۱۶ راه برای بهبود تُن و حس نوازندگی گیتار بیس

ممکن است شما یک گیتار بیس دوست‌داشتنی در اختیار داشته باشید که ارزش زیادی برای شما دارد؛ اما نوازندگی با آن برای شما چندان لذت‌بخش نباشد. در این صورت، ‌باید به فکر ایجاد تغییراتی کوچک اما بسیار مهم بر روی آن باشید که نوازندگی با آن برای شما خوشایند شود. خوشبختانه، بسیاری از تغییراتی که بر روی گیتار بیس در راستای بهبود حس نوازندگی و تُن آن قابل انجام هستند، نسبتاً کم‌هزینه‌ هستند و می‌توانید خودتان اغلب آنها را در خانه انجام دهید.

حس نوازندگی، مؤلفه‌ای بسیار مهم در گیتار بیس و در کل، هر سازی است. برای اینکه بتوانید ‌به‌خوبی با یک گیتار بیس نوازندگی کنید، نیاز به این خواهید داشت که از نواختن آن ساز لذت ببرید. در واقع، هرچه بیشتر به ساز خود علاقه داشته باشید و حس خوبی هنگام نواختن آن بگیرید، می‌توانید در نوازندگی آن سریع‌تر پیشرفت کنید و در کل، نوازندگی باکیفیت‌تری را به نمایش بگذارید.

اگر یک گیتار بیس قدیمی و کهنه دارید که می‌دانید با کمی رسیدگی، می‌تواند عملکردی بسیار بهتر از حالت فعلی خود داشته باشد، پیشنهاد می‌کنیم حتماً این مقاله را مطالعه کنید تا بتوانید با انجام تغییراتی کوچک و کم‌هزینه، آن را به سازی سرحال و جذاب تبدیل کنید.

در این مطلب، فهرستی جامع از روش‌ها و تغییراتی را تدوین کرده‌ایم که جانی تازه به گیتار بیس ارزان قیمت یا کهنه شما می‌بخشند و علاقه شما به سازتان و همچنین حس خوبتان به نوازندگی را دوچندان می‌سازند.

این فهرست، شامل موارد زیر است:

• روغن‌کاری نات ساز
• سوهان زدن یا تعویض نات
• تعویض تیونرها
• رگلاژ ساز
• تعویض پیک‌گارد
• نصب thumbrest یا pull bar
• تعویض پیکاپ‌ها
• تعویض بریج
• افزودن قفل استرپ به ساز
• خرید یک استرپ جدید
• تنظیم و سوهان زدن فرت‌ها
• پایین آوردن اکشن
• تعویض سیم‌های گیتار بیس
• استفاده صحیح از پتانسیومتر Tone
• تعویض پتانسیومترها

۱- روان‌کاری نات

یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین کارها در راستای بهبود عملکرد یک گیتار بیس، روان‌کاری نات آن است. در پایین هداستاک (سردسته)، یک قطعه افقی وجود دارد که شبیه به فرت‌های ساز است؛ اما جنسی متفاوت دارد و سیم‌ها را در خود نگه داشته است. این قطعه را نات می‌نامند. پایداری کوک، مؤلفه‌ای بسیار مهم در تجربه نوازندگی و در کل، کیفیت یک ساز زهی همچون گیتار بیس است و تماس نات با سیم‌ها، تأثیری مستقیم بر روی این امر دارد.

برای روان‌کاری نات ساز خود، تنها کافیست سیم‌های آن را جدا کرده و پیش از نصب سیم‌های جدید، کمی گرافیت به شیارهای نات اضافه کنید. این کار، باعث تشکیل لایه‌ای از گرافیت میان سیم‌ها و نات می‌شود و موجب می‌شود که سیم‌ها حرکتی آزادانه‌تر در شیارهای نات داشته باشند. به دنبال این امر، سیم‌ها هنگام کوک شدن اجرای تکنیک بند، در نات گیر نخواهند کرد و نوازندگی لذت‌بخش‌تری را برای شما رقم می‌زنند.

