آموزش, مقالات, مقالات گیتار الکتریک
گیتار الکتریک ارزان قیمت و گران قیمت؛ تفاوت در چیست؟
سپتامبر
اگر نوازنده گیتار الکتریک باشید یا به این ساز علاقه داشته باشید، به‌خوبی می‌دانید که قیمت گیتار الکتریک می‌تواند بسیار متنوع باشد. برخی از مدل‌ها تنها ۱۵۰ دلار قیمت دارند و برخی دیگر بیش از ۳ هزار دلار. اما تفاوت یک گیتار الکتریک ارزان قیمت و یک گیتار الکتریک گران قیمت در چیست؟
به‌طور خلاصه می‌توان گفت تفاوت آنها در کیفیت ساخت، پیکاپ‌ها، سخت‌افزار، طراحی و برند آن است. در این مقاله، تمام موارد اشاره‌شده را بررسی می‌کنیم.
کیفیت ساخت
گیتارهای بالارده شرکت‌هایی مانند فندر، گیبسون و پی آر اس در ایالات متحده تولید می‌شوند. کیفیت و توجه به جزئیات به‌کاررفته در این سازها در بالاترین حد ممکن است؛ اما به علت هزینه بالای کارگران ورزیده در ایالات متحده، قیمت این گیتارها نیز بسیار بالا خواهد بود.
گیتارهای ارزان قیمت‌تر به‌صورت انبوه و در کشورهای آسیایی از جمله چین، اندونزی و کره تولید می‌شوند که دستمزد کارگر در آنها بسیار کمتر است و در نتیجه، قیمت تمام‌شده ساز نیز پایین‌تر خواهد بود.
از آنجا که زمان صرف‌شده برای ساخت گیتارهای ارزان قیمت بسیار کمتر است، احتمال وجود مشکلات ناشی از کنترل کیفی نیز در این سازها بالاتر است؛ مثلاً تیزی انتهای فرت‌ها، نقص‌هایی در پرداخت و رنگ، شُل بودن سخت‌افزار یا مشکلات سیم‌کشی. البته این بدان معنا نیست که چنین مشکلاتی در گیتارهای گران قیمت یافت نمی‌شود؛ اما از آنجا که سازهای گرانتر پیش از رسیدن به مشتری توسط متخصصین مجرب بررسی و آزمایش می‌شوند، احتمال بروز چنین مشکلاتی در آنها بسیار کمتر است.
وقتی یک گیتار الکتریک گران قیمت خریداری می‌کنید، تفاوت محسوسی در کیفیت هنر دست استادکار خواهید دید. لبه فرت‌ها کاملاً نرم و سوهان‌خورده است، رنگ و پرداخت بی‌نقص است و سازی که خریداری کرده‌اید، مانند یک اثر هنری ارزشمند است. البته همه این‌ها به شرط آن است که ساز خریداری‌شده دست دوم نباشد.
پیکاپ‌ها
گیتارهای الکتریک رده‌بالا معمولاً از پیکاپ‌های رده‌بالا بهره می‌برند. شرکت‌هایی مانند فندر، گیبسون و پی آر اس، پیکاپ‌های اختصاصی خود را تولید می‌کنند. تولیدکنندگان دیگر از پیکاپ‌های شرکت‌های شناخته‌شده از جمله دی‌مارزیو، سیمور دانکن و ای‌ام‌جی بهره می‌برند. پیکاپ گیتار تأثیر بسزایی در صدادهی آن دارد؛ پس بهتر است در این زمینه بیش‌ازحد صرفه‌جویی نکنید.
گیتارهای ارزان قیمت معمولاً از پیکاپ‌های تولید انبوه معمولی استفاده می‌کنند که عمدتاً در کشورهای آسیایی تولید می‌شوند. این قبیل پیکاپ‌ها عموماً به منظور شبیه‌سازی پیکاپ‌های رده‌بالاتر تولید می‌شوند؛ اما در تولید آنها از قطعات ارزان‌تری استفاده می‌شود.
اگر می‌خواهید گیتار الکتریک ارزان قیمت خود را ارتقاء دهید، بهترین کار ممکن، تعویض پیکاپ‌های آن است. این کار هزینه چندانی در بر ندارد و می‌تواند باعث شود یک گیتار ۵۰۰ دلاری صدایی مانند یک گیتار ۱۵۰۰ دلاری داشته باشد.
البته اگر در قالب یک گروه ساز می‌زنید یا گیتار خود را برای ضبط در قالب میکسی کامل مورد استفاده قرار می‌دهید، چندان نگران این موضوع نباشید. هیچ‌کس نمی‌تواند تشخیص دهد که ساز شما یک لس پال از شرکت اپیفون است یا گیبسون.
سخت‌افزار
اگرچه اغلب افراد متوجه این تفاوت نمی‌شوند، اما گیتارهای گران قیمت عموماً از سخت‌افزار و قطعاتی باکیفیت شامل پیچ‌های کنترل، بریج، نات و گوشی‌های کوک مرغوب بهره می‌برند. این اجزا معمولاً از فلزات بادوام از جمله برنج یا استیل تولید می‌شوند و نسبت به اجناس ارزان‌قیمت‌تر دوامی بیشتر داشته باشند.
تولیدکنندگان گیتارهای اقتصادی معمولاً با استفاده از قطعات ارزان‌تر اقدام به کاهش قیمت می‌کنند؛ قطعاتی که معمولاً در کشورهای آسیایی و به‌صورت عمده تولید شده و طراحی آنها برگرفته از طراحی قطعات اصلی است.
اگرچه اغلب افراد تفاوت بین انواع پیچ‌های کنترل، سوئیچ پیکاپ یا بریج را تشخیص نمی‌دهند، اما در بسیاری از شرایط، قطعات باکیفیت تأثیر زیادی در کیفیت کلی ساز خواهند داشت.
به‌عنوان مثال، گیتارهای الکتریک گران قیمت معمولاً از نات ساخته‌شده از جنس استخوان، گرافیت یا مواد مصنوعی پیشرفته استفاده می‌کنند. اهمیت این موضوع به این خاطر است که سیم‌ها بر روی نات استوار می‌شوند و در جای خود قرار می‌گیرند. داشتن نات باکیفیت که به‌درستی تراش خورده باشد و استهلاک کمتری داشته باشد، برای حفظ کوک ساز ضروری است.
از سوی دیگر، گیتارهای الکتریک ارزان قیمت معمولاً نات‌هایی از جنس پلاستیک دارند که برای ثبات کوک چندان خوب نیست. اگر گیتار شما کوک خود را حفظ نمی‌کند، بهتر است پیش از هر مورد دیگری به سراغ تعویض نات بروید. من نات هر گیتار الکتریک ارزان قیمتی که خریده‌ام را را با نات GraphTech عوض کرده‌ام. به نظر من این تغییر ارزش صرف هزینه و زمان را دارد؛ به‌خصوص که نات قیمت زیادی ندارد. فقط توجه داشته باشید که باید نات سازگار با نوع گیتار خود را خریداری کنید.
یک نمونه دیگر از شرایطی که سخت‌افزار مرغوب باعث ارتقای کیفیت ساز می‌شود، در گیتارهایی است که از ترمولوی شناور مدل Floyd Rose استفاده می‌کنند. ترمولوی شناور می‌تواند بسیار ظریف باشد و رگلاژ آن بسیار دردسرساز باشد. اگر گیتار الکتریک گران قیمتی داشته باشید، حتماً بریج فلوید رز واقعی بر روی آن نصب شده است که پس از رگلاژ کردن دوام کوک بالایی دارد. اما در گیتارهای اقتصادی معمولاً از کپی‌های فلوید رز استفاده می‌شود که تجربه به من ثابت کرده چندان کارآمد نیستند. نمی‌توانم دردسرهای ناشی از کپی‌های بی‌کیفیت فلوید رز را برایتان شرح دهم. در برخی موارد، ستاپ بی‌نقص این بریج‌ها تقریباً غیرممکن است و پس از ستاپ هم کافیست یک بار از دسته ترمولو استفاده کنید تا کوک ساز به هم بریزد.
