تاریخچه‌ استرتوکستر شماره ۰۰۰۱ دیوید گیلمور

گیتارهای الکتریک بسیاری در دنیا وجود دارند که اغلب نوازندگان و دوست‌داران این ساز، آنها را می‌شناسند و ستایش می‌کنند. برخی از این گیتارها به‌دلیل شهرت صاحبشان شناخته شده‌اند و برخی دیگر به‌دلیل مشخصات فنی ویژه خود. اما موارد نادری نیز وجود دارند که هم گیتاری استثنایی محسوب می‌شوند و هم تحت مالکیت نوازنده‌ای مشهور بوده‌اند. فندر استرتوکستر شماره ۰۰۰۱، بی‌شک یکی از این سازهاست.

می‌توان با قاطعیت گفت که یکی از جذاب‌ترین گیتارهای الکتریک مشهور جهان، استرتوکستر شماره ۰۰۰۱ فندر است که به گیتار دیوید گیلمور (David Gilmour) مشهور است و زمانی طولانی نیز متعلق به او بوده است. این گیتار الکتریک، به این دلیل ۰۰۰۱# نام دارد که شماره سریال ۰۰۰۱ بر روی بدنه آن حک شده است. این امر، باعث می‌شود بسیاری بر این عقیده باشند که این ساز، اولین استرتوکستر تولیدشده توسط فندر است؛ عقیده‌ای که با واقعیت منطبق نیست.

استرتوکستر شماره ۰۰۰۱ گیلمور، در سال ۱۹۵۴، یعنی اولین سال تولید استرتوکستر توسط فندر ساخته شده است و به‌واقع یکی از اولین گیتارهای تولیدشده از این نوع در جهان است؛ اما واقعیت این است که این ساز، اولین استرت دنیا نیست.

در واقع، اولین نمونه تولیدشده از فندر استرتوکستر، شماره سریال ۰۱۰۰ را بر روی بدنه خود دارد و اکنون نیز تحت مالکیت George Gruhn، کلکسیونر مشهور و صاحب شرکت Gruhn’s Guitars قرار دارد.

پیش از اینکه وارد جزئیات فنی و پیچیده استرت ۰۰۰۱ شویم، مطلب را با تاریخچه شخصی دیوید گیلمور با این ساز خارق‌العاده شروع می‌کنیم.

گیلمور این ساز را در اواخر دهه هفتاد، از تعمیرکار گیتار خود، یعنی فیل تایلر (Phil Taylor) خریداری کرد. فیل نیز این ساز را چند سال قبل، از گیتاریست و استادکار مشهور سازهای زهی، یعنی سیمور دانکن (Seymour Duncan) خریداری کرده بود. نکته جالب درباره معامله فیل تایلر و گیلمور، این است که فیل خود این ساز را از دانکن به قیمت ۹۰۰ دلار خریده بود؛ اما آن را با قیمتی بسیار پایین‌تر و در حدود ۶۰۰ دلار به گیلمور فروخت. دلیل این امر می‌تواند این باشد که در آن زمان، گیلمور مبلغی را به تیلور برای خرید خانه قرض داده بود و او بدهی خود را به این نحو با گیلمور تسویه کرده است.

گیلمور در مورد این موضوع گفته است: «زمانی فیل از من مبلغی برای خرید خانه به‌عنوان قرض درخواست کرد و من هم از این موقعیت سوءاستفاده کردم و به او گفتم که اگر می‌خواهد مبلغ مورد نظرش را به او قرض دهم، باید استرت سفید خود را به من بفروشد!»

استرت ۰۰۰۱# زمانی که تحت مالکیت گیلمور بود، به دلیل ارزش بسیار بالایی که داشت، در اجراهای زنده معدودی در دستان او دیده شد. نخستین باری که گیلمور هنگام استفاده از این استرت دیده شد، در سال ۱۹۷۸، در استودیو و هنگام ضبط اولین آلبوم سولوی خود بود.

