آموزش نواختن گیتار به کودکان، بیش از بزرگسالان نیازمند رویکردی «تفریحمحور» است. در این مقاله راهنماییهایی درباره آموزش گیتار به کودکان را با شما در میان میگذاریم.
یادگیری نواختن گیتار در سنین پایین، درک بهتر کودکان از موسیقی را امکانپذیر میکند. بهعلاوه، ابزاری جهت بروز خلاقیت در اختیار کودکان میگذارد که در باقی زندگی به کمک آنها خواهد آمد. موسیقی زبانی منحصربهفرد است. طبق تحقیقات، آموزش نواختن سازها، به توسعه نیمه چپ مغز کمک میکند که مسئول فراگیری زبان (یا زبان دوم) است.
البته آموختن گیتار یا هر ساز دیگری به کودکان، تنها موجب تقویت مهارتهای زبانی نمیشود؛ بلکه ریتم و شمارشهای لازم برای نواختن موسیقی میتواند به افزایش مهارتهای ریاضی نیز کمک کند. همچنین، فراگیری یک ساز به تقویت مهارتهای شنیداری و اعتمادبهنفس کودکان نیز کمک میکند. با فراگیری نواختن گیتار و پیشرفت در آن، کودکان نسبت به تواناییهای خود احساس اعتمادبهنفس بیشتری پیدا میکنند.
اگرچه آموختن گیتار میتواند برای کودکان تجربهای شگفتانگیز باشد، اما برای این کار باید از روشهایی متفاوت با روش آموزش بزرگسالان استفاده شود. از گشتن به دنبال گیتارهای کوچکتر و مناسب کودکان گرفته تا رویکردهای آموزشی و آهنگهای مناسب برای آنها، در این مقاله به راهنماییهایی اشاره میکنیم که فرآیند آموزش گیتار به کودکان را لذتبخشتر میکند.
راهنماییهایی برای آموختن گیتار به کودکان
اگر تاکنون سعی کرده باشید کودکی را متقاعد کنید که سبزیجات بخورد یا اتاق خود را تمیز کند، حتماً میدانید که متقاعد کردن کودکان به کاری مفید اما غیر مفرح میتواند چالشی بزرگ باشد. هنگام آموختن گیتار به کودکان، همین امر دلیلی کافی است تا سعی کنید آموزش را هرچه لذتبخشتر کنید. اگر آموزش گیتار به فرآیندی لذتبخش تبدیل شود، این کار دیگر برای کودک ناخوشایند و از سر اجبار نخواهد بود؛ بلکه کاری است که خود او مشتاقانه آن را پیگیری و تمرین میکند.
در پایین چند روش برای تبدیل کردن آموزش گیتار به کاری جذاب و مفرح برای کودکان را بررسی میکنیم:
با کودکان صبور باشید و آهسته پیش بروید
درست مانند فرا گرفتن کلمات جدید، راه رفتن یا خواندن و نوشتن، در زمان آموزش گیتار نیز باید با کودکان صبور بود. درسهای مختلف را به واحدهای کوچکتر تقسیم کنید. از آموزش مبانی شروع کنید؛ مثلاً نواختن تک نتها، انگشتگذاری و آموزش مضراب زدن. جلسات تمرین را نیز کوتاهتر کنید و از کودک انتظار نداشته باشید به جلسات کامل و یکساعته آموزش یا تمرین پایبند باشد. اگر کودک مایل بود بیشتر یاد بگیرد یا بیشتر تمرین کند، چه بهتر! اما بهتر است همیشه جلسه در هنگامی تمام شود که کودک همچنان مشتاق یادگیری است؛ بدین نحو عادتهای بهتر برای تمرین روزانه در او شکل میگیرد.
در خانه بهطور مداوم موسیقی پخش کنید تا در کودک شوق ایجاد شود
دنیا برای کودکان محل کاوشهای بیپایان است. آهنگی که شما یک میلیون بار شنیدهاید، برای او کاملاً تازگی دارد. موسیقی پخش کردن در خانه بهطور منظم به کودک کمک میکند تا سلیقه خود را پیدا کند. همچنین این کار باعث میشود تا کودک بتواند در آینده در بحث راجع به هنرمندانی که با آثار آنها بزرگ شده است، شرکت کند. گوش کردن به موسیقی، کودکان را سر شوق میآورد تا بخواهند ساز به دست گرفته و نواختن موسیقی را بیاموزند.
گیتار را جلوی چشم بگذارید تا ساز زدن و تمرین کردن را از یاد نبرند
حتماً این ضربالمثل را شنیدهاید که «از دل برود هر آنچه از دیده برفت». قرار دادن گیتار در محلی که کودک دائماً آن را ببیند، ممکن است شوق برداشتن گیتار و تمرین کردن را در او بیشتر کند.
