چرا گیتار به رگلاژ نیاز دارد؟

رگلاژ (setup) گیتار چیزی شبیه به سرویس خودرو است. شما ماشین خود را حداقل سالی یک بار برای سرویس به تعمیرگاه می‌برید؛ پس چرا برای گیتارهای ارزشمند خود این کار را انجام ندهید؟

گاهی یک چکاپ ساده برای روی فرم نگه داشتن گیتار کافی است؛ درست مانند چکاپ در مطب دکتر.

در این مقاله، تلاش می‌کنیم که به پرسش‌های بسیار مهم زیر پاسخ دهیم:

• چرا باید گیتار خود را رگلاژ کنیم؟
• چگونه بفهمیم که گیتار به رگلاژ نیاز دارد؟
• هر چند وقت یکبار باید گیتار خود را رگلاژ کنیم؟

سازی از جنس چوب

واضح‌ترین دلیل نیاز گیتار به رگلاژ این است که گیتارها عمدتاً از چوب ساخته شده‌اند. چوب به شرایط محیط اطراف خود واکنشی نسبتاً شدید نشان می‌دهد. سرما یا گرما ممکن است منجر به پیچیدن یا تاب برداشتن دسته شده و رطوبت ممکن است باعث بادکردگی یا فرو نشستن بدنه شود؛ خصوصاً در گیتارهای آکوستیک.

به این دلیل است که باید گیتار خود را به‌طور مداوم بررسی کنید تا در بلندمدت دچار مشکلات غیر قابل جبران نگردد.

چه زمانی باید گیتار خود را رگلاژ کنیم؟

در پایین به چند قاعده کلی درباره زمان مناسب برای مراجعه بابت رگلاژ اشاره می‌کنیم:

• زمانی که از آخرین رگلاژ ساز حداکثر یک سال گذشته باشد.
• زمانی که به‌تازگی گیتاری را خریداری کرده‌اید و می‌خواهید مناسب با سلیقه شما رگلاژ شود.
• وقتی یک گیتار دست دوم خریداری کرده‌اید و نمی‌دانید آخرین بار چه زمانی رگلاژ شده است.
• وقتی به علت فاصله زیاد سیم‌ها از صفحه انگشت‌گذاری، نواختن با ساز دشوارتر شده باشد.
• هنگامی که برخی از نت‌ها دچار گز شوند یا اصلاً صدا ندهند.
• وقتی اینتونیشن ساز به هم خورده باشد (یعنی دو نت بر روی یک سیم که اکتاو یکدیگر هستند، هر دو کوک نباشند). برای بررسی این کار کافی است گیتار خود را کوک کرده و سپس کوک نت هر سیم را با پرده‌گیری کردن فرت دوازدهم مقایسه کنید. اگر نت هر یک از سیم‌ها در فرت دوازدهم با نت همان سیم به‌صورت آزاد اختلاف داشته باشد (حتی اختلافی در حد یک دهم پرده)، یعنی اینتونیشن گیتار صحیح نیست.
• وقتی آسیب قابل رؤیتی به ساز وارد شده باشد.
• زمانی که در هنگام ساز زدن، لبه‌های تیز میله‌های فرت یا نات برای شما ناراحتی ایجاد کنند.
• وقتی گیتار کوک خود را حفظ نکند.
• وقتی یکی از سیم‌ها در نقطه‌ای به‌خصوص به‌طور مکرر پاره شود؛ مثلاً اگر سیم گیتار مرتباً در نزدیکی بریج یا در نزدیکی نات پاره شود.

چند دلیل مهم برای رگلاژ گیتار

چه به‌طور مداوم ساز بزنید یا نه، گیتار شما باز هم به رگلاژ نیاز خواهد داشت؛ زیرا همانطور که گفتیم، چوب گیتار فارغ از اینکه چقدر نواخته شود، طبیعتی دمدمی مزاج دارد.

نوازندگان حرفه‌ای معمولاً به دلیل ساز زدن مکرر با مشکلات متفاوتی روبرو می‌شوند. در هنگام برگزاری تور کنسرت، گیتار شما از دما و شرایط راحت منزل به سالن‌های اجرا با دمای پایین و یا اجراهای فضای آزاد در دمای بالا منتقل می‌شود. نه‌تنها دما بلکه میله‌های فرت نیز به دلیل نوازندگی پیاپی دچار فرسودگی می‌شوند. اینها تنها چند دلیل مبنی بر نیاز گیتار به رگلاژ مرتب هستند.

نهایتاً، راحتی و حس نواختن با گیتاری که به‌خوبی رگلاژ شده باشد، بسیار بهتر است و در نتیجه صدایی بهتر به همراه خواهد داشت. همچنین رگلاژ مداوم باعث می‌شود بتوانید بر روی صحنه اجرا روی ساز خود حساب باز کنید و نگران اتفاقات خجالت‌آور نباشید.

گیتاری که به‌خوبی رگلاژ شده باشد، به علت ساستین بهینه و اینتونیشن صحیح خود، صدایی بهتر خواهد داشت؛ یعنی نت‌های شما کششی بلندتر داشته و دقیقاً کوک مد نظر شما را ایجاد خواهند کرد.

آیا سالی یکبار رگلاژ اضافه‌کاری نیست؟

پاسخ ساده این است که خیر!

به مثال خودرو برگردیم. اگر گیتار خود را دوست داشته باشید، مراقبت از آن را هم دوست خواهید داشت؛ حتی اگر آنقدر که دوست دارید وقت برای نواختن آن نداشته باشید.

برخی نوازنده‌ها سال‌های سال گیتار خود را رگلاژ نمی‌کنند. دلیل این امر می‌تواند تنبلی باشد یا اینکه از وضعیت فعلی ساز خود رضایت دارند. اگرچه ممکن است این نوازندگان به مشکلات ساز خود عادت کرده باشند، اما شاید فرت‌ها دچار ایرادات جزئی شده باشند و یا دسته ساز کمی تاب برداشته باشد و متوجه آن نشوند.

حال شاید بگویید «سری که درد نمی‌کند را دستمال نمی‌بندند»؛ اما اگر مراقب سلامت گیتار خود نباشید، سرانجام سردرد به سراغ آن خواهد آمد.

منبع: Andertons
نویسنده: Jed Van Wyngaardt
مترجم: کیان ایرجی