۱۳ آهنگ معروف با کسر میزان‌های عجیب

آیا تا کنون برایتان پیش آمده است که یک قطعه موسیقی را گوش دهید و نتوانید ضرب‌های آن را به شکلی صحیح بشمارید؟ این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که قطعه موسیقی مورد بحث، در یک کسر میزان (میزان‌نما) غیرمعمول نواخته شده باشد.

طی دهه‌های گذشته، کسر میزان‌های غیرمعمول همچون ۷/۸ و ۵/۴، توسط هنرمندان متعددی استفاده شده‌اند تا حس‌وحالی متفاوت به قطعه موسیقی خود ببخشند. امروزه، حتی برخی از موزیسین‌ها، آثار خود را صرفاً در کسر میزان‌هایی غیرمعمول خلق می‌کنند تا آن را به اثری بحث‌برانگیز و به دنبال آن، یک قطعه موسیقی مشهور تبدیل کنند.

در این مطلب، قصد داریم برخی از مشهورترین قطعات موسیقی دنیا که در کسر میزان‌هایی غیرمعمول نواخته شده‌اند را نام ببریم و آنها را به شکلی اجمالی مورد بررسی قرار دهیم. همچنین در ادامه، از چند قطعه دیگر نیز نام خواهیم برد که در کسر میزان‌هایی معمول همچون ۴/۴ تولید شده‌اند؛ اما ساختار ریتمیک متفاوت آنها، باعث می‌شود که فکر کنید کسر میزان آنها معمول نیست.

Dionne Warwick – Say A Little Prayer

قطعه مشهور Say A Little Prayer از دیان وارویک (Dionne Warwick) که در سال ۱۹۶۷ منتشر شده است، یکی از زیباترین و گیراترین کورس‌ها را در میان موسیقی‌های پاپ در کل تاریخ دارد. راز گیرایی بالای این قطعه اما، محاسبات ویژه‌ای است که آهنگسازان آن یعنی Burt Bacharach و Hal David در تشکیل ریتم این موسیقی انجام داده‌اند.

کورس این قطعه با دو میزان ۴/۴ شروع می‌شود، با یک میزان ۱۰/۴ ادامه پیدا می‌کند و پس از چهار میزان ۴/۴ دیگر، به یک میزان ۱۱/۴ ختم می‌شود. آیا فکر می‌کردید که اثری چنین ساده و گیرا، در چنین کسر میزانی ساخته شده باشد؟

Radiohead – Pyramid Song

گروه موسیقی ریدیوهد (Radiohead) طی سالیان فعالیت خود، آثار بسیاری را با کسر میزان‌هایی غیرمعمول و جالب تولید کرده است. آثاری همچون Fifteen Step ،Everything In Its Right Place و Paranoid Android تنها چندی از قطعات موسیقی این گروه مشهور هستند که از کسر میزانی عجیب برخوردارند. اما هیچ اثری از ریدیوهد نیست که کسر میزان عجیب آن، به اندازه Pyramid Song طرفداران این گروه را گیج کرده باشد.

تاب ریتم این قطعه باعث شده است که بسیاری از موزیسین‌ها، کسر میزان آن را ۳/۴ یا ۱۲/۸ بدانند و برخی دیگر، ضرب‌های آن را با کسر میزان ترکیبی ۳/۴، ۲/۴ و مجدداً ۳/۴ بشمارند.

اما بسیاری از متخصصین بر این باورند که بهترین روش برای شمردن ضرب‌های این قطعه عجیب، کسر میزان ۱۶/۸ است که به چهار مجموعه سه ضربی و در میان آنها، یک مجموعه چهار ضربی تقسیم می‌شود. در واقع، می‌توان گفت که این کسر میزان عجیب، خود یک هرم عددی است و با نام این موسیقی (Pyramid به معنای هرم) تناسبی زیبا دارد!