همانطور که احتمالاً می‌دانید، گرافیت همان ماده سازنده نوک مداد است و قیمتی بسیار پایین دارد. برای افزودن گرافیت درون شیارهای نات ساز خود نیز تنها کافیست تا یک عدد نوک مداد اتود را چند بار در این قسمت‌ها بکشید تا هر یک از آنها، رنگی مشکی به خود بگیرند. پس از انجام این کار، سیم‌های ساز را بر روی آن نصب کنید تا شاهد تغییر بسیار در پایداری کوک و طنین صدای آن باشید.

این کار، یک بهینه‌سازی بسیار مؤثر در عملکرد ساز است که هزینه آن، تنها به اندازه بخشی از یک عدد نوک مداد اتود است!

ایجاد تغییرات ساده در نات ساز همچون عریض و عمیق ساختن شیارهای آن و افزودن گرافیت به آنها، می‌تواند تأثیری بسیار محسوس در کیفیت نوازندگی و صدای ساز شما داشته باشد.

۲- سوهان زدن یا تعویض نات

اگر تکنیک گرافیت که در بالا گفته شد در ساز شما نتیجه دلخواه را نداشت، بهتر است که نگاهی دقیق‌تر به این بخش از ساز خود داشته باشید و نقایص فیزیکی آن را برطرف کنید. تکنیک روان‌کاری نات با گرافیت، معمولاً در اکثر سازها نتیجه‌ای بسیار محسوس و مثبت دارد؛ اما برخی از اوقات، گیر کردن سیم‌ها در نات به دلیل باریک یا کم‌عمق بودن شیارهای نات است و در این شرایط، نیاز است که شکل فیزیکی این شیارها تصحیح شود. سوهان‌هایی ویژه برای تصحیح شیارهای نات در بازار وجود دارد که می‌توانید با خریداری آنها و استفاده از آنها، شیارهای این بخش از گیتار بیس را عریض‌تر و عمیق‌تر کنید تا سیم در آنها با آزادی بالاتری حرکت کند.

برای انجام این کار، تنها کافیست تا سوهان ویژه نات را چند بار و با ملایمت در شیارهای نات بکشید. این کار، مقداری شیار نات را عریض‌تر و عمیق‌تر می‌سازد و به سیم اجازه می‌دهد تا به‌درستی درون شیار قرار گیرد.

توجه کنید که سوهان را بیش از ۳ الی ۴ بار و با قدرتی بالا درون شیارهای نات نکشید؛ زیرا در صورتی که این بخش را بیش‌ازحد عریض سازید، نات دیگر عملکردی صحیح نخواهد داشت و ‌باید آن را با یک نمونه نو تعویض کنید.

اگر سوهان زدن نات نیز باعث بهبود عملکرد آن و قرار گرفتن صحیح سیم در آن نشد، راه آخر شما تعویض آن است. امروزه، بازه‌ای نسبتاً وسیع از نات‌های گیتار بیس، با جنس‌ها و رنگ‌های مختلف در بازار وجود دارد؛ اما در صورتی که یک گیتار بیس عادی دارید، پیشنهاد می‌کنیم نوع ساخته‌شده از استخوان یا استخوان مصنوعی از این قطعه را خریداری کنید؛ زیرا این نوع از نات، متداول‌ترین نوع این قطعه است و می‌تواند عملکردی کاملاً قابل قبول در اکثر مدل‌های گیتار بیس داشته باشد. با وجود اینکه تعویض نات معیوب با یک نمونه نو کاری نسبتاً کم‌هزینه است، اما تأثیری بسیار در پایداری کوک، کیفیت صدا و حس نوازندگی بیس شما خواهد داشت. به همین دلیل، در صورتی که نات ساز شما کیفیت مناسبی ندارد یا کهنه شده است، پیشنهاد می‌کنیم حتماً آن را با یک نمونه نو و باکیفیت تعویض کنید.

۳- تعویض تیونرها

تیونرهای بی‌کیفیت یا کهنه در گیتار بیس، می‌توانند عملکردی بسیار بد داشته باشند و با پایداری کوک پایینی که برای ساز رقم می‌زنند، باعث تجربه نوازندگی کلافه‌کننده‌ای برای صاحب آن شوند. به دلیل کشش (تنشن) بالای سیم‌های گیتار بیس نسبت به سایر انواع گیتار، تیونرهای این ساز ‌باید توانایی بالایی در حفظ آنها داشته باشند تا نوازندگی لذت‌بخش برای شما و پایداری کوکی بالا برای ساز رقم بزنند.

