آموزش, مقالات, مقالات استودیویی
۴ سینتی‌سایزر بیس افسانه‌ای
اکتبر
در اختیار داشتن یک گیتار بیس می‌تواند به شما در ساخت بیس لاین‌هایی جذاب برای موسیقی‌تان کمک کند. اما برخی از اوقات، صدای بم این ساز زهی توان و برجستگی کافی برای شنیده شدن در میان اصوات موجود در موسیقی را ندارد و نیاز به استفاده از سازی قدرتمندتر برای نواختن بیس لاین خواهید داشت. در این شرایط، تنها یک سینتی سایزر حقیقی می‌تواند به شما کمک کند.
سینتی‌سایزرها توانایی تولید بیس در ماهیت‌هایی مختلف را دارند. این سازهای الکترونیک می‌توانند بیس را در قالب یک موج سینوسی پُرانرژی و لرزاننده، یک موج مربعی سابترکتیو جذاب، کوبش مقطعی FM و بسیاری از اشکال دیگر تولید کنند.
در این مقاله، به چهار مورد از مشهورترین سینتی‌سایزرهایی که برای ساخت صدای بیس از آنها استفاده می‌شود و افراد مشهوری که از آنها استفاده کردهاند اشاره خواهیم کرد. بهترین کاربرد آنها در موسیقی را بررسی می‌کنیم و بهترین شبیه‌ساز نرم‌افزاری عرضه‌شده از آنها را نیز معرفی خواهیم کرد.
Moog Minimoog
کاربران مشهور Minimoog
گری رایت (Gary Wright) یکی از موزیسین‌هایی است که از سینتی‌سایزر استثنایی Minimoog برای ساخت بیس لاین بسیاری از آثارش استفاده کرده است. طبق اطلاعات موجود، اکثر صداهای بیس موجود در آلبوم Dream Weaver، با استفاده از Minimoog ساخته شده‌اند.
فرد مشهور دیگری که از این سینت در ساخت بیس لاین آثار خود استفاده کرده است، کیبوردیست افسانه‌ای، برنی ورل (Bernie Worrell) است. ورل از Moog Minimoog برای نواختن ریف بیس ابتدای ترک مشهور Flashlight از گروه The Parliament بهره گرفته است. همچنین، دیوید فرنک (David Frank) از گروه The System نیز در سال ۱۹۸۵، با اتصال یک جفت Minimoog به یک سکوئنسر Oberheim DSX، بیس لاین قطعه Sussudio اثر فیل کالینز را ساخت.
به جز این، سینتی‌سایزر بیس موگ، یعنی Taurus نیز از محبوبیت ویژه‌ای میان موزیسین‌های سبک پراگرسیو برخوردار بود. از مشهورترین کسانی که از Taurus استفاده کردهاند می‌توان به گدی لی (Geddy Lee) از گروه Rush و Mike Rutherford از گروه Genesis اشاره کرد.
کاربرد و نحوه کارکرد
مینی‌موگ را می‌توان سنگ بنایی برای شکل فعلی و مدرن سینتی‌سایزر دانست؛ اما هنوز هم کمتر سینتی‌سایزری در برخی از مؤلفه‌ها، خصوصاً قدرت صوتی در محدوده بیس، توان رقابت با این شاهکار رابرت موگ را دارد.
موگ در Minimoog، سه اسیلاتور و فیلتر نردبانی ۲۴ دسی‌بل/اکتاو بسیار مشهور خود را به کار برده و امکانی ویژه نیز در آن تعبیه کرده است؛ قابلیت پچ کردن خروجی هدفون به مدار اصلی سینت جهت افزودن توان تولیدی آن به مدار! به‌علاوه، دو مولد انولوپ ساده اما قدرتمند و کنترل‌های اکسپرشن مانند ماد ویل و پیچ بند نیز در این دستگاه وجود دارد تا در ترکیب با موارد مذکور، صدایی بسیار قدرتمند، غنی و در عین حال، صمیمی و پراحساس حاصل شود.
در حالی که مینی‌موگ در اصل به‌عنوان یک سینتی‌سایزر همه‌فن‌حریف طراحی شده بود و توانایی تولید انواع صدا، از جمله پد‌ها، لیدها و افکت‌های مختلف را داشت، اما اکثر موزیسین‌هایی که آن را در اختیار داشتند، بیشتر اوقات از آن برای تولید صداهای بیس استفاده می‌کردند. موگ نیز با اطلاع از این امر، تصمیم گرفت تا یک سینتی‌سایزر بیس بر پایه Minimoog طراحی کند و یک ست فوت پدال نیز به آن بیفزاید. محصول نهایی، Taurus نام داشت.