The Stranglers – Golden Brown

این موسیقی شاد و تند که در سال ۱۹۸۱ منتشر شده است، بیش از هر چیزی به بخش بامزه هارپسیکورد خود مشهور است که توسط نوازنده فقید، دیو گرینفیلد (Dave Greenfield) نواخته شده است. اما اگر نگاهی عمیق‌تر به Golden Brown داشته باشید، متوجه خواهید شد که وجوهی غیرمعمول در آن وجود دارد.

در حالی که اکثر مدت زمان این قطعه در کسر میزان نسبتاً متداول ۱۲/۸ ساخته و نواخته شده است، ریف شروعی آن در کسر میزان ۱۳/۸ نواخته می‌شود که آن را به‌صورت ۴+۳+۳+۳ می‌شمارند. همین کسر میزان عجیب را می‌توان دلیلی بر شهرت و محبوبیت این قطعه در میان سایر آثار گروه The Stranglers دانست.

Nine Inch Nails – March of the Pigs

ترنت رزنور (Trent Reznor)، آهنگساز گروه موسیقی ناین اینچ نیلز (Nine Inch Nails) نیز همانند تام یورک (Thom Yorke) عضو اصلی گروه موسیقی ریدیوهد، تجربه بسیاری در ساخت آثاری با کسر میزان‌های غیرمعمول دارد. برای مثال، در قطعه The Becoming از کسر میزان ۱۳/۸ استفاده شده است و Just Like You Imagined نیز با کسر میزان عجیب ۱۰/۴ ساخته و نواخته شده است. اما قطعه March of the Pigs از این گروه، در کسر میزانی بسیار عجیب‌تر ساخته شده است.

در حالی که بخش کورس این قطعه در متداول‌ترین و ساده‌ترین کسر میزان یعنی ۴/۴ نواخته شده است، اما سایر بخش‌های آن کسر میزانی معادل با ۲۹/۸ دارند که با اعداد ۸+۷+۷+۷ شمرده می‌شود. واقعاً نمی‌دانیم که چرا رزنور تصمیم گرفته است از چنین کسر میزانی استفاده کند!

Outkast – Hey Ya

قطعه بسیار مشهور Hey Ya از گروه موسیقی Outkast که توسط یکی از دو عضو آن یعنی Andre 3000 ساخته شده است، نوازندگان و موزیسین‌های بسیاری را با ریتم عجیب و غیرمعمول خود سردرگم ساخته است و بسیاری از آنها معتقدند که این قطعه، با کسر میزان ۱۱/۴ ساخته شده است.

اما این موسیقی در هیچ بخش خود، کسر میزانی عجیب ندارند و تمامی بخش‌های آن، به میزان‌های ۴/۴ تقسیم شده است. در حقیقت، ریتم عجیب و غیرمعمول این اثر، با یک کادانس خاص حاصل شده است و حسی خارج از ریتم و جالب به آن بخشیده است.

Rush – Tom Sawyer

گروه موسیقی Rush نیز به‌عنوان یکی از مشهورترین گروه‌های سبک پراگ راک، آثار بسیاری را با کسر میزان‌های عجیب‌وغریب تولید کرده است.

اما قطعه Tom Sawyer از این گروه را می‌توان برجسته‌ترین مثال برای استفاده راش از کسر میزان‌هایی غیرمعمول در ساخت موسیقی دانست. این قطعه یک بخش بریج حماسی و جالب دارد که در کسر میزان ۷/۸ ساخته شده است و نوازندگی و ریتم بی‌نظیر نیل پرت (Neil Peart) با ساز درامز نیز جلوه‌ای دوچندان بخشیده است.

مهم نیست که طرفدار راش باشید یا آثار این گروه را نپسندید؛ این قطعه به قدری غیرمعمول و زیباست که نمی‌توان عملکرد بی‌نظیر راش در خلق آن را انکار کرد.