تیونرهای نصب‌شده در گیتارهای بیس مدرن ساخت برندهای معتبر، حتی در نمونه‌های ارزان‌قیمت نیز کیفیتی مناسب دارند و می‌توانند وظیفه خود را ‌به‌خوبی انجام دهند؛ اما هرچه سازی گران‌قیمت‌تر داشته باشید، تیونرهای آن نیز باکیفیت‌تر هستند و می‌توانند کشش سیم را بهتر حفظ کنند. در واقع، اگر تیونرهای بیس خود را نیز ارتقاء دهید، موجب بهبود مشهود پایداری کوک آن خواهد شد.

اگر می‌خواهید تیونرهای ساز را به شکلی محسوس ارتقا دهید، پیشنهاد می‌کنیم یک ست تیونر قفل‌شونده خریداری کنید؛ اما اگر بیس را همواره در نتی پایین‌تر کوک می‌کنید، تیونرهای بیس Hipshot برای شما مناسب‌تر هستند و می‌توانند این تغییر کوک را به‌آسانی تحمل کرده و پایداری بالایی از خود نشان دهند.

با تعویض تیونرهای کهنه ساز خود با یک ست تیونر نو و باکیفیت، پایداری کوک آن را به شکلی مشهود افزایش می‌دهید و می‌توانید ساز خود را تا مدت‌ها بدون نیاز به کوک کردن دوباره، بنوازید.

۴- تنظیم و رگلاژ سدل‌های بریج

تنظیم intonation گیتار بیس یا رگلاژ آن، بدین معناست که آن را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که با گرفتن تمامی سیم‌ها در هر فرت، ساز نتی صحیح تولید کند.

یکی از علائم اینکه اینتونیشن ساز شما صحیح نیست، این است که هنگام گرفتن فرت‌های اول ساز، نتی صحیح توسط ساز تولید می‌شود؛ اما هر چه بیشتر به فرت‌های بالایی ساز بروید و به بدنه نزدیک شوید، ساز نتی ناکوک‌تر تولید می‌کند.

یک روش آسان برای آزمایش صحت تنظیم ساز، این است که هر سیم ساز را به‌صورت دست باز بنوازید و سپس، همان سیم را در فرت دوازدهم نیز بگیرید. از یک تیونر استفاده کنید و ببینید که اگر سیم در حالت دست باز نتی صحیح تولید می‌کند، آیا می‌تواند با فشردن فرت دوازده نیز نتی کاملاً کوک تولید کند یا خیر. اگر در حالت دوم، نت تولیدشده توسط سیم کمی از کوک خارج است، ‌باید سدل مربوط به آن را رگلاژ و تنظیم کنید.

شما می‌توانید به‌آسانی و با باز کردن پیچ سدل، آن را کمی به عقب و جلو ببرید و با انجام آزمایش بالا پس از هر تنظیم، از صحت کوک آن در فرت‌های بالا نیز اطمینان حاصل کنید.

نکته‌ای که ‌باید هنگام رگلاژ بریج ساز در نظر داشته باشید، این است که گیتار بیس، از چوب ساخته شده است و تغییرات دما و رطوبت محیط می‌تواند تأثیری کم اما محسوس در عملکرد آن داشته باشد؛ بنابراین، هیچ گیتاری نمی‌تواند در تمامی شرایط، کوکی کاملاً صحیح در تمامی فرت‌بورد خود ارائه کند.

انجام این کار، نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای ندارد و زمانی چندانی هم نمی‌برد؛ اما نتیجه آن کاملاً مشهود است و در صورت انجام صحیح، عملکرد ساز را به شکلی مشهود بهبود می‌دهد.

۵- تعویض پیک‌گارد

ایجاد یک تغییر ظاهری ساده بر روی گیتار بیس، تأثیری بسیار در علاقه شما به ساز و نوازندگی خواهد داشت. تعویض پیک‌گارد، یکی از این تغییرات است که هزینه زیادی در بر ندارد و خودتان می‌توانید آن را به‌آسانی انجام دهید.

