کدام تیونر گیتار برای شما مناسب‌تر است؟

به‌عنوان یک نوازنده آماتور، کمتر چیزی می‌تواند شما را به اندازه از کوک خارج شدن گیتار درگیر کند. چه بتوانید آهنگ Flight of the Bumblebee را با تمپو ۶۵۰ ضرب در دقیقه بنوازید و چه نتوانید، برای ارائه یک اجرای خوب باید ساز را کوک نگه دارید. به همین علت همواره به یک تیونر الکترونیکی در تجهیزات خود نیاز دارید. تیونر گیتار به شما اجازه می‌دهد که روی صحنه و در میان سر و صدای اجرا، گیتار را با سرعت و دقت بالا کوک کنید.

تیونر الکترونیکی تغییرات کوک را تشخیص داده و از طریق یک نشانگر دیجیتال، سوزن آنالوگ و یا صفحه نمایشگر LCD یا LED به شما نشان می‌دهد که کوک یک سیم، بالاتر یا پایین‌تر از کوک مورد نظر است. تیونرها در سایزها و شکل‌های مختلف در بازار موجودند. در این مقاله قصد داریم شما را با دنیای تیونرهای گیتار آشنا کنیم.

شکل‌ها و اندازه‌ها

تیونر دستی

از دهه ۷۰ میلادی تا امروز، نوازندگان گیتار آکوستیک و الکتریک برای کوک کردن ساز خود به‌ تیونرهای دستی اتکا کرده‌اند. این‌ تیونرهای جیبی تنوع زیادی دارند و از مدل‌های ساده‌ تا کروماتیک متغیرند. تیونرهای دستی معمولاً یک ورودی فیش ۱/۴ اینچی برای اتصال گیتار و یا میکروفون دارند. بسیاری از این‌ تیونرها دارای اسپیکر داخلی هستند که می‌تواند نت مرجع را برای کوک کردن با گوش پخش کند. برخی از‌ تیونرهای دستی دارای مترونوم نیز هستند.

تیونر گیره‌ای

اگر بخواهید در یک مکان خلوت گیتار را کوک کنید، میکروفون تعبیه‌شده در تیونرهای دستی بسیار کارآمد است؛ اما این میکروفون در جاها شلوغی مانند صحنه اجرای زنده، کارایی چندانی ندارد.‌ تیونرهای دستی برای اجرای زنده مناسب نیستند؛ مگر آنکه بخواهید هر بار که گیتار از کوک خارج شد، آن را از افکت‌ها جدا کرده و به تیونر متصل کنید.

خوشبختانه در اواسط دهه ۹۰ میلادی، نسل جدیدی از‌ تیونرها برای گیتار آکوستیک و الکتریک به بازار معرفی شد. این تیونرها با استفاده از یک گیره فنری به سردسته گیتار متصل شده و به کمک یک مبدل لرزشی می‌توانند کوک‌ گیتار را ارزیابی کنند. اگرچه امکانات تیونرهای گیره‌ای معمولاً به اندازه تیونرهای دستی نیست، اما سهولت استفاده از آنها این نقایص را جبران می‌کند.

تیونر پدالی

اگر یک پدال‌برد تهیه کرده‌اید، تیونر پدالی مناسب‌ترین گزینه برای شماست. مانند تیونر گیره‌ای، تیونر پدالی نیز بر روی استیج‌های شلوغ قابل استفاده است. این‌ تیونرهای کارآمد معمولاً در قالبی از فلز بادوام و یا پلاستیک سخت عرضه شده و تحمل شرایط سخت را دارند. تیونرهای پدالی با استفاده از یک پدال پایی (فوت‌سوئیچ) روشن و خاموش می‌شوند.

این تیونرها از انواع بسیار ساده تا انواع پیچیده و دارای امکانات متنوع را در بر می‌گیرند. اما یکی از مهمترین امکاناتی که باید آن را بررسی کنید، قابلیت true bypass است. این قابلیت به تیونر امکان می‌دهد که در صورت غیرفعال بودن، موجب رنگ‌آمیزی صدا نشود.

تیونر رَکمونت

تیونرهای پدالی بسیار کارگشا هستند؛ اما اگر سایر تجهیزات شما از نوع رکمونت (rackmount) باشند چه؟

تیونرهای رکمونت در انواع مختلفی تولید می‌شوند. اندازه بزرگتر این تیونرها به سازنده امکان می‌دهد که نمایشگر بزرگتر و امکانات بیشتری را در آنها تعبیه کند. این‌ تیونرها به‌ویژه در شرایط استودیویی مفیدند؛ زیرا می‌توان به‌راحتی آنها را بر روی یک رک در کنار سایر تجهیزات نصب کرد. بسیاری از‌ تیونرهای رکمونت دارای چندین ورودی و خروجی هستند.

تیونرهای حفره صدا

برای گیتاریست‌های آکوستیک، تیونر مخصوص حفره صدا (soundhole) یک گزینه مناسب و کاملاً مخفی است. این تیونرها هم مانند تیونرهای گیره‌ای از یک حسگر پیزو برای تشخیص کوک ساز استفاده می‌کنند و بنابراین برای استفاده در مکان‌های شلوغ مناسب هستند. برخلاف مدل‌های گیره‌ای، این نوع تیونر در داخل بدنه گیتار نصب می‌شود و بنابراین هیچ‌کس به‌جز نوازنده آن را نمی‌بیند. همچنین به دلیل نزدیکی سنسور به منبع صدا، دقت کوک بالایی به ارمغان می‌آید. برخی از گیتارهای الکترو-آکوستیک دارای تیونر داخلی هستند که مکانیزمی بسیار شبیه به تیونرهای حفره صدا دارد.