System of a Down – Question

System of a Down به‌عنوان یکی از عجیب‌وغریب‌ترین گروه‌های موسیقی متال شناخته می‌شود؛ اما قطعه Question از آلبوم Mesmerize این گروه، با برخورداری از چهار کسر میزان عجیب، متفاوت‌ترین قطعه این گروه از لحاظ ریتمیک است.

Question با یک اینترو و ورس آکوستیک شروع می‌شود که با کسر میزان ۹/۸ نواخته می‌شوند. پس از این، دارون ملکیان (Daron Malakian)، گیتاریست گروه، یک ریف با کسر میزان ۵/۴ می‌نوازد و در نهایت، کورس قطعه با کسر میزان ۳/۴ نواخته می‌شود. این ترتیب مجدداً تکرار می‌شود تا قطعه با یک بخش با کسر میزان ۴/۴ تمام شود. این ترکیب کسر میزان در یک قطعه موسیقی واقعاً بی‌سابقه و عجیب است!

King Gizzard and the Lizard Wizard – Gamma Knife

گروه موسیقی سایکدلیک مشهور استرالیایی، یعنی King Gizzard and the Lizard Wizard، عناصر غیرمعمول بسیاری را در آثار خود به کار می‌گیرند که یکی از آنها، کسر میزان‌های عجیب است.

می‌توان گفت که تقریباً تمامی قطعه‌های آلبوم Nonagon Infinity از این گروه که در سال ۲۰۱۶ منتشر شده، حداقل لحظاتی در خود دارد که در کسر میزانی نامتداول نواخته شده‌اند. اما از نظر ما، جالب‌ترین اثر گروه King Gizzard and the Lizard Wizard از این حیث، Gamma Knife است که اینترو، تکنوازی درامز و ورس‌های آن در کسر میزان ۱۱/۸ نواخته شده‌اند و کورس آن که کسر میزانی عادی دارد را احاطه کرده‌اند.

Tool – Lateralus

اگر طرفدار سبک‌های راک و متال باشید، می‌دانید که گروه موسیقی تول (Tool) بیش از هر چیز به استفاده از کسر میزان‌های عجیب‌وغریب در ساخت آثارش مشهور است. در واقع، می‌توان گفت که کل کارنامه فعالیت گروه موسیقی تول، با ساخت و نواختن قطعاتی با ریتم‌های بسیار عجیب و گیج‌کننده پر شده است. احتمالاً نیز به همین دلیل است که ساخت آلبوم آخر این گروه، حدود سیزده سال به طول انجامیده است!

همانطور که گفته شد، بسیاری از آثار تول کسر میزانی بسیار عجیب دارند. برای مثال، قطعه Schism در کسر میزان بسیار عجیب ۶.۵/۸ نواخته شده است و در قطعه ۷empest از آلبوم Fear Inoculum نیز کسر میزان بین ۵/۴ و ۸/۱۱ تناوب دارد. اما عجیب‌ترین آهنگ این گروه موسیقی در زمینه کسر میزان، Lateralus است که ریتم‌های آن با الهام از الگوی فیبوناچی انتخاب و محاسبه شده است. در Lateralus با میزان‌های ۷/۸، ۸/۸ و ۹/۸ مواجه هستیم که در کنار الگوهای ترانه‌ای مینارد جیمز کینن (Maynard James Keenan)، شکلی صعودی و غیرمعمول به موسیقی بخشیده‌اند. ساخت چنین قطعه‌ای بی‌شک مستلزم نبوغ و سواد بسیار است.

Frank Zappa – Keep It Greasy

فرانک زاپا (Frank Zappa) با شخصیت عجیب و منحصربه‌فرد خود، به هنرمندی مشهور و ثروتمند در عرصه موسیقی تبدیل شد؛ اما آثار زاپا نیز همانند شخصیت او، عجیب بودند.

یکی از مهمترین آثار زاپا که در ساخت آن از کسر میزانی غیرمعمول استفاده شده است، Keep It Greasy از آلبوم رادیکال Joe’s Garage است که یکی از برترین نوازندگی‌های گیتار زاپا نیز در آن شنیده می‌شود.

