آموزش, مقالات, مقالات لوازم جانبی گیتار
پیکاپ آلنیکو چیست و چه انواعی دارد؟
ژانویه
در زمان انتخاب و خرید گیتار الکتریک، احتمالاً در بخش مشخصات فنی پیکاپ‌های برخی از مدل‌های این ساز، به عبارت آلنیکو (Alnico) برمی‌خورید؛ اما این کلمه به چه معناست و پیکاپ‌های آلنیکو چه تفاوت‌هایی با انواع دیگر پیکاپ گیتار دارند؟
پیش از هر چیز، بیایید معنای لغوی کلمه alnico را مورد بررسی قرار دهیم. آلنیکو کلمه‌ای ترکیبی از دو حرف اول سه فلز آلومینیوم، نیکل و کوبالت است. این سه فلز، مواد سازنده آهنرباهای این نوع از پیکاپ گیتار هستند که در ادامه، به شکلی عمیق‌تر به آن می‌پردازیم.
در اوایل دهه سی میلادی در کشور ژاپن، گروهی کشف کردند که آهنرباهای ساخته‌شده از آلیاژ آهن، نیکل و آلومینیوم می‌توانند قدرت مغناطیسی بسیار قوی‌تری نسبت به برترین آهنرباهای فولادی در آن زمان داشته باشند. چند سال بعد، سازندگان این آهنرباها به این نتیجه رسیدند که کبالت نیز با افزوده شدن به این هم‌جوشه، می‌تواند قدرت مغناطیسی بالاتری به این آهنرباها ببخشد و همچنین مقاومت آنها را در برابر زنگ‌زدگی افزایش دهد. در آن زمان، آهنرباهایی که از آلیاژ آهن و فلزات ذکرشده یعنی ترکیب آلنیکو ساخته شده بودند، مقاومتی بسیار بالا در برابر تغییرات دمایی و افت قدرت مغناطیسی از خود نشان می‌دادند و به دنبال همین امر، به ترکیبی رایج و محبوب در ساخت آهنرباهایی بادوام و دائمی تبدیل شدند. در دهه هفتاد و هشتاد میلادی، پیش از اینکه ابرآهنرباهایی ساخته‌شده از فلزاتی همچون نئودیمیوم کشف شوند، آهنرباهای آلنیکو با قابلیت تولید نیرویی ۳۰۰۰ برابر جاذبه زمین در قطب‌های خود، قدرتمندترین آهنرباهای دنیا محسوب می‌شدند.
بنابراین، آهنرباهای ساخته‌شده از آلیاژ آلنیکو را می‌توان نوعی بسیار قدرتمند و بادوام از آهنربا دانست.
همین دوام و قدرت فوق‌العاده باعث شد تا آهنرباهای آلنیکو در وسایل روزمره و عادی که نیازمند آهنربایی قوی هستند به‌صورت وسیع به کار گرفته شوند. از مهمترین این وسایل، می‌توان به موتورهای برقی، سنسورها، بلندگوها و البته پیکاپ‌های گیتار اشاره کرد.
پیکاپ گیتار، در واقع وسیله‌ای با ساختاری بسیار ساده، متشکل از یک آهنرباست که یک سیم به دور آن پیچیده شده است. به دلیل همین ساختار ساده، کیفیت و قدرت آهنربا نقشی اساسی در عملکرد یک پیکاپ ایفا می‌کند. به همین دلیل نیز به‌کارگیری آهنربایی قدرتمند و بادوام همچون آلنیکو در ساخت پیکاپ، محصولی بسیار باکیفیت را رقم می‌زد. آلنیکو رفته‌رفته در میان سازندگان پیکاپ گیتار محبوبیتی بسیار کسب کرد و پیکاپ‌های مجهز به این نوع از آهنربا، به تولید صدایی گرم، موزیکال و قدرتمند شهره شدند.
شرکت فندر یکی از اولین سازندگان گیتار بود که شروع به تولید پیکاپ با استفاده از آهنرباهای alnico کرد. در آن زمان، یعنی دهه چهل میلادی، آلنیکو ماده‌ای بسیار مدرن و جدید بود و استفاده یک شرکت گیتارسازی از آن در ساخت پیکاپ، حرکتی پیشرو محسوب می‌شد. فندر در دهه پنجاه و شصت میلادی نیز به استفاده از هم‌جوشه آلنیکو در ساخت پیکاپ ادامه داد و بعدها، این ماده را با موادی دیگر جایگزین کرد. در دهه شصت میلادی، آهنرباهای سرامیکی به دلیل بازده بالاتر خود، در بسیاری از مصارف تجاری به کار گرفته شدند و آرام‌آرام، به جایگزینی برای آهنربای آلنیکو تبدیل شدند. اما استفاده از آهنرباهای سرامیکی در ساخت پیکاپ در آن زمان چندان رایج نشد؛ زیرا این نوع از مگنت، باعث تولید صدایی کمی خشن و گاه بیش‌ازحد روشن توسط پیکاپ گیتار می‌شود که برای برخی افراد چندان خوشایند نیست. به همین دلیل، بسیاری از شرکت‌ها از جمله فندر، به تولید پیکاپ با استفاده از آهنربای آلنیکو ادامه دادند و آن را با مگنت‌های سرامیکی جایگزین نکردند.
