۲۰ گیتار مشهور تاریخ موسیقی

زمانی که جیمی هندریکس (Jimi Hendrix) استرتوکستر خود را در جشنواره Monterey Pop Festival به آتش کشید، این کار را عملی نشان‌دهنده عشق خواند. وی درباره این حرکت غیرمعمول خود چنین گفت: «در زندگی همواره باید چیزهایی که به آنها عشق می‌ورزی را فدا کنی؛ من نیز عاشق گیتار خود بودم.»

شکی وجود ندارد که تمامی گیتاریست‌های بزرگ دنیا، به گیتار خود عشق می‌ورزیدند. این عشق به ساز در میان برخی از هنرمندان به شکلی است که گیتار خود را عضوی از خانواده خود می‌دانند؛ برای مثال، گیتاریست افسانه‌ای استیوی ری وان (Stevie Ray Vaughan) به‌حدی عاشق گیتار اصلی خود بود که آن را همسر اول خود می‌خواند!

در این مطلب، قصد داریم تا نگاهی اجمالی به بیست گیتاری بیندازیم که صاحبان مشهور آنها، نگاهی بیش از یک ساز عادی به آنها داشته‌اند.

Blackie متعلق به اریک کلپتون

با گیتار الکتریک Blackie متعلق به اریک کلپتون (Eric Clapton) شروع می‌کنیم. این ساز که یک استرتوکستر مشکی‌رنگ ساخته‌شده در دهه پنجاه میلادی بود، در واقع از قطعات سه استرتوکستر مختلف تشکیل شده بود که در دهه هفتاد میلادی از یک فروشگاه در Nashville توسط کلپتون خریداری شده بودند.

کلپتون این گیتار افسانه‌ای را در اواسط دهه هشتاد میلادی بازنشسته کرد و چندین سال بعد و در سال ۲۰۰۴، موفق شد آن را طی یک مزایده، با قیمت شگفت‌انگیز ۹۵۹۵۰۰ دلار به فروش برساند. این قیمت در آن زمان، Blackie را به گران‌قیمت‌ترین گیتار دنیا تبدیل کرد و تمامی عایدی آن نیز به یک آسایشگاه ویژه گیتاریست‌ها به نام Crossroads اهدا شد.

Old Black متعلق به نیل یانگ

می‌توان گفت که اکثر بخش‌های گیتار الکتریک در آثار نیل یانگ (Neil Young)، با استفاده از لس پال مشهور او، یعنی Old Black نواخته و ضبط شده‌اند. Old Black در واقع یک Gibson Les Paul Goldtop ساخت دهه پنجاه میلادی بود که یانگ آن را در ازای یک گیتار Gretsch 6120 از جیم مسینا (Jim Messina) خریداری کرده بود. این ساز در طول چند دهه‌ای که در اختیار نیل یانگ قرار داشت، شاهد تغییرات فنی و ظاهری بسیاری بود و با استفاده مکرر یانگ، به‌مرور کهنه و کهنه‌تر شد.

Fender Esquire متعلق به بروس اسپرینگستین

این گیتار الکتریک که در کاور آلبوم مشهور Born to Run نیز در دستان بروس اسپرینگستین (Bruce Springsteen) دیده می‌شود، به گمان بسیاری از افراد یک فندر تلکستر بوده است. اما این ساز در واقع نمونه‌ای از Esquire است که در دهه پنجاه میلادی توسط فندر ساخته شده و تغییراتی بسیار در آن صورت گرفته است.

Trigger متعلق به ویلی نلسون

ویلی نلسون (Willie Nelson) در بیش از چهار دهه از فعالیت حرفه‌ای خود، از یک گیتار آکوستیک سیم نایلونی Martin N-20 استفاده می‌کرد که نام آن را با الهام از نام اسب روی راجرز (Roy Rogers)، تریگر (Trigger) گذاشته بود. تریگر یک گیتار کلاسیک است که پیک‌گاردی ندارد و استفاده مداوم و بسیار طولانی‌مدت نلسون از آن، باعث به وجود آمدن یک حفره بزرگ بر روی بدنه آن شده است! نلسون سالها پیش طی یک مصاحبه گفته بود که هر زمان که Trigger از بین برود، من نیز از موسیقی خداحافظی خواهم کرد!

