موسیقی فیلمهای ترسناک، بخشی بسیار مهم از آنها هستند و میتوانند تأثیر هر صحنه مهم از فیلم بر روی مخاطب را دوچندان کنند. ساخت موسیقی فیلمهای ژانر وحشت نیازمند بهکارگیری تکنیکها و اصواتی خلاقانه و منحصربهفرد است تا بتواند با تصاویر غیرمعمول فیلم همخوان شود و بیننده را میخکوب کند. اما فرایند ساخت چنین موسیقیهایی چگونه است و آهنگسازان مشهور برای ساخت این آثار تأثیرگذار از چه ابزارها و تکنیکهایی استفاده کردهاند؟
در این مقاله، قصد داریم نگاهی نزدیک به موسیقی چند فیلم مشهور در ژانر وحشت داشته باشیم و روشهایی نیز برای بازآفرینی آنها به شما آموزش دهیم.
Suspiria
در ساخت موسیقی نسخه اصلی فیلم سوسپیریا (Suspiria) که در سال ۱۹۷۷ اکران شد، گروه راک و تکنوی ایتالیایی Goblin، از بازه وسیعی از سازهای سبک فولک استفاده کرده و آنها را با اصواتی خلاقانه از سینتی سایزر که خصوصاً در آن زمان بسیار نوآورانه بودند، ترکیب کرده است.
موسیقی اول فیلم در سوسپیریا، به شکلی آرام و اتمسفریک، همراه با سازهای آکوستیک سبک فولک شروع میشود و آرام آرام، با افزوده شدن عناصر الکترونیک به آن، به یک موسیقی در سبک راک سینماتیک با تمپویی نسبتاً بالا تبدیل میشود.
سازهایی خاص چون بوزوکی، تبلا و جعبه موسیقی، در کنار سازهایی عادیتر مانند گیتار، درامز و سینتیسایزرها در محوریت این اثر قرار دارند. اینکه یک گروه موسیقی با تمامی اعضای خود، موسیقی یک فیلم را بسازد، به دلایلی نامعلوم اتفاقی بسیار نادر در صنعت موسیقی است؛ اما گابلین با ساخت موسیقی Suspiria نشان داد که یک گروه پراگ راک نیز میتواند بهخوبی یک موسیقی میخکوبکننده و خلاقانه برای یک فیلم در ژانر وحشت تولید کند.
موسیقی Suspiria میتواند بهخودیخود یک آلبوم جذاب و مفرح باشد؛ اما در عین حال، همراهی بینظیر برای فیلم فوقالعاده داریو آرجنتو (Dario Argento) نیز هست.
با حرکت داستان فیلم به سوی آشوبهای ماوراءالطبیعی، سبک موسیقی آن نیز به سمت الکترونیک حرکت کرده و اصواتی بسیار خلاقانه و نوین به آن افزوده میشوند. در اواخر فیلم، استفاده از سازهایی همچون سینتیسایزرهای شرکت موگ به اوج خود میرسد و با قطعات موسیقی در سبک اکسپریمنتال الکترونیک روبرو خواهید شد.
برای بازآفرینی این آلبوم خارقالعاده، نیاز به تجهیزات زیر خواهید داشت:
تجهیزات نرمافزاری
بازآفرینی موسیقی فیلم Suspiria بهصورت تماماً نرمافزاری، نیازمند سمپلینگ بهصورت گسترده است و برای انجام آن، به چندین سمپل پک جامع نیاز خواهید داشت.
بستههای جامع نرمافزارهای آهنگسازی موجود در بازار، همچون Komplete از شرکت Native Instruments میتوانند اکثر مواد مورد نیاز برای بازآفرینی این آلبوم را در اختیار شما قرار دهند و نقطه شروع بسیار خوبی برای شما خواهند بود.
برای مثال، در مجموعه Spotlight Collection در همین بسته، صدای بسیاری از سازهای فولک همانند تبلا موجود است و شباهت بسیاری نیز با نمونه حقیقی آن دارد.
همچنین در این بسته، سمپلهایی از سازهای شرقی مختلف چون عود، تنبور، ساز و کمانچه وجود دارد که با وجود تفاوتهای خود با ساز بوزوکی، شباهتهای ساختاری بسیاری به آن دارند و میتوانید با استفاده از آنها و افزودن چند افکت بر روی صدای آنها، به تنی بسیار شبیه به ساز بوزوکی دست یابید.
در ادامه، پیشنهاد میکنیم این اصوات را با سمپلهایی از جعبه موسیقی که در بسته Komplete موجود هستند، ترکیب کنید تا صدایی نزدیک به ماهیت صوتی غریب و بدیع و در عین حال آشنا و زیبای موسیقی Suspiria پدید آید.
مسلم است که بدون استفاده از پلاگینهای سینتیسایزر و کیبوردهای مشهور، بازآفرینی این آلبوم بهصورت نرمافزاری تقریباً غیرممکن است. گابلین در ساخت این آلبوم، از سازهای کلیدی بسیار همچون Mellotron، ارگان Elka، سلستا، پیانوی الکتریک Rhodes، گرند پیانوی آکوستیک و سینتیسایزرهای Minimoog و System 55 استفاده کرده است. شما نیز برای بازآفرینی هر بخش از این آلبوم، نیاز به پلاگینهای شبیهساز هر یک از این سازها خواهید داشت. اگر در طراحی صدا ماهر هستید نیز میتوانید با استفاده از پلاگین مورد علاقه خود، صدای هر یک از این سازها را شبیهسازی کنید.
خوشبختانه صدای کیبوردهای Celesta و Rhodes و البته صدای گرند پیانو، همگی در قالب پلاگینهایی پیشرفته، بهصورت بسیار طبیعی در بسته جامع Komplete وجود دارند. اما اگر بخواهید صدای دو سینتیسایزر این آلبوم، یعنی Minimoog و System 55 را شبیهسازی کنید، باید به دنبال پلاگینهایی خارج از این بسته باشید.
