آموزش, مقالات, مقالات یوکللی
راهنمای انتخاب سیم یوکللی
ژانویه
یوکللی یک ساز زهی فرت‌دار است که تن آن تاحدی یادآور سازهایی چون گیتار، بانجو یا ماندولین است. تا به امروز، یوکللی در انواع و اندازه‌های مختلفی تولید شده است که متداول‌ترین‌های آنها را می‌توان یوکللی سوپرانو، کنسرت، تِنور و باریتون دانست. اما مهمترین بخش تمامی انواع یوکللی و در کل سازهای زهی، سیم‌های آنهاست.
در این مقاله، قصد داریم نکاتی مهم در مورد سیم یوکللی بیان کنیم و به شما در انتخاب گزینه مناسب کمک کنیم.
یوکللی چند سیم دارد؟
یک یوکللی استاندارد دارای چهار سیم است که در حالت دست باز به‌ترتیب از پایین به بالا نت‌های سل (G)، دو (C)، می(E) و لا (A) را تولید می‌کنند. در واقع، اگر چهار سیم یوکللی را به‌صورت دست باز و همزمان بنوازید، آکورد C6 نواخته می‌شود؛ به همین دلیل نیز برخی از نوازندگان به کوک استاندارد این ساز، کوک C می‌گویند.
طول اسکیل یوکللی چقدر است؟
طول اسکیل (scale length) یک یوکللی می‌تواند بسته به نوع و اندازه این ساز متغیر باشد. این شاخصه به طول سیم از نات تا بریج اشاره دارد. به‌عبارت دیگر، طول اسکیل در واقع طول بخشی از سیم است که هنگام نواختن ساز به لرزش درآمده و صدا تولید می‌کند.
در پایین، طول اسکیل انواع متداول یوک را مشاهده می‌کنید:
- یوکللی سوپرانو: ۱۳ اینچ
- یوکللی کنسرت: ۱۵ اینچ
- یوکللی تنور: ۱۷ اینچ
- یوکللی باریتون: ۱۹ اینچ
در نظر داشته باشید که این اعداد، تقریبی هستند و ممکن است بسته به ساز، کمی متفاوت باشند.
انواع سیم یوکللی
مانند تمامی سازهای زهی، یکی از تعیین‌کننده‌ترین مؤلفه‌ها در صدای یوکللی نیز جنس سیم‌های آن است.
تنوع بسیار سیم‌های یوکللی در بازار، ممکن است انتخاب را برای شما دشوار سازد؛ به همین دلیل، در پایین، مشخصه‌های هر نوع از سیم‌های موجود را مورد بررسی قرار داده‌ایم تا انتخاب گزینه مناسب را برای شما تسهیل کنیم.
۱. سیم نایلونی
سیم‌های نایلونی، نمونه‌هایی مدرن از سیم‌های قدیمی سازهای زهی هستند که با امعا و احشای حیوانات ساخته می‌شد. این نوع از سیم‌ها از دیرباز بر روی یوکللی به کار می‌روند و همان صدای آشنایی را تولید می‌کنند که از این ساز جذاب انتظار داریم. در واقع، سیم‌های نایلونی اصلی‌ترین گزینه پیش روی شما هستند. ماهیت صوتی گرم و ملایم این دسته از سیم‌ها، آن را برای استرامینگ در سبک‌های پاپ و موسیقی بومی هاوایی مناسب می‌سازد.
مدل‌های نایلونی دوامی بسیار بالا دارند و در برابر عوامل محیطی همچون رطوبت نیز مقاوم هستند. اما نقطه ضعف اصلی این نوع از سیم، توانایی پایین‌تر آنها در حفظ کوک است.
۲. سیم‌های فلوئوروکربنی
سیم‌های ساخته‌شده از فلوئوروکربن بسیار شبیه به نمونه‌های نایلونی هستند؛ اما تن آنها کمی روشن‌تر و شبیه‌تر به سیم‌های فلزی است. به‌علاوه، این نوع از سیم‌ها، دوامی بالاتر از مدل‌های نایلونی دارند و کوک خود را نیز بهتر و طولانی‌تر حفظ می‌کنند.