اگر برای اجرای تکنیک‌های ومی بار به گیتاری با ترمولوی شناور نیاز دارید، حتماً از خرید مدل‌های بسیار ارزان‌قیمت اجتناب کنید.
ویژگی‌های ظاهری
ظاهر گیتار معمولاً تأثیر زیادی بر قیمت آن دارد. گیتارهای بالارده عموماً پرداخت‌هایی دقیق و بی‌نقص دارند. پرداخت یکی از مراحل تولید است که نیازمند دقت بالا از سوی تولیدکننده است. در بسیاری از مواقع، یک لایه ضخیم از چوب افرا بر روی تاپ (بخش رویی) گیتار قرار می‌گیرد و این لایه نه‌تنها بر ظاهر، بلکه بر صدای ساز نیز تأثیر می‌گذارد.
البته بسیاری از گیتارهای الکتریک اقتصادی نیز ظاهری جذاب دارند، اما احتمال نقص‌وخطا در پرداخت آنها بیشتر است. بسیاری از شرکت‌ها، از جمله پی آر اس، زیباترین چوب‌های خود را برای گیتارهای بالارده کنار می‌گذارند.
چنین شرکت‌هایی کیفیت چوب را رتبه‌بندی کرده و آنها را نامگذاری می‌کنند. پی آر اس زیباترین چوب‌های خود را «تاپ ۱۰» نامگذاری کرده و قیمت بسیار بالاتری برای آن در نظر می‌گیرد؛ حتی اگر تمام مختصات ساز مورد نظر با سازی دیگر یکسان باشد. مثلاً گیتار الکتریک PRS Custom 24 10 Top شاید چندصد دلار گرانتر از PRS Custom 24 عادی باشد؛ به‌رغم اینکه تمام مختصات و کارایی این دو ساز یکسان است.
علاوه بر این، در راستای کاهش قیمت، اغلب گیتارهای اقتصادی به‌جای یک لایه ضخیم از چوب افرا، تنها از یک پوشش بسیار نازک افرا بهره می‌برند. این کار به علت شبیه‌سازی ظاهر گیتاری با صفحه رویی افرا و در عین حال، پایین نگه داشتن قیمت انجام می‌شود.
برند
یک دلیل عمده اینکه تولیدکنندگان گیتار می‌توانند سازهای خود را با قیمتی بالا بفروشند، شهرت برند آنهاست. همه می‌دانند که گیبسون لس پال یا فندر استرتوکستر چگونه سازی است؛ حتی اگر هیچ چیز درباره گیتار ندانند. حتی مادربزرگ من هم گیبسون لس پال را تشخیص می‌دهد!
از آنجا که این شرکت‌های پیشرو، برندهایی شناخته‌شده هستند و از دهه ۵۰ تا کنون در بازار حضور داشته‌اند، مردم با آنها به‌خوبی آشنا هستند و از کیفیت محصولات آنها مطمئن هستند. این مسئله باعث تقاضای بالا شده و در نتیجه، این شرکت‌ها می‌توانند برای محصولات خود، قیمت بالاتری را نسبت به رقبای گمنام‌تر خود درخواست کنند. این مسئله فقط به عرصه تجهیزات موسیقی نیز منحصر نیست و در عرصه‌های دیگر نیز کاملاً رایج است.
علاوه بر این، شرکت‌های بزرگ به‌طور مستقیم با هنرمندان شناخته‌شده در ارتباط هستند و معمولاً گیتارهای سیگنچر مختص این هنرمندان را تولید می‌کنند. تأثیرگذاری و محبوبیت این هنرمندان نیز به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا برخی از محصولات خود را با قیمتی بالاتر از رقبا بفروشند. تولیدکنندگان گیتار مجموعه‌های کاملی از مدل‌های اختصاصی هنرمندان مختلف دارند تا علاقه‌مندان بتوانند همان سازی که در دست نوازنده محبوب خود دیده‌اند را بنوازند. گیتارهای اختصاصی موزیسین‌های شناخته‌شده ممکن است گرانتر از گیتارهای معمولی شرکت تولیدکننده باشند.
هزینه دستمزد
بزرگترین عامل تعیین‌کننده در قیمت گیتار الکتریک، هزینه تولید است.
