فینگربورد میپل، رُزوود یا اِبونی؟

آیا چوب‌های مختلف، تفاوتی ایجاد می‌کنند؟

با اینکه می‌توان از کنار این قضیه بسیار ساده عبور کرد، ولی لازم است بدانید که چوب‌های تشکیل‌دهنده گیتار شما به دلیل خاصی به این شکل در کنار هم قرار گرفته‌اند. نوع چوب فینگربورد، در تُن گیتار تأثیرگذار است. بعضی چوب‌ها برای یک سبک موسیقی یا استایل نوازندگی خاص مناسب‌تر هستند. همانطور که یک گیتار در دستان دو نوازنده مختلف، دو صدای متفاوت می‌دهد، صدای دو گیتار با چوب‌های متفاوت هم در دستان یک نوازنده، متفاوت است. همه اینها به کنار، یک سری کیفیت‌های تُنال در هر چوب وجود دارد که هر گیتاریستی از آنها آگاه است.

نه‌تنها تفاوت جنس فینگربورد در صدای گیتار تأثیرگذار است، بلکه دریافت حسی دست نوازنده را نیز تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. هر چوبی امکانات و خصوصیات خود را دارد، جنس خاص خود را دارد و احساس خاص خود را به دست نوازنده انتقال می‌دهد. به همین دلیل هم هر نوازنده‌ای، یک چوب مشخص را ترجیح می‌دهد.

چه خصوصیات تُنال و لمسی چوب را مد نظر قرار دهید و چه فقط به جنبه‌های ظاهری چوب توجه داشته باشید، در مورد فینگربورد، انتخاب‌های پیش روی شما عمدتاً به سه چوب اصلی محدود می‌شود: رزوود (Rosewood)، میپل (Maple) و اِبونی (Ebony).

در این مقاله می‌خواهیم کمی به این سه چوب بپردازیم و ببینیم هر یک چه امکاناتی به نوازنده ارائه می‌کنند. امیدواریم که این مقاله در انتخاب گیتار رؤیاهایتان به شما کمک کند.

فینگربورد رُزوود

اگر تابه‌حال چشمتان به یک گیتار افتاده باشد، به‌ احتمال بسیار زیاد رزوود را دیده‌اید؛ اگر نه، تصویر زیر یک فندر استرتوکستر الیت با فینگربورد رزوود را نشان می‌دهد. احتمال زیادی دارد که گیتاریست مورد علاقه‌تان، با فینگربورد رزوود نوازندگی کند؛ زیرا رزوود متداول‌ترین چوب برای ساخت فینگربورد است.

علت متداول بودن رزوود، تُن غنی و گرم آن است. این چوب فرکانس‌های گوش‌خراش موجود در ناحیه تریبل را کاهش می‌دهد. در ضمن، بسیار بادوام است که این مورد برای موزیسین‌ها بسیار مهم است. دو نوع رزوودی که شما احتمالاً در موردشان شنیده‌اید، ایندیَن رزوود (Indian Rosewood) و نوع بسیار مرغوب و کمیاب آن یعنی برزیلیَن رزوود (Brazilian Rosewood) هستند.

شیارهای ایندیَن رزوود بسیار یکدست هستند. این چوب معمولاً دارای رنگی تیره، شبیه به شکلات یا قهوه است. احتمال اینکه در یک گیتار امروزی، ایندیَن رزوود برای ساخت فینگربورد به کار رفته باشد، زیاد است.

از سوی دیگر، برزیلین رزوود بسیار کمیاب است؛ زیرا یک گونه در حال انقراض به شمار می‌آید و تجارت آن اکیداً ممنوع شده است. گیتارهای قبل از دهه ۶۰ میلادی، اکثراً از این چوب کمیاب بهره‌مند هستند. رنگ این نوع رزوود، از قهوه‌ای کاراملی بسیار تیره تا چندین پرده روشن‌تر متغیر است.

رزوود به‌صورت طبیعی چوبی روغن‌دار است؛ بنابراین نیازی به فینیش ندارد. این حس طبیعی و بدون فینیش، همان چیزی است که نوازنده‌ها را به رزوود جذب می‌کند؛ زیرا موادی مانند لاک (lacquer) که معمولاً روی میپل استفاده می‌شود، برخی اوقات حسی غیرطبیعی و چسبناک پیدا می‌کنند. همچنین، رزوود در مقایسه با میپل و اِبونی، پُرمنفذتر است و به همین دلیل صدایی گرم‌تر و نرم‌تر ارائه می‌دهد.