اپلیکیشن تیونر

اگر در جایی نیاز به تیونر دارید و دستگاه تیونر در دسترس شما نیست، می‌توانید از یک اپلیکیشن تلفن همراه استفاده کنید. این اپلیکیشن‌ها بسیار مفید هستند؛ اما اغلب آنها چندان خوب طراحی نشده‌اند. همچنین میکروفون تعبیه‌شده بر روی گوشی‌های تلفن همراه برای صدای انسان طراحی شده و نه برای کوک کردن ساز؛ در نتیجه، دقت کوک این نرم‌افزارها چندان بالا نیست. به‌علاوه، این نرم‌افزارها در مکان‌های شلوغ نمی‌توانند کوک درستی را ارائه کنند. برای به دست آوردن یک کوک حدودی در مکان‌های نه‌چندان شلوغ می‌توان از این اپ‌ها استفاده کرد؛ اما برای اجرا بر روی صحنه بهتر است از یک تیونر واقعی استفاده کنید.

تیونر استروب

اولین تیونر الکترونیکی ساز در سال ۱۹۳۶ با نام Stroboconn به بازار عرضه شد. این دستگاه از مکانیزم کوک توسط استروب (strobe) بهره می‌گرفت که به‌شدت دقیق است. Stroboconn از یک پرتوی نور بر روی یک دیسک چرخان برای نشان دادن کوک استفاده می‌کرد. شیار‌هایی که بر روی دیسک طراحی شده بودند، در هنگام چرخش و تابش پرتوی نور، جلوه بصری استروبوسکوپی ایجاد می‌کردند. وقتی که نت به کوک مورد نظر می‌رسید، شیارهای موجود بر روی دیسک به نظر ثابت و بی‌حرکت می‌آمدند. اگرچه این دستگاه دقت بسیار بالایی دارد، اما بسیار سنگین است و به علت بهره‌مندی از لامپ صدا، بسیار شکننده است؛ بنابراین استفاده از آن چندان کاربردی نیست. تیونرهای استروبوسکوپی جدید به‌جای صفحه چرخان از یک صفحه LED بهره می‌گیرند که نتیجه‌ای شبیه به صفحه چرخان را بدون استفاده از قطعات متحرک مکانیکی ارائه می‌کند.

امکانات پیشرفته

کالیبراسیون و تنظیمات

تیونرهای معمولی صرفاً به ما نشان می‌دهند که نت مورد نظر از نت معیار بالاتر یا پایین‌تر است. این نت در کشور ایالات متحده، نت لای بالاتر از دو میانی پیانو با فرکانس ۴۴۰ هرتز است. با وجود این، بسیاری از ارکسترها این نت را به‌عنوان مبنا و معیار فرض نمی‌کنند؛ مثلاً ارکستر فیلارمونیک نیویورک فرکانس ۴۴۲ هرتز، ارکستر سمفونیک بوستون فرکانس ۴۴۱ هرتز و ارکسترهای آلمانی و اتریشی فرکانس ۴۴۳ هرتز را به‌عنوان معیار می‌شناسند. همچنین در اینترنت گروه‌هایی هستند که سعی دارند فرکانس ۴۳۲ هرتز را به‌عنوان معیار معرفی کنند.‌ تیونرهای پیشرفته اجازه می‌دهند که دستگاه را نسبت به فرکانسی غیر از فرکانس ۴۴۰ هرز کالیبره کنیم و بدین ترتیب شما می‌توانید با هر ارکستری هم‌کوک باشید.

یکی دیگر از امکاناتی که بر روی‌ تیونرهای پیشرفته پیدا می‌کنید، امکان تعیین نسبت نت‌هاست. نسبت نت‌ها عبارت است از فاصله نت‌ها در دستگاه‌های کوک نسبت به یکدیگر. موسیقی مدرن عمدتاً بر مبنای سیستم equal temperament ساخته می‌شود که در آن هر اکتاو به ۱۲ قسمت مساوی تقسیم می‌شود. با استفاده از این سیستم، فاصله هر نت تا نت بعدی دقیقاً برابر با فاصله آن نت تا نت قبلی است. فایده استفاده از این سیستم این است که ساز شما در تمام گام‌ها کوک صدا می‌دهد. اما با تغییر این نسبت می‌توانید کوک‌هایی «شیرین‌تر» به دست آورید و نت‌هایی را بنوازید که در سیستم معیار قابل دسترسی نیستند. اشکال کار اینجاست که با استفاده از این سیستم‌‌ها، ساز شما در برخی از گام‌ها کوک و در برخی از گام‌ها ناکوک صدا می‌دهد.

تیونر پلی‌فونیک

یکی از گزینه‌های نسبتاً جدید در زمینه تیونر، تیونرهای پلی‌فونیک هستند. این دستگاه‌ها به شما اجازه می‌دهند که هر شش سیم گیتار را در آن واحد کوک کنید و باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شوند. تیونرهای پلی‌فونیک در اندازه‌های دستی، پدالی و گیره‌ای تولید می‌شوند. البته اگر ترجیح می‌دهید هر سیم را به‌صورت جداگانه کوک کنید، باز هم می‌توانید از این تیونر‌ها استفاده کنید.

تیونر برای موفقیت ضروری است

بدون تیونر نمی‌توانید بهترین صدای ممکن را از گیتار دریافت کنید و در بدترین حالت، ساز ناکوک شما می‌تواند بهترین تکنیک‌های شما را نیز بی‌ارزش کند. به‌علاوه، تیونرها قیمت چندان بالایی ندارند. پس به خاطر خودتان هم که شده، همیشه گیتار را کوک کنید.

منبع: Sweetwater
مترجم: کیان ایرجی