گیتارهای رده‌بالا معمولاً در آمریکا تولید می‌شوند که هزینه اجرت کار در آن بسیار بالاست. در نتیجه شرکت‌ها باید قیمت محصول تمام‌شده را بالاتر ببرند تا فروش آن برایشان سودآور باشد.
آیا هزینه بالای اجرت به معنای کیفیت بالاتر است؟ الزاماً نه. اما توجه به جزئیات در هنگام تولید ساز با دست بسیار بالاتر از زمانی است که صدها گیتار در خط تولید یک کارخانه تولید می‌شوند.
همچنین برخی از استادکاران آمریکایی معمولاً در زمینه تولید گیتار زبده‌تر از همتایان خود در اغلب کشورهای دیگر هستند؛ زیرا پیشینه این کار در آمریکا بسیار بلندمدت است و روش‌های تولید، در طی سالها آزموده و کامل‌تر شده‌اند.
گیتارهای الکتریک اقتصادی‌تر معمولاً در کشورهای خارجی از جمله چین و اندونزی تولید می‌شوند. از آنجا که دستمزد استادکار در این کشورها پایین‌تر از ایالات متحده است، شرکت‌ها می‌توانند گیتارهای خود را در حجمی بالاتر و با قیمتی پایین‌تر تولید کنند. به همین خاطر محصول تمام‌شده با قیمتی ارزان‌تر به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
آیا هزینه تولید پایین‌تر به معنای محصولی بی‌کیفیت‌تر است؟ الزاماً نه. اما با در نظر گرفتن کنترل کیفی ضعیف‌تر در تولید با تیراژ بالا، احتمال نقصان‌های کیفی نیز در گیتارهای تولید انبوه بیشتر می‌شود.
آیا نواختن گیتارهای گران‌قیمت آسان‌تر است؟
یک سوال متداول برای گیتار اولی‌ها این است که «آیا ساز زدن با گیتارهای گران قیمت ساده‌تر است؟»
تفکر این افراد این است که اگر هزینه بیشتری را برای خرید گیتار الکتریک بهتر سرمایه‌گذاری کنند، تمرین کردن و آموزش برای آنها آسان‌تر می‌شود.
اما نوازندگی با سازهای گران‌قیمت الزاماً ساده‌تر ندارند. سهولت نواختن گیتار به مؤلفه‌های متعددی بستگی دارد؛ از جمله اکشن سیم، قطر سیم، پروفایل دسته، شکل بدنه و وزن ساز که هیچ‌یک از این‌ها ارتباطی به قیمت گیتار الکتریک ندارد. البته باید خاطرنشان کنم که ستاپ کردن و رگلاژ گیتارهای مرغوب‌تر معمولاً ساده‌تر است که این امر بر نواخت ساز نیز تأثیر می‌گذارد.
اکشن سیم: اکشن پایین باعث می‌شود فاصله بین سیم و صفحه انگشت‌گذاری کاهش یابد. بدین ترتیب فشار لازم برای تماس بین سیم و صفحه انگشت‌گذاری کاهش یافته و نوازندگی با ساز ساده‌تر می‌شود.
قطر سیم: استفاده از سیم‌های نازک‌تر باعث می‌شود فرت‌گیری و اجرای تکنیک‌هایی مانند بِند آسان‌تر شود. این بدان خاطر است که هرچه سیم نازک‌تر باشد، تنش آن کمتر است و برای فرت‌گیری به فشار کمتری نیاز خواهد بود.
پروفایل دسته: انتخاب گیتاری با دسته نازک‌تر و دسترسی ساده به تمامی فرت‌ها، ساز زدن را نسبت به گیتاری با دسته ضخیم به‌مراتب ساده‌تر می‌کند. البته این امر به سلیقه نوازنده نیز بستگی دارد و برخی از افراد، دسته‌های قطور را ترجیح می‌دهند.
شکل بدنه و وزن: اگر می‌خواهید سازی با نواخت راحت داشته باشید، بهتر است به سراغ گیتاری با وزن کم و طراحی ارگونومیک بروید.
