برخی از نوازندگان ادعا میکنند که میتوانند تفاوت میان چند کابل گیتار مختلف را بشنوند. اگرچه ممکن است مردم این عقیده را مسخره کنند، اما حقیقتاً کابلهای مختلف میتوانند بر روی صدا تأثیر بگذارند. این امر دلیل فنی محکمی نیز دارد: کابلی که با یک امپلیفایر صدای مشخصی دارد ممکن است با امپ، کارت صدا و یا حتی پیکاپهای دیگر، صدای متفاوتی ایجاد کند. در این مقاله که از کتاب پرفروش «How to Record and Mix Great Guitar Tracks» برگرفته شده، به دلیل پدید آمدن این تفاوتهای صوتی میپردازیم.
حتی پیش از آنکه سیگنال گیتار شما به افکت، ورودی امپلیفایر و یا ورودی کارت صدا برسد، بخش مهمی از صدا به دلیل وجود سه فاکتور، مشخص شده است (به غیر از سیم، نوع پیکاپ و تنظیمات آن):
- امپدانس خروجی پیکاپ
- ظرفیت خازنی کابل
- امپدانس ورودی امپلیفایر
آگاهی از تئوری نهفته در پشت این مسئله اهمیت چندانی ندارد و ما در نهایت امر، تنها با نتایج عملی آن سر و کار داریم. اگر علاقهای به دانستن چرایی این موضوع ندارید، میتوانید از بخشهای پیش رو عبور کرده و به بخش نهایی مقاله تحت عنوان «راهنماییهایی برای اتصالات گیتار» رجوع کنید. برای آن دسته از مخاطبانی که میخواهند از چرایی این پدیده سر در بیاورند، بحث را از ظرفیت خازنی کابل شروع میکنیم که به منزله یک کنترل تُن ثانویه بر روی خروجی پیکاپهاست.
کنترلر تن استاندارد، یک خازن را از خط مثبت سیگنال به خط زمین متصل میکند (تصویر پایین). خازن در این مدار، فرکانسهای بالا را بیشتر از فرکانسهای بم عبور میدهد. تغییر جهت فرکانسهای بالا به سمت زمین باعث میشود که فرکانسهای بالای کمتری به خروجی برسند. از سوی دیگر، از آنجا که خازن فرکانسهای بم را عبور نمیدهد، این فرکانسها بدون مزاحمت به سمت خروجی حرکت میکنند. (برای مخاطبان فنیتر باید خاطرنشان کنیم که یک خازن از دو رسانا تشکیل میشود و این رساناها توسط یک لایه عایق از یکدیگر جدا شدهاند. همین تعریف درباره کابلهای شیلددار نیز صادق است.)
هر کابلی دارای مقداری ظرفیت خازنی است. البته این ظرفیت به مراتب کمتر از ظرفیت خازنی یک کنترل تن است. هرچه کابل بلندتر باشد، ظرفیت خازنی و در نتیجه توان خنثیسازی فرکانسهای بالا توسط کابل نیز بیشتر خواهد بود. اینکه تأثیر ظرفیت خازنی بر صدا قابل شنیدن باشد یا نه، به دو فاکتور بستگی دارد: ۱- امپدانس ورودی امپلیفایر یا کارت صدا ۲- امپدانس خروجی گیتار.
امپدانس ورودی امپلیفایر
در هنگام ارسال سیگنال به امپلیفایر، بخشی از سیگنال در مسیر از دست میرود؛ شبیه به هدر رفتن آب در لولهای که دارای نشتی باشد. تأثیر این مقوله بر روی صدا بستگی به امپدانس ورودی امپ دارد. در گیتارهایی که پیکاپ پَسیو دارند، امپدانس پایین ورودی امپلیفایر منجر به کاهش بار پیکاپها و تولید صدایی کدرتر میشود. مدارهای لامپی معمولاً امپدانس ورودی بالایی دارند و شاید یکی از دلایل محبوبیت این مدارها در بین گیتاریستها همین امر باشد.
اگرچه امپدانس بالا در ورودی امپ باعث حفظ سطح ولوم پیکاپها شده و کنترل تن را نرمتر میکند، اما میتواند باعث تشدید تأثیر ظرفیت خازنی کابل نیز شود. کابلی که در صورت اتصال به امپلیفایری با ورودی امپدانس بالا از فرکانسهای فوقانی میکاهد، ممکن است در استفاده با امپی با امپدانس ورودی پایین، تأثیر چندانی بر روی صدا نگذارد. اما مشکل استفاده از ورودیهای امپدانس بالا این است که این ورودیها بیشتر در معرض دریافت نویز، اختلالات فرکانسهای رادیویی و اختلالات الکتریکی هستند. هدف آن است که حد وسط مناسبی را بین امپدانس بسیار کم و بسیار بالا پیدا کنیم.
امپدانس ورودی کارت صدا
سازهایی که پیکاپ پسیو دارند، قابلیت اتصال به ورودی XLR میکروفون یا ورودی ۱/۴ اینچ لاین موجود در کارت صداها را ندارند. در نتیجه اغلب آدیو اینترفیسها حداقل یک ورودی ۱/۴ اینچ امپدانس بالا برای اتصال گیتار الکتریک یا بیس در اختیار کاربر میگذارند که با عبارت اختصاری Hi-Z نشان داده میشود. برای حفظ سطح ولوم و فرکانسهای بالا بهتر است گیتار خود را به این ورودی متصل کرده و تمیزترین سیگنال ممکن را به نرمافزار آهنگسازی ارسال کنید.
