سازهای کوبه ای
سازهای کوبه ای (Percussion Instruments) یک خانواده بزرگ از سازهای موسیقی هستند که از طریق ضربه، تکان، سایش یا خراش به وسیله دست یا ابزارهای دیگر، تولید صدا میکنند و میتوانند در ریتم، ملودی و هارمونی موسیقی دخیل باشند. برخی از اعضای این خانواده، کهنترین سازهای موسیقی جهان به شمار میآیند و هزاران سال است که انسان به ساخت طبل و استفاده از آن برای مقاصد گوناگون مشغول است. امروزه، گستره سازهای کوبه ای از هر زمان دیگری وسیعتر است و شرکتهای متعدد در کشورهای مختلف، به تولید انواع پرشمار این سازها مشغول هستند. در نتیجه، علاقهمندان به موسیقی میتوانند از میان خیل عظیمی از محصولات با شاخصههای فیزیکی و صوتی و قیمتهای مختلف، گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنند.
از مهمترین برندهای سازهای کوبه ای میتوان به زیلجیان (Zildjian)، گرچ (Gretsch)، درام ورکشاپ (DW)، لاتین پرکاشن (Latin Percussion)، ماینل (Meinl)، لودویگ (Ludwig)، تاما (Tama)، پرل (Pearl)، میپکس (Mapex)، ریمو (Remo)، پی دی پی (PDP) و یاماها (Yamaha) اشاره کرد.
انواع سازهای کوبه ای
سازهای کوبه ای بر اساس موارد مختلفی چون نحوه تولید صدا، کارکرد موسیقایی، کوک و شاخصههای متعدد دیگر تقسیمبندی میشوند.
اگر نحوه تولید صدا را اساس قرار دهیم، میتوانیم سازهای کوبه ای را به چهار گروه ایدیوفونها (خودصداها)، ممبرافونها (پوستصداها)، کوردوفونها (زهصداها) و اروفونها (هواصداها) تقسیمبندی کنیم.
در گروه اول یعنی ایدیوفونها، صدای ساز ناشی از ارتعاش بدنه است که از جمله آنها میتوان به کاخون، ماریمبا، کاوبل، های-هت، هنگ درام و زیلوفون اشاره کرد. ممبرافونها که بهطور معمول به آنها طبل یا درام گفته میشود، دارای ممبرانی (پوست یا هِد) هستند که نوازنده با دست، مَلِت، استیک (چوب)، بیتر یا ابزارهایی مشابه، به آن ضربه میزند. از مشهورترین ممبرافونها میتوان به بیس درام، داربوکا، کونگا، اسنر درام، تیمپانی، دهل و جیمبی (جیمبه) اشاره کرد. دسته سوم یعنی کوردوفونها، بیشتر شامل سازهای زهی میشود و صدای آنها ناشی از ارتعاش سیم است؛ اما برخی از سازهای کوبه ای مانند بریمبائو و سیمبالوم نیز در این گروه قرار میگیرند. در نهایت، دسته چهارم یعنی اروفونها نیز سازهای بادی را در بر میگیرند و نوازنده از طریق دمیدن هوا در آنها تولید صدا میکند؛ اما معدودی از سازهای کوبه ای مانند کوزه (اودو درام) نیز بهنحوی در این گروه جای میگیرند.
اگر بخواهیم سازهای کوبه ای را بر اساس کارکرد موسیقاییشان دستهبندی کنیم، با دو دسته کلی سازهای کوبه ای با کوک مشخص (definite pitch) و سازهای کوبه ای با کوک نامشخص (indefinite pitch) مواجه خواهیم شد.
دسته اول شامل سازهایی مانند تیمپانی، ماریمبا و زیلوفون میشود که یک پیچ (زیرایی/زیر و بمی) پایه تولید میکنند و در نتیجه میتوان با آنها ملودی اجرا کرد و نقشی هارمونیک در موسیقی برای آنها در نظر گرفت. اما سازهای گروه دوم که اکثر سنجها و طبلها را در بر میگیرد، میزانی از اورتُنهای پیچیده و فرکانسهای غالب را تولید میکنند که تعیین یک پیچ (زیرایی) مشخص برای آنها ممکن نیست.
قیمت سازهای کوبه ای
قیمت سازهای کوبه ای بنا بر فاکتورهایی چون نوع ساز، برند، کیفیت قطعات و مواد استفادهشده در ساز، ویژگیهای ظاهری و محل ساخت، متفاوت است. اعضای این خانواده از سازها تنوع حیرتآوری دارند و هر ساز کوبه ای دارای مشخصاتی متمایز است که میتواند بر کیفیت و قیمت آن تأثیر مستقیم بگذارد؛ اما بهطور کلی، برخی از سازهای کوبهای چون شیکر یا تمبورین را میتوان با هزینهای کمتر تهیه کرد و از سوی دیگر، معمولاً خرید سازهای کوبه ای چون درامز آکوستیک، درامز الکترونیک یا کونگا، نیازمند صرف هزینهای بالاتر است.
راهنمای کوتاه خرید سازهای کوبه ای
همانطور که میدانید، خانواده سازهای کوبه ای شامل گستره وسیعی از سازها با ویژگیهای متفاوت میشود. پس مشخصاً نخستین قدم در زمان خرید سازهای کوبه ای این است که بنا بر سلیقه، کاربرد و بودجه خود، یکی از اعضای این خانواده بزرگ را انتخاب کنید. سپس، باید با توجه به این موارد، محصولات سازندگان یا برندهای معتبر سازهای کوبه ای را بررسی کنید و گزینههایی که به خواستههایتان نزدیکتر هستند را مشخص کنید. نهایتاً بعد از بررسی دقیق این گزینهها، مطالعه نقد و بررسیهای تخصصی و مشورت با اساتید و نوازندگان مجرب یا کارشناسان فروشگاههایی که در زمینه فروش سازهای کوبه ای تخصص دارند، میتوانید بهترین گزینه ممکن را انتخاب کنید. همچنین، پیشنهاد میکنیم که در صورت امکان، پیش از خرید اینترنتی سازهای کوبه ای، شخصاً مدلهای مختلف را تست کنید و کمی با آنها بنوازید تا از سازگاری آنها با سلیقه و خواستههای خود اطمینان حاصل کنید.
در نهایت، فراموش نکنید که برخی از سازهای کوبه ای نیازمند لوازم جانبی چون استند، هولدر، کیف، درام استیک (چوب درام) و درام هد (پوست) هستند؛ پس حتماً در زمان تخصیص بودجه به خرید ساز کوبه ای، این امر را نیز در نظر بگیرید.