۳. سیم‌های تیتانیومی
بهره‌گیری از تیتانیوم در ساختار سیم یوکللی، قدرت و دوام آن را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود که نسبت به نمونه‌های نایلونی، صدای روشن‌تر و حجم و پرتاب صدای بیشتری داشته باشد.
۴. سیم‌های فلزی
سیم‌های فلزی به‌ندرت بر روی یوکللی به کار می‌روند و معمولاً در سازهای زهی دیگر همچون گیتار آکوستیک، الکتریک و بیس دیده می‌شوند. با وجود اینکه سیم‌های فلزی می‌توانند صدایی جذاب به ارمغان بیاورند، اما به دلیل تِنشِن بسیار بالا، فشار زیادی به ساختار حساس و شکننده یوکللی می‌آورند و ممکن است باعث خم شدن یا بروز ترک در دسته یا بخش رویی بدنه ساز شوند.
۵. سیم‌های پیچیده‌شده نایلونی
از بسیاری از جهات، سیم‌های پیچیده‌شده نایلونی، دقیقاً چیزی در میان سیم‌های فلزی و نایلونی هستند. این نوع از سیم‌ها، هسته‌ای نایلونی دارند که یک رشته سیم نازک از جنس پلیمر، به سان یک فنر دور آن پیچیده شده است. سیم‌های پیچیده‌شده نایلونی، صدایی غنی‌تر از مدل‌های نایلونی عادی تولید می‌کنند و معمولاً بر روی یوکللی‌های باریتون و تنور نصب می‌شوند.
۶. سیم‌های پیچیده‌شده فلزی
این مدل‌ها شباهت بسیاری به سیم‌های پیچیده‌شده نایلونی دارند و معمولاً در یوکللی‌های بزرگتر به کار می‌روند؛ با این تفاوت که هسته آنها از جنس فلز است. سیم‌های پیچیده‌شده فلزی نیز همانند سیم‌های فلزی ساده، تنی بسیار روشن تولید می‌کند و می‌توانند صدای ساز شما را شبیه به گیتار کنند.
الگوی کوک استاندارد یوکللی چیست؟
همانطور که در شروع مطلب گفته شد، الگوی کوک استاندارد برای یوکللی‌های کنسرت، سوپرانو و تنور، GCEA یا سل-دو-می-لا است. در واقع، اگر فرض کنیم یک یوکللی کنسرت در دست داریم، کوک هر یک از سیم‌های آن به شکل زیر است:
سیم چهارم: این سیم که پایین‌ترین سیم یوک است (نزدیک‌ترین سیم به سر نوازنده)، باید در نت G4 کوک شود. این سیم، طبیعتاً G نام دارد؛ اما برخی از نوازندگان نیز آن را G پایین یا low G می‌نامند. این سیم، پس از سیم اول یوکللی، زیرترین صدا را دارد.
سیم سوم: سیم سوم در یوکللی را باید در نت C4 کوک کنید. این سیم که سیم C نام دارد، پایین‌ترین کوک و بم‌ترین صدا را در میان چهار سیم یوکللی تولید می‌کند.
سیم دوم: این سیم که E نام دارد، در نت E4 کوک می‌شود و پس از سیم سوم، بم‌ترین صدا را تولید می‌کند.
سیم اول: آخرین و بالاترین سیم یوکللی، در نت A4 کوک می‌شود و طبیعتاً A نام دارد. این سیم زیرترین صدا و بالاترین نت را در میان چهار سیم ساز یوکللی تولید می‌کند.
احتمالاً متوجه شدید که در یوک، برخلاف گیتار، نت سیم‌ها ترتیبی صعودی یا نزولی ندارد و بم‌ترین صدا و پایین‌ترین نت در این ساز، توسط سیم سوم آن تولید می‌شود. به این الگوی کوک، الگوی کوک درون‌رو یا reentrant گفته می‌شود که با الگوی کوک خطی و صعودی اکثر سازهای زهی مدرن، متفاوت است.