بهترین گزینهای که میتوانیم در این زمینه به شما پیشنهاد کنیم، بسته جامع پلاگینهای شبیهساز سینتیسایزر V-Collection از شرکت آرتوریا است. این بسته، شامل چندین پلاگین پیشرفته است که صدای بسیاری از سینتیسایزرها و کیبوردهای مشهور دنیا نظیر Minimoog و Prophet و انواع سینتهای ماژولار شرکت موگ را با دقتی باورنکردنی شبیهسازی میکنند.
این بسته بهحدی جامع است که میتواند از پس شبیهسازی صدای اکثر سینتهایی که در ادامه این مقاله از آنها نام برده خواهد شد نیز برآید.
تجهیزات سختافزاری
سایر سازهایی که گابلین در ساخت موسیقی فیلم Suspiria به کار برده است، شامل سازهایی متداول و ساده، نظیر درامز و انواع گیتار میشود. نوع دقیق هیچیک از این سازها توسط گابلین مشخص نشده است؛ اما این امر چندان اهمیتی نیز ندارد و با استفاده از هر سازی از این دستهها، میتوانید اصوات موجود در این اثر را به بهترین نحو بازسازی کنید.
البته همانطور که گفته شد، برخی دیگر از سازهای استفادهشده در آلبوم موسیقی فیلم Suspiria، همانند بوزوکی و تبلا، چندان هم متداول نیستند و احتمالاً آنها را در اختیار ندارید. اما خوشبختانه هر دوی این سازها، اخیراً به شکل گستردهای در ساخت موسیقی مورد استفاده قرار میگیرند و در صورت تمایل میتوانید آنها را تقریباً بهآسانی خریداری کنید.
برای مثال، بوزوکی Ozark 2222 Flat Back، یک گزینه مقرونبهصرفه و بسیار باکیفیت است و میتواند بهترین دروازه ورود به دنیای این ساز غیرمعمول باشد. این ساز در ترکیب با یک ست تبلای باکیفیت از هر برندی و چند میکروفون مناسب و ارزانقیمت، میتواند به شما در بازسازی کامل و دقیق تمامی اصوات جالب و بدیع این دو ساز در آلبوم Suspiria کمک کند.
Stranger Things
امکان ندارد که به موسیقی الکترونیک علاقهمند باشید و موسیقی سریال چیزهای عجیب یا Stranger Things را نپسندید. موسیقی تحسینبرانگیز این سریال با الهام از موسیقیهای الکترونیک دهه هشتاد میلادی، توسط مایکل استاین (Michael Stein) و کایل دیکسون (Kyle Dixon) ساخته شده است.
این دو هنرمند که اعضای گروه سینث ویو S U R V I V E نیز هستند، در ساخت ساندترک این سریال، عناصر سبک خود و موسیقی سینت پاپ دهه هشتاد میلادی را با اصوات موجود در سبکهایی همچون اکسپریمنتال الکترونیک و موسیقی فیلمهای ژانر وحشت دهه هفتاد و هشتاد میلادی ترکیب کردهاند تا پالت صوتی بدیع و جذاب این اثر پدید آید.
موسیقی تیتراژ اول Stranger Things، با دست و با استفاده از یک سینتیسایزر Oberheim Two-Voice در بخش آرپژ، یک سینت Sequential Prophet 5 در بخش ملودی و یک سینت Roland SH-2 در بخش بیس لاین نواخته شده است و برای ساخت افکت ضربان قلب آن نیز از یک سینت Sequential Pro One استفاده شده است.
استاین و دیکسون در ساخت سایر آثار موجود در در این آلبوم، از چندین سینتیسایزر دیگر نیز استفاده کردهاند.
به اعتقاد بسیاری از متخصصین و آهنگسازان، Sequential Prophet 6 یکی از سینتهایی است که بهطور گسترده در ساخت موسیقی سریال Stranger Things به کار گرفته شده است و صدای آن بهوضوح در قطعاتی از آلبوم موسیقی این فیلم، همچون Kids شنیده میشود. دیگر سینتیسایزرهایی که صدای آنها در بسیاری از عناصر این آلبوم شنیده میشود، ARP 2600 و System 55 هستند که سینت اول در ساخت بیس لاینها و برخی از افکتها و System 55 در ساخت برخی از افکتهای جالب و متفاوت این اثر، همچون ملودی اصلی قطعه Upside Down به کار گرفته شده است. نواختن ملودی منحصربهفرد این قطعه، با یک سینت معمولی مجهز به کیبورد عادی امکانپذیر نبوده است؛ زیرا فواصل نتی در آن بهصورت ربعپردهای یا میکروتُنال هستند.
اگر قصد شبیهسازی دقیق موسیقی سریال Stranger Things را دارید، یک مشکل نسبتاً بزرگ بر سر راه شما وجود دارد! همانطور که گفته شد، در ساخت این آلبوم، چندین و چند سینتیسایزر توسط Kyle Dixon و Michael Stein به کار گرفته شده است که اکثر آنها، سازهایی وینتج و بسیار کمیاب محسوب میشوند و نمونههای باقیمانده از آنها، امروزه با قیمتهایی بسیار بالا معامله میشوند. به همین دلیل، اگر بخواهید با تجهیزاتی دقیقاً شبیه به تجهیزات استاین و دیکسون این اثر را بازآفرینی کنید، نیاز به بودجهای در حد یک خودروی لوکس نو خواهید داشت! بنابراین، برای بازآفرینی این اثر، باید کمی خلاقیت به خرج دهید و به دنبال تجهیزاتی ارزانقیمت، با صدایی شبیه به سینتهای کلکسیونی مورد استفاده این دو آهنگساز باشید.
تجهیزات نرمافزاری
بهترین پلاگین سینتیسایزر برای بازسازی آرپژ اصلی موسیقی تیتراژ اول Stranger Things، پلاگین مشهور GForce Oberheim SEM است.
این پلاگین، صدای ماژول صوتی مشهور Oberheim SEM که در سینتیسایزر Two-Voice این شرکت نیز تعبیه شده بود را با دقتی مثالزدنی شبیهسازی میکند. امروزه پلاگینهای شبیهساز بسیاری از این ماژول عرضه شده است که بسیاری از آنها نیز دقتی بسیار بالا در شبیهسازی صدای این موتور صوتی دارند؛ اما نسخه تولیدشده توسط GForce، تنها پلاگینی از این دسته است که توسط شخص Tom Oberheim، مؤسس شرکت Oberheim، تأیید شده است.