تعویض پیک‌گارد، می‌تواند ظاهر گیتار بیس شما را دگرگون کند و آن را از سازی کسل‌کننده و کهنه، به یک ساز نو و جذاب تبدیل کند. اگر رنگ یا شکل پیک‌گارد سازتان دیگر برایتان جذاب نیست، می‌توانید به‌آسانی آن را با یک نمونه زیباتر تعویض کنید تا لذتی بیشتر از تماشا و نواختن ساز خود ببرید.

۶- نصب thumb rest یا pull bar

اگر گیتار بیس خود را بدون استفاده از پیک و با انگشتان خود می‌نوازید، ممکن است دست شما پس از مدتی نوازندگی، خسته شود. به همین دلیل، نصب یک thumb rest بر روی پیک‌گارد، می‌تواند راحتی و عملکرد شما هنگام نواختن گیتار بیس را به شکلی مشهود بهبود دهد.

اما مزایای این قطعه در گیتار بیس چیست؟

وجود یک thumb rest به شما امکان می‌دهد که دست خود را در مکانی ثابت قرار دهید و با تسلطی بالاتر با انگشتان خود به سیم‌ها ضربه بزنید. همچنین با استفاده از این قطعه، شما می‌توانید پویایی نوازندگی خود را افزایش دهید و سیم‌ها را نیز به شکلی مؤثر‌تر میوت کنید. مزیت مهم دیگر thumb rest در گیتار بیس، این است که با استفاده از آن، دست شما هنگام نوازندگی بسیار دیرتر خسته می‌شود و می‌توانید مدت زمانی طولانی‌تر را بدون نیاز به استراحت به نوازندگی بپردازید.

یک تکنیک جالب که با استفاده از یک thumb rest قابل انجام است، این است که هنگام نوازندگی، سیم‌ها را رو به بالا بکشید تا صدای هر نت، با طنین و دیرندی بالاتر تولید شود.

نصب این قطعه بر روی گیتار بیس، نیاز به شناخت پیچیده‌ای از این ساز ندارد و حتی اگر یک نوازنده مبتدی باشید نیز می‌توانید آن را با پرداخت هزینه‌ای کم، خریداری کرده و بر روی ساز خود نصب کنید.

دیگر قطعه‌ای که از خسته شدن زودهنگام دستتان هنگام نوازندگی جلوگیری می‌کند، pull bar است. این قطعه، در زیر سیم‌های گیتار بیس نصب می‌شود و به شما امکان می‌دهد که در صورت نیاز به تولید صدایی بلندتر، با استفاده از شست خود، به شکلی محکم‌تر سیم ساز را بکشید. پس اگر دستانتان هنگام نوازندگی گیتار بیس بسیار زود خسته می‌شوند، می‌توانید این قطعه را نیز بر روی ساز خود نصب کرده و آن را امتحان کنید.

یک thumb rest همانند نمونه نصب‌شده در سازهای Precision Bass و Jazz Bass شرکت فندر، می‌تواند با قیمت پایین و کیفیت بالای خود، گزینه‌ای مناسب برای نصب بر روی تمامی گیتارهای بیس باشد.

۷- تعویض پیکاپ

بسیاری از اوقات، دلیل دلزده شدن شما از گیتار بیس قدیمی‌تان، ماهیت صوتی یا کمبود قدرت صدای آن است. چه گیتار بیس شما صدایی ضعیف داشته باشد و چه ماهیت صوتی آن انعطاف لازم را نداشته و یا با سبکی که در آن فعال هستید همگام نباشد، مشکل از پیکاپ‌های نصب‌شده بر روی سازتان است.

یکی از مؤثرترین تغییراتی که می‌توانید در گیتار بیس خود بدهید، تعویض پیکاپ‌های آن است. پیکاپ‌ها در بازه قیمتی بسیار وسیع و در انواع مختلف در بازار وجود دارند و انتخاب از میان آنها، به بودجه و سلیقه صدایی شما بستگی مستقیم دارد.

تعویض پیکاپ در گیتار بیس، نیازمند مهارت لحیم‌کاری به شکل ابتدایی و کمی صبوری برای اتصال درست سیم‌ها به یکدیگر است. اما اگر تجربه کافی در انجام این کار را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم آن را به یک فرد حرفه‌ای در زمینه گیتار بسپارید.

