آموزش, مقالات, مقالات لوازم جانبی گیتار
راهنمای تمیز کردن سیم‌های گیتار
آگوست
در این مقاله، روش‌هایی برای تمیز کردن سیم‌های گیتار و افزایش طول عمر آنها را به شما خواهیم آموخت. تمیز کردن سیم گیتار، باعث بهبود تُن آن و حس بهتر نوازندگی می‌شود.
چه زمانی سیم‌های گیتار نیاز به تمیز کردن دارند؟
نقطه شروع صدای یک گیتار، سیم‌های آن هستند. سیم‌ها با ارتعاش خود، سیگنالی مغناطیسی به پیکاپ می‌فرستند و پیکاپ نیز پس از دریافت این سیگنال، آن را به زنجیره صوتی ارسال می‌کند. نحوه ارتعاش سیم‌ها، تأثیر زیادی بر صدای تولیدشده توسط پیکاپ دارد. سیم‌های نو، به دلیل عدم آلودگی به گرد و غبار و چربی پوست و ارتعاش آزادانه‌تر، شفافیت و اتک بالاتری از سیم‌های کهنه دارند. سیم‌ها پس از مدتی به عوامل محیطی مذکور آلوده می‌شوند و همین امر، باعث کاهش بازدهی آنها می‌شود. اگر دلتان برای صدای یک دست سیم نو تنگ شده است، بهتر است که اول تمیز کردن سیم‌های موجود بر روی گیتارتان را امتحان کنید. ممکن است که تنها همین کار برای بهبود عملکرد سیم‌ها و ساز شما کافی باشد.
شاید به‌طور مثال، در یک اجرای زنده از حالت‌دهنده مو استفاده کرده باشید و با تعریق شما، این ماده بر روی سیم‌ها ریخته باشد. اگر بلافاصله پس از اجرا، سیم‌های گیتار خود را تمیز نکنید، این ماده خشک شده و مانند یک لایه اضافی، ساختار داخلی آنها را می‌پوشاند. این لایه اضافی، جلوی ارتعاش آزادانه سیم را می‌گیرد و تأثیری نامطلوب بر ساستین و شفافیت صدای آن می‌گذارد. در این شرایط، تعویض سیم‌های گیتار می‌تواند راهی تضمینی و آسان برای دستیابی به صدایی مناسب باشد؛ اما ممکن است که تنها با تمیز کردن سیم‌ها نیز به نتیجه دلخواه خود برسید.
از پاک‌کننده‌های خانگی برای تمیز کردن سیم گیتار استفاده نکنید!
تحت هیچ شرایطی از موادی مانند وایتکس، شیشه پاک‌کن و صابون برای پاک کردن سیم‌های گیتار استفاده نکنید. ترکیبات به‌کاررفته در این پاک‌کننده‌ها برای پاک‌کردن وسیله‌ای ظریف مانند ساز طراحی نشده‌اند و ممکن است که به سیم‌ها، سخت‌افزار و رنگ گیتار صدماتی جبران‌ناپذیر بزنند. اگر گیتار شما فرت‌بوردی بدون رنگ و لاک دارد، با تمیز کردن آن با مواد پاک‌کننده خانگی، حتماً به آن صدمه خواهید زد و باید منتظر ترک خوردن فرت‌بورد در آینده‌ای نزدیک باشید.
پیشنهاد می‌کنیم که برای تمیز کردن گیتار و سیم‌های آن، از دستمال مایکروفایبر و محلول‌های تمیزکننده مخصوص گیتار استفاده کنید که توسط برندهای معتبری چون ارنی بال، دانلوپ و فندر تولید می‌شوند.
تمیز کردن سیم‌های گیتار بیس از طریق جوشاندن آنها
شاید کمی عجیب به نظر برسد؛ اما بسیاری از افراد برای تمیز کردن سیم‌های گیتار بیس آنها را در آب می‌جوشانند. در نهایت امر، این روش موجب نمی‌شود که سیم‌های کهنه، صدایی به‌خوبی سیم‌های نو ارائه دهند. به‌علاوه، نمی‌توان این کار را بیش‌از‌حد تکرار کرد؛ زیرا پس از مدتی، ساختار سیم آسیب می‌بیند و مقاومت آن کاهش می‌یابد. به همین دلیل ممکن است که در حین اجرا با سیم‌های جوشانده‌شده، یکی از سیم‌ها پاره شود.
