شناخت الگوی کلیدهای پیانو و میدی کیبورد

احتمالاً شما نیز وقتی برای اولین بار به صفحه کلاویه‌های یک پیانو، کیبورد یا میدی کنترلر نگاه کرده‌اید، گیج شده‌اید؛ صفحه‌ای پر از کلیدهای سیاه و سفید که هیچ توضیحی نیز بر روی آنها نوشته نشده است!

اما باید بگوییم که یادگیری الگو و نت‌های هر کلید در این سازها بسیار آسان است. با صرف کمی وقت، این کلیدهای سیاه و سفید، برای شما رنگی آشنا به خود می‌گیرند و به نتی که هر یک از آنها تولید می‌کنند، اشراف پیدا خواهید کرد.

در این مقاله، سعی داریم تا الگوی کلاویه‌های سازهای کلیدی مانند پیانو و کیبورد را به‌صورت آسان و قدم به قدم توضیح دهیم.

چگونه می‌توانم الگوی کیبورد را درک کنم؟

قدم اول: چندین قرن است که الگوی کلیدهای سیاه و سفید اکثر سازهای کلیدی، ثابت و بدون تغییر بوده است. اما چگونه می‌توان این الگو را درک کرد و ترتیب نت‌های آن را حفظ کرد؟

صفحه کلید یک پیانوی فول سایز با ۸۸ کلاویه، ممکن است بسیار پیچیده به نظر برسد؛ اما در حقیقت، این صفحه کلید متشکل از تنها ۱۲ نت، معادل با یک اکتاو است که هفت بار تکرار شده است و چند کلید اضافه نیز در پیش و پس از آن وجود دارد.

قدم دوم: اگر با دقت به ترکیب کلیدهای پیانو یا سایر سازهای مشابه نگاه کنیم، می‌بینیم که کلیدهای سیاه، در مجموعه‌های دو و سه کلیده در بالای کلیدهای سفید قرار گرفته‌اند. اگر نگاهی نزدیک‌تر به کیبورد بیندازیم و قسمت دارای دو کلید سیاه آن را در نظر بگیریم، اولین کلیدی که در سمت چپ کلیدهای سیاه قرار دارد، کلید نت C یا دو است. در یک کیبورد یا پیانوی ۸۸ کلید، در مجموع هشت کلاویه با نت C وجود دارد که بالاترین آنها، نت C8 را می‌نوازد.

قدم سوم: این روش به شما در پیدا کردن نت C در هر قسمت از کیبورد کمک خواهد کرد. نتی که C (دو) وسط یا Middle C نامیده می‌شود، همانگونه که از نامش پیداست، مرکزی‌ترین کلاویه یک کیبورد یا پیانوست.

اگر بخواهید نت مورد نظر خود را با توجه به مجموعه سه‌تایی کلیدهای سیاه یک کیبورد پیدا کنید، باید بدانید که اولین کلاویه‌ای که در سمت چپ این سه کلید قرار دارد، F یا فا است.

قدم چهارم: با حرکت به سمت چپ از کلید C به میزان دو کلاویه، به کلاویه نت A یا لا می‌رسیم. احتمالاً متوجه شدید که کلاویه‌های کیبورد، ترتیبی بسیار ساده و مطابق با حروف الفبای لاتین دارند. در واقع، کلیدهای واقع‌شده در سمت راست کلید A، به‌ترتیب کلید نت‌های ‌B (سی)، C (دو)، D (ر)، E (می)، F (فا) و G (سل) هستند. پس از آن نیز، طبق قاعده، به نت A در اکتاو بالاتر خواهیم رسید.

نام‌گذاری کلیدهای سیاه

قدم اول: برای یافتن نام و نت هر کلید سیاه، کلید سفید واقع در سمت چپ آن را در نظر بگیرید و یک علامت # یا دیز به آن اضافه کنید. برای مثال، اگر کلید دو یا C را در نظر بگیریم، کلید سیاه واقع در سمت راست آن، #C یا دو دیز نام می‌گیرد. این قاعده برای تمامی کلاویه‌های کیبورد صدق می‌کند. البته استثنایی نیز در این قاعده وجود دارد؛ در سمت راست کلید E یا می، به دلیل فاصله نتی نیم‌پرده‌ای آن با نت F یا فا، کلید سیاهی وجود ندارد و کلید سیاه واقع در سمت راست کلید F نیز #F نامیده می‌شود. این قاعده در مورد کلیدهای B و C نیز صدق می‌کند.

قدم دوم: اما نکته‌ای در این باره وجود دارد که باید به آن توجه کنید؛ اگر بخواهید کلید سیاه واقع در سمت چپ یک کلید سفید را نام‌گذاری کنید باید چکار کنید؟ در این صورت، کلید سیاه واقع در سمت چپ یک کلید سفید، به این دلیل که نتی نیم‌پرده پایین‌تر از کلید مذکور تولید می‌کند، نامی معادل با همان نت، ولی با عبارت بمل یا حرف b در کنار خود خواهد گرفت. این امر به این معناست که کلید سیاه واقع در سمت چپ کلید A یا لا، Ab یا لا بمل نام می‌گیرد. همانطور که می‌دانید نیز در سمت چپ کلیدهای F و C کلید سیاهی وجود ندارد و این دو کلید، از این قاعده مستثنی هستند.

