آشنایی با اتصالات MIDI

به‌سختی می‌توان چشم‌انداز موسیقی الکترونیک امروزی را بدون MIDI تصور کرد. برخلاف آدیو، داده‌های میدی قابل ویرایش و اصلاح هستند. در زمان استفاده از MIDI، نت‌ها، تغییرات کنترل و تنظیمات دیگر را می‌توان به‌طور زنده به سازهای دیگر انتقال داد و ضبط و ویرایش کرد و بر روی سازهای قابل اتصال یا نرم‌افزارها پخش کرد. MIDI عموماً از خروجی صدای ساز جداست و تنها به ساز فرمان می‌دهد که چه کار کند، چه زمانی کار کند و چگونه کار را انجام دهد. این امر به هنرمندان اجازه می‌دهد بدون اینکه به صدادهی نهایی اجرای خود مقید شده باشند، آن را ضبط کنند. میدی از زمان پیدایش خود در اوایل دهه هشتاد، راه درازی را پیموده است و امروزه راه‌های متنوعی برای اتصال سازهای الکترونیک به منظور سکوئنسینگ، کنترل پارامترها یا سینک کردن زمان وجود دارد.

با اینکه از عمر میدی حدوداً ۴۰ سال می‌گذرد و این فناوری از نظر کاربرد، شباهت زیادی به نمونه اولیه خود دارد، اما توانسته قالب‌های فیزیکی مختلفی را برای اتصالات خود در بر گیرد و خود را با نیازهای کاربران مختلف سازگار کند. موزیسین‌های باتجربه سبک الکترونیک، به‌خوبی با اتصالات MIDI آشنایی دارند؛ اما این اتصالات، برای افراد کم‌تجربه‌‌تر سردرگم‌کننده و پیچیده است. در این مقاله، انواع مختلف اتصالات میدی که در طی مسیر موسیقایی خود به آنها بر می‌خورید را شرح می‌دهیم.

اتصال ۵-پین DIN: اتصال اولیه میدی

تکنولوژی میدی در ابتدای رشد و تحول خود، از اتصالات استاندارد ¼ اینچ استفاده می‌کرد؛ درست مانند کابل‌هایی که برای انتقال سیگنال آدیو مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما با تکامل این پروتکل و برای جداسازی میدی از آدیو، اتصال پنج-پین DIN برای میدی انتخاب شد.

اگرچه چینش اتصالات در هر دستگاه متفاوت است، اما به‌طور مرسوم، بر روی هر ‌سینتی‌سایزر، سه درگاه ۵-پین یافت می‌شود: ورودی (In)، خروجی (Out) و عبوری (Thru).

اتصالات میدی در فرمت فوق، یک‌سویه هستند؛ پس کاربرد هر یک از سه درگاه را می‌توان از روی نام آن فهمید.

نت‌ها و فرمان‌های کنترل از طریق درگاه خروجی دستگاه به بیرون منتقل می‌شوند و اتصال این درگاه به ورودی دستگاهی دیگر باعث می‌شود که دستگاه دریافت‌کننده به فرامین دستگاه صادرکننده گوش دهد. در اتصال چند ساز در آن واحد و با استفاده از درگاه عبوری می‌توان داده دریافت‌شده توسط ورودی را به دستگاهی دیگر انتقال داد.

لازم به یادآوری است که تکنولوژی میدی، پیش از ظهور کامپیوترهای شخصی ابداع شد؛ لااقل پیش از آنکه کامپیوتر شخصی در اختیار اکثر افراد باشد. در آن زمان، بزرگترین مزیت و جذابیت میدی این بود که می‌توانستید با استفاده از کیبوردی که جلوی شماست سازی را بنوازید که در گوشه‌ای دیگر از استودیو قرار گرفته است. همانطور که می‌توانید تصور کنید، اتصال دو ‌سینتی‌سایزر، نسبتاً ساده است؛ اما اضافه کردن دستگاه‌های بیشتر، امکانات بیشتری را نیز در اختیار کاربر قرار می‌دهد و اتصالات پیچیده‌تر، نیازمند یافتن راهی برای رسیدن به اتصالی راحت و بی‌دردسر هستند. همچنین داده‌های میدی به‌طور آنی منتقل نمی‌شوند و اتصال دستگاه‌های پیاپی از طریق درگاه عبوری، نهایتاً منجر به ایجاد تأخیر بین نواختن نت و ایجاد صدا می‌گردد.

راه‌حل چنین مشکلاتی چه می‌تواند باشد؟ اسپلیتر یا تبدیل میدی، راه‌حلی ساده برای تبدیل یک خروجی به چند خروجی بدون نیاز به کانال‌کشی‌های تودرتو است. برای کامپیوتر نیز کارت‌های MIDI وجود دارند که با در اختیار گذاشتن درگاه‌های متعدد، کار اتصال بین چندین ساز و نرم‌افزار را بسیار ساده می‌کنند. از آنجا که بسیاری از کارت صداهای معمولی دارای درگاه MIDI هستند، می‌توانند به‌عنوان کارت میدی ابتدایی نیز مورد استفاده قرار گیرند؛ اما اغلب این دستگاه‌ها تنها یک جفت درگاه برای ورودی و خروجی دارند و برای کانال‌کشی‌های پیچیده‌تر مجبور خواهید بود از سیم‌کشی‌های متعدد استفاده کنید.

بد نیست اشاره کنیم که DIN Sync پنج-پین، همان میدی نیست. سیگنال همزمان (سینک)، سیگنال آنالوگ ساعت است؛ در حالی که میدی، یک پروتکل ارتباطی تماماً دیجیتال است. متخصصان توصیه می‌کنند برای DIN Sync از کابلی جداگانه استفاده کنیم تا اگر در کابل ما چند سیم به یک اتصال لحیم شده باشند، اختلالی در ارتباط ایجاد نشود.

MIDI با اتصال USB: فناوری میدی در عصر کامپیوترها

محبوبیت و توانایی روزافزون کامپیوترها در طی سالها، به مسیر فناوری میدی و تکنیک‌های تولید موسیقی جهت داده‌ است. نرم‌افزارها به‌سرعت بدل به ابزار اصلی تولید موسیقی شده‌اند و امروزه می‌توان صداها را به‌طور کامل در فضای دیجیتال تولید و ویرایش کرد؛ اما کماکان، حس لمسی نواختن نت یا حرکت دادن پیچ‌های کنترل بسیار محبوب است و بخشی اساسی از تلاش برای حفظ حس انسانی در تولید موسیقی است. با این حال، قطعات لازم برای انتقال داده میدی از اتصال ۵-پین به کامپیوتر، عمدتاً غیرقابل اتکا و سردرگم‌کننده هستند؛ خصوصاً برای مبتدی‌ها. خوشبختانه صنعت کامپیوتر نیز درگاهی برای انتقال داده ابداع کرده که برای انتقال داده‌های سریالی مانند پروتکل میدی بسیار مناسب است: USB.

جدا از سادگی اتصال، USB چند مزیت دیگر نیز دارد. ابتدا اینکه اتصال USB دو-سویه است؛ پس برای ارسال و دریافت داده‌ها تنها به یک کابل نیاز دارید. کارت‌های میدی که در بالا به آنها اشاره کردیم را به یاد دارید؟ اگرچه بسیاری از آن دستگاه‌ها دارای درگاه‌های متعدد برای کنترل ‌سینتی‌سایزرها و کنترلرها هستند، اما بیشتر ‌سینتی‌سایزرها و کنترلرهایی که هم از درگاه ۵-پین پشتیبانی می‌کنند و هم از درگاه USB، می‌توانند به‌عنوان کارت میدی نیز مورد استفاده قرار گیرند. این مزیتی قابل توجه برای کسانی است که می‌خواهند کار را تنها با یک کنترلر شروع کرده و بعداً سخت‌افزارهای دیگر را نیز به استودیوی خود اضافه کنند.

به‌طور مرسوم، اتصال USB MIDI در قالب اتصال Type-B دیده می‌شود. این نوع اتصال، از کانکتورهای USB مربعی-شکل مرسوم بر روی دستگاه‌هایی از قبیل پرینترها تا کانکتورهای کوچک مینی و میکرو را پشتیبانی می‌کند. اتصال میدی با USB برای کاربران کامپیوتر بسیار ساده است؛ به شرط آنکه درگاه‌های USB کافی در اختیار داشته باشید. برخلاف کارت‌ صدا، USB MIDI به پهنای باند زیادی نیاز ندارد؛ پس اتصال چندین دستگاه به یک تقسیم USB معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.

اگرچه اتصال USB دو-سویه است، اما باید تفاوت بین دستگاه میزبان و میهمان را در نظر بگیرید. میزبان معمولاً از کانکتور مربعی Type-A استفاده کرده و ارتباط را با دستگاه‌های میهمان شروع می‌کند. سپس میهمان با اطلاعاتی درباره هویت خود یا هر داده مورد نیاز دیگر به میزبان پاسخ می‌دهد. میزبان همچنین می‌تواند برق مورد نیاز میهمان را تأمین کند و به همین خاطر بهتر است دو دستگاه میزبان را به یکدیگر متصل نکنیم. به همین ترتیب، اتصال دو دستگاه میهمان به یکدیگر نیز توصیه نمی‌شود؛ زیرا دستگاه‌ها به اطلاعات ارسال‌شده از طرف یکدیگر گوش نخواهند داد.