نسخه‌های مجازی
Minimoog را می‌توان مشهورترین و تأثیرگذارترین سینتی‌سایزر دنیا دانست و به دنبال همین امر نیز سینت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بی‌شماری توسط شرکت‌های مختلف با هدف شبیه‌سازی کاربری و ماهیت صوتی این اعجوبه به بازار عرضه شده‌اند.
در میان خیل عظیم نرم‌افزارهای شبیه‌ساز مینی‌موگ، Mini V از شرکت آرتوریا، Monark از شرکت Native Instruments و The Legend از Synapse Audio، دارای بالاترین کیفیت صدا و دقت شبیه‌سازی هستند. این پلاگین‌ها چندین سال است که به بازار عرضه شده‌اند و طرفداران بسیاری دارند.
شرکت موگ نیز خود نسخه‌ای نرم‌افزاری از Minimoog عرضه کرده است؛ اما این نرم‌افزار تنها مختص دستگاه‌های مبتنی بر سیستم عامل iOS و MacOs است.
اگر هیچ‌یک از این پلاگین‌ها برای شما قابل دسترس نبود یا به هر دلیلی به یک گزینه دیگر احتیاج داشتید، Steinberg Model E گزینه مناسبی است. این پلاگین را می‌توان یکی از اولین پلاگین‌های VST منتشرشده به‌صورت انبوه در دنیا دانست.
Roland SH-101
کاربران مشهور SH-101
SH-101 در زمانی به بازار عرضه شد که موزیسین‌های مشهور برای ساخت موسیقی به ورک‌استیشن‌های دیجیتال روی آورده بودند. به دلیل همین تغییر رویه و عدم تمایل موزیسین‌ها به خرید یک سینتی‌سایزر جدید، SH-101 در زمان عرضه خود با استقبال چشمگیری مواجه نشد. اما شهرت این دستگاه، با خریداران مشهور نمونه‌های دست دوم آن مانند گروه موسیقی الکترونیک ۸۰۸ State افزایش پیدا کرد. این گروه انگلیسی، سه عدد از این سینتی‌سایزر را برای ساخت لیدها و بیس لاین آلبوم اول خود، Newbuild به کار گرفت. از دیگر افراد و گروه‌های موسیقی مشهوری که از Roland SH-101 استفاده کردهاند می‌توان به The Prodigy ،A Guy Called Gerald و Xeno & Oaklander اشاره کرد.
کاربرد و نحوه کارکرد
رولند SH-101 یک سینتی‌سایزر مونوفونیک ساده بود که در زمان اوج محبوبیت سینت‌های پلی‌فونیک و قابل برنامه‌ریزی به بازار عرضه شد؛ اما قیمت نسبتاً ارزان و قابلیت‌های جانبی این دستگاه، باعث فروش بسیار بالای آن شد. به‌طوری که تنها در دوره دو-ساله تولید این محصول، رولند موفق شد در حدود پنجاه هزار عدد از آن را به فروش برساند. این میزان فروش برای یک سینتی‌سایزر آنالوگ مونوفونیک، آن هم در دوره اوج سینتی‌سایزرهای پلی‌فونیک دیجیتال و مملو از امکانات، حیرت‌انگیز بود. اما SH-101 تنها یک دستگاه پلاستیکی و مقرون‌به‌صرفه نبود. این سینت که در رنگ‌های طوسی، قرمز و آبی به بازار عرضه می‌شد، قدرتی بسیار زیاد را در بدنه ساده خود جای داده بود و اسیلاتور موجود در مدار آن، به لطف بهره‌مندی از یک ساب اسیلاتور، توانایی تولید صدایی بسیار گرم و غنی را داشت.
SH-101 بر روی کاغذ تنها توانایی تولید صدا با سه شکل موج Saw، پالس و نویز را داشت؛ اما این شکل موج‌ها و ساب اسیلاتور، به‌وسیله یک سوییچ قابل تنظیم نبودند؛ بلکه یک پنل میکسر برای این کار در نظر گرفته شده بود که امکان ترکیب این شکل موج‌ها با یکدیگر و با ساب اسیلاتور و نتیجتاً تشکیل شکل موجی منحصربه‌فرد و پیچیده را به کاربر می‌داد. این شکل موج ترکیبی، پس از تولید به یک فیلتر رزونانت ۲۴ دسی‌بل با قابلیت خودنوسانی منتقل می‌شد که قابلیت مدولاسیون توسط LFO را داشت و پس از آن نیز به انولوپ ADSR و در نهایت، کیبورد می‌رسید.
Roland SH-101 از یک سکوئنسر بسیار کاربردی نیز برخوردار بود که با دریافت نت، آن را در ریتمی مشخص و با نرخ LFO سینتی‌سایزر پخش می‌کرد. سکوئنس‌های تعریف‌شده برای سکوئنسر، امکان ترنسپوزیشن از طریق کیبورد را نیز داشتند؛ قابلیتی که ساخت ملودی‌ها و آرپژهایی بسیار خلاقانه را امکان‌پذیر می‌کرد.