معمولاً صدای سیم‌های نو در ابتدا کمی تیز و زننده‌ است، ولی با فینگربورد رزوود، این تیزی صدای سیم‌های نو به‌مراتب نرم‌تر می‌شود. فینگربوردهای رزوود در گذر سالیان، کهنه شده و نشانی از نواخته شدن به خود می‌گیرند. این امر باعث می‌شود که گیتار شما نسبت به استایل نوازندگی شما شکل بگیرد و به‌مراتب خوش‌دست‌تر شود.

در نتیجه: اگر در جستجوی و حس نرم در دسته و تُن گرم هستید، فینگربورد رزوود انتخاب مناسبی است.

فینگربورد میپل

غیر از تفاوت ظاهری آشکار، تفاوت اساسی بین فینگربورد میپل و رزوود در روش ساخت آن است. در فینگربوردهای میپل، چوب میپل به‌صورت یک‌تکه، تشکیل‌دهنده کل دسته و فینگربورد است، در حالی که فینگربورد رزوود، یک تخته رزوود جداگانه است که روی دسته میپل، ماهوگانی یا هر چوب دیگری که دسته از آن ساخته‌ شده، چسبانده می‌شود. فینگربورد میپل بیشتر در گیتارهای تلکستر و استرتوکستر فندر و برخی از گیتارهای بیس به چشم می‌خورد.

تصویر بالا یک فندر تلکستر الیت را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید، فینگربورد این گیتار از چوب میپل ساخته شده است. این چوب رنگ روشنی دارد، منافذ آن بسته‌تر و رگه‌های چوب در آن نازک‌تر است. رگه‌ها بنا به نوع میپل و نوع برش آن می‌توانند اشکال زیبایی در چوب به وجود آورند. این اشکال را با الفاظی چون flamed یا birdseye توصیف می‌کنند.

Flame Maple

Birdseye Maple

میپل چوبی بسیار متراکم و سخت است. درخت میپل یا به زبان خودمان افرا، بیشتر در سرزمین‌های شمالی آمریکا و کشور کانادا رشد می‌کند. چوب میپل بسته به درخت مربوطه می‌تواند تقریباً سفیدرنگ باشد و با قرار گرفتن در کنار چوب‌های تیره‌تر استفاده‌شده در ساختار گیتار، جلوه زیبایی به ساز می‌دهد.

احتمالاً یکی از خصوصیات میپل که باعث علاقه گیتاریست‌ها به این چوب می‌شود، خاصیت تغییر رنگ و تیره و لکه‌دار شدن آن در طول زمان است. یک دسته‌ی میپل که حسابی نواخته شده، در برخی نقاط فینیش خود را از دست می‌دهد و عرق دست نوازنده در آن نفوذ می‌کند و آثار و علائم جالبی روی چوب نقش می‌بندد. برخی نوازنده‌ها به این فرایند می‌بالند و آن را مایه افتخار خود می‌دانند، در حالی که برخی دیگر تنها به‌عنوان کثیفی فینگربورد به آن نگاه می‌کنند. در نتیجه، می‌توان گفت که میپل نسبت به رزوود و اِبونی، بیشتر فرسودگی و کهنگی را نشان می‌دهد و این چیزیست که لازم است هنگام خرید گیتار، در نظر داشته باشید. هرچند باز هم تکرار می‌کنیم، این فرسودگی‌ها در طول سال‌ها نوازندگی جدی به وجود می‌آیند.

برخی دیگر از نوازنده‌ها به یک دلیل دیگر چندان به فینگربورد میپل گرایش ندارند و آن هم لزوم انجام فینیش روی میپل است. فینیش می‌تواند مانعی میان تماس طبیعی انگشت و چوب باشد و حسی مصنوعی به نوازنده القا کند. ولی از طرف دیگر، گروه دیگری از گیتاریست‌ها صدای روشن، تندوتیز و ساستین‌دار میپل را ترجیح می‌دهند. میپل، نسبت به رزوود و اِبونی، ارائه‌دهنده تریبل‌های قوی‌تری است. تکرار می‌کنیم، اکثر گیتاریست‌ها تنها جذب جنبه‌های ظاهری میپل می‌شوند، ولی هم سازندگان گیتار و هم نوازندگان بر این عقیده‌اند که چوب میپل با فینیش لاک، ارائه‌کننده تُن خاص خود و صدایی صیقلی است.

