بهترین سن برای آغاز یادگیری موسیقی چه زمانی است؟

تقریباً همه ما داستان زندگی نوابغ موسیقی را شنیده‌ایم؛ از اینکه موتزارت اولین سمفونی‌اش را در ۸ سالگی نوشت تا استیوی واندر (Stevie Wonder) که در ۱۱ سالگی با موتان (Motown) قرارداد امضا کرد. شاید فرزند شما مانند میدوری (نوازنده مشهور ویولن) و هربی هنکاک در ۱۱ سالگی به عضویت ارکستر فیلارمونیک نیویورک یا سمفونی شیکاگو درنیاید؛ اما بدون شک تحت تأثیر کودکان بااستعداد همسایگان قرار می‌گیرد و شاید دوست داشته باشد به یادگیری موسیقی بپردازد. طبق عقیده بسیاری از والدین، برای اینکه فرزندانشان در موسیقی به موفقیت برسند، باید از بدو تولد آنها را در آموزش موسیقی غرق کنند. این روند می‌تواند به‌صورت اجرا در گروه کر پیش‌دبستانی کلیسا باشد یا یک کنسرت گروه موسیقی در مدرسه ابتدایی. در نگاه اول، این کار تصمیم درستی به نظر می‌رسد.

با این حال، اغلب اوقات، شنیدن شکایات و شکوه‌های برخی از افراد، بر روی پدر و مادرها ‌تأثیر گذاشته و باعث می‌شود که آموزش موسیقی فرزندشان را تا بزرگسالی آنها به تعویق بیندازند. شاید شما هم این جمله را زیاد شنیده باشید: «از دست پدر و مادرم! من را مجبور کردند که وقتی جوانتر بودم یک ساز بنوازم؛ اما از این کار متنفر بودم و هنوز هم متنفرم». دقیقاً برای جلوگیری از همین ذهنیت منفی است که والدین ترجیح می‌دهند آموزش موسیقی را به تأخیر بیندازند؛ حداقل تا زمانی که فرزندشان بزرگتر شود و بتواند ساز مورد علاقه‌اش را انتخاب کند یا تصمیم بگیرد که اصلاً می‌خواهد یک ساز بزند یا نه. این گروه از والدین نیز درست رفتار می‌کنند و حق با آنهاست.

این دو نتیجه‌گیری ممکن است متناقض به نظر برسند؛ اما کلید قضیه در این است که تعریف شما از درس موسیقی چگونه است. برای درک بهتر این موضوع، باید به دلایلی که والدین می‌خواهند فرزندشان موسیقی بیاموزد، نگاهی بیندازیم.

تحقیقات موجه و کاملی وجود دارد که نشان می‌دهد دوره‌ای طلایی از بدو تولد تا ۹ سالگی برای توسعه احساس و درک موسیقی در کودک وجود دارد. در طی این مدت، ساختار و مکانیزم‌های ذهنی مرتبط با پردازش و درک موسیقی، در مراحل اولیه رشد هستند و قرار دادن کودکانِ این محدوده سنی در معرض موسیقی، امری بسیار مهم است. پس سوال مهم این نیست که چه زمانی آموزش آغاز شود؛ بلکه این است که هدف از آموزش موسیقی برای کودکان چیست؟ به‌عنوان مثال، کودکان نوپا صرفاً باید برای کسب تجربه و یادگیری نحوه ایجاد روابط معنادار با موسیقی، با یک ساز آشنا شوند و نه کسب مهارت و تبحر در نوازندگی. اگر شما دوست دارید فرزندتان با موسیقی آشنا شود، می‌توانید روند آموزش موسیقی را بلافاصله پس از تولد و در سال اول زندگی آغاز کنید. البته توجه کنید که درس‌ها رسمی و جدی نباشند؛ بلکه باید کودکتان را در یک محیط پر از موسیقی غرق کنید. شما باید با فعالیت‌های حرکتی ساده مثل بازی‌های آهنگین، تاب خوردن یا رقصیدن (در حالی که کودکتان را در آغوش گرفته‌اید)، آواز خواندن یا نواختن ساز برای کودک، به او کمک کنید تا روی موسیقی تمرکز کند.

سه سالگی زمان مناسبی برای آموزش درس‌های جدی‌تر است. البته در این مرحله هم یادگیری نواختن یک ساز نباید هدف شما باشد؛ بلکه توسعه بیشتر مهارت‌هایی مانند شناخت ضرب در موسیقی، شناخت ملودی یا شناسایی سازها است. این دسته از دروس معمولاً با حضور والدین و خود کودک و توسط معلمان خصوصی، دانشگاه‌ها و یا مراکز اجتماعی ارائه می‌شوند. برای تصمیم‌گیری در مورد مناسب بودن یک کلاس آموزشی برای فرزندتان، حتماً مطمئن شوید که اهداف و انتظارات شما با مدرس آن دوره مطابقت دارد.

در ۵ سالگی اکثر کودکان ذهنیتی دارند که آنها را برای آموزش رسمی موسیقی آماده کرده است. البته حتی در این سن نیز هدف از آموزش موسیقی، تبدیل شدن به یک نوازنده بزرگ نیست؛ بلکه افزایش درک موسیقی است. پیانو و ویولن دو ساز رایجی هستند که در این سن نواخته می‌شوند؛ اما سازهایی چون فلوت ریکوردر، گیتار یا یوکللی نیز می‌توانند گزینه‌های بسیار خوبی باشند.

در ۱۰ سالگی، کودک مهارت‌های گسترده‌ای را در ارتباط با ساز انتخابی خود خواهد داشت. آنها همچنین قدرت و استقامت بدنی لازم را برای یک ساز متفاوت و بزرگتر مانند سازهای بادی برنجی و یا سازهای زهی بزرگ خواهند داشت. تقریباً در این سن، هدف دروس ارائه‌شده به کودک، از کسب تجربه موسیقایی، به کسب مهارت نوازندگی و اجرای موسیقی تغییر می‌کند.

پس در نهایت، کودکان در چه سنی باید آموزش موسیقی را شروع کنند؟ به‌طور خلاصه سه پاسخ برای این سوال وجود دارد. فعالیت‌های سرگرم‌کننده همراه با موسیقی باید بلافاصله پس از تولد آغاز شوند؛ پس از آن، کلاس‌های منظم‌تر در حدود سه سالگی برگزار شوند و آموزش با هدف یادگیری ساز نیز باید بین ۶ تا ۹ سالگی شروع شود. به‌خاطر داشته باشید که این‌ها فقط دستورالعمل‌های کلی هستند و بدون شک در مورد برخی از کودکان و یا معلمان، استثنائاتی وجود خواهد داشت.

به هر شکل، تجربه موسیقی در سنین پایین، در روند رشد کودک بسیار مهم است. مانند دوچرخه‌سواری یا یادگیری زبان خارجی، این مهارت‌ها را می‌توان بعداً نیز در زندگی آموخت؛ اما هرگز مثل یادگیری در دوران کودکی «طبیعی» نخواهد بود.

در پایان، اگر در جستجوی بهترین مدل گیتار الکتریک برای شروع هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «راهنمای خرید گیتار الکتریک برای کودکان» را در وب‌سایت ما مطالعه کنید. همچنین، می‌توانید از طریق بخش «آکادمی» در وب‌سایت گیتار ایران نیز به طیف وسیعی از مقالات و ویدیوها در زمینه آموزش موسیقی دسترسی داشته باشید.

منبع: PBS Kids
نویسنده:‌ Dr. Robert A. Cutietta