اگر رابط صوتی یا کارت صدای شما دارای ورودی Hi-Z نیست، بهتر است پیش از رسیدن سیگنال به ورودی کارت صدا، آن را از یک پدال افکت یا دایرکت باکس مخصوص گیتار عبور دهید. سیگنال گیتار شما به ورودی امپدانس بالای افکت متصل شده و خروجی امپدانس پایین افکت به ورودی رابط صوتی یا کارت صدا متصل میشود.
ورودی ساز تعبیهشده بر روی کارت صدا برای دقت بالا طراحی شده است، نه برای اینکه از نظر الکتریکی شبیه به ورودیهای مرسوم بر روی امپلیفایرها باشد. برخی گیتاریستها احساس میکنند که ورودی امپدانس بالای آدیو اینترفیسها از ظرافتهای تعاملی بین پیکاپهای پسیو و آمپلیفایرهای گیتار برخوردار نیست. مضاف بر این، بعضی از گیتاریستها همیشه به دنبال سیگنالی تمیز و شفاف نیستند.
برای شبیهسازی بهتر ورودی امپ، برخی از آدیو اینترفیسها (مانند Avid Eleven Rack یا کارت صداهای مجهز به فناوری Unison از شرکت یونیورسال آدیو)، مدارهای شبیه به مدار امپلیفایر را در اختیار کاربر قرار میدهند. شرکت Radial Engineering، دایرکت باکسهایی تولید میکند که بر روی آنها کنترلی به نام Drag تعبیه شده است و این کنترل، ظرفیت کابل و امپدانسهای پایینتر را شبیهسازی میکند. این دستگاهها بین گیتار و کارت صدا قرار میگیرند. رابط ZBox از کمپانی MOTU نیز یک دستگاه پسیو است که بین گیتار و کارت صدا قرار میگیرد و مدار آن بیشتر شبیه به مدار ورودی امپلیفایر گیتار است.
در صورت استفاده از یک کابل باکیفیت مخصوص گیتار بین گیتار و کارت صدا، معمولاً نتیجه دلخواه بیشتر گیتاریستها به دست میآید. اما اگر به تأثیر کابل بر روی صدا عادت کرده باشید، بهتر است از کابلهای بلندتر برای اتصال گیتار به ورودی کارت صدا استفاده کنید. کابلهای فنری (که در ایران به کابل تلفنی یا سیم تلفنی مشهور هستند)، ظرفیت خازنی بیشتری نسبت به کابلهای معمولی دارند.
امپدانس خروجی پیکاپ
آخرین عامل مؤثر، امپدانس خروجی گیتار است. تأثیر امپدانس خروجی گیتار شبیه به قرار دادن یک مقاومت بهصورت سری در برابر گیتار است که کمی ولوم گیتار را کاهش میدهد. مانند امپدانس ورودی امپلیفایر، امپدانس خروجی پیکاپ نیز در تعامل با کابل بر روی صدا تأثیر میگذارد.
قاعده کلی از این قرار است:
- تقریباً تمام پیکاپهای فابریک، امپدانس خروجی نسبتاً بالایی دارند که آنها را بیشتر در معرض تأثیرات کابل بر روی صدا قرار میدهد.
- استفاده از پیکاپهای فابریک به همراه یک ورودی امپدانس بالا، احتمال کاهش فرکانسهای بالا و ولوم خروجی را به حداقل میرساند.
- صدای پیکاپهای اکتیو با امپدانس خروجی پایین، چندان تحت تأثیر امپدانس ورودی امپلیفایر و ظرفیت خازنی کابلهای بلند قرار نمیگیرد.
راهنماییهایی برای اتصالات گیتار
برای دستیابی به زنجیره سیگنالی که در برابر ظرفیت خازنی کابل و امپدانس ورودی امپلیفایر ایمن باشد، سه راه پیش روی شماست:
- پیکاپهای فابریک گیتار را با پیکاپ اکتیو عوض کنید.
- بلافاصله بعد از خروجی گیتار از یک مبدل امپدانس (buffer board) استفاده کنید.
- بلافاصله پس از خروجی گیتار از یک افکت با امپدانس ورودی بالا و امپدانس خروجی پایین استفاده کنید.
اگر مُصر هستید که پیکاپهای فابریک گیتار خود را به امپلیفایر یا کارت صدایی با امپدانس بالا متصل کنید، به نکات زیر توجه کنید:
- حتیالامکان از کابلهای کوتاه استفاده کنید. کابلهای بلندتر ظرفیت خازنی بیشتری دارند.
- اگر خودتان کابلهای مورد نیاز برای اتصال گیتار را میسازید، کابلی را انتخاب کنید که کمترین میزان pF/ft (پیکوفاراد بر فوت) را داشته باشد.
- در صورتی که صدای مورد نظر شما اجازه این کار را میدهد، ولوم گیتار را در بالاترین حد ممکن قرار دهید.
اگر صدای گیتار شما آنطور که میخواهید نیست، بلافاصله به سراغ تنظیمات امپلیفایر یا شبیهساز امپ نروید. پیش از رسیدن سیگنال به ورودی امپ یا کارت صدا، اتفاقات بسیاری برای سیگنال گیتار رخ میدهند. همچنین اگر گیتاریستی ادعا میکند که میتواند تفاوت صدای کابلهای مختلف را بشنود، ممکن است حرف او صحت داشته باشد و اکنون شما نیز از دلیل ادعای او آگاه هستید.
منبع: Sweetwater
نویسنده: Craig Anderton
مترجم: کیان ایرجی