جوشاندن سیم برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه موجب می‌شود که چربی و گرد و خاک از سطح آن جدا شود. حتماً هنگام خارج کردن سیم‌ها از آب، از انبر و دستکش استفاده کنید تا دمای بالای آنها باعث سوختگی دستانتان نشود. همچنین پیش از نصب دوباره سیم‌ها بر روی ساز، کمی صبر کنید تا دمای آنها به دمای اتاق برسد و کامل خشک شوند.
در آخر اینکه این روش توسط ما پیشنهاد نمی‌شود و بهتر است همیشه محلول تمیزکننده سیم و یک دستمال مناسب همراه خود داشته باشید و در صورت کهنه شدن سیم‌ها، آنها را تعویض کنید.
تمیز کردن سیم‌های گیتار پس از هر بار استفاده
مؤثرترین روش برای حفظ کیفیت سیم‌های گیتار و افزایش عمر آنها، تمیز کردن سیم قبل و بعد از هر بار استفاده از گیتار است. این کار، تمیز بودن سیم‌ها و در نتیجه، عملکرد بهینه آنها را تضمین می‌کند. استفاده از دستمال مایکروفایبر به این دلیل برای تمیز کردن سیم‌های گیتار پیشنهاد می‌شود که این نوع دستمال هیچ‌گونه پرز یا کرکی از خود بر روی سطوح به جای نمی‌گذارد و می‌توان مطمئن بود که وظیفه خود را به بهترین نحو انجام می‌دهد.
پیشنهاد می‌کنیم که دست‌های خود را نیز پیش از هر بار استفاده از ساز بشویید تا چربی اضافه و آلودگی‌های احتمالی دیگر پوست بر سطح سیم‌ها ننشیند. همچنین توصیه می‌کنیم که در هنگام اجراهای طولانی، حوله یا دستمالی کوچک همراه خود داشته باشید تا عرق دست خود را با آن خشک کنید.
- پیش از استفاده از گیتار: با استفاده از یک دستمال مایکروفایبر، تمامی گرد و خاک و رطوبت موجود بر روی دسته، بدنه، سیم‌ها و پیکاپ ساز را پاک کنید.
- پس از استفاده از گیتار: مجدداً تمامی اجزای ساز را به‌خوبی و با استفاده از دستمال مایکروفایبر پاک کنید.
تمیز کردن سیم‌های گیتار پیش از اجرا یا ضبط
بسیاری از نوازندگان، پیش از هر اجرا، یک دست سیم نو بر روی گیتار خود نصب می‌کنند تا ساز خود را در بهینه‌ترین حالت ممکن در مقابل تماشاگران بنوازند؛ اما به نظر ما، اگر سیم‌های ساز شما توانایی حفظ کوک را دارند و ظاهر آن نیز کهنه به نظر نمی‌رسد، کافیست که آنها را پیش از اجرا تمیز کنید. محلول‌های باکیفیت تمیزکننده سیم می‌توانند علاوه بر پاک کردن سیم‌ها، طول عمر آنها را نیز افزایش بدهند و تن شفاف آنها را برای مدت طولانی‌تری حفظ کنند. اما یک نکته مهم در مورد محلول‌های تمیزکننده مخصوص وجود دارد؛ این محلول‌ها ممکن است که باعث خشک شدن و ترک خوردن فرت‌بوردهای بدون فینیش شوند. پس در صورتی که گیتار شما فرت‌بوردی از این نوع دارد، پیش از استفاده از این مواد، یک دستمال در زیر سیم‌ها بیندازید تا از قرار گرفتن فرت‌بورد در معرض مواد تمیزکننده و آسیب دیدن آن جلوگیری کنید.
- از یک محلول تمیزکننده ساخته‌شده توسط یک برند معتبر برای تمیز کردن و بهینه‌سازی عملکرد سیم‌های خود استفاده کنید.