اگر به یک پیکاپ سینگل کویل با قدرت صدایی بالا نیاز دارید، یک ست پیکاپ از برند فندر می‌تواند گزینه‌ای بسیار مناسب برای شما باشد؛ اما اگر در سبک متال نوازندگی می‌کنید و می‌خواهید سازتان صدایی خشن‌تر تولید کند، پیشنهاد ما به شما پیکاپ‌های اکتیو برند EMG است. البته پیکاپ‌ها دنیایی بسیار وسیع دارند و انتخاب هر یک از آنها، می‌تواند ترکیبی بسیار جالب با ساز شما رقم بزند. پس شما می‌توانید با کمی خلاقیت، گزینه‌هایی غیرمتداول را نیز امتحان کنید و ساز خود را به شکلی خلاقانه تغییر دهید تا صدایی متفاوت تولید کند.

۸- تعویض بریج

تعویض بریج در گیتار بیس، می‌تواند تأثیری بسیار مثبت در طنین صدا و پایداری کوک آن داشته باشد. به‌ندرت پیش می‌آید که بریج در گیتار بیس شما نیاز مبرم به تعویض داشته باشد؛ اما شما می‌توانید با خرید یک بریج باکیفیت و نصب آن بر روی بیس، عملکرد ساز را به شکلی مشهود ارتقا دهید.

یک بریج باکیفیت می‌تواند علاوه بر بهبود پایداری کوک ساز شما، طنین صدای آن را نیز بهبود ببخشد و از سر خوردن سیم‌ها از سدل نیز جلوگیری کند. برخی از بریج‌های کهنه و یا بی‌کیفیت، صدای سیم ساز را خفه می‌کنند و ماهیت صوتی مرده و ضعیفی به آن می‌بخشند. ارتقای بریج در این دسته از سازها، می‌تواند تغییری بسیار مشهود در عملکرد آنها ایجاد کند. در واقع، یک بریج نو می‌تواند با بهبود عملکرد گیتار بیس شما در تمامی جهات، جانی تازه به آن ببخشد و اشتیاق شما را به نواختن آن بازگرداند.

۹- افزودن قفل استرپ

افزودن قفل استرپ یا استرپ لاک به گیتار بیس، تغییری بسیار ساده است که می‌تواند عملکرد شما در نوازندگی این ساز را ارتقاء دهد.

قفل استرپ به‌گونه‌ای طراحی شده است که از سر خوردن و جدا شدن استرپ از ساز شما جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، با نصب این قطعه بر روی ساز خود، می‌توانید بدون نگرانی از جدا شدن استرپ آن، آزادانه به نوازندگی با آن بپردازید.

یک بخش از قفل استرپ به گیتار شما متصل می‌شود و بخش دیگر آن، به استرپ شما. مکانیزم قفل‌شونده این قطعه، استرپ را به شکلی بسیار مستحکم به گیتار متصل می‌کند تا به هیچ وجه از ساز جدا نشود و ساز شما هنگام نوازندگی به زمین نخورد.

قفل‌های استرپ Schaller، محبوب‌ترین نوع این قطعه در بازار و در میان سازندگان گیتار هستند؛ اما شرکت فندر نیز نوعی بسیار باکیفیت از این قطعه را تولید می‌کند. در کل، ما افزودن قفل استرپ به گیتار بیس را بسیار پیشنهاد می‌کنیم؛ زیرا با انجام این کار، ریسک افتادن ساز بر روی زمین هنگام اجرا با آن را به صفر می‌رسانید.

پین‌های استرپ عادی نصب‌شده بر روی سازها، توانایی تحمل فشار بالا را ندارد و یا خود از ساز جدا می‌شوند، یا استرپ را ‌به‌خوبی در خود نگه نمی‌دارند. به همین دلیل، جایگزینی آنها با یک جفت قفل استرپ و یا حتی افزودن یک واشر لاستیکی به آنها، می‌تواند باعث شود که استرپ به شکلی بسیار مستحکم‌تر به آنها متصل شود.

۱۰- خرید یک استرپ جدید

گیتار بیس سازی سنگین‌وزن است و برای نواختن آن به‌صورت ایستاده، نیاز به یک استرپ عریض و راحت خواهید داشت. طبیعتاً هرچه راحتی شما هنگام نواختن ساز بیشتر باشد، لذت بیشتری از نواختن آن می‌برید.