ورس اول، چند بخش در بریج و سولوی گیتار این قطعه مشهور، در کسر میزان گیج‌کننده ۱۹/۱۶ نواخته می‌شود؛ اما ورس دوم این قطعه، در کسر میزانی حتی عجیب‌تر، یعنی ۲۱/۱۶ نواخته شده است!

Björk – Crystalline

بیورک (Bjork) را می‌توان یکی از نوآورترین موزیسین‌ها در دوران معاصر دانست. این هنرمند ایسلندی در طول فعالیت خود به‌عنوان یک موزیسین، ایده‌هایی بسیار پیشرو را در ساخت موسیقی به کار برده است که هر یک، صنعت موسیقی و تجربه مخاطبین او را به‌گونه‌ای تغییر داده‌اند.

آلبوم تصویری بیورک، یعنی Biophillia که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد، از قطعاتی تشکیل شده است که در هر کدام، این موزیسین خلاق کسر میزانی ویژه را در آن مورد آزمایش قرار داده است. اما سه قطعه از این آلبوم که Crystalline ،Moon و Hollow نام دارند، همگی در کسر میزان غیرمعممول ۱۷/۸ ساخته شده‌اند.

این کسر میزان به‌قدری عجیب است که ممکن است حتی ماهرترین نوازندگان و مجرب‌ترین شنوندگان موسیقی را نیز گیج کند؛ اما بیورک آن را به‌گونه‌ای در موسیقی خود به کار برده است که کاملاً منطقی، طبیعی و آسان به نظر می‌رسد.

Pink Floyd – Money

امکان ندارد که فهرستی از آثار موسیقی معاصر با کسر میزان غیرمعمول وجود داشته باشد و نام گروه موسیقی افسانه‌ای پینک فلوید (Pink Floyd) در آن به چشم نخورد.

یک بخش از آهنگ مشهور Money، بیس لاینی دارد که یکی از مشهورترین بیس لاین‌های نواخته‌شده توسط راجر واترز (Roger Waters) محسوب می‌شود و با ریتم ویژه خود، هیچ‌گاه از یاد شنونده نمی‌رود. این بیس لاین در کسر میزان غیرمعمول ۷/۴ نواخته شده است که حس ریتمیک عجیب و جالبی به آن می‌بخشد.

اما در سالهای اخیر، گیلمور و واترز هر دو طی مباحثی در مورد این اثر، گفته‌اند که کسر میزان آن در واقع نه ۷/۴، بلکه ۷/۸ است! این امر نشان می‌دهد که کسر میزان‌های غیرمعمول می‌توانند حتی ماهرترین نوازندگان دنیا را نیز گیج کنند. نتیجه اخلاقی این است که هیچ‌گاه مگر در مواقع لزوم، از کسر میزان‌های غیرمعمول در ساخت موسیقی استفاده نکنید!

The Beatles – Happiness Is A Warm Gun

آثار زیادی در دیسکوگرافی گروه بیتلز (The Beatles) از کسر میزانی نامعمول برخوردار هستند و مشهورترین‌های آنها را می‌توان All You Need Is Love و Here Comes The Sun دانست. اما یک اثر از این گروه موسیقی، توجه شنوندگان را در بحث ریتم به خود بیش از هر قطعه دیگری جلب می‌کند و آن، اثری نیست جز Happiness Is A Warm Gun.

این قطعه سه‌بخشی با سه کسر میزان ۴/۴، ۲/۴ و ۵/۴ شروع می‌شود و با کسر میزان ۳/۸ ادامه پیدا می‌کند و با ورود به بخش سوم خود، در کسر میزان‌های ۹/۸، ۱۰/۸ و در نهایت، یک میزان ۱۲/۸ نواخته می‌شود.

منبع: Mixdown Magazine
نویسنده: Will Brewster