولی گویی استروئید مصرف کرده است!

کدام اُوردرایو مناسب شماست؟

در نهایت روشن شد که سه پدال اشاره‌شده، سه اُوردرایو اصلی و نمادین هستند که هر یک با دیگری تفاوت‌هایی دارد. هر کدام از آنها مناسب یک سری از سبک‌ها هستند. مثلاً اگر هارد راک و متال دوست دارید، یک پدال هم‌خانواده Tube Screamer بیشترین کاربرد را برای شما خواهد داشت، اما اگر بیشتر به صداهای کلین‌تر و بلوزی گرایش دارید، پدال‌های هم‌خانواده Klon یا Blues Driver جوابگوی نیازهای شما خواهند بود.

به هر حال، تُن به دریافت شخصی افراد وابسته است؛ بنابراین بسیار مهم است که با انواع این پدال‌ها و زیرشاخه‌هایشان شخصاً نوازندگی کنید و اجازه دهید که گوشتان، پدال مناسب را پیدا کند.

در پایان دوباره یادآوری می‌کنیم که اکثر پدال‌های اُوردرایو موجود در بازار یا Tube Screamer هستند، یا Klon و یا Blues Driver.

نویسنده: Elliot Stent

مترجم: بابک آخوندی