چهار روش برای کوک کردن یوکللی
با چرخاندن گوشی‌های تعبیه‌شده بر روی سردسته (هداستاک) ساز یوکللی، می‌توانید سیم‌های آن را شُل یا سفت کنید و به این روش، آنها را کوک کنید. شما می‌توانید ساز را با استفاده از گوش خود کوک کنید؛ اما پیشنهاد می‌کنیم از یک تیونر برای این کار کمک بگیرید تا بتوانید با دقت و سرعتی بالاتر ساز را کوک کنید. متداول ترین تیونرها که کاربری آسانی نیز دارند، چهار مورد زیر هستند:
۱. پدال‌های تیونر
این نوع تیونر، صدای تولیدی ساز را در قالب یک سیگنال صوتی، از طریق یک کابل اینسترومنت دریافت می‌کند و پس از تحلیل آن، نت سیم را بر روی صفحه نمایش خود به کاربر نشان می‌دهد. اکثر تیونرهای پدالی، برای کوک کردن گیتارها ساخته شده‌اند؛ اما می‌توان با استفاده از آنها، یوکللی را نیز کوک کرد. توجه کنید که برای استفاده از این نوع تیونر، باید یک یوکللی مجهز به پیکاپ الکترونیکی داشته باشید و در غیر این صورت، نمی‌توانید ساز خود را به این دستگاه متصل کنید.
۲. تیونر داخلی یوکللی
برخی از یوکللی‌های مجهز به پیکاپ، یک تیونر نیز درون خود دارند که می‌توان با استفاده از آن، به‌آسانی ساز را کوک کرد. این نوع از تیونر، یک صفحه نمایش بسیار کوچک در خود بدنه ساز دارد و با فعال‌سازی آن، می‌توان نت سیم نواخته‌شده را به‌آسانی در آن مشاهده کرد. اما این تیونر نیز تنها در یوکللی‌های پیکاپ‌دار دیده می‌شود و اگر یک یوکللی عادی دارید، این دستگاه در ساز شما وجود نخواهد داشت.
۳. تیونرهای گیره‌ای
تیونرهای گیره‌ای، همانگونه که از نامشان مشخص است، همانند یک گیره به سردسته (هداستاک) ساز متصل می‌شوند و با دریافت مستقیم ارتعاشات بدنه، نت سیم‌ها را تشخیص داده و به کاربر اعلام می‌کنند. این نوع از تیونر نیازی به اتصال الکترونیکی برای کار ندارد و می‌توان از آن جهت کوک کردن هر نوع از یوکللی یا گیتار استفاده کرد.
۴. اپلیکیشن‌های موبایلی تیونر
اپلیکیشن‌های موبایلی را می‌توان قابل‌دسترس‌ترین نوع از تیونرها دانست. این اپلیکیشن‌ها هرچند که دقتی در حد تیونرهای مجزا ندارند، اما مسلماً راهی بسیار آسان‌تر برای کوک ساز نسبت به خرید یک دستگاه جداگانه هستند!
اپلیکیشن‌های تیونر صدای ساز را از طریق میکروفون تلفن همراه دریافت می‌کنند و با الگوریتم داخلی خود، نت آن را تشخیص داده و در صفحه نمایش تلفن همراه به کاربر نشان می‌دهند. تکیه بر میکروفون تلفن همراه برای دریافت صدای ساز، باعث می‌شود که عملکرد این اپ‌ها در محیط‌های شلوغ و پُرهمهمه با خطا همراه شود و کوک چندان دقیقی را رقم نزند. اما آسانی استفاده از این نوع تیونرها، آن را به گزینه اول تقریباً تمامی نوازندگان تبدیل کرده است.
امیدواریم با خواندن این مقاله، بتوانید سیم صحیح و مناسب برای ساز و سبک موسیقی خود را انتخاب کنید.
شما از چه سیمی بر روی یوکللی خود استفاده می‌کنید؟ لطفاً نظر خود را با مخاطبان گیتارایران در میان بگذارید.
منبع: Masterclass