طبق گفته برخی از منابع، گیلمور در ضبط کلیپ‌های تبلیغ اجرای زنده خود در سال ۱۹۷۸، از این ساز استفاده کرده است. اما اگر به این ویدیوها دسترسی پیدا کنید و آنها را تماشا کنید، می‌بینید که وی استرتوکستر مشکی‌رنگ محبوب خود، یعنی Black Strat را در دست دارد.

در همان زمان، دیوید گیلمور از ۰۰۰۱# برای ضبط آلبوم The Wall پینک فلوید و بخش گیتار ترک Another Brick In The Wall, Pt. 2 استفاده کرد. گفته می‌شود که وی برای دستیابی به تن خاصی که این گیتار الکتریک در قطعه مذکور دارد، ساز را به‌صورت مستقیم به میکسینگ بورد استودیو متصل کرده است و از هیچ امپ و افکتی استفاده نکرده است. البته شایان ذکر است که بخش سولوی این قطعه، نه با استرت ۰۰۰۱، بلکه با یک گیبسون لس پال Goldtop نواخته شده است.

دیوید گیلمور این استرتوکستر مشهور را در همان سال و در ضبط آلبوم Back to the Egg از گروه The Wing، یعنی گروه موسیقی پل مک‌کارتنی (Paul McCartney) نیز نواخته است. این گیتار در موزیک ویدیوی قطعه So Glad To See You Here از همین آلبوم نیز در دستان گیلمور دیده می‌شود.

پس از آن، گیلمور سالها با ۰۰۰۱# در انظار عمومی ظاهر نشد تا بالاخره، بعد از گذشت بیش از یک دهه و در سال ۱۹۸۶، در ضبط سولوی قطعه Is Your Love Strong Enough از Bryan Ferry از آن استفاده کرد. وی در موزیک ویدیوی همین آهنگ نیز با استرت شماره ۰۰۰۱ دیده می‌شود.

مجدداً پس از سالها و در سال ۱۹۹۱، گیلمور برای باری دیگر این گیتار را به کار گرفت و هنگام نواختن آن در استودیوی Abbey Road و در کنار جف باکستر (Jeff Baxter)، نوازنده سابق گروه‌های Steely Dan و Doobie Brothers، دیده شد.

آخرین باری که استرت شماره ۰۰۰۱ در دستان گیلمور دیده شد، در سال ۲۰۰۴ و در کنسرت Strat Pack فندر بود که به مناسبت ۵۰ سالگی این مدل افسانه‌ای برگزار شده بود.

در سال ۲۰۱۹، گیلمور طی مزایده‌ای در نیویورک سیتی آمریکا، بسیاری از گیتارهای مشهور و افسانه‌ای خود را به فروش رساند و مبلغ حاصل از این مزایده را نیز در جهت حفظ محیط‌زیست صرف کرد. در این مزایده، استرت شماره ۰۰۰۱ او نیز حضور داشت که با قیمت فوق‌العاده ۱ میلیون و ۸۷۵ هزار دلار به فروش رسید. مبلغ نهایی که برای فروش گیتارها در این مزایده عاید گیلمور شد، ۲۱.۵ میلیون دلار بود. نام خریدار استرت ۰۰۰۱ تاکنون افشا نشده است؛ اما Jim Irsay، مالک تیم راگبی Indianapolis Colts، در این مزایده استرت مشکی‌رنگ مشهور گیلمور را در کنار چند گیتار دیگر به مبلغ مجموعاً پنج میلیون دلار خریداری کرد. شایان ذکر است که او اکنون مالک دو عدد از گیتارهای مشهور جری گارسیا (Jerry Garcia)، یعنی Wolf و Tiger نیز هست.

تاریخچه مبهم استرت شماره ۰۰۰۱

تاریخچه استرتوکستر ۰۰۰۱# پیش از اینکه به مالکیت سیمور دانکن و در نهایت دیوید گیلمور درآید، در‌ هاله‌ای از ابهام است. در واقع، برخی از منابع بر این باورند که این ساز افسانه‌ای، ترکیبی از چند ساز است و یک استرت ۱۹۵۴ واقعی نیست.