به همین دلیل نیز پیشنهاد می‌کنیم یک استرپ باکیفیت و راحت برای گیتار بیس خود خریداری کنید تا حسی بهتر و در نتیجه، عملکردی بهتر در نوازندگی داشته باشید. خرید یک استرپ باکیفیت، نکته‌ای ساده است که کمتر بیسیستی به آن توجه می‌کند و با وجود هزینه کمی که در بر دارد، ارتقایی محسوس در عملکرد نوازندگی ایجاد می‌کند.

اگر می‌خواهید با یک تیر دو نشان بزنید و همزمان با خرید یک استرپ باکیفیت، قفل استرپی مناسب نیز خریداری کنید و در عین حال، دکمه‌های استرپ ساز خود را نیز تعویض نکنید، پیشنهاد ما به شما D’Addario Auto Lock Guitar Strap است. این استرپ بر روی دکمه‌های استرپ عادی ساز شما نصب می‌شود و با مکانیزمی ویژه، بر روی آنها محکم می‌شود. این گزینه، می‌تواند با هزینه‌ای کم، هم یک استرپ باکیفیت و هم قفل‌های استرپ را به شما ارائه کند.

۱۱- سوهان زدن فرت‌ها

در موارد نادر، ممکن است یک گیتار بیس فرت‌هایی ناهماهنگ داشته باشد و برخی از فرت‌های آن، بالاتر از فرت‌های دیگر قرار گرفته باشند. این امر باعث می‌شود که هنگام فرت‌گیری، سیم‌ها صدایی ناخوشایند تولید کنند و یا صدای آنها به شکل ایده‌آل طنین‌انداز نشود.

سوهان زدن فرت‌های گیتار بیس و هم‌سطح ساختن آنها با یکدیگر، کاری کم‌هزینه است و اگر مهارت کافی برای این کار را دارید، خود شما نیز می‌توانید آن را در خانه انجام دهید. با نواختن ساز و نگاهی دقیق به فرت‌های آن، فرت غیرهم‌سطح با دیگر فرت‌ها را بیابید و با استفاده از یک سوهان نرم، با ملایمت آن را سوهان بزنید تا با دیگر فرت‌ها هم‌سطح شود. در این بخش نیز همانند سوهان زدن شیارهای نات، تنها سه الی چهار بار سوهان را بر روی فرت بکشید و سپس، با دقت فرت را مورد بررسی قرار دهید. در صورتی که فرت مورد نظر را بیش‌ازحد سوهان کاری کنید، سطح آن از سایر فرت‌ها پایین‌تر می‌آید و عملکرد ساز را به‌کلی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ پس حتماً این کار را با احتیاط و دقت زیاد انجام دهید.

اگر فکر می‌کنید که مهارت و دقت کافی برای انجام این کار را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم انجام آن را به یک تعمیرکار حرفه‌ای سازهای زهی بسپارید.

۱۲- تنظیم اکشن

تنظیم اکشن در گیتار به معنای کم یا زیاد کردن فاصله سیم‌های ساز از فرت‌بورد است. این کار در صورتی که به شکل صحیح انجام شود، می‌تواند نتیجه‌ای بسیار مثبت داشته باشد و کیفیت نوازندگی با گیتار بیس را ارتقاء دهد. اگر فاصله سیم‌ها در ساز شما با فرت‌بورد بسیار زیاد باشد، نوازندگی برای شما دشوار و ناخوشایند می‌شود و اگر سیم‌ها بیش‌ازحد به فرت‌بورد نزدیک باشند، سیم‌ها هنگام نوازندگی و ارتعاش، با فرت‌ها مماس می‌شوند و صدایی ناخوشایند تولید می‌کنند.

تنظیم اکشن، کاری آسان است که خود شما می‌توانید با استفاده از تنها یک آچار آلن انجام دهید. آچار آلن را در پیچ مربوطه در سدل‌های ساز قرار دهید و آن را بچرخانید. با چرخاندن پیچ در هر جهت، سدل به بالا و پایین می‌رود و می‌توانید به این شکل، فاصله سیم متصل به آن را از فرت‌بورد کم یا زیاد کنید. پیشنهاد می‌کنیم پیچ مربوطه را ذره‌ذره بچرخانید و پس از هر بار چرخاندن آن به وسیله آچار، کمی با بیس نوازندگی کنید تا تغییر اکشن را متوجه شوید. به این صورت، می‌توانید با دقتی بالا، اکشن ساز خود را در بهینه‌ترین حالت تنظیم کنید.