این سینتی‌سایزر نیز مانند مینی‌موگ، توانایی تولید انواع صدا با کیفیتی مناسب را داشت؛ اما بیشتر جهت تولید صداهای بیس یا پاساژهایی منحصربه‌فرد توسط موزیسین‌ها استفاده می‌شد.
نسخه‌های مجازی
شرکت رولند خود یک پلاگین شبیه‌ساز بسیار باکیفیت از SH-101 عرضه کرده است که به‌صورت انحصاری، در اختیار مشترکین سرویس Roland Cloud قرار دارد. اما اگر قصد خرید اشتراک سرویس رولند را ندارید، دو پلاگین LuSH-101 و TAL-Bassline-101 از شرکت‌های D16 Group و Togu Audio Line، توانایی شبیه‌سازی صدای SH-101 تا حدی بسیار خوب را دارند.
Sequential Circuits Pro One
کاربران مشهور Pro One
وینس کلارک (Vince Clarke) را می‌توان یکی از مشهورترین افرادی دانست که از Pro One استفاده کرده است. عرضه این سینتی‌سایزر به بازار توسط Sequential مصادف شد با خروج کلارک از گروه دپش مد (Depeche Mode). پس از این، کلارک با استفاده از Pro One، مشهورترین اثر گروه موسیقی جدید خود، Yazoo را ساخت که Only You نام داشت. جالب است بدانید تقریباً تمامی صداهای این قطعه، حتی بیس لاین و کیک درام آن، با استفاده از این سینت طراحی و نواخه شده است.
از دیگر افرادی که از Sequential Circuits Pro One برای ساخت بیس لاین موسیقی خود استفاده کردهاند می‌توان به Chromeo اشاره کرد که صداهای بیس دو قطعه مشهور Hot Mess و Don’t Turn the Lights On را با استفاده از این دستگاه ساخته بود. همچنین هنرمندان پرشماری مانند Skinny Puppy ،Hardfloor ،Uberzone ،Mouse On Mars و The Prodigy نیز از این سینتی‌سایزر برای ساخت آثار خود بهره برده‌اند.
کاربرد و نحوه کارکرد
شرکت Sequential Circuits با عرضه سینتی‌سایزر پلی‌فونیک قابل برنامه‌ریزی Prophet-5 در سال ۱۹۷۸، انقلابی در صنعت سینتی‌سایزر به پا کرد و به شهرت رسید. Prophet-5 با قیمت ۲۸۴۵ پوند به بازار عرضه شد که در آن زمان، مبلغی بسیار زیاد برای یک سینتی‌سایزر محسوب می‌شد؛ اما این امر، مانع موفقیت تجاری حیرت‌انگیز و فروش فوق‌العاده آن نشد. پس از گذشت چند سال، Sequential یک نسخه مونوفونیک و ۳۷ کلید از Prophet-5 به بازار عرضه کرد که قیمتی مقرون‌به‌صرفه‌تر داشت و برای قشر وسیع‌تری قابل دسترس بود. این سینتی‌سایزر، Pro One نام داشت.
Pro One نیز مانند برادر بزرگ خود، Prophet-5، از دو اسیلاتور و یک فیلتر لو-پس رزونانت برخوردار بود. فیلتر این سینت نیز مانند نسخه‌های آخر Prophet-5 بر پایه تراشه فیلتر بسیار محبوب Curtis ساخته شده بود. اسیلاتورهای Pro One صدایی بسیار وسیع با شفافیت و عمقی استثنایی تولید می‌کردند.
ویژگی جذاب‌تر این دستگاه، امکانات مدولاسیون آن بود که کاربر می‌توانست با استفاده از آنها، مدولاسیون را از منابعی بی‌شمار به مقاصد بسیاری متصل کند. در این سینتی‌سایزر، هم VCA و هم فیلتر به مولد انولوپ ADSR مجهز بودند؛ امری که ساخت پچ‌های بیس بی‌نظیری را ممکن می‌ساخت.
پس از ساخت پچ در Pro One، کاربر می‌توانست آنها را با استفاده از سکوئنسر داخلی دستگاه بنوازد و تا ۴۰ نت را نیز وارد سکوئنسر کند. همچنین یک آرپژیاتور نیز در این سینت تعبیه شده بود که قابلیت‌هایی مضاعف به بخش سکوئنسر آن می‌بخشید.
نسخه‌های مجازی
Sequential Circuits Pro One را می‌توان یکی از معدود سینتی‌سایزرهایی دانست که شبیه‌سازی نرم‌افزاری دقیقی از آن توسط نوابغ شرکت u-he صورت گرفته است. این پلاگین Repro-1 نام دارد و می‌توان گفت صدایی کاملاً شبیه به نمونه سخت‌افزاری تولید می‌کند. یک گزینه دیگر نیز پلاگین Trilian از Spectrasonics است.