- به هیچ وجه از تمیزکننده‌های خانگی مانند صابون برای تمیز کردن هیچ بخشی از گیتار خود استفاده نکنید.
- هنگام پاک کردن گیتار به وسیله محلول‌های پاک‌کننده مخصوص، سطح پیکاپ‌ها را با پارچه یا دستمال بپوشانید.
- در زمان استفاده از محلول، حوله‌ای نازک در زیر سیم‌ها قرار دهید تا محلول را به خود جذب کند و از آسیب دیدن چوب فرت‌بورد جلوگیری کند.
سیم گیتار چگونه کثیف می‌شود؟
با تماس مکرر دست و گیتار، عرق، چربی و سلول‌های مرده پوست به سیم‌های گیتار می‌چسبند. ترکیب این عوامل باعث افت عملکرد صوتی سیم و حتی اکسید شدن آن می‌شود. اگر ساز پس از چندین بار استفاده تمیز نشود، آلودگی‌های پوست وارد منافذ سیم‌ها می‌شود و صدای آنها را دستخوش تغییراتی مشهود می‌کند. از این تغییرات می‌توان به افت شفافیت صوتی، اتک و ساستین اشاره کرد.
برای اینکه تن شفاف سیم‌های تمیز و نو را بار دیگر تجربه کنید، لازم است که سیم‌ها را با محلول‌های مخصوص پاک کنید و اگر این کار نیز جوابگو نبود، باید آنها را تعویض کنید.
سیم‌های flatwound (در این سیم‌ها، رشته سیم پیچیده‌شده به دور هسته دارای سطحی تخت است)، به دلیل کم‌تر بودن فاصله میان شیارهای روی سطح بدنه‌شان، جرم و چربی کمتری به خود جذب می‌کنند و معمولاً طول عمر بیشتری از مدل‌های roundwound (در این سیم‌ها، رشته سیم پیچیده‌شده به دور هسته دارای سطح مقطع گرد است) دارند.
ماهیت صوتی مدل‌های flatwound کمی تیره‌تر از انواع دیگر است؛ اما این ماهیت صوتی را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کنند و نیاز به خرید و تعویض سیم را کاهش می‌دهند.
تمیز کردن فرت‌بورد
اگر گیتار شما دارای فرت‌بوردی بدون فینیش است، می‌توانید با استفاده از تمیزکننده‌های مخصوص فرت‌بورد، علاوه بر پاک کردن این بخش از ساز خود، رطوبت چوب آن را نیز به سطحی مناسب برسانید و از ترک خوردن آن جلوگیری کنید. این مواد باعث حرکت آسان‌تر دست بر روی فرت‌بورد نیز می‌شوند و به نوازندگی سریع‌تر کمک می‌کنند.
در چه شرایطی باید سیم گیتار خود را تعویض کنیم؟
- پارگی یکی از سیم‌ها: طبیعتاً اگر یکی از سیم‌ها پاره شود، باید آن را تعویض کنید.
- افت عملکرد صوتی: سیم‌های گیتار پس از مدتی استفاده، عملکرد صوتی اولیه خود را از دست می‌دهند و کوک خود را نیز حفظ نمی‌کنند. در این زمان نیز بهتر است که آنها را تعویض کنید.
- مغایرت با سبک نوازندگی: در صورتی که جنس یا تِنشن سیم با سبک نوازندگی شما هماهنگ نیست، پیشنهاد می‌کنیم از سیم‌هایی با یک جنس یا گِیج متفاوت استفاده کنید و نوازندگی را برای خود آسان‌تر کنید.
- تنوع: ممکن است که از ماهیت صوتی سیم‌های نصب‌شده بر روی گیتار خود خسته شده باشید. در این شرایط کاملاً طبیعی است که سیم‌های ساز خود را با یک مدل متفاوت تعویض کنید.
در نهایت، اگر در مورد رسیدگی به سیم‌های گیتار خود با پرسشی مواجه شدید، همواره می‌توانید روی کارشناسان گیتار ایران حساب کنید و به‌صورت تلفنی یا آنلاین از آنها مشاوره بگیرید.
منبع: Sweetwater
مترجم: امیر تولی