برای بازسازی صدای ضربان قلب و ملودی اصلی این قطعه، به نظر ما پلاگین u-he Repro گزینهای بینقص است. این پلاگین، در واقع یک نسخه نرمافزاری از دو سینتیسایزر مهم مورد استفاده در ساخت آلبوم مورد بحث، یعنی Sequential Prophet 5 و Pro One است و دقتی خارقالعاده و باورنکردنی در بازتولید تجربه کاربری و ماهیت صوتی این دو سینت دارد. به همین دلیل، این پلاگین میتواند بخش بزرگی از پالت صوتی مورد استفاده استاین و دیکسون در ساخت موسیقی Stranger Things را در اختیار شما قرار دهد.
دیگر پلاگینی که برای بازآفرینی اصوات موجود در این آلبوم مناسب است، Diva از u-he است که یک سینتیسایزر نرمافزاری بسیار باکیفیت، با قابلیت شبیهسازی دقیق فیلترها و اسیلاتورهای آنالوگ در سینتیسایزرهای وینتج مشهور است.
با استفاده از این پلاگینها، تنها به کمی مهارت در طراحی صدا نیاز خواهید داشت تا بتوانید تمامی پالت صوتی موسیقی Stranger Things را بازآفرینی کنید.
تجهیزات سختافزاری
اگر میخواهید موسیقی متن سریال Stranger Things را با روشی نزدیکتر به سازندگان آن بازسازی کنید، چند سینتیسایزر مناسب برای شما در بازار وجود دارد که در عین برخورداری از قیمتی منطقی، تواناییهای صوتی بسیاری دارند و گزینههایی مناسب برای بازآفرینی پالت صوتی اثر مورد بحث خواهند بود. شما میتوانید با استفاده از این سینتها در کنار چند پلاگین نرمافزاری و یا دستگاههای دیگر، تمامی قطعات آلبوم موسیقی فیلم Stranger Things را با دقتی بالا بازتولید کنید.
اولین سینتیسایزری که به آن در بازسازی این اثر نیاز خواهید داشت، Behringer 2600 است. این محصول همانگونه که از نامش پیداست، نسخهای بازآفرینیشده از سینت مشهور ARP 2600 است که در ساخت بسیاری از اصوات موسیقی فیلم مورد بحث به کار گرفته شده است. اما Behringer 2600 علاوه بر برخورداری از بسیاری از ویژگیهای ARP 2600، میتواند بیس عمیق و غرنده موسیقی Stranger Things که با استفاده از سینتیسایزر Roland SH-2 ساخته شده است را بازسازی کند. همچنین این محصول از کمپانی بهرینگر به لطف برخورداری از بازه صوتی بسیار وسیع، توانایی شبیهسازی افکتها، لیدها و بیسهای منحصربهفردی که با استفاده از یک سینت Sequential Pro One برای موسیقی Stranger Things ساخته شدهاند را نیز دارد. اما علاوه بر اینها، Behringer 2600 همانند ARP 2600، یک سینتیسایزر نیمهماژولار است و به دنبال این امر، قابلیتهای پچینگ تقریباً بیشماری را در اختیار شما قرار میدهد که به شما در ساخت اصواتی بسیار جذاب و بدیع کمک میکنند. با این اوصاف، بیشک این سینتیسایزر حتی پس از بازآفرینی موسیقی سریال چیزهای عجیب نیز به یکی از تجهیزات اصلی شما در تولید موسیقی تبدیل خواهد شد.
دیگر سینتیسایزرهایی که میتوانند در بازآفرینی موسیقی متن Stranger Things و در کل، موسیقی سینت ویو بسیار کارآمد واقع شود، سری سینتهای نیمهماژولار شرکت Moog است. محصولاتی چون Mother-32 ،Grandmother و Matriarch، طراحی و ماهیت صوتی شبیه به سینتیسایزرهای وینتج موگ دارند و تجربه کاربری آنها نیز یادآور سینتیسایزرهای ماژولار افسانهای این شرکت است. اسیلاتورهای آنالوگ این سینتها در کنار میکسر منحصربهفرد و فیلتر نردبانی کلاسیک آنها، باعث تولید صدایی دقیقاً شبیه به سینتهای وینتج مشهور میشود و پالت صوتی وسیعی از اصوات بهکاررفته در موسیقی الکترونیک دهههای گذشته را در قالب دستگاهی مدرن در اختیار شما قرار میدهد.
پیشنهاد آخر ما به شما نیز Prophet 6 از Sequential است. این سینتیسایزر پلیفونیک گرانقیمت، یک ساز بینقص و همهکاره است که میتواند بهتنهایی به شما در ساخت تمامی اجزای موسیقی متن Stranger Things کمک کند. دیکسون و استاین از چندین سینت Sequential در ساخت اثر مذکور استفاده کردهاند و Prophet 6 را میتوان یکی از مهمترین سازها در ساخت پالت صوتی مدرن و در عین حال کلاسیک این اثر دانست.
Prophet 6 علاوه بر ارائه بسیاری از ویژگیهای جذاب و قابلیتهای ماژولیشن پیشرفته نسخه قدیمی خود یعنی Prophet 5، از امکاناتی مدرن و کاربردی نظیر استریو پنینگ، سکوئنسر، آرپژیاتور، افکتهای داخلی و یک افکت دیستورشن بسیار جذاب و منحصربهفرد برخوردار است که میتوانند در کنار یکدیگر، کار شما را برای طراحی اصوات نوآورانه و میخکوبکننده موسیقی متن فیلمهای ژانر وحشت آسان کنند.
Saw
سری فیلمهای ژانر وحشت ارّه یا Saw، از شهرت و محبوبیت زیادی در میان سینمادوستان برخوردار هستند. موسیقی متن این فیلمها را میتوان ترسناک، فلزی و بسیار وسیع توصیف کرد. چارلی کلاوسر (Charlie Clouser)، آهنگساز این مجموعه، سازهای کوبهای با ریتم سریع، اصوات خلاقانه الکترونیک و صدای گیتار پدالی فلزی را در کنار یکدیگر قرار داده تا موسیقی میخکوبکننده و بسیار همخوان با صحنههای ترسناک حاصل شود. اصوات صنعتی و فلزی این موسیقی، بهخوبی نشان میدهند که کلاوسر عضوی از گروه Nine Inch Nails است.
