آموزش, مقالات, مقالات استودیویی
۶ راهنمایی مهم برای میکس با استفاده از هدفون
اکتبر
اگر به شکلی سنتی به پروسه تولید موسیقی نگاه کنیم، انجام پروسه‌های میکس و مستر با استفاده از هدفون، کاری غیرحرفه‌ای است و اثر نهایی باکیفیتی را رقم نمی‌زند. اما با پیشرفت تکنولوژی، قابل حمل شدن تجهیزات ساخت موسیقی و امکان انجام این کار در هر شرایط و مکانی، انجام میکس و مسترینگ با استفاده از هدفون به کاری بسیار معمول در میان آهنگسازان تبدیل شده است و می‌توان گفت که حداقل اکثر موزیسین‌های جوان، صرفاً از یک هدفون برای انجام تمامی مراحل تولید موسیقی استفاده می‌کنند.
اما چه از هدفون به‌عنوان ابزار اولیه خود برای میکس موسیقی استفاده کنید و چه آن را یک وسیله برای پایش نهایی میکس بدانید، قصد داریم به شش نکته مهم بپردازیم که با توجه به آنها، می‌توانید پروژه موسیقی خود را به شکلی هوشمندانه‌تر با استفاده از یک هدفون میکس کنید.
۱- از خستگی گوش خود جلوگیری کنید
بزرگترین مشکل استفاده از هدفون در مدت زمان‌های طولانی، خستگی گوش است که دلیل آن، حجم صدای بالا، نزدیکی منبع صدا به گوش و فشار ایرپد‌ها به سر است. این خستگی می‌تواند تمرکز شما بر روی پروژه را کاهش دهد و از سرعت و دقت شما در انجام میکس موسیقی بکاهد.
اگر مجبور به انجام میکس پروژه صوتی خود با استفاده از هدفون هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا پیش از خسته شدن گوش‌هایتان، پروژه را پیش ببرید و ادامه آن را به زمانی دیگر موکول کرده و یا آن را با تجهیزاتی دیگر، در مکانی دیگر انجام دهید. همچنین اگر قصد ادامه پروسه میکس با تجهیزاتی دیگر را دارید، بهتر است که آن تجهیزات و عملکردشان را به‌خوبی بشناسید تا با دقتی بیشتر به میکس بپردازید.
۲- شبیه‌سازی عملکرد اسپیکرهای مانیتورینگ در هدفون را بیاموزید
آیا تا کنون با خود فکر کرده‌اید که چرا تجربه گوش دادن به موسیقی با اسپیکر اینقدر متفاوت از شنیدن موسیقی با هدفون است؟
انسان به سیستم شنوایی دو-محوری مجهز است که از گوش‌های چپ و راست او تشکیل شده است. هر یک از گوش‌ها، ارتعاشات صوتی موجود در محیط را به‌صورت جداگانه دریافت می‌کند و به مغز ارسال می‌کند. مغز این ارتعاشات را در قالب سیگنال‌هایی عصبی دریافت کرده و آنها را به یک سیگنال واحد تبدیل می‌کند. این ارتعاشات از محیط و حتی شانه‌های شما تأثیر می‌گیرند و شکلی متفاوت از صدای تولیدشده توسط منبع صوتی پیدا می‌کنند.
زمانی که با هدفون در حال شنیدن موسیقی هستید، صدا به‌صورت مستقیم از منبع تولیدکننده آن به گوش شما می‌رسد و شکل آن، کمی متفاوت از صداهای طبیعی و موجود در محیط، همچون موسیقی در حال پخش توسط اسپیکر خواهد بود. اما راه‌هایی وجود دارد که بتوانید عملکرد صوتی هدفون را به‌گونه‌ای تغییر دهید که تجربه شنیداری شبیه به گوش دادن به موسیقی با استفاده از اسپیکرهای مانیتورینگ برای شما به ارمغان بیاورند. یکی از این راه‌ها به‌قدری ساده است که تقریباً هر فردی می‌تواند آن را در نرم‌افزار آهنگسازی یا DAW اجرا کند.