قدم سوم: احتمالاً متوجه شدید که هر کلید سیاه، در واقع دو نام دارد. این امر به این دلیل است که می‌توان نام کلید قبلی کلید سیاه را در نظر گرفت و آن را یک نت دیز نامید و یا کلید بعدی آن را در نظر گرفته و آن را یک نت بمل خواند.

این دو نام را نام‌های مترادف یا اِنارمونیک (enharmonic) می‌نامند. برای مثال، دو نام #C و Db در واقع دو نام مترادف هستند که در مورد کلید سیاه میان دو کلید C و D به کار می‌روند.

عادات اشتباهی که هنگام تمرین باید از آنها خودداری کنید

زمانی که الگوی نت‌های کلاویه‌های کیبورد را یاد بگیرید، تشخیص و یافتن آنها پس از مدتی تمرین برای شما بسیار آسان خواهد شد. یکی از تمارین جذاب و مفید در این زمینه این است که از کسی بخواهید تا نام نت‌ها را به‌صورت تصادفی بگوید و شما کلید مربوط به آن را در کیبورد یا پیانوی خود بیابید و بنوازید.

البته که تمرین و یادگیری سازهای کلیدی نیز مانند هر سازی، نکاتی دارد که باید به آنها توجه کنید تا پروسه یادگیری مفیدتر و صحیح‌تری را طی کنید. در پایین، به مهم‌ترین این نکات می‌پردازیم.

نشستن اشتباه هنگام تمرین

هنگام تمرین پیانو قوز نکنید! زمانی که پشت ساز خود نشسته‌اید و در حال نواختن آن هستید، سعی کنید تا پشت خود را تا حد ممکن صاف کرده، شانه‌های خود را کمی به عقب دهید و دستان خود را به‌گونه‌ای بر روی کیبورد قرار دهید که قوس‌هایی ملایم از شانه تا آرنج و از آرنج تا انگشتان شما شکل بگیرد. برای دستیابی به این امر، در صورتی که از کیبورد برای نواختن استفاده می‌کنید، از قرارگیری آن در ارتفاعی مناسب نسبت به دستان خود اطمینان حاصل کنید و دقت کنید که هنگام نشستن در پشت ساز، به آن بیش‌از‌حد نزدیک نشوید. ارتفاع یک پیانوی استاندارد حدود ۷۲ سانتی‌متر است و سعی کنید که ارتفاع کیبورد خود از زمین را نیز در همین حدود تنظیم کنید.

قرارگیری اشتباه انگشتان

یکی از مهمترین نکات هنگام یادگیری نوازندگی سازهای کلیدی، شکل‌دهی صحیح به دستان است. هنگامی که دستان خود را بر روی کیبورد می‌گذارید، سعی کنید قوسی ملایم به آنها دهید و آنها را به شکل صاف بر روی کلیدها نگذارید. مربیان پیانو معمولاً به شاگردان خود می‌گویند که هنگام قرار دادن انگشتان خود بر روی کلیدهای پیانو، تصور کنند یک پرتقال کوچک در کف دست خود دارند و دستان و انگشتان خود را بر این اساس شکل دهند. با این روش می‌توانید به‌سرعت دستان خود را هنگام نوازندگی به شکلی ایده‌آل برسانید.

سرعت بالا

همانگونه که پیش از مسلط شدن بر روی راه رفتن، نباید بدوید، پیش از یادگیری کامل نوازندگی یک قطعه نیز نباید سرعت خود را بالا ببرید. بسیاری از نوازندگان مبتدی سعی بسیاری در افزایش سرعت نوازندگی خود دارند و فکر می‌کنند که با دستیابی به سرعت نوازندگی بالاتر، مهارتی بالاتر نیز پیدا کرده‌اند. اما این کار نه‌تنها بر مهارت شما نمی‌افزاید، بلکه باعث کاهش تمرکز شما در نوازندگی، کاهش ثمربخشی تمرینات و نهایتاً کلافگی و دلسردی شما می‌شود.

اگر یکی از این نوازندگان هستید، باید بگوییم که ما شما را به‌خوبی درک می‌کنیم! زیرا شروع نوازندگی با سرعت پایین و حفظ آن سرعت تا زمان یادگیری کامل قطعه، نیاز به صبری آهنین دارد. اما این کار برای افزایش دقت شما در نوازندگی بسیار مهم است و به توسعه حافظه عضلانی شما نیز کمک می‌کند.

عدم استفاده از مترونوم

یادگیری ریتم و زمان‌بندی موسیقی، امری بسیار مهم و حیاتی است. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم حداقل بخشی از زمان تمرین روزانه خود را به نوازندگی همراه با یک ریتم ساده یا یک مترونوم اختصاص دهید. برای این کار می‌توانید یک مترونوم سخت‌افزاری خریداری کنید، از اپلیکیشن‌های موبایل استفاده کنید یا برای افزودن به جذابیت فرایند تمرین، یک ریتم ساده در نرم‌افزار آهنگسازی بسازید و همراه با آن به تمرین نوازندگی بپردازید.

تمرین نکردن

برای اینکه تمرین را به عادتی روزانه تبدیل کنید، سعی کنید تا زمانی ویژه از روز را به تمرین نوازندگی اختصاص دهید (حداقل نیم ساعت در روز). اما در عین حال فراموش نکنید که نوازندگی قرار است برای شما کاری خوشحال‌کننده و سرگرم‌کننده باشد؛ پس اگر فرایند تمرین برای شما کلافه‌کننده شد، کمی استراحت کنید و مدتی بعد به آن بازگردید.

منبع: MusicRadar
مترجم: امیر تولی