درک کردن اثر مجاورت (proximity effect) برای کسانی که با میکروفون کار میکنند، امری مهم است.
این پدیده هر بار که یک میکروفون را نزدیک یک منبع صدا قرار میدهید، به وجود میآید و میتواند تأثیر زیادی بر صدا بگذارد؛ اما توجه به آن هنگام ضبط آواز بسیار حیاتی است.
در تولید وکال مدرن، برای ایجاد صدایی جسور و قدرتمند، اثر مجاورت یک عامل تعیینکننده است.
در این مقاله توضیح خواهیم داد که اثر مجاورت چیست، چه تأثیری دارد و چگونه میتوان از آن به نفع خود استفاده کرد.
اثر مجاورت چیست؟
اثر مجاورت، افزایش شدت فرکانسهای بم دریافتی توسط میکروفون با نزدیکتر شدن میکروفون به منبع صداست. این پدیده بهصورت طبیعی در بسیاری از میکروفونها رخ میدهد؛ بهخصوص میکروفونهایی با الگوی دریافت جهتدار (directional).
اثر مجاورت ممکن است مشکلاتی مانند تجمع فرکانسهای بم را ایجاد کند؛ اما میتواند ابزاری خلاقانه برای شکل دادن به دامنه بم صداها در هنگام ضبط نیز باشد.
الگوهای قطبی
الگوهای قطبی (polar patterns)، میزان حساسیت میکروفون از جهات مختلف را نشان میدهند. این الگوها به مهندسین صدا کمک میکنند که آنچه از یک منبع صدا میخواهند را برداشت کرده و هر آنچه نمیخواهند را برداشت نکنند.
اگر از یک میکروفون خازنی (کاندنسر) با سوئیچ تغییر الگوی قطبی استفاده کرده باشید، احتمالاً با این الگوها آشنایی دارید. الگوهای قطبی همان اشکال کوچک دایرهای هستند که بر روی سوئیچ تغییر الگو دیده میشوند.
مهمترین الگوهای قطبی عبارتند از الگوی همهسویه (omnidirectional)، الگوی قلبمانند (cardioid)، الگوی قلبمانند شدید (hypercardioid) و شکل عدد ۸ انگلیسی (figure-eight).
الگوی برداشت صدای میکروفون میتواند میزان تأثیرگذاری اثر مجاورت بر روی فرکانسهای بم را به شدت تغییر دهد.
الگوهای باریکتر مانند figure-eight افزایش بیشتری در فرکانسهای بم ایجاد میکنند. میکروفونهایی با الگوی cardioid، اثر مجاورت متوسطی داشته و میکروفونهای omnidirectional به هیچ وجه دچار این پدیده نمیشوند.
چگونه با استفاده از اثر مجاورت به صدا شکل دهیم؟
بسیاری از صداهایی که در موسیقیهای ضبطشده به آنها عادت کردهایم، بدون اثر مجاورت امکانپذیر نیستند؛ مانند صداهای بیشازحد عمیق خوانندهها و کوبش کیک درام.
در هر دوی این نمونهها، اثر مجاورت طبیعی میکروفونهای قلبمانند به تقویت فرکانسهای بم کمک میکند.
البته میتوانید نتایج مشابهی را با اکولایزر به دست آورید؛ اما استفاده از اثر مجاورت طبیعی برای قویتر کردن فرکانسهای بم، یک تکنیک کارا و سودمند است که نیاز به هیچ تجهیزات خاصی ندارد. برای استفاده از از این تکنیک کافیست میکروفون را به منبع صدا نزدیک کنید. هرچه فاصله بین میکروفون و منبع صدا کمتر میشود، افزایش قابل ملاحظهای در فرکانسهای بم از محدوده ۲۰۰-۳۰۰ هرتز به پایین احساس خواهید کرد.
راهنمایی ویژه:
برای اغراقآمیزتر کردن این اثر میتوانید از یک میکروفون با الگوی قطبی figure-eight استفاده کنید.
یکی از دلایل محبوبیت میکروفونهای cardioid برای ضبط آواز، اثر مجاورت آنهاست. اثر مجاورت این دسته از میکروفونها، محدودهای را افزایش میدهد که بسیاری از فرکانسهای بنیادی صدای انسان در آن قرار دارند. این یکی از دلایلی است که وکالهای ضبطشده در استودیو با فاصله کم، در قالب میکس، حجیم صدا میدهند.
برای میکس منابع صدای دیگر مانند کیک و یا فلور تام که نیاز به صدای بزرگ و حجیم دارند نیز میتوان از این پدیده بهره گرفت.
چگونه از اثر مجاورت جلوگیری کنیم؟
اگر صدایی نزدیک با جزئیات بالا و بدون افزایش فرکانسهای بم میخواهید، باید مطمئن شوید که اثر مجاورت مزاحم شما نخواهد بود.
مثلاً اگر منبع صدا به اندازه کافی فرکانسهای بم دارد و تقویت آنها موجب کدر شدن صدا میشود، نمیخواهیم که این پدیده بر صدای ما تأثیر بگذارد.
بهترین راه جلوگیری از اثر مجاورت، انتخاب یک میکروفون مناسب است. واضحترین گزینه، میکروفونهای همهسویه (omnidirectional) هستند که دارای هیچ اثر مجاورتی نیستند.
ممکن است در صورت استفاده از یک میکروفون همهسویه، نگران ضبط کردن بیشازحد صداهای مزاحم باشید؛ اما اگر میکروفون را بسیار نزدیک به منبع صدا بگذارید، این امر چندان مشکلساز نخواهد شد.
سایر گزینهها
گاهی در هنگام میکس میگوییم که کاش میشد زمان را به عقب برگردانیم و تکنیک میکروفونگذاری را تغییر دهیم.
اگر بیشازحد از اثر مجاورت استفاده کرده باشید و یا بهطور تصادفی، صدا بیشازحد لاغر ضبط شده باشد، میدانید که برداشت صحیح صدا تا چه اندازه مهم است.
هرگز ممکن نیست که زمان را به عقب برگردانیم؛ اما تولیدکنندگان امروزی گزینههای زیادی در اختیار دارند.
در زمینه اثر مجاورت، یکی از این گزینهها TDR Proximity است. این پلاگین رایگان، افزایش فرکانسهای بم حاصله از این پدیده را شبیهسازی میکند. اگر هنوز نمیدانید که اثر مجاورت چه صدایی دارد و یا میخواهید بدانید که این پدیده برای کدام صداها در میکس شما مفید خواهد بود، نرمافزار TDR Proximity گزینه جالبی است.
تأثیر فاصله میکروفون
برای داشتن تکنیک میکروفونگذاری خوب، درک اثر مجاورت بسیار مهم است. مانند سایر ریزهکاریهای فناوری، این پدیده نیز میتواند برای بهتر کردن برداشتهای شما مفید باشد.
منبع: LANDR
نویسنده: Michael Hahn
مترجم: کیان ایرجی