Roland TB-303
کاربران مشهور TB-303
صدای عجیب و منحصربه‌فرد Roland TB-303 را می‌توان در بازه وسیعی از آثار موسیقی شنید. بیس لاین‌های قطعه Rip It Up از گروه Orange Juice و Acperience از گروه Hardfloor، با استفاده از این سینتی‌سایزر ساخته شده‌اند. ماهیت صوتی خاص TB-303را می‌توان شروع‌کننده سبک Acid House و در واقع، صدایی مترادف با این سبک دانست.
کاربرد و نحوه کارکرد
در دوره‌ای خاص، مینی‌موگ به‌عنوان پادشاه سینت‌های بیس در میان موزیسین‌ها شناخته شده بود و جایگزین کردن آن غیرقابل تصور بود. اما پس از مدتی، در کمال تعجب، یک سینتی‌سایزر ارزان‌قیمت با بدنه پلاستیکی و پالت صوتی محدود، تاج و تخت Minimoog را ربود. پادشاه جدید، TB-303 نام داشت؛ سینتی‌سایزری که چندین ژانر موسیقی را به حکمرانی خود درآورد و به سینتی‌سایزر بیس اصلی چند نسل از آهنگسازان تبدیل شد.
TB-303 در زمان عرضه به بازار در سال ۱۹۸۱، یک شکست تجاری برای رولند محسوب می‌شد و پس از توقف تولیدش نیز با قیمت‌هایی بسیار ارزان در بازار دست دوم معامله می‌شد؛ اما کسانی که این دستگاه را به‌صورت دست دوم و پس از توقف تولید خریداری کردند، با درک ارزش حقیقی آن، آن را به یک سینتی‌سایزر افسانه‌ای و انقلابی تبدیل کردند.
Roland TB-303 سینتی‌سایزری بسیار ساده مجهز به یک عدد اسیلاتور بود که توانایی تولید صدا در دو شکل موج Square و Saw را به‌صورت مجزا داشت. این شکل موج پس از تولید توسط اسیلاتور، به یک فیلتر لو-پس ۲۴ دسی‌بل با ماهیت صوتی بسیار عجیب ارسال می‌شد و در نهایت، صدای منحصربه‌فردی پدید می‌آمد. TB-303 مجهز به یک عدد مولد انولوپ بود که دو کنترل decay و میزان مدولاسیون فیلتر را در اختیار کاربر می‌گذاشت. همچنین یک پارامتر قابل تنظیم با نام accent نیز در این دستگاه وجود داشت.
این سینتی‌سایزر بیس از رابط کاربری بسیار ساده‌‌ای نیز برخوردار بود که ساخت صداهای بد و ناخوشایند را تقریباً غیرممکن می‌ساخت و یک پالت صوتی متشکل از صداهایی ملایم و نرم تا بیس‌هایی بسیار خشن و زبر را در اختیار کاربر قرار می‌داد.
یک سکوئنسر بسیار ساده نیز در رولند TB-303 تعبیه شده بود که کاربری آن آسان و سریع نبود، اما توانایی خاصی در ساخت الگوهای ریتمیک منحصربه‌فرد داشت. این سکوئنسر قابلیت افزودن شکلی منحصربه‌فرد از portamento (اسلاید) به هر نت را نیز داشت.
نسخه‌های مجازی
سادگی ساختاری TB-303 باعث شده است تا طراحان بسیاری به سراغ شبیه‌سازی آن در قالب نرم‌افزار بروند. یکی از اولین و مشهورترین شبیه‌سازی‌های آن نیز پلاگین ReBirth از Propellerhead، سازنده نرم‌افزار مشهور Reason است که در سال ۱۹۹۸ منتشر شد. این نرم‌افزار در کنار شبیه‌سازی TB-303، صدای درام ماشین‌های TR-808 و TR-909 را نیز با دقتی بسیار بالا شبیه‌سازی می‌کند. ReBirth به همگان ثابت کرد که می‌توان یک موسیقی باکیفیت را بدون نیاز به آلات موسیقی حقیقی و تنها به وسیله یک کامپیوتر ساخت.
بیش از دو دهه از معرفی ReBirth می‌گذرد و طبیعتاً در حال حاضر هیچ‌گونه پشتیبانی از آن صورت نمی‌گیرد. اگر به دنبال یک پلاگین شبیه‌ساز مدرن از TB-303 هستید، AudioRealism Bass Line 3 ،D16 Group Phoscyon و Audio Blast Acid Box و پلاگین مجانی و متن باز Freebirth را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
شما بیس لاین‌های موسیقی خود را چگونه می‌سازید؟ لطفاً روش مورد علاقه خود را با مخاطبان گیتارایران در میان بگذارید.
منبع: MusicRadar
مترجم: امیر تولی