صدای کانال راست و چپ اسپیکر پیش از رسیدن به گوش ما، کمی با یکدیگر ترکیب می‌شود و در واقع، گوش چپ و راست شما، انحصاراً صدای تولیدشده از کانال چپ و راست اسپیکرها را دریافت نمی‌کنند. در هدفون اما به دلیل پرتاب مستقیم امواج صوتی به هر گوش، گوش‌های شما صدای هر کانال صوتی را به‌صورت انحصاری می‌شنوند. برای شبیه‌سازی عملکرد اسپیکر در یک هدفون، نیاز است تا امواج صوتی تولیدی هر کانال، کمی با یکدیگر ترکیب شوند. به این پدیده، کراس‌فید (crossfeed) می‌گویند.
برای دستیابی به این افکت در DAW، باید یک افکت دیلِی به هر دو کانال صوتی خود اضافه کنید و تایم آن را در میزانی بسیار کم تنظیم کنید. در واقع، هدف این است که صدای کانال چپ، با چند میلی‌ثانیه تأخیر و شدتی کمتر به گوش راست نیز برسد و برعکس.
افزودن یک افکت ریورب بسیار ملایم و تنظیم آن با دقت نیز می‌تواند به شما کمک کند تا محیط اتاق را به شکلی ابتدایی شبیه‌سازی کنید. به خاطر داشته باشید که تمامی این افکت‌ها، برای انجام صحیح میکس هستند و باید پیش از رندر گرفتن از موسیقی به‌صورت نهایی، تمامی آنها را غیرفعال کنید.
۳- یک هدفون مناسب انتخاب کنید
برای انتخاب و خرید هدفون استودیویی، بودجه‌ای در نظر بگیرید و در آن بودجه، به دنبال یک گزینه مناسب باشید. در هنگام در نظر گرفتن بودجه برای خرید هدفون، از خود بپرسید که در چه مراحلی از پروسه ساخت موسیقی و به چه میزان قرار است از آن استفاده کنید. در کل، با صرف هزینه‌ای در حدود دویست الی سیصد دلار، می‌توانید برخی از برترین و مشهورترین هدفون‌های استودیویی موجود در بازار را خریداری کنید و با استفاده از آنها به‌آسانی به میکس موسیقی بپردازید.
آیا قرار است از هدفون مورد نظر تنها برای ساخت موسیقی و میکس آن استفاده کنید؟ در این صورت بهتر است که یک هدفون پشت باز یا نیمه‌باز خریداری کنید. زیرا این انواع از هدفون، در اکثر مواقع عملکرد صوتی طبیعی‌تر و بهتری نسبت به هدفون‌های پشت بسته دارند و همچنین، به دلیل فشار کمتر هوا درون ایرکاپ آنها، خستگی کمتری را در استفاده‌های طولانی‌مدت تجربه خواهید کرد. اما اگر قصد دارید از از هدفون در مرحله ضبط صدا نیز استفاده کنید و یا محیط کار شما چندان کم سر و صدا نیست، بهتر است که یک هدفون مانیتورینگ پشت بسته خریداری کنید.
پیشنهاد می‌کنیم پیش از خرید هدفون، از متخصصین این زمینه مشورت بگیرید، بررسی‌های مدل‌های مورد نظر خود را مطالعه کنید و در صورت امکان، تمامی این مدل‌ها را شخصاً مورد آزمایش قرار دهید. اگر دوست آهنگساز دارید، می‌توانید هدفون مورد استفاده او در ساخت موسیقی را نیز امتحان کنید تا تصمیمی دقیق‌تر در خریداری این ابزار مهم بگیرید. اگر قرار است مدتی طولانی را با هدفون به آهنگسازی و گوش دادن به موسیقی بپردازید، پیشنهاد می‌کنیم به وزن هدفون مورد نظر خود توجه کنید و ترجیحاً، مدل‌های سبک وزن‌تر را انتخاب کنید. در واقع، هدفونی با کیفیت صدای بالا که راحتی کافی را برای کاربر خود فراهم نکند، یک ابزار خوب و کاربردی محسوب نمی‌شود.