Cloud متعلق به Prince

Cloud که با حضور در فیلم Purple Rain به شهرت رسید، یک گیتار الکتریک دست‌ساز ویژه با طراحی عجیب و مملو از قوس بود که توسط یک لوتیر گمنام در مینیاپولیس ساخته شده بود و بعدها نیز توسط شرکت شکتر (Schecter) بازآفرینی شد.

Gibson EDS-1275 متعلق به جیمی پیج

این گیتار عجیب، همان ساز مشهور و فراموش‌نشدنی است که جیمی پیج (Jimmy Page) با استفاده از آن، شاهکار چند بخشی Stairway To Heaven از گروه موسیقی Led Zeppelin را خلق کرد. گیتار گیبسون جیمی پیج از دو دسته برخوردار است که دسته بالایی دارای دوازده سیم و دسته پایینی به شش سیم مجهز است. Gibson EDS-1275 را می‌توان اولین گیتار الکتریک دارای دو دسته دانست که توسط یک نوازنده مشهور استفاده شده است و از روزی که این ساز در انظار عمومی ظاهر شد، بسیاری از شرکت‌ها اقدام به تولید نمونه‌هایی مشابه از آن کردند.

Rickenbacker 360/12 متعلق به جورج هریسون

نوازنده نامدار گروه موسیقی مشهور Beatles، یعنی جورج هریسون (George Harrison)، معمولاً از گیتارهای گرچ (Gretsch) استفاده می‌کرد؛ اما گیتار دوازده سیم ویژه او که توسط ریکن‌بکر (Rickenbacker) ساخته شده بود را می‌توان مهمترین و مشهورترین ساز او دانست. شرکت ریکن‌بکر این گیتار دوازده سیم را در اولین تور اجراهای زنده گروه بیتلز به هریسون اهدا کرد و هریسون نیز شدیداً به آن علاقه‌مند شد. از آن زمان تا پایان فعالیت گروه بیتلز، ۳۶۰/۱۲ از محبوب‌ترین سازهای جورج هریسون بود.

Hofner Violin Bass متعلق به پل مک‌کارتنی

بیسیست گروه موسیقی بیتلز، یعنی پل مک‌کارتنی (Paul McCartney)، یک بیس بسیار مشهور موسوم به Violin Bass داشت که به‌نوعی، هویت ظاهری ویژه‌ای به او می‌بخشید. وی اولین بار در شهر‌ هامبورگ کشور آلمان با این گیتار بیس مواجه شد و همان زمان، آن را خریداری کرد. مک‌کارتنی خود می‌گوید که طراحی بسیار متقارن این ساز اولین چیزی بود که باعث علاقه بسیار او به آن شد. طبق گفته او، این تقارن کامل در بدنه هافنر Violin Bass باعث می‌شد که نوازندگی وی با دست چپ کمتر غیرعادی به نظر برسد!

Lucille متعلق به B.B. King

هنرمند مشهور سبک بلوز، B.B. King، یک گیتار الکتریک گیبسون را به مبلغ ۳۰ دلار خریداری کرده بود. روزی در سال ۱۹۴۹، کینگ در حال اجرا در صحنه‌ای در آرکانزاس بود که صحنه دچار آتش‌سوزی می‌شود و ساز او نیز به دنبال این حادثه، کمی صدمه می‌بیند. او پس از اینکه گیتار خود را از این حادثه نجات می‌دهد، متوجه می‌شود که دلیل حادثه آتش‌سوزی، دعوای دو مرد بر سر زنی با نام لوسیل (Lucille) بوده است. کینگ از آن زمان به بعد، نام لوسیل را بر روی تمامی گیتارهای خود، از جمله چندین گیتار گیبسون و چندین تلکستر فندر می‌گذارد.

در سال ۱۹۸۰، گیبسون یک نسخه اختصاصی از Lucille را به بازار عرضه کرد که نمونه‌ای تغییریافته از مدل هالوبادی مشهور این شرکت، یعنی ES-355 بود.