برای استفاده از کنترلر USB بدون کامپیوتر چه باید کرد؟ بسیاری از کنترلرهای مطرح بازار تنها دارای درگاه اتصال USB هستند و بیشتر ‌سینتی‌سایزرهای سخت‌افزاری یا فقط از طریق درگاه ۵-پین قابل اتصال هستند و یا توان کار به‌عنوان فرستنده USB MIDI را دارند. یک راه برای حل این مشکل، استفاده از دستگاهی مانند Kenton MIDI USB Host است که برق لازم را به دستگاه‌ها ارسال کرده و رابطی بین فرمت‌های USB و ۵-پین است. اگر ارتباط بین میهمان و میزبان هنوز برای شما واضح نیست، منتظر مقالات بعدی ما باشید که این دو نقش را با جزئیات بیشتری شرح خواهند داد.

TRS MIDI: پیوند دو درگاه

در میان اتصالات میدی، به TRS MIDI برمی‌خوریم که فرمتی پرمزیت است. این فرمت معمولاً در قالب کانکتورهای ۳.۵ میلی‌متری دیده می‌شود؛ اما بر روی پدال‌های مختلف می‌توان این فرمت را در قالب کانکتور ¼ اینچی نیز مشاهده کرد. مانند کابل‌های ۵-پین، این اتصالات نیز یک‌-سویه هستند. میدی تنها به سه پین از پین‌های درگاه ۵-پین نیاز دارد؛ پس می‌توان از سه قسمت نوک (tip)، حلقه (ring) و غلاف (sleeve) اتصال هدفون یا همان TRS (مخفف ring ،tip و sleeve) نیز برای این منظور استفاده کرد.

این فرمت پیش از استانداردسازی توسط سازمان تولیدکنندگان میدی (MMA) به محبوبیت رسید و در نتیجه دو نوع TRS MIDI در بازار موجود است که با نام‌های A و B شناخته می‌شوند. بدون شرح مفصل فنی می‌توان گفت که تفاوت بین این دو نوع اتصال، جابجایی کاربرد قسمت نوک و حلقه کانکتور است؛ در نتیجه اتصال دو دستگاه با درگاه‌های نوع A و B هیچ نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.

نهایتاً با انتشار مشخصات تکنولوژی میدی نسل دوم، اتصال TRS نوع A به برتری رسید؛ اما کماکان به نمونه‌هایی از هر دو نوع اتصال در بازار بر می‌خوریم. دستگاه‌هایی مانند Akai Force ،Make Noise 0-Coast و Teenage Engineering Oplab از اتصال نوع A و دستگاه‌هایی مانند Arturia Beatstep Pro و Novation Circuit از اتصال نوع B استفاده می‌کنند. سازهایی در بازار موجود هستند که توان پشتیبانی از هر دو نوع اتصال را دارند. از جمله این سازها می‌توان به ALM PEXP-2 یا سری Model شرکت Elektron اشاره کرد.

خوشبختانه بیشتر محصولات پشتیبان از TRS MIDI، به همراه آداپتور ۵-پین عرضه می‌شوند که امکان اتصال بین این دو نوع درگاه را بدون نیاز به تجهیزات جانبی برقرار می‌سازد. در صورت نیاز به تجهیزات جانبی می‌توانید از آداپتور میدی تایپ A شرکت Make Noise یا آداپتور تایپ بی Malekko استفاده کنید.

اگرچه شرکت‌ها معمولاً یک نوع اتصال را برای تمام دستگاه‌های خود برمی‌گزیند، اما باز هم به خاطر سپردن اینکه کدام شرکت از کدام نوع اتصال استفاده می‌کند دشوار است. از آنجا که محصولات جدید به‌طور روزمره به بازار عرضه می‌شوند، می‌توانید برای اطمینان از نوع اتصالات، به وب‌سایت minimidi.world رجوع کنید که به‌طور منظم به‌روزرسانی شده و محصولات جدید را با شرح مختصات فنی معرفی می‌کند.

با فرا رسیدن زمان معرفی نسل دوم MIDI، احتمالاً این تکنولوژی در مسیرهای جالب توجهی ادامه مسیر خواهد داد. دستگاه‌های MioXM و mioXL از iConnectivity از درگاه RTP MIDI پشتیبانی می‌کنند که شبکه‌بندی اتصالات میدی با استفاده از شبکه اترنت را ممکن می‌سازد. با رواج روزافزون گوشی‌های تلفن هوشمند و تبلت‌ها در تولید موسیقی، به استفاده برخی از میدی کنترلرها از اتصال بی‌سیم بلوتوث نیز برمی‌خوریم؛ مثلاً در دستگاه‌هایی مانند Korg NanoKontrol Studio.

واضح است که تکنولوژی میدی در آینده نیز پایدار و برقرار خواهد بود و ما مشتاقیم در سالیان پیش رو، اتصالات MIDI جدیدی در اختیار داشته باشیم.

منبع: Perfect Circuit
نویسنده: Jacob Johnson
مترجم: کیان ایرجی