نکته دیگری که احتمالاً شما نیز متوجه آن شده‌اید، این است که امروزه، انواعی مختلف از پیکاپ‌های alnico در بازار وجود دارد که هر یک از آنها نیز در انتهای نام خود، شماره‌ای از یک تا پنج دارند. این شماره معمولاً با اعداد رومی در نام پیکاپ نوشته می‌شود.
شماره موجود در انتهای نام هر نوع از پیکاپ‌های آلنیکو، بیانگر قدرت میدان مغناطیسی قابل تولید توسط آهنرباهای آن است. در واقع، هر یک از انواع پیکاپ‌های آلنیکو، از آهنربایی ساخته‌شده از نوعی خاص از این آلیاژ برخوردارند و نسبت هر یک از فلزات در ساخت آلیاژ آهنربای آنها کمی از دیگری متفاوت است. در حالی که هر سه نوع پیکاپ‌های آلنیکو، عملکردی بسیار شبیه به یکدیگر دارند، اما ترکیب آنها با مؤلفه‌های دیگر همچون نحوه نصب پیکاپ بر روی گیتار الکتریک می‌تواند تاثیری مشهود بر روی ماهیت صوتی ساز داشته باشد.
اما نکته جالب و کمی گیج‌کننده اینجاست که عدد انتهای نام هر یک از پیکاپ‌های آلنیکو، بیانگر قدرت مغناطیسی آن به شکل پله‌ای نیست و این مؤلفه در این پیکاپ‌ها از شماره یک تا سه به شکلی صعودی تغییر نمی‌کند. به عبارتی دیگر، پیکاپ‌های Alnico II از ضعیف‌ترین میدان مغناطیسی در میان این نوع از پیکاپ‌ها برخوردار نیستند و در حالی که مدل ۵ یا V این پیکاپ از قوی‌ترین میدان مغناطیسی بهره‌مند است، مدل ۳ یا III، ضعیف‌ترین آهنرباها را میان هم‌نوعان خود دارد.
در ادامه، هر یک از انواع پیکاپ‌های Alnico را به‌صورت اجمالی مورد بررسی قرار خواهیم داد:
Alnico II
پیکاپ‌های Alnico II در گیتارهای بی‌شماری از جمله گیتارهای تلکستر ساخت فندر در دهه پنجاه میلادی وجود دارند. این نوع از پیکاپ آلنیکو معمولاً در موقعیت پیکاپ وسطی ساز نصب می‌شود و صدایی بسیار گرم و دلچسب، همانند پیکاپ‌های وینتج تولید می‌کند.
Alnico III
همانطور که گفته شد، پیکاپ‌های Alnico III ضعیف‌ترین نوع از پیکاپ‌های آلنیکو هستند؛ زیرا در آلیاژ مورد استفاده در ساخت آهنربای آنها، فلز کبالت به‌طور کلی به کار نرفته است. از آنجایی که این نوع از پیکاپ، کمترین میزان کشش مغناطیسی را در میان هم‌نوعان خود دارد، از ارتعاش آزادانه سیم‌های ساز جلوگیری نمی‌کند و به همین دلیل، گزینه‌ای بسیار محبوب برای نصب در موقعیت پیکاپ نک گیتارهای الکتریک است. این امر به این دلیل است که سیم‌های گیتار در محدوده پیکاپ نک، ارتعاشی بسیار دارند و در صورتی که پیکاپ با میدان مغناطیسی خود مانع این ارتعاش شود، طنین، حجم و ساستین صدای ساز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
این نوع از پیکاپ آلنیکو در موقعیت نک اولین نمونه‌های تولیدی از گیتار استرتوکستر در اواسط دهه پنجاه میلادی نصب شده است و به همین دلیل است که پیکاپ‌های نک این سازها، عملکردی فوق‌العاده دارند.
Alnico V
قوی‌ترین نوع پیکاپ‌های آلنیکو را می‌توان Alnico V دانست. این نوع از پیکاپ با تن، پاسخ‌دهی و خروجی قوی خود، گزینه‌ای بسیار محبوب و مناسب برای نصب در موقعیت پیکاپ بریج گیتارهای الکتریک است و قدرت بسیار بالای آن، صدایی کوبنده و جذاب برای ساز رقم می‌زند.
آیا شما تجربه نوازندگی با یک ساز مجهز به پیکاپ‌های آلنیکو را داشته‌اید؟ تجربه خود را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتارایران در میان بگذارید.
منبع: Fender
نویسنده: Jeff Owens
مترجم: امیر تولی