سالها پیش و در سال ۲۰۰۴، هیاهویی در تالار گفتگوی Seymour Duncan به پا شد که در آن، بسیاری از کاربران ادعا می‌کردند استرتوکستر شماره ۰۰۰۱، در واقع ترکیبی از دو گیتار مختلف است. این کاربران، داستانی را روایت می‌کردند که کاملاً منطقی است و می‌تواند گویای تاریخچه حقیقی این ساز افسانه‌ای باشد.

طبق اطلاعات موجود در تاپیک مذکور از فروم سیمور دانکن، در سال ۱۹۷۶، کمی قبل از اینکه سیمور دانکن شرکت پیکاپ‌سازی خود را تأسیس کند، او مغازه‌ای در شهر سانتا باربارای ایالت کالیفرنیا در اختیار داشت که در آن به تعمیر ساز می‌پرداخت. روزی فردی با یک استرتوکستر تولید سال ۱۹۵۷ به دانکن مراجعه می‌کند تا فینیش گیتار خود را تغییر دهد. او یک فینیش شفاف را برای گیتار خود انتخاب می‌کند؛ اما بدنه ساز او برای اجرای باکیفیت این فینیش، بیش‌ازحد کهنه بوده است و دانکن تصمیم می‌گیرد این وظیفه را به شرکت سازنده گیتار، یعنی فندر بسپارد. اما فندر نیز فینیش بدنه گیتار را تغییر نمی‌دهد و به‌جای آن، بدنه‌ای نو بر روی ساز نصب می‌کند و آن را به دانکن پس می‌دهد.

در این شرایط، فندر معمولاً بدنه قبلی گیتار را پیش خود نگه می‌دارد و آن را بازیافت می‌کند؛ اما در این مورد نادر، فندر بدنه قبلی ساز را نیز به تعمیرکار آن، یعنی سیمور دانکن پس می‌دهد. دانکن نیز یک دسته بازسازی‌شده به این بدنه کهنه متصل کرده و آن را دوباره به یک گیتار تبدیل می‌کند.

به نظر می‌رسد که در آن زمان، دانکن اهمیت چندانی به شماره سریال عجیب این ساز، یعنی ۰۰۰۱ نداده است؛ زیرا معتقد بوده که فندر در زمان تولید این ساز، از رنگ‌های سالید برای فینیش بدنه استفاده نمی‌کرده است. همین امر باعث شده بود که وی به ارزش حقیقی این استرت آگاه نباشد.

گفته می‌شود که بعدها، دانکن سخت‌افزار اصلی این استرتوکستر را با سخت‌افزار طلایی فعلی آن عوض کرده و از آن به‌عنوان یک ساز برای آزمایش پیکاپ‌های تولیدی خود استفاده کرده است. پس از آن نیز وی این ساز را به تعمیرکار گیتار گیلمور فروخته است و همانطور که گفته شد، دیوید گیلمور نیز این استرت را با پرداخت ۶۰۰ دلار، به مالکیت خود در آورده است.

همانطور که از این تاریخچه کوتاه پیداست، فهمیدن داستان و پیشینه اصلی استرتوکستر ۰۰۰۱# بسیار دشوار است و هر یک از منابع، داستانی متفاوت در مورد آن روایت می‌کنند. اما چه ۰۰۰۱# یک استرتوکستر ۱۹۵۴ واقعی باشد یا یک پروژه آزمایشی متشکل از قطعات چند گیتار مختلف، صاحبان برجسته و مشهور آن و آثار خارق‌العاده‌ای که با استفاده از آن پدید آمده است، این گیتار الکتریک را به سازی بسیار ارزشمند تبدیل می‌کنند.

تاریخچه اغلب گیتارهای مشهور، کاملاً قابل استناد نیست و توسط منابع بسیاری نقض می‌شود. استرتوکستر شماره ۰۰۰۱ نیز از این قاعده مستثنی نیست و تا به امروز، داستان‌های بی‌شماری در مورد آن روایت شده است. اما این مطلب، راوی معتبرترین نظریات در مورد این گیتار الکتریک افسانه‌ای بود.

منبع: Extra Chill
نویسنده: Chris Huber
مترجم: امیر تولی