در نتیجه: اگر می‌خواهید گیتار شما صدایی روشن، زنگ‌دار و تریبلی داشته‌ باشد، میپل انتخاب خوبی برای شماست. این چوب همچنین جلوه‌ ظاهری جذابی دارد و در طول زمان نیز کهنه و به قول معروف relic می‌شود.

فینگربورد اِبونی

و بالاخره می‌رسیم به فینگربورد اِبونی (یا آبنوس). متداول‌ترین انتخاب نزد گیتاریست‌های سبک متال که ترجیح می‌دهند رنگ سازشان به تاریکی موزیکشان باشد! این چوب در تعداد زیادی از گیتارهای آکوستیک نیز استفاده می‌شود. متداول‌ترین اِبونی‌ها، انواع آفریقایی یا آسیایی آن هستند. ابونی آفریقایی غالباً سیاه‌رنگ است، در حالی‌ که نوع آسیایی آن می‌تواند در جای‌جای خود دارای خطوط باشد. هر دو نوع از نظر تُنال با هم مشابه هستند و انتخاب بین آنها، کاملاً به سلیقه شخصی افراد بستگی دارد. در واقع بسیاری از گیتاریست‌ها ممکن است بگویند که فینگربوردهای اِبونی و رزوود، از نظر ظاهری با هم تفاوت چندانی ندارند؛ و البته همین الآن، صدای اعتراض متخصصین فن و غیرتی‌های فینگربورد را می‌شنوم!

تصویر فوق، گیتار Ibanez AR620-BK با فینگربورد اِبونی را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، یک سری ویژگی‌های مشابه رزوود در این چوب به چشم می‌خورد که از آن جمله می‌توان به روغنی بودن و عدم نیاز به فینیش شدن اشاره کرد. نوازنده با این نوع فینگربورد، برعکس فینگربورد میپل، چسبندگی و غیرطبیعی بودن تماس انگشت با فینگربورد را تجربه نخواهد کرد و به‌جای آن، در زیر انگشتان خود، احساسی نرم خواهد داشت. این چوب بسیار سخت است و برخلاف رزوود و میپل که ممکن است روزی نیاز به تعمیر و یا حتی تعویض داشته باشند، حتی تحت نوازندگی‌های افراطی نیز سال‌ها کیفیت خود را حفظ می‌کند.

در نتیجه: کیفیت تُنال اِبونی، مشابه میپل است. این چوب نسبت به رزوود، از سختی و طول عمر بیشتری برخوردار است. اگر خواستار دسته تیره‌تر و تُن روشن‌تر هستید، این گزینه احتمالاً انتخاب خوبی برای شما است.

ـ چند نکته دیگر برای انتخاب گیتار

هنگام انتخاب گیتار، کیفیت تُنال فینگربورد را زیاد مد نظر قرار ندهید. زیرا آنچه بیشتر به لحاظ صدایی روی گیتار تأثیر دارد، چوب بدنه و دسته گیتار است و نه چوب فینگربورد؛ بنابراین در انتخاب نوع فینگربورد، باید بیشتر روی حسی که در دست چپ (اگر راست‌دست هستید) تجربه می‌شود، تمرکز کنید. تُن از سرانگشتان نوازنده سرچشمه می‌گیرد؛ کما اینکه گیتاری که توسط اریک کلپتون (Eric Clapton) نواخته می‌شود، در دستان جیم روت (Jim Root) صدایی کاملاً متفاوت خواهد داشت.

نصیحت من به خریداران گیتار همواره این است: مناسب‌ترین انتخاب، سازی است که به دستان شما بهترین احساس را القا می‌کند.

ظاهر ساز نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. برای مثال، شما هرگز با پوشیدن لباسی که دوست ندارید، اعتمادبه‌نفس کامل نخواهید داشت. به همین ترتیب هم هرگز با گیتاری که فکر می‌کنید زشت است، روی استیج احساس خوبی نخواهید داشت. در اکثر موارد، ظاهر یک گیتار، دلیلی است که شما را به نواختن بیشتر آن تشویق می‌کند.

نوشته: Lee Glynn

ترجمه: بابک آخوندی