به جای نتیجه، تلاش کودک را تشویق کنید و رشد را هدف قرار دهید
کمتر کودکی وجود دارد که در چند جلسه کوتاه به استعدادی خارقالعاده بدل شود. هر نوازندهای زمانی مبتدی بوده است. طبیعی است که کودک انگشت خود را در محلی اشتباه بر روی صفحه انگشتگذاری گذاشته و یا در صورت ناتوانی از جایگذاری درست دستها بر روی دسته، کلافه و سردرگم شود. این هیچ اشکالی ندارد. به او اطمینان خاطر دهید که با گذشت زمان و تمرین، مهارت او افزایش خواهد یافت. به دست گرفتن ساز و تمرین کردن را تشویق کنید. اگر کودک به خاطر سرضرب ساز نزدن حس بدی نداشته باشد، احتمال اینکه ساز را به دست گرفته و تمرین کند بیشتر میشود و همین امر در نهایت باعث پیشرفت او خواهد شد.
کودکان در چه سنی میتوانند گیتار زدن را بیاموزند؟
بهترین سن جهت شروع کردن آموزش گیتار به کودکان، در حدود ۶ الی ۱۰ سالگی است. اگرچه بد نیست که به کودکان کمسنتر نیز گیتار اسباببازی بدهیم تا با آن بازی کنند. برای فرا گرفتن درسهای واقعی و تکنیک درست، باید مهارتهای حرکتی کودک پیشرفت کرده باشد و همچنین دامنه توجه او آنقدر رشد کرده باشد که بتواند درسهای گیتار را فرا بگیرد.
بیشتر بچهها، پیشدبستان یا مهد کودک را قبل از سن چهار یا پنج سالگی شروع نمیکنند. ایجاد مهارتهای حرکتی مانند به دست گرفتن مداد برای نوشتن، به دست گرفتن قاشق برای غذا خوردن و… اغلب بخشی از فعالیتهای روزانه هستند که کودک آنها را فرا گرفته و رفتهرفته به ناخودآگاه او تبدیل میشود. اگر کودک شما آنقدر کمسن است که هنوز به دست گرفتن مداد را نیاموخته است، احتمالاً فراگیری گیتار برای او کاری دشوار است. شاید دستهای او هنوز آنقدر رشد نکرده باشند که حتی بتواند گیتار کوچکی را به دست گرفته و با حرکت صحیح بر روی صفحه انگشتگذاری، نتها و آکوردها را بنوازد. به هر شکل، بهتر است که برای شروع آموزش، حداقل تا سن ۶ سالگی صبر کنیم.
آموختن گیتار یا هر ساز دیگری میتواند تجربهای مثبت و لذتبخش برای کودکان بوده و نقطه آغاز سفری موسیقایی باشد که تمام زندگی آنها را در بر میگیرد.
چگونه گیتار زدن را به کودکان بیاموزیم؟
یکی از بهترین راهها برای آموزش گیتار به کودکان این است که این کار را سرگرمکنندهتر کنیم. اگر چیزی لذتبخش باشد، احتمال اینکه کودک آن را رها نکند بیشتر است. کودکان وقتی که چیزی به آنها تحمیل میشود، بهسرعت حوصله خود را از دست میدهند. با تمرینهای ساده برای آموزشِ به دست گرفتن گیتار و پیدا کردن نتهای مختلف بر روی دسته شروع کنید.
اگر قصد دارید به یک کودک گیتار زدن بیاموزید، راهنماییهای زیر کمک میکنند که روند این کار را سرگرمکنندهتر و جذابتر کنید:
۱. یک گیتار مناسب انتخاب کنید
ساز مناسب، تغییر شگرفی در روند آموزش گیتار به کودک ایجاد میکند. کودکی با دستان کوچکتر شاید نتواند بهدرستی گیتار سایز بزرگ را به دست بگیرد. گیتارهای اسکیل کوچک، مانند گیتارهای الکتریک و آکوستیک سایز ۳/۴، جزو بهترین گزینهها برای کودکان هستند.
اگرچه بزرگترین یوکللی نیز از گیتارهای سایز ۳/۴ کوچکتر است، اما شروع آموزش گیتار با ساز یوکللی شاید همیشه بهترین گزینه برای کودکان نباشد. با اینکه هر دو جزو سازهای زهی هستند، اما صدای آنها عمیقاً با یکدیگر تفاوت دارد. کودکی که جذب صدای گیتار الکتریک شده است، شاید دوست نداشته باشد آکوردهای آرام و سرخوش یوکللی را بنوازد یا بالعکس. البته اگر کودک یوکللی را به گیتار ترجیح میدهد، درسها و آهنگهای بسیاری برای آموزش این ساز به کودکان وجود دارد.