۱۳- تعویض سیم‌های ساز

نصب سیم باکیفیت و تعویض آن در فواصل زمانی مرتب و مناسب، یکی از مهمترین رسیدگی‌هایی است که می‌توانید برای گیتار بیس خود انجام دهید. نوع، جنس و وضعیت سلامت سیم گیتار بیس، تأثیری اساسی بر روی کیفیت صدا و نوازندگی آن دارند و می‌توانند ساز شما را از یک ساز باکیفیت، به سازی با صدایی مرده و نوازندگی ناخوشایند تبدیل کنند. برعکس، نصب یک ست سیم نو و باکیفیت بر روی یک ساز متوسط، می‌تواند نوازندگی با آن را برای شما بسیار لذت بخش کند.

تقریباً تمامی گیتار بیس‌های موجود در بازار، همراه با یک ست سیم از نوع roundwound و گیج ۴۵-۱۰۵ به فروش می‌رسند. این نوع از سیم با این گیج، صدایی متوازن تولید می‌کند که برای نوازندگی در اکثر سبک‌های موسیقی مناسب است؛ اما اگر می‌خواهید سازتان صدایی شفاف‌تر و روشن‌تر تولید کند، ‌باید یک ست سیم با گیجی پایین‌تر خریداری کنید.

اگر به صدایی گرمتر و بم‌تر علاقه‌مندید، ‌باید یک ست سیم با گیج بالا که در بازار با نام‌های Heavy و Extra Heavy به فروش می‌رسد بر روی ساز خود نصب کنید.

اما اگر به صدای گرم و متفاوت گیتار بیس‌های قدیمی، همچون صدای گیتار بیس گروه موسیقی Beatles علاقه‌مندید، سیم‌های Flatwound برای شما مناسب‌تر خواهند بود و گرمایی بسیار دلچسب به تن ساز شما می‌بخشند.

در نهایت، پیشنهاد می‌کنیم به مرور زمان، تمامی انواع سیم موجود در بازار را بر روی گیتار بیس خود نصب و امتحان کنید تا با کسب تجربه، ست سیم ایده‌آل برای خود را بیابید. تا می‌توانید با سیم‌های موجود بر روی ساز خود نوازندگی کنید و هر زمان که سازتان نیاز به تعویض سیم داشت، یک ست متفاوت را بر روی آن نصب کنید تا آرام‌آرام، مؤلفه‌های مورد علاقه خود در یک ست سیم گیتار را کشف کنید.

۱۴- استفاده صحیح از ناب‌های ساز

بسیاری از نوازندگان مبتدی گیتار بیس و الکتریک، فکر می‌کنند که ناب‌های ولوم و تن ‌باید همواره در آخرین حالت و مقدار خود قرار داشته باشند. اما حقیقت این است که این کار باعث می‌شود که این نوازندگان، بازه صوتی بسیار وسیع ساز خود را هیچ‌گاه تجربه نکنند. اگر استفاده صحیح از این دو ناب را یاد بگیرید، می‌توانید به قابلیت‌های گسترده‌ای دست یابید.

اگر می‌خواهید سازتان صدایی بم‌تر به خود بگیرد، ناب تن آن را کمی به سمت صفر بچرخانید و مقدار آن را کاهش دهید. برعکس، اگر می‌خواهید صدایی شفاف‌تر از ساز خود دریافت کنید، ‌باید این ناب را به سمت مقدار نهایی آن بچرخانید. اگر گیتار بیس شما دو پیکاپ دارد و هر یک از پیکاپ‌های آن از ناب تن مجزا برخوردار است، این دو ناب را به‌ترتیب تا آخرین حد به سمت مقدار صفر بچرخانید تا نقش صدای پیکاپ‌ها را در پس‌زمینه و پیش‌زمینه تن ساز خود تعیین کنید.

در نهایت، تا می‌توانید از ناب‌های ولوم و تن گیتار خود استفاده کنید و با آنها به آزمون‌وخطا بپردازید؛ زیرا ممکن است با این کار، به تنی دست یابید که همواره با تجهیزات و ترفند‌های مختلف، به دنبال آن بوده‌اید.