پالت صوتی موسیقی متن فیلمهای Saw، حسوحال الکترونیک کمرنگتری نسبت به موسیقی بسیاری از فیلمهای ژانر وحشت مدرن دارد و بیشتر بر روی اصوات ارگانیک و صداهای وهمبرانگیز متمرکز است.
در موسیقی متن اولین فیلم از سری Saw که در سال ۲۰۰۴ اکران شد، کلاوسر سعی داشته است تا تنها نویز، صداهای وزوز مداوم، اصوات کوبشی فلزی و سمپلهای تغییریافته را در ساختار موسیقی به کار گیرد تا اثری بسیار غیرمعمول و بیشتر شبیه به ساند افکت حاصل شود. او این روال را در تمامی قطعات ساختهشده برای این فیلم ادامه داده است؛ اما در قطعه مهم Hello Zepp، به شکلی متداولتر و آشناتر از موسیقی فیلم ترسناک روی آورده است.
برای دستیابی به پالت صوتی غیرمعمول و وهمانگیز موسیقی متن Saw، کلاوسر صداهایی که بهصورت محیطی ضبط کرده بود و سمپلهایی که در مجموعه خود داشته است را به کار گرفته و آنها را با استفاده از افکتهای نرمافزاری و پدالهای گیتار، دستخوش تغییراتی ساختاری کرده است. در کنار این اصوات، این موزیسین برجسته از سازهایی چون گیتار فلزی روپایی، گیتار سینت و سینتیسایزرهای سختافزاری نیز استفاده کرده است تا اتمسفرهای ترسناک و تاریک اثر مورد بحث را تولید کند. کلاوسر خود گفته است که برای ساخت برخی از صداهای این موسیقی، صداهایی جالب مانند حرکت قطار و پرتاب رختآویزهای فلزی بر روی زمین سرامیکی را نیز ضبط کرده است و سپس آنها را بهاندازهای کُند کرده است که دیگر قابل تشخیص نباشند.
با این تعاریف، میتوان گفت که اصلیترین رکن ساخت موسیقی متن Saw، به چالش کشیدن هر صدای عادی و تغییر آن تا حدی است که دیگر آشنا به نظر نرسد.
تجهیزات نرمافزاری
در بخش نرمافزاری، شخص چارلی کلاوسر در ساخت موسیقی متن Saw از سینتیسایزر نرمافزاری ES2 و سمپلر EXS24 استفاده کرده است که هر دو، پلاگینهای نیتیو DAW مورد علاقه او، یعنی Logic Pro X هستند.
اما اگر شما یک کاربر Logic نیستید و از DAW دیگری استفاده میکنید نیز گزینههای مشابه بسیاری برای شما وجود دارد که میتوانند عملکردی مشابه و حتی بهتر از این دو پلاگین داشته باشند.
اما در کل، پیشنهاد میکنیم که در پروسه بازآفرینی اثر مورد بحث، از پلاگینهای موجود و حتی آنهایی که بهصورت پیشفرض در نرمافزار آهنگسازی شما موجود است استفاده کنید و بیشتر بر روی تشکیل یک مجموعه وسیع از سمپلها تمرکز کنید.
سمپل پک Shift از Audiomodern، سمپلهای بسیاری در سبک پالت صوتی موسیقی متن Saw دارد و به همین دلیل میتواند یکی از بهترین گزینهها برای بازسازی این اثر باشد. این پک شامل اصوات فلزی، کوبهای و اتمسفریک بسیاری است که با کمی ادیت، دقیقاً شبیه صداهای موسیقی مذکور میشوند.
دیگر ابزار نرمافزاری که برای ساخت این اثر بسیار مفید است، بسته جامع Komplete از Native Instruments است. همانطور که پیشتر در همین مطلب گفته شد، Komplete یک بسته نرمافزاری با سمپل پکها، ابزارهای سمپلینگ، افکتهای صوتی و سینتیسایزرهای نرمافزاری بیشمار است که در کنار یکدیگر میتوانند به شما در ساخت موسیقی در هر سبکی، کمکی شایان کنند. در این بسته، افکتهای بسیاری نیز وجود دارد که میتوان با استفاده از آنها به سمپلهای صوتی شکل داد و آنها را با پالت صوتی موسیقی متن فیلم Saw منطبق کرد.
تجهیزات سختافزاری
همانطور که اشاره شد، کلاوسر در ساخت موسیقی متن Saw، از سمپلها و صداهایی بهره گرفته که خود بهصورت میدانی ضبط کرده است. اگر شما نیز بخواهید این اثر را با پروسهای شبیه به پروسه اصلی ساخت آن بازآفرینی کنید، نیاز به یک ریکوردر دستی باکیفیت خواهید داشت.
یک ریکوردر مقرونبهصرفه اما باکیفیت همانند Zoom H4n Pro میتواند گزینهای بسیار مناسب برای شما باشد تا در خانه و یا در محیط بیرون، بهصورت میدانی به ضبط صدا بپردازید و سمپل پک شخصی خود را شکل دهید. پس از ضبط اصوات با این ریکوردر، کافیست آنها را وارد DAW کرده و با پردازش آنها، شکلی نو به آنها ببخشید.
یکی دیگر از ارکان صوتی اصلی در موسیقی متن فیلم اره، گیتار است. کلاوسر برای ساخت بسیاری از صداهای میخکوبکننده اثر مورد بحث، از یک گیتار فلزی روپایی و پدالهای دیستورشن، اکتاو، ریورب، دیلِی و سینت گیتار استفاده کرده است تا اصواتی تخیلی و در عین حال، کمی آشنا حاصل شود.