گزینههای متنوعی از نظر اندازه ساز موجود است. انتخاب سازی با اندازه مناسب میتواند گامی بزرگ در جهت ایجاد انگیزه تمرین در کودک باشد. بهترین راه برای تشویق کودک به تمرین و ممارست این است که اجازه دهیم سازی را بنوازد که جذب آن شده است.
۲. به دست گرفتن ساز را به کودک بیاموزید
ایجاد عادات خوب از سنین پایین، امری مهم و اساسی در آموزش گیتار است. یکی از اولین گامها در جهت آموزش نوازندگی گیتار به کودکان، آموزش روش صحیح به دست گرفتن ساز است.
- بر روی یک صندلی راحت و بیدسته نشسته و قوز نکنید.
- دسته گیتار را با دست چپ گرفته و آن را بین انگشتان اشاره و شست نگه دارید.
- صفحه پشت گیتار را به سمت خود بکشید تا بر روی شکم بهصورت تخت قرار بگیرد.
- گیتار را بر روی ران خود قرار دهید.
- مضراب گیتار را بهدرستی با دست راست گرفته و سیمها را در نزدیکی حفره صدا (برای گیتار آکوستیک) یا پیکاپ (برای گیتار الکتریک) بنوازید.
آموزش شیوه نگه داشتن گیتار در جایگاه مناسب جهت پردهگیری و مضراب زدن، راه خوبی برای راحتتر کردن روند نوازندگی برای کودکان است.
۳. از عبارتهای جالب برای آموزش نام سیمها استفاده کنید
به خاطر آوردن نام سیمها میتواند برای بزرگسالان نیز دشوار باشد، چه رسد به کودکان. یک راه مناسب برای تسهیل این کار، استفاده از عبارتهایی است که به حفظ کردن نام سیمها کمک میکنند. (در مثالهای زیر، هم نمونه فارسی عبارات گنجانده شده و هم نمونه انگلیسی. نظام آموزش موسیقی در ایران، بر مبنای نام نتها در سیستم کلیسایی بوده و در کشورهای انگلیسیزبان، نام نتها با حروف الفبای انگلیسی جایگزین شده است. عبارتهای زیر به انگلیسی است. در کشور ما معمولاً می، لا، ر، سل، سی، می را با عبارت ملّا رسول سیمی آموزش میدهند.)
بهعنوان مثال، ترتیب سیمها از قطورترین به نازکترین سیم بر روی گیتار بدین صورت است:
- می (E)
- لا (A)
- ر (D)
- سل (G)
- سی (B)
- می (E)
به خاطر آوردن این نامها میتواند برای کودک دشوار باشد. استفاده از عبارات جذاب برای حفظ کردن نام سیمها میتواند به سهولت این امر کمک کند. مثلاً:
- EAT
- ALL
- DAY
- GET
- BIG
- EASY
یا
- Elephants
- And
- Donkeys
- Grow
- Big
- Ears
یا
- Eddie
- Ate
- Dynamite
- Good
- Bye
- Eddie
احتمالاً منظور ما را متوجه شدید. اگر بتوانید نام سیمها را بهصورتی جالب و خندهدار ارائه کنید، احتمالاً کودک هرگز آنها را فراموش نمیکند.
۴. درباره آموزش گیتار به کودکان تحقیق کنید
آموزش نواختن آکوردها یکی از بخشهای اساسی آموزش گیتار است. برای کودکان فراگیری آکوردهای کامل با استفاده از دو یا سه انگشت میتواند دشوار باشد. از آنجا که کودکان دستهای کوچکی دارند، ممکن است در هنگام تلاش برای نواختن یک آکورد، انگشتهای آنها با سیمهای دیگر برخورد کرده و صدای آنها را خفه کند و این امر میتواند برای آنها کلافهکننده باشد.
اگرچه این آکوردهای تکانگشتی صدای آکورد کامل را شبیهسازی نمیکنند، اما فرا گرفتن آنها میتواند حس دستاوردی بزرگ را به کودک القا کند و تجربه آموزش را برای آنها دلپذیرتر کند. پس از فراگیری آکوردهای سادهشده، کودک میتواند رفتهرفته نواختن نوع کامل آکوردها را بیاموزد.
دو عدد از محبوبترین آکوردها که در بسیاری از آهنگها به گوش میخورند، آکوردهای سل ماژور و دو ماژور هستند. یک راه لذتبخش برای آشنا کردن کودک با صدای برخی از این آکوردها، این است که از او بخواهیم تا صدای آکورد را در آهنگهای مورد علاقه خود پیدا کند. کودک میتواند صدای هر دو آکورد سل ماژور و دو ماژور را در آهنگهایی مانند «How Far I’ll Go» در انیمیشن موانا و «Let it go» در انیمیشن Frozen پیدا کند.
منبع: Fender
نویسنده: Ben Nemeroff
مترجم: کیان ایرجی