ارتقای پتانسیومتر تن و ولوم نیز می‌تواند تن و کیفیت صدای ساز شما را به شکلی محسوس بهبود دهد.

۱۵- تعویض پتانسیومتر تن و ولوم

اگر ناب‌های تن و ولوم در سازتان عملکردی صحیح ندارند و پاسخی صحیح به چرخشی که در آنها صورت می‌گیرد نشان نمی‌دهند، احتمالاً زمان آن فرا رسیده است که آنها را تعویض کنید. اگر هنگام چرخاندن ناب‌های گیتار بیس خود، صداهایی همچون خش خش در سیگنال ساز خود می‌شنوید، احتمالاً گرد و خاک و چربی درون پتانسیومترهای آنها جمع شده است و با شستن آنها با استفاده از اسپری کنتاکت شور می‌توانید این مشکل را به‌کلی حل کنید. اما اگر حتی با چرخاندن کامل ناب‌های سازتان، هیچ تغییری در صدای آن رخ نمی‌دهد، احتمالاً مشکلی بزرگتر در آنها وجود دارد که تنها با باز کردن ساز و تصحیح سیم‌کشی پتانسیومترها یا تعویض آنها حل می‌شود.

ناب‌های تن و ولوم در صورت صحت کارکرد پتانسیومترهایشان، ‌باید به‌ترتیب ماهیت صوتی (بیس و تربل) و شدت صدای سازتان را تنظیم کنند؛ به همین دلیل، در صورتی که این دو ناب در سازتان کارکردی صحیح نداشته باشند، بازه تُنال آن بسیار کاهش می‌یابد.

تعویض پتانسیومتر تن و ولوم با نمونه‌هایی باکیفیت و نو، می‌تواند علاوه بر حسی بهتر هنگام استفاده، عملکردی بهتر نیز به ساز شما ببخشد و سیگنال خروجی از آن را نیز از نویز عاری کند.

اگر ساز شما از برند فندر (Fender) است، پتانسیومترهای ۵۰۰K (پانصد کیلو اهم) موجود در بازار می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای تعویض نمونه‌های کهنه موجود در ساز شما باشد.

۱۶- سپردن ساز به یک تعمیرکار حرفه‌ای

اما در نهایت، مفیدترین کاری که می‌توانید برای بهبود کیفیت و حس نوازندگی ساز خود بکنید، این است که آن را به یک تعمیرکار خبره بسپارید تا تمامی ایرادات آن را برطرف کند. اگر شما خود مهارت کافی برای تنظیم، تعمیر و بهینه‌سازی گیتار خود را ندارید، یک تکنیسین یا تعمیرکار گیتار می‌تواند مشکلات ساز شما را به نحوی صحیح حل کند.

یک تکنیسین یا تعمیرکار گیتار مجرب و ماهر، می‌تواند جانی تازه به ساز شما ببخشد و یک گیتار بیس متوسط را به یک ساز بسیار جذاب و باکیفیت تبدیل کند که از نواختن آن سیر نمی‌شوید!

همانطور که گفته شد، تمامی گیتارها حساسیتی بالا به دما و رطوبت محیط دارند و با تغییر مکان، ممکن است که دچار افت عملکرد شوند. بنابراین، اگر محیط ساز خود را تغییر داده‌اید و حس می‌کنید که نوازندگی با آن دیگر همانند گذشته لذت‌بخش نیست، بهتر است آن را به یک تکنیسین ماهر بسپارید تا تنظیمات لازم بر روی آن صورت گیرد. یک تعمیرکار گیتار ممکن است مشکلی بسیار جزئی و ساده را در ساز شما بیابد که تغییری اساسی در کیفیت نوازندگی شما ایجاد می‌کند و می‌توان با صرف هزینه‌ای کم، آن را برطرف ساخت.

آیا شما تجربه انجام هیچ یک از بهینه‌سازی‌های ذکرشده در این مطلب را بر روی گیتار بیس خود داشته‌اید؟ از شما دعوت می‌کنیم که تجربه خود را شرح دهید و آن را با ما و مخاطبین گیتار ایران به اشتراک بگذارید.

منبع: PMT Online
نویسنده: Lee Glynn
مترجم: امیر تولی