اگر میخواهید این اصوات در اثر مذکور را با پروسهای شبیه به پروسه اصلی آن شبیهسازی کنید، باید یک گیتار فلزی روپایی و یک اسلاید خریداری کنید و اگر پدالی در اختیار ندارید نیز به یک پدالبورد نسبتاً جامع نیاز خواهید داشت. حتی ارزانترین نوع از ساز مذکور نیز میتواند تأثیر صوتی بسیار شبیه به نمونه استفادهشده در موسیقی متن Saw داشته باشد؛ اما این ساز امروزه در بازار قیمتی بسیار بالا دارد و خریداری آن تنها برای یک پروژه، عملی کمی غیرمنطقی است.
اگر هم اکنون یک گیتار فلزی دارید یا میخواهید اصوات مذکور را با یک گیتار عادی بازسازی کنید، پدال Electro Harmonix Superego Plus یکی از مهمترین پدالهای مورد استفاده کلاوسر در ساخت این اثر بوده است.
در کنار پدال مذکور، چارلی از چند پدال دیگر از شرکت EHX نیز در ساخت موسیقی متن Saw استفاده کرده است که مهمترین آنها را میتوان پدالهای Pitch Fork ،POG 2 و Freeze Sound Retainer دانست. به نظر میرسد که کلاوسر نیز مانند ما، از طرفداران شرکت Electro Harmonix است!
سینتیسایزرها
چارلی کلاوسر در ساخت موسیقی متن Saw، در کنار تجهیزات مذکور، از گسترهای از سینتیسایزرهای دیجیتال، ماژولار و نیمهماژولار مانند ARP Solus ،Moog Minimoog و Korg MS-20 استفاده کرده است. بسیاری از سینتیسایزرهای دیجیتال مورد استفاده کلاوسر در این اثر، اکنون دیگر در بازار موجود نیستند و بعضاً به سازهایی کلکسیونی و بسیار گرانقیمت تبدیل شدهاند؛ اما یکی از گزینههای محبوب و مورد استفاده او، Waldorf Microwave است.
یکی از بهترین گزینهها برای دستیابی به صدایی با ماهیت سینتیسایزر آنالوگ وینتج ARP Solus، نسخه بازآفرینیشده از سینت ARP Odyssey توسط Korg است که ماهیت صوتی آن به Solus بسیار نزدیک است. Korg ARP Odyssey در کنار Behringer Model D که یک نسخه کپی از مینیموگ است، میتواند تمامی اصوات سینتیسایزرهای آنالوگ مورد استفاده کلاوسر در ساخت موسیقی متن Saw را در اختیار شما قرار دهد.
در بحث سینتیسایزرهای دیجیتال نیز پیشنهاد میکنیم برای دستیابی به پالت صوتی سینتهای دیجیتال کلاوسر، نسل جدید مدل مشهور Waldorf Microwave، یعنی Waldorf M را خریداری کنید که یک ساز با صدایی بسیار شبیه به نسخه قدیمی خود، همراه با امکاناتی مدرن است. اما اگر قیمت بالای این دستگاه، دسترسی به آن را برای شما دشوار میسازد، میتوانید نسخه ارزانقیمتتر آن، یعنی Blofeld را خریداری کنید که بسیاری از ویوتیبلهای موجود در Microwave نیز در آن تعبیه شده است.
Halloween
موسیقی متن فیلم Halloween محصول سال ۱۹۷۸، توسط کارگردان این فیلم یعنی جان کارپنتر (John Carpenter) ساخته شده است و برخلاف موسیقی متن سری فیلمهای Saw، حالوهوایی بسیار الکترونیک و مملو از انواع اصوات تولیدشده توسط سینتیسایزر دارد.
فضای تاریک و وهمناک موسیقی Halloween، تا به امروز منبع الهام موزیسینهایی بیشمار در ساخت موسیقی متن فیلمهای ژانر وحشت بوده است و به یک استاندارد برای این گونه از موسیقی تبدیل شده است.
استعداد کارپنتر در تمامی زمینهها انکارناپذیر است و این امر، در فیلم هالووین و موسیقی آن بهخوبی حس میشود. رویکرد کارپنتر در ساخت موسیقی متن این فیلم، ساخت ملودیهایی خلاقانه و افزودن آنها به جایجای فیلم، بدون هماهنگی ریتمیک و وابستگی به صحنههای فیلم بوده است. اجرای موفق این رویکرد در موسیقی متن یک فیلم، نیاز به استعداد و مهارتی خارقالعاده دارد و کارپنتر، به بهترین نحو از پس آن برآمده است.
الهامگیری از آهنگسازان بسیار مشهور نظیر برنارد هرمن (Bernard Herrmann)، انیو موریکونه (Ennio Morricone) و البته گروه Goblin، در موسیقی Halloween کاملاً مشهود است و این موسیقی نیز همانند آثار این افراد، یک اثر نفسگیر و در عین حال ساده، با محوریت پیانو و همراهی چند لاین بهجا و جذاب از سینتیسایزر است.
کارپنتر زمانی که برای اولین بار با گروه گابلین ملاقات کرد، حرفی بامزه به آنها زد؛ او به آنها گفت: «شما را بهخوبی میشناسم؛ من تمام موسیقیهای شما را دزدیدهام!». این جمله، به الهامگیری گسترده او در ساخت موسیقی متن Halloween از موسیقی متنی که گروه گابلین برای Suspiria ساخته بود اشاره داشت.
ساندترک فیلم Halloween، با استفاده از تمام تجهیزاتی که استودیوی کارپنتر در آن زمان به آن مجهز بود، ساخته شده است که یکی از مهمترینهای آنها، سینتیسایزر ماژولار Moog IIIC و یک پیانو بود. سیستم ماژولار موگ IIIC، از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۳ تولید شده است و بهنوعی نسل قبلی System 55 محسوب میشود.
نسخههای جدید و بازآفرینیشده از سینتیسایزرهای ماژولار موگ و نمونههای اصلی و وینتج آن، امروزه با قیمتی در حدود پنجاه الی شصت هزار دلار در بازار معامله میشوند؛ رقمی که با قیمت یک خودروی گرانقیمت برابر است و آن را از دسترس تقریباً تمامی موزیسینهای عادی خارج میکند. اما خوشبختانه، امروزه جایگزینهای نرمافزاری و سختافزاری بسیاری برای این دسته از محصولات افسانهای موگ وجود دارد که در ادامه به بهترینهای آنها میپردازیم.
تجهیزات نرمافزاری
بهترین راه برای شبیهسازی ستاپ ساده مورد استفاده کارپنتر برای ساخت موسیقی متن فیلم Halloween، استفاده از شبیهسازهای نرمافزاری برای پیانو و سینتیسایزرهای ماژولار است.
برای شبیهسازی پیانوی ویژه این اثر، پلاگین Addictive Keys: Modern Upright گزینهای بسیار مناسب است. این پلاگین میتواند صدای کمی ترسناک و بسیار نزدیک پیانوی دیواری موسیقی متن فیلم هالووین که به نظر میرسد کلاویههای آن با شدتی بسیار فشرده میشوند را با دقتی بالا شبیهسازی کند.
برای شبیهسازی صدای سینتهای ماژولار موسیقی متن فیلم هالووین نیز میتوانید از پلاگین Voltage Modular Ignite 2 استفاده کنید. این پلاگین، تجربه سینتیسایزرهای ماژولار و پچینگ را به بهترین نحو در قالب یک پلاگین VST ارائه میکند و همچنین، قابلیتهای یک سینتیسایزر ماژولار حقیقی همانند افزودن ابزارها و سینتهایی جدید را نیز در اختیار کاربر قرار میدهد.
تجهیزات سختافزاری
در بخش سختافزار، مهمترین ابزاری که نیاز دارید، یک پیانو است. البته که یک پیانوی دیجیتال یا حتی یک میدی کنترلر با کلیدهای همر اکشن نیز میتوانند ابزارهایی کاملاً مناسب برای بازآفرینی صدای پیانو در اثر مورد بحث باشند.
پیانوی دیجیتال Korg C1 از کیبِدی فوقالعاده با حسی شبیه به کلاویههای یک پیانوی واقعی برخوردار است و میتواند با اتصالات MIDI خود، بهآسانی نیز به ستاپ استودیوی شما ملحق شود. البته بدنه C1 بسیار بزرگ است و پیش از خرید آن، باید یک فضای بزرگ برای آن در خانه یا استودیوی خود آماده کنید.
اما اگر فضایی برای جای دادن یک پیانو در اختیار ندارید، یک میدی کنترلر هفت اکتاو با کلیدهای همر اکشن، همانند Arturia KeyLab 88 نیز میتواند گزینهای بسیار خوب برای شبیهسازی حس نوازندگی یک پیانوی واقعی باشد. علاوه بر این، این میدی کنترلر بهآسانی و بهطور کامل با DAW شما همخوان شده و از اتصالات CV نیز جهت کنترل سینتیسایزرهای سختافزاری ماژولار برخوردار است. همچنین میتوان این دستگاه را بهطور کامل با سینتیسایزرهای نرمافزاری ساخت شرکت آرتوریا نیز همخوان ساخت و به بسیاری از امکانات آنها، با استفاده از دکمههای این میدی کنترلر، بهصورت مستقیم دسترسی داشت.
برای بازآفرینی اصوات تولیدشده توسط سینتیسایزر در موسیقی متن فیلم هالووین، نیاز به یک سینتیسایزر ماژولار خواهید داشت. خوشبختانه، شرکت بهرینگر چند سینتیسایزر ماژولار مقرونبهصرفه با الهام از سیستمهای ماژولار شرکت موگ به بازار عرضه کرده است که همگی، کارایی بسیار خوب و ماهیت صوتی بسیار نزدیکی به نمونههای اصلی خود دارند. این سینتها، SYSTEM 15 ،SYSTEM 35 و SYSTEM 55 نام دارند. هر سه دستگاه میتوانند تا حد زیادی تجربه کاربری مدل افسانهای Moog III و طراحی صدا با آن را به کاربر القا کنند.
تجربه پروسه ساخت موسیقی متن فیلم Halloween بهطور کامل و دقیق، به دلیل قیمت بسیار بالای دستگاههای مورد استفاده در آن، بسیار دشوار است. اما تجهیزات ذکرشده، میتوانند تا حدی زیاد و قابل قبول، این تجربه را بازسازی کنند.
It Follows
موسیقی متن سرد، وهمناک و سینتمحور فیلم It Follows که توسط Richard Vreeland ملقب به Disasterpeace ساخته شده است را میتوان یکی از متفاوتترین و جذابترین موسیقیهای متن در فیلمهای ژانر وحشت مدرن دانست.
پالت صوتی که Disasterpeace برای ساخت این اثر تدارک دیده است، مجموعهای غیرمعمول از اصوات سینتیسایزر خام و پر از نویز است که در کنار اصوات دیجیتال نرمتر و تمیزتر، ترس آرام و متفاوتی که در فضای فیلم در جریان است را بهخوبی به گوشهای بیننده انتقال میدهند. شاید برای برخی، ماهیت صوتی این اثر، یادآور موسیقی بازیهای ساختهشده در دهه هشتاد میلادی باشد؛ اما به عقیده ما این موسیقی، هویتی بسیار مدرنتر و تاریکتر دارد.
وریلند یا Disasterpeace، خود گفته است که در ساخت موسیقی It Follows، از آثار موزیسینهای آوانگارد و برجسته جان کیج (John Cage)، جان کارپنتر، گابلین، کریستف پندرسکی (Krzysztof Penderecki) و Vangelis الهام گرفته است. عناصری از موسیقی تمامی این افراد، در برخی از جزئیات اثر وریلند شنیده میشود.
گفته میشود که کارگردان It Follows، یعنی David Robert Mitchell، در ساخت فیلم خود، تکیه بسیاری به موسیقی بازی FEZ، اثر وریلند داشته و از آن بهعنوان یک موسیقی متن موقت در شکلدهی به صحنههای فیلم استفاده میکرده است. به همین دلیل نیز وی تصمیم گرفته است که یک کپی از فیلمنامه خود را برای وریلند ارسال کند و از او دعوت کند تا موسیقی متن It Follows را بسازد.