Gibson Les Paul متعلق به شخص لس پال

مخترع و طراح مشهور ساز، لس پال (Les Paul)، طی همکاری با شرکت گیبسون، یک گیتار الکتریک بسیار ویژه تولید کرد که پس از گذشت دهه‌ها، هنوز هم یکی از محبوب‌ترین سازهای موجود در دنیاست. گیبسون لس پال، تنی ویژه دارد که جذابیت نوازندگی در هر سبکی را دوچندان می‌سازد. طراحی این ساز بر پایه یکی از اختراعات مهم شخص لس پال، موسوم به Log یا کنده درخت انجام شده است. در طراحی Log، تمامی اجزای مهم گیتار الکتریک همچون پیکاپ‌ها، سیم‌ها و بریج، روی یک تکه چوب یکپارچه و توپر نصب شده بودند که پایه‌گذار گیتارهای الکتریک سالید بادی بود.

Number One متعلق به استیوی ری وان

گیتاریست فقید، استیوی ری وان، ساز محبوب خود که یک فندر استرتوکستر بود را Number One یا شماره یک نام‌گذاری کرده بود. این ساز به «همسر اول» استیوی نیز مشهور بود؛ زیرا خود طی مصاحبه‌ای گفته بود که این گیتار چنین جایگاهی برای او دارد!

Number One یک استرتوکستر ساخت سال ۱۹۶۳ بود که یک دسته ساخت سال ۱۹۶۲ بر روی آن نصب شده بود و استفاده طولانی‌مدت و بسیار استیوی از آن، آثار کهنگی زیبایی را بر روی بدنه آن تشکیل داده بود.

Frankenstrat متعلق به ادی ون هیلن

هدف ادی ون هیلن (Eddie Van Halen)، گیتاریست برجسته گروه موسیقی Van Halen از ساخت Frankenstrat، ترکیب تن گیتارهای گیبسون با ظاهر یک فندر استرتوکستر بود. چشمگیرترین وجه این ساز، رنگ‌آمیزی بدنه آن است که پس‌زمینه‌ای قرمز با خطوطی سیاه و سفید دارد و بیننده را به یاد آثار هنرمند مشهور، جکسون پولاک (Jackson Pollock) می‌اندازد.

Tiger متعلق به جری گارسیا

نوازنده فقید گروه Grateful Dead یعنی جری گارسیا (Jerry Garcia)، در سال ۱۹۷۹ صاحب گیتاری به اسم Tiger شد که بیش از ده سال از آن استفاده می‌کرد.

این ساز که توسط لوتیری ساکن کالیفرنیا با نام داگ اروین (Doug Irwin) تولید شده بود، بدنه‌ای متشکل از چندین و چند لایه چوب داشت که همانند یک ساندویچ، بر روی یکدیگر لمینت شده بودند. این ساختار ویژه، وزنی سنگین در حدود شش کیلوگرم به Tiger بخشیده بود.

پس از این ساز، داگ اروین یک گیتار دیگر موسوم به Rosebud برای گارسیا ساخت که جای تایگر را برای او گرفت. اما در جولای ۱۹۹۵، Rosebud نیاز به تعمیر پیدا می‌کند و گارسیا اجباراً Tiger خود را به اجرای زنده می‌برد. این اجرا، آخرین اجرای زنده جری گارسیا بود و او در آخرین اجرای زنده خود، از Tiger استفاده کرد.

Gibson Flying V متعلق به لونی مک

لونی مک (Lonnie Mack) که به‌عنوان یکی از افراد پیشرو در موسیقی راک شناخته می‌شود، گویا مسئول نام‌گذاری ترمولو بار به اسم مستعار وَمی بار (whammy bar) نیز بوده است. گفته می‌شود که این نام، با الهام از یکی از قطعات اینسترومنتال مهم او موسوم به !Wham انتخاب شده است.

در سال ۱۹۵۸، مک یکی از اولین نمونه‌های تولیدشده از گیتار الکتریک Flying V را از شرکت گیبسون خریداری کرد و آن را به‌عنوان ساز اصلی خود تا سالها به کار گرفت. مک که اصالتاً از مردم بومی آمریکا است، گفته است که دلیلش برای انتخاب Flying V، شکل پیکان‌مانند منحصربه‌فرد آن بوده است.