آیا گیتارهای الکتریک گران‌قیمت ارزش خرید دارند؟
به مهمترین سوال می‌رسیم: آیا گیتار الکتریک گران قیمت ارزش خرید دارد؟
آیا باید ۳۵۰۰ دلار برای خرید گیتار الکتریک PRS Custom 24 هزینه کنید یا بهتر است حدود یک پنجم این مبلغ را برای خرید PRS SE Custom 24 بپردازید؟
به‌طور خلاصه، برای اکثر افراد هزینه بیشتر و خرید گیتارهای گران قیمت چندان توجیهی ندارد. به جز مواقعی که بودجه بسیار زیادی در اختیار دارید و از نظر هزینه هیچ نگرانی ندارید، بهتر است گیتاری اقتصادی‌تر تهیه کرده و مابقی بودجه خود را صرف خرید امپلیفایر یا تجهیزات استودیوی خانگی کنید.
دلیل اصلی این امر این است که با عبور قیمت از حد متوسط، قانون کاهش بازده در زمینه گیتار به‌شدت صدق می‌کند.
مثلاً اختلاف کیفیت بین یک گیتار الکتریک ۱۵۰ دلاری و یک گیتار الکتریک ۵۰۰ دلاری بسیار زیاد است. این اختلاف شامل کیفیت تولید بالاتر، اجزای الکترونیک بهتر، راحتی بالاتر، ماندگاری و دوام بهتر و … می‌شود.
اختلاف کیفیت بین یک گیتار ۵۰۰ دلاری و یک گیتار هشتصد دلاری نیز نسبتاً زیاد است؛ اما این تفاوت به اندازه تفاوت میان گیتار ۱۵۰ دلاری و ۵۰۰ دلاری نیست.
هر چه هزینه از حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار بالاتر می‌رود، اختلاف کیفی بین سازها کمتر و کمتر می‌شود. به نظر من، یک گیتار هشتصد دلاری معمولاً حدود ۹۰ درصد کیفیت یک گیتار ۳۲۰۰ دلاری را به نوازنده ارائه می‌کند.
البته گیتار گرانتر عموماً در تمام زمینه‌ها برتری خود را حفظ می‌کند؛ اما این برتری چندان شدید نیست و برای اکثر افراد، افزایش ۱۰ درصدی کیفیت، توجیه‌کننده افزایش ۴۰۰ درصدی هزینه نیست.
در حقیقت بسیاری از افراد، به‌خصوص مبتدی‌ها، حتی نمی‌توانند تفاوت چنین سازهایی را تشخیص دهند. همچنین اگر به‌عنوان نوازنده در قالب گروه ساز می‌زنید، به نظرم نیازی نیست به این تفاوت‌ها فکر کنید.
علاوه بر همه این موارد، شما می‌توانید یک گیتار الکتریک ارزان قیمت خریده و با ارتقاء قطعات، آن را به گیتاری گرانتر نزدیک کنید.
اما با وجود تمام این نکات، اگر بودجه کافی برای خرید گیتار الکتریک بهتر و باکیفیت‌تر را دارید، بدون شک از خرید آن پشیمان نخواهید شد. مهمترین برتری خرید بهترین مدل موجود این است که هرگز لازم نیست به فکر ارتقاء ساز خود باشید.
بسیاری از نوازنده‌ها در دام خرید گیتار الکتریک ارزان قیمت افتاده و تنها پس از چند ماه به فکر ارتقاء ساز به مدلی بهتر می‌افتند. یا اینکه کلکسیونی متشکل از شش یا هفت گیتار ارزان قیمت جمع‌آوری می‌کنند؛ در حالی که بهتر است تنها یک بار هزینه کنند و گیتار بالارده‌تری بخرند که واقعاً مورد علاقه آنها است و تا ابد جوابگوی نیازشان خواهد بود.
امیدواریم این راهنما برای شما مفید بوده باشد. دفعه بعد که برای خرید گیتار الکتریک به بازار مراجعه می‌کنید، حتماً به مقایسه گیتارهای ارزان‌تر و گرانتر پرداخته و مشخص کنید کدام‌یک مناسب نیاز شماست.
نویسنده: Daniel Hoang
مترجم: کیان ایرجی