Disasterpeace نیز با رویکردی بسیار مینیمال، ساخت موسیقی متن این فیلم را با پیانوی دیواری خود شروع کرده است و پس از ساخت قطعات موسیقی، آنها را به DAW خود انتقال داده و تنها با استفاده از یک سینتیسایزر نرمافزاری Native Instruments Massive و چند پلاگین افکت، به آنها شکل داده است. در واقع، تمامی پالت صوتی اثر مورد بحث، تنها با استفاده از همین چند پلاگین ساخته شده است. این موضوع میتواند بهخوبی نشان دهد که برای ساخت یک اثر موسیقی خوب، نیازی به تجهیزات گوناگون و گرانقیمت ندارید و تنها باید مهارت لازم را داشته باشید.
تجهیزات نرمافزاری
همانطور که گفته شد، Disasterpeace برای ساخت موسیقی متن It Follows، تنها از پیانوی خود و چند نرمافزار استفاده کرده است. این امر، کار شما برای بازآفرینی این اثر را بسیار آسان میسازد.
برای بازآفرینی موسیقی It Follows، بسته جامع نرمافزاری جدید شرکت Native Instruments، یعنی Komplete 14 Select و البته یک کامپیوتر با یک نرمافزار آهنگسازی، تنها چیزی است که نیاز خواهید داشت.
این بسته، علاوه بر سینتیسایزر نرمافزاری مورد استفاده وریلند، یعنی Massive، از پلاگینهای افکت بیشماری نیز برخوردار است که تمامی آنها میتوانند به شما در بازآفرینی دقیق پالت صوتی اثر مورد بحث کمک کنند. اما این ابزارها، علاوه بر ساخت این اثر، میتوانند ساخت پروژههای آتی شما را نیز تا حد زیادی تسهیل کنند.
تا کنون، در هیچیک از آثار مورد بحث در این مطلب، صحبتی از پردازش صدا نکردیم؛ زیرا معتقدیم این بحث کاملاً به سلیقه آهنگساز و ترجیحات او در موسیقی بستگی دارد. اما باید بگوییم که وریلند در ساخت پالت صوتی موسیقی متن فیلم It Follows، به شکلی گسترده از نوعی غلیظ از افکت tape saturation یا شبیهساز تأثیر نوار کاست بر روی سیگنال صوتی بهره گرفته است. وی بهحدی این افکت را در این اثر به کار گرفته است که مهندسین صدای فیلم نگران بودند که با انتشار فیلم و پخش صدای آن در سینماها و سیستمهای صوتی خانگی، بینندگان شوکه شوند یا حتی سابووفر سیستمهای صوتی دچار مشکل شود!
بهعلاوه، افکت bitcrushing نیز بهطرزی مشهود در تقریباً تمامی اصوات اثر مورد بحث شنیده میشود. در کنار این افکت نیز دیلیها و ریوربهایی شدید برای فضاسازی در اصوات پسزمینه استفاده شده است.
برای بازآفرینی این افکتها، مجموعههای افکت خلاقانهای همچون محصولات SoundToys میتوانند گزینهای بسیار مناسب باشند و حتی شما را برای ساخت پالتهای صوتی خلاقانهتر نیز کمک کنند. بسته SoundToys Effect Rack 5، با برخورداری از افکتهای متعدد، تقریباً تمامی نیازهای شما در بخش پردازندههای صوتی در این پروژه را برآورده میکند. برای مثال، پلاگین Decapitator در این مجموعه، میتواند افکتهایی از tape saturation ملایم و طبیعی تا دیستورشن شدید پریامپ را به سیگنال بیفزاید. همچنین پلاگین EchoBoy نیز افکت دیلی با ماهیت آنالوگ و بسیار جذابی را به اصوات طراحیشده توسط شما اضافه خواهد کرد. اما علاوه بر اینها، چندین پلاگین دیگر نیز در این مجموعه وجود دارد که میتوان آنها را با یکدیگر همخوان ساخته و در قالب یک مجموعه واحد از آنها استفاده کرد.
پس از پردازش پالت صوتی ساختهشده با افکتهای مذکور، پیشنهاد میکنیم دو پلاگین D16 Group Decimort Bit Crusher و Eventide MangledVerb را نیز به زنجیره سیگنال پروژه خود بیفزایید تا به افکت بیتکراشینگ و ریوربهایی کوبنده و وسیع، همراه با ماژولیشن دست یابید و بتوانید اصوات نویزی، سرد و صنعتی موسیقی متن It Follows را بهخوبی بازآفرینی کنید.
موسیقی متن فیلم خود را بسازید
در ساخت موسیقی متن فیلمهای ژانر وحشت، معمولاً بازهای بسیار وسیع از سازها و نرمافزارها به کار گرفته میشود که اکثر آنها در دسته سازهای زهی و سازهای الکترونیک قرار دارند. اما ساخت یک موسیقی در این سبک، بیش از اینکه نیازمند تجهیزاتی خاص باشد، به طرز فکر و رویکردی ویژه نیاز دارد که ممکن است حتی فکر به آن نیز برای بسیاری از موزیسینهای معمولی دشوار باشد.
تولید موسیقی برای یک فیلم در ژانر وحشت، نیازمند چارچوبشکنی و آزمونوخطا با تجهیزاتی بسیار ساده و ساخت بافتها و اصواتی است که تا کنون هیچگاه شنیده نشدهاند و میتوانند احساسات هر فردی را برانگیزند.
اما با نگاه به تجهیزات مورد استفاده چندی از موزیسینهای مشهور در این سبک، چند نقطه اشتراک دیده میشود که میتوان با استفاده از آنها، آسانتر به پالتهای صوتی مورد نظر در این سبک دست یافت یا آثار این افراد را بازآفرینی کرد.
انواع پیانو و سینتیسایزر، خصوصاً نمونههای ساختهشده توسط دو شرکت Moog و Sequential، از محبوبترین سازها در ساخت موسیقی متن فیلم ژانر وحشت به شمار میآیند. به اعتقاد ما، دلیل استفاده آهنگسازان از سینتیسایزرهای موگ در ساخت این سبک از موسیقی، فیلترهای نردبانی (ladder) منحصربهفرد و امکانات پچینگ آنهاست که هر دو، امکان چارچوبشکنی و خلاقیت در طراحی صدا را بهتر از هر ابزاری به موزیسینها میبخشند.
