آشنایی با اشکال مختلف دسته گیتار

پروفایل (profile) دسته گیتار در واقع شکل پشت دسته با فرض برش عرضی آن است. این مؤلفه را می‌توان به‌طور ساده، شکل دسته نامید.

مؤلفه‌های قابل اندازه‌گیری دیگری نیز در دسته گیتار وجود دارند که ارتباطی با پروفایل آن ندارند و ممکن است با این شاخصه اشتباه گرفته شوند؛ این موارد عبارتند از عرض و عمق دسته و شعاع (ریدیس) فرت‌بورد.

اما پروفایل دسته چه تقسیم‌بندی‌هایی دارد و آیا یک نوازنده مبتدی که قصد خرید اولین گیتار الکتریک خود را دارد، باید به آن توجه کند؟

قبل از اینکه وارد جزئیات شویم، باید این نکته را ذکر کنیم که شکل دسته، تأثیری بر تُن گیتار ندارد؛ اما می‌تواند تأثیر زیادی بر نوازندگی شما بگذارد.

هیچ شکل دسته‌ای بر شکل دیگر برتری محض ندارد و با همه آنها می‌توان در تمامی سبک‌ها نوازندگی کرد و انواع تکنیک‌ها را اجرا کرد. در واقع، انتخاب شکل دسته، تنها به سلیقه شما و راحتی دست شما بستگی دارد. همین امر باعث شده است که امروزه، گیتارها با چندین شکل دسته مختلف به بازار عرضه شوند تا هر نوازنده‌ای بتواند بنا بر سلیقه خود، یک گزینه مناسب پیش رو داشته باشد.

اکثر گیتارهای امروزی، خصوصاً گیتارهای شرکت فندر، دسته‌ای با سه شکل C ،U و V دارند. دسته برخی از گیتارها نیز شکلی در میان این حروف دارد. نام‌گذاری دسته با حروف انگلیسی به این دلیل است که دسته مذکور، در صورت برش عرضی، شکلی شبیه به آن حرف لاتین دارد. برای مثال، دسته‌های C-شکل، در صورت برش عرضی، شکلی شبیه به حرف C لاتین دارند. همچنین دسته‌ها در هر شکلی، می‌توانند عمق و ضخامت متفاوتی داشته باشد. به همین دلیل است که در مشخصات برخی از گیتارها، شکل دسته، C-شکل ضخیم (Thick C) یا U-شکل عمیق (Deep U) و … اعلام شده است. در ادامه، نگاهی به سه شکل دسته متداول در گیتارهای الکتریک و ویژگی‌های آنها خواهیم انداخت.

دسته C-شکل

این شکل را می‌توان متداول‌ترین شکل دسته در گیتارهای مدرن دانست. دسته‌های C-شکل، حالتی بیضی‌مانند دارند و راحتی بالایی را برای نوازنده فراهم می‌کنند. این دسته‌ها، معمولاً عمق کمتری از دو شکل متداول دیگر دسته، یعنی U و V دارند. بسیاری از گیتارهای مدرن امروزی، خصوصاً استرتوکسترهای فندر، از دسته‌ای با شکل C مدرن برخوردار هستند که کمی مسطح‌تر از حالت سنتی دسته‌های C-شکل است.

دسته V-شکل

این شکل از دسته، امروزه در دو حالت مختلف بر روی گیتارها دیده می‌شود. یک نوع از آن، شکلی ملایم‌تر از حرف V لاتین دارد و شکل دیگر، درست مانند این حرف، دارای نقطه‌ای تیز در مرکز خود است. نوع دوم، معمولاً توسط نوازندگانی استفاده می‌شود که انگشت شست خود را در بالای نِک و بر لبه بالایی فینگربورد تکیه می‌دهند. این افراد معتقدند که با چنین دسته‌ای، نوازندگی آسان‌تری را تجربه می‌کنند.

اما با وجود اینکه امروزه دسته‌های V-شکل در برخی از گیتارها استفاده می‌شوند، عمدتاً متعلق به گیتارهای الکتریک قدیمی هستند و معمولاً در نسخه‌های بازتولیدشده از سازهای قدیمی دیده می‌شوند.

دسته U-شکل

این شکل از دسته گیتار، معمولاً قطور و حجیم است. دسته‌های U-شکل، خصوصاً نوع عمیق‌تر آنها که در برخی از تلکسترهای فندر دیده می‌شود، به «چوب بیس‌بال» نیز مشهور هستند. این شکل دسته معمولاً برای نوازندگانی که دستان بزرگی دارند و یا شست خود را در پشت یا کنار نِک قرار می‌دهند، مناسب‌تر است.

چند نکته مهم

تمامی شکل‌های اشاره‌شده، زیرمجموعه‌هایی نیز دارند که معمولاً با سال تولید گیتاری که از آن دسته برخوردار است، شناخته می‌شوند. از آن جمله می‌توان به ۵۰s V-Shape ،۶۱ C-Shape یا ۷۰s C-Shape اشاره کرد. این دسته‌ها در گیتارهای جدید نیز یافت می‌شوند و دیدن این عبارات در مشخصات فنی یک ساز، به معنای برخورداری آن از یک دسته با شکل و ویژگی‌هایی درست مانند نمونه‌های ساخته‌شده در آن دوره و سال مشخص است.

برخی از افراد، مؤلفه شکل دسته که معمولاً با حروف C ،U و V نشان داده می‌شود را با عرض آن که توسط برخی از سازندگان گیتار با حروف C ،B ،A و D مشخص می‌شود، اشتباه می‌گیرند. از اوایل دهه شصت تا اوایل دهه هفتاد میلادی، شرکت فندر، عرض نات گیتارهای خود را با حروف A (یک و نیم اینچ)، B (حدود ۱.۶۲۵ اینچ)، C (حدود ۱.۷۵ اینچ) و D (حدود ۱.۸۷۵ اینچ) مشخص می‌کرد و حرف آن را نیز در انتهای نک گیتار الکتریک حک می‌کرد. این حروف، بیانگر عرض نات گیتار هستند و هیچ ارتباطی با شکل دسته گیتار ندارند.

منبع: Fender
نویسنده: Jeff Owens
مترجم: امیر تولی