۴- محدودیت‌های هدفون‌ها را بدانید
هدفون‌ها محدودیت‌هایی مشهود نسبت به اسپیکرها دارند که پیش از شروع آهنگسازی با استفاده از آنها، باید به این محدودیت‌ها توجه کنید. یکی از این محدودیت‌ها یا بهتر است بگوییم نقایص، این است که پهنای استریو در اکثر هدفون‌ها، با اغراق زیادی بازتولید می‌شود. این پدیده نیز به دلیل ارسال مستقیم صدای هر کانال به گوش مربوطه و نبود انعکاس‌های محیطی در صدای هدفون است و می‌توان آن را با افزودن افکت crossfeed به سیگنال، تا حدی برطرف کرد. اما باید بدانید که گوش دادن به یک پروژه صوتی تنها با هدفون، می‌تواند درکی غلط از مؤلفه‌های صوتی آن به شما دهد و در نتیجه، باعث اتخاذ تصمیم‌های غلط در میکس شود.
به‌علاوه، هدفون‌ها معمولاً پاسخ‌دهی فرکانسی اغراق‌‌شده‌تری نسبت به اسپیکرهای مانیتورینگ دارند. به همین دلیل، ممکن است با استفاده از آنها، تصمیم‌هایی اغراق‌آمیز در تنظیم فرکانس‌های پروژه صوتی خود بگیرید و برای مثال، تربل و یا بیس را بیش‌ازحد افزایش یا کاهش دهید. به همین دلیل نیز پیشنهاد می‌کنیم پیش از شروع میکس با یک هدفون، چند هفته‌ای با آن به موسیقی‌های مورد علاقه خود گوش کنید تا با ماهیت صوتی هدفون خود به‌خوبی آشنا شوید.
اما هدفون یک مشکل دیگر نیز دارد که چندان قابل حل نیست. فرکانس‌های صوتی پایین‌تر از ۲۰ هرتز که ساب بیس نام دارند، بیش از آنکه شنیده شوند، حس می‌شوند و به همین دلیل، بازتولید صحیح آنها با هدفون ممکن نیست. بنابراین، هنگام میکس با هدفون، بهتر است پس از انجام میکس، پروژه صوتی خود را با یک سیستم صوتی دارای ساب‌ووفر یا اسپیکرهای بزرگ نیز مورد آزمایش قرار دهید.
۵- از پلاگین‌های ویژه میکس برای هدفون استفاده کنید
امروزه، آهنگسازان بسیاری در دنیا صرفاً از هدفون برای ساخت موسیقی استفاده می‌کنند. به دنبال همین امر نیز شرکت‌های بسیاری دست به کار شده‌اند و پلاگین‌هایی ویژه برای بهینه‌سازی عملکرد هدفون در میکس و آهنگسازی طراحی کرده‌اند. یکی از بهترین پلاگین‌ها از این دسته که پیشنهاد می‌کنیم حتماً آن را امتحان کنید، Waves Nx Virtual Mix Room است. شرکت Waves در ساخت این پلاگین، فناوری پیشرفته خود موسوم به Nx را به کار برده است که کمکی شایان به شما در میکس با استفاده از هدفون می‌کند. این فناوری از قابلیتی بسیار کاربردی موسوم به head tracking برخوردار است که با به‌کارگیری وب‌کم کامپیوتر، موقعیت سر کاربر را تشخیص می‌دهد و با تنظیم عملکرد هدفون بسته به آن، فضایی مجازی همانند یک استودیوی بهینه تشکیل می‌دهد.