Gibson Les Paul شماره پنج متعلق به پیت تاونزند

نوازنده مشهور گروه Who، یعنی پیت تاونزند (Pete Townshend)، تا سالها چندین گیتار گیبسون لس پال تغییریافته را همراه با خود به اجراهای زنده می‌آورد که بسته به کوک و ویژگی‌های ساختاریشان، آنها را از ۱ تا ۹ شماره‌گذاری کرده بود. از میان این سازها، گیتار شماره ۵ را می‌توان معروفترین عضو این مجموعه دانست. این لس پال در فیلم The Kids Are Alright نیز مورد استفاده پیت قرار گرفته است.

Monterey Stratocaster متعلق به جیمی هندریکس

استرتوکستر رنگارنگی که جیمی هندریکس از آن در اجرای خود در فستیوال Monterey Pop Festival استفاده کرد، به عمر بسیار کوتاه خود مشهور است. هندریکس پس از اتمام اجرای خود در این فستیوال، این گیتار را در آتش انداخته و آن را به‌طور کامل می‌سوزاند. نمونه‌های رپلیکای این ساز هنوز هم توسط شرکت فندر تولید می‌شوند و محبوبیت بسیاری نیز دارند. یکی از مشهورترین صاحبان این استرت‌ها را می‌توان جان میر (John Mayer) دانست.

Jackson Rhoads متعلق به رندی رودز

رندی رودز (Randy Rhoads) فقید را می‌توان اولین صاحب گیتارهای V-شکل شرکت جکسون (Jackson) دانست. این سازها که توسط شخص رودز Concorde نامیده می‌شدند (به دلیل زوایای تیز بدنه که یادآور بدنه هواپیمای مسافربری فراصوت کنکورد بود)، باعث شهرت شرکت جکسون نیز شدند و اکنون، ساز محبوب افرادی چون کرک همت (Kirk Hammett) نیز هستند.

Micawber متعلق به کیث ریچاردز

مشهورترین گیتار گروه موسیقی Rolling Stones را می‌توان Micawber دانست که گفته می‌شود توسط اریک کلپتون به کیث ریچاردز (Keith Richards) هدیه شده است. این ساز، یک تلکستر تولیدشده در اوایل دهه پنجاه میلادی است که در الگوی Open G کوک می‌شود و سیم ششم آن نیز از آن حذف شده است. نام این تلکستر، بر اساس شخصیتی در رمان دیوید کاپرفیلد اثر چارلز دیکنز انتخاب شده است.

Cigar Box متعلق به بو دیدلی

بو دیدلی (Bo Diddley) بدنه گیتارهای خود را از جعبه‌های بزرگ سیگار برگ می‌ساخت. این سنت که در صحنه موسیقی فولک مرسوم بود، شکلی مستطیلی و جالب به این سازها بخشیده بود که پیش از این، کمتر توسط عوام دیده شده بود. پیش از اینکه شرکت Gretsch شروع به ساخت گیتارهای دیدلی کند، وی شخصاً چندین نمونه از این ساز را برای خود ساخته بود. بو دیدلی یکی از گیتارهای خود را پس از حضور در برنامه مشهور American Bandstand و رسیدن به شهرت، به دیک کلارک، مجری و تهیه‌کننده این برنامه اهدا کرد.

Jag-Stang متعلق به کرت کوبین

نوازنده و خواننده مشهور گروه Nirvana یعنی کرت کوبین (Kurt Cobain)، ادعا می‌کرد که ساز مشهور خود یعنی فندر Jag-Stang را با عکسبرداری پولاروید از دو گیتار Jaguar و Mustang و چسباندن تکه‌های عکس‌های آنها به یکدیگر طراحی کرده است. پس از مرگ کوبین، شرکت فندر این ساز منحصربه‌فرد را به‌صورت انبوه به تولید رساند و آن را به محصولی محبوب در میان گیتاریست‌های طرفدار سبک Grunge تبدیل کرد. کورتنی لاو (Courtney Love)، همسر کوبین، بعدها پروتوتایپ آبی‌رنگ Jag-Stang که متعلق به شوهرش بود را به پیت باک (Peter Buck)، عضو گروه افسانه‌ای .R.E.M اهدا کرد.

منبع: Rolling Stone
نویسنده: James Sullivan