در مقابل، سینتیسایزرهای شرکت Sequential همانند سری Prophet، از بخش PolyMod برخوردارند که علاوه بر ماهیت صوتی آنالوگ و جذاب، امکانات طراحی صدا و انعطاف صوتی فوقالعادهای به آنها بخشیده است و میتواند آنها را به سازی با صدایی بسیار عجیب و نویزی تبدیل کند.
اما علاوه بر محصولات این دو شرکت، سینتهای ماژولار و نیمهماژولار بسیار دیگری نیز به دلیل تجربه کاربری ویژه و امکانات طراحی صدای خلاقانه خود، توسط آهنگسازان در ساخت موسیقی متن فیلمهای ژانر وحشت به کار میروند. در واقع، پچینگ و مدار ماژولار، دنیایی از طراحی صدا را به روی موزیسین میگشاید که در هیچ ساز دیگری قابل دستیابی نیست.
در بحث پلاگینها و سینتیسایزرهای نرمافزاری نیز امروزه بهترین گزینهها برای ساخت موسیقی، مجموعه Komplete از Native Instruments، بسته V Collection از Arturia و سینتیسایزر نرمافزاری Diva از u-he هستند که ارزش قیمتی فوقالعادهای دارند و تقریباً تمامی ابزارهای مورد نیاز شما برای تولید موسیقی را ارائه میکنند.
نکات پایانی
اگر ابزارآلات و سازهایی که در این مطلب به شما معرفی کردیم، با بودجه شما سازگار نیستند، میتوانید نمونههایی ارزانتر و یا حتی نرمافزاری از همین محصولات را خریداری کنید و تا حد زیادی، به امکانات ارائهشده توسط آنها و ماهیت صوتی ویژه آنها دسترسی داشته باشید. همچنین شایان ذکر است که خرید تنها یک سینتیسایزر با قابلیتهای ماژولیشن و پچینگ، میتواند باعث شود که بهطور کلی به خرید انواع سازهای الکترونیک بینیاز شوید و بتوانید تمامی اصوات الکترونیک خود را تنها با استفاده از یک دستگاه طراحی کنید.
در واقع، هر ابزاری که بتوانید با آن بهصورت دقیق و عمیق به طراحی صدا بپردازید و تمامی خلاقیت خود را بر روی آن اعمال کنید، برای ساخت یک موسیقی متن فیلم در ژانر وحشت مناسب است.
در هنگام طراحی صدا برای یک موسیقی در سبک مورد بحث، ماژولیشن فرکانس در اسیلاتور و فیلترهای سینتیسایزر و ماژولیشن پارامترهای مختلف سینت با استفاده از نویز جنریتور آن، روشهایی بسیار خوب برای تولید بافتهای صوتی نویزی و وهمانگیز هستند. شکل موجهای ساده همانند موج سینوسی یا مثلثی، عکسالعمل بهتر و شدیدتری به افکت دیستورشن نشان میدهند؛ به همین دلیل، اگر قصد دارید یک صدای ساده را به صدایی خشن تبدیل کنید، پیشنهاد میکنیم از این دو شکل موج استفاده کنید. یک پچ ساده در سینتیسایزر نرمافزاری یا سختافزاری خود بارگذاری کرده یا طراحی کنید و سپس افکت دیستورشن را به آن بیفزایید و بگذارید صدا بهطور طبیعی با این افکت شکل بگیرد.
نوسان یا ماژولیشن در پیچ یا کوک اصوات نیز میتواند راهی بسیار خوب برای کهنه و خراب نشان دادن فضا و بخشیدن حالوهوایی وهمانگیز به آنها باشد. این روش، برای شبیهسازی صدای یک ساز خراب نیز بسیار مفید است.
افکت Feedback نیز پردازشی بسیار مفید و کاربردی برای دستیابی به پالت صوتی موسیقی متن فیلمهای ترسناک است؛ اما آزمونوخطای بیشازحد با آن، میتواند باعث صدمه دیدن گوشهایتان شود. به همین دلیل، پیشنهاد میکنیم هنگام کار با این افکت، شدت صدا را کم کنید و یک لیمیتر در کانال مورد نظر خود قرار دهید تا از کلیپینگ در پروژه و یا آسیب دیدن گوشهایتان جلوگیری شود.
همچنین، شما میتوانید با استفاده از تنها چند پلاگین نیز افکت فیدبک را شبیهسازی کنید. برای این کار نیاز است تا در نرمافزار آهنگسازی، از باسها استفاده کنید یا سیگنال را به شکلی خلاقانه مسیردهی کنید تا سیگنالها با یکدیگر برخورد کنند و نویزهایی خشن و در عین حال بسیار کاربردی برای ساخت موسیقی متن فیلمهای ژانر وحشت حاصل شود.
در نهایت باید بگوییم که افکتها بخشی حیاتی از پالت صوتی یک موسیقی متن فیلم ترسناک هستند. برای ساخت یک اثر خلاقانه در این سبک، سعی کنید تا با پلاگینهایی جدید کار کنید یا زنجیره افکت خود را بهگونهای بچینید که هرگز نچیدهاید! برای مثال پیشنهاد میکنیم سرعت پخش یک سمپل درام را بسیار پایین بیاورید، سیگنال آن را به یک افکت ریورب و سپس یک افکت دیستورشن ارسال کنید و پس از خروج سیگنال از این دو افکت، یک افکت کورس یا یک ریورب دیگر نیز به آن بیفزایید. این روش را میتوانید به شکلهای مختلف، بر روی اصوات گوناگون امتحان کنید تا در نهایت، صدایی مناسب با صحنه یا فیلمنامه فیلم مورد نظرتان حاصل شود.
پیشنهاد میکنیم که تمامی صداهای ساختهشده را ذخیره کنید و برخی از آنها را در قالب ملودیهایی تکرارشونده یا افکتهای صوتی در قطعات مختلف اثر خود تکرار کنید. این کار، تأثیری عمیق بر روی احساسات بیننده دارد.
در نهایت، ساخت این سبک از موسیقی، هیچ قانون خاصی ندارد؛ پس سعی کنید بیش از هر چیز، با روش خود به ساخت موسیقی بپردازید و از پدید آوردن آن نیز لذت ببرید!
منبع: Gear4music
نویسنده: Callum Barnham
مترجم: امیر تولی