دیگر پلاگین کاربردی در این زمینه، Redline Monitor از شرکت ۱۱۲dB است که با افزودن شکلی ملایم از افکت crosstalk (ترکیب کانال‌های چپ و راست با یکدیگر) به سیگنال خروجی هدفون، تأثیری مشابه با افکت ذکرشده در مورد دوم این مطلب تولید می‌کند. این پلاگین شما را از انجام تنظیمات اضافه در DAW بی‌نیاز می‌کند و می‌تواند تجربه شنیداری شما با هدفون را کمی بیشتر به اسپیکرهای مانیتورینگ شبیه کند.
پلاگین Sonarworks Reference 4 نیز می‌تواند پاسخ‌دهی فرکانسی هدفون شما را به شکلی ویژه تصحیح کند و آن را به حالت بهینه نزدیک کند. در این پلاگین، تنها کافیست تا مدل هدفون خود را انتخاب کنید تا عملکرد آن به‌صورت خودکار و به شکل نرم‌افزاری تصحیح شود.
دیگر ابزار کاربردی در این زمینه که البته قیمتی بالا دارد، سیستم VSX از شرکت Slate Audio است که یک مجموعه متشکل از یک هدفون و یک بسته نرم‌افزاری ویژه است. با استفاده از این مجموعه، می‌توان صدای بسیاری از محیط‌های استودیویی و سایر محیط‌ها را شبیه‌سازی کرد و همچنین با استفاده از تنها یک هدفون، فضایی مجازی با مشخصات آکوستیک بهینه مشهورترین استودیوهای دنیا برای ساخت و میکس موسیقی در اختیار داشت.
۶- از ترک‌های رفرنس استفاده کنید
یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها در ارتقای مهارت‌های میکس، این است که تصمیم‌های درست و غلط را پیش از انجام آنها از یکدیگر تشخیص دهید. برای رسیدن به این مهارت، باید پیش از هر چیز، به گوش‌های خود اعتماد کامل داشته باشید. با مقایسه موسیقی خود با چند موسیقی دیگر که به‌خوبی می‌شناسید، می‌توانید مرجع یا رفرنسی مناسب به گوش‌ها و مغز خود دهید و تصمیماتی صحیح‌تر در میکس بگیرید.
بهتر است هنگام انتخاب ترک رفرنس، آثاری را انتخاب کنید که به آنها علاقه‌مند هستید و عناصر مورد علاقه شما نیز همچون درام‌هایی کوبنده یا مثلاً نوعی خاص از سینتی سایزر در آنها استفاده شده است. با گوش دادن دقیق به عناصر این ترک‌ها و رفتن به سراغ پروژه صوتی‌تان، متوجه خواهید شد که اتخاذ تصمیم‌های میکس برای شما بسیار آسان‌تر شده است.
هنگام مقایسه یک ترک رفرنس و پروژه صوتی خودتان، اطمینان حاصل کنید که حجم صدای هر دو قطعه موسیقی دقیقاً برابر باشد. یک اثر مسترشده و منتشرشده، معمولاً شدت صدایی بیشتر از پروژه صوتی نیمه‌تمام شما دارد و برای اینکه از صحت تصمیم‌های خود اطمینان حاصل کنید، بهتر است تا شدت صدای ترک رفرنس خود را کمی کاهش دهید تا با حجم صدای پروژه شما برابر شود.
آنالیزورهای طیف فرکانس صوتی و پلاگین‌های اندازه‌گیری شدت صدا می‌توانند شدت صدای هر فایل یا پروژه صوتی را به‌صورت تصویری به شما نمایش دهند و به دقت شما در تنظیم و برابرسازی شدت صدای دو منبع صوتی کمکی شایان کنند. یکی از بهترین این پلاگین‌ها، FabFilter Pro-Q 3 است که رابط کاربری ساده و قابل درک آن، می‌تواند به تنظیم صدا و EQ کردن شما سرعت ببخشد.
منبع: Music Radar
نویسنده: Si Truss و James Russell
مترجم: امیر تولی