آموزش, مقالات, مقالات گیتار
۴ گام اولیه در یادگیری گیتار
مارس
اخیراً گیتاری خریداری کرده‌اید، نحوه نواختن چند آکورد ساده را فرا گرفته‌اید و احتمالاً برای خود اهدافی تعیین کرده‌اید. تمام این قدم‌ها شما را برای یادگیری گیتار آماده کرده‌اند؛ اما چگونه گیتار زدن واقعی را شروع کنیم؟
خوشبختانه به مقاله درستی مراجعه کرده‌اید. در این مقاله، تمرکز را بر روی فرا گرفتن مهارت‌های بنیادین می‌گذاریم. از کوک کردن ساز گرفته تا بررسی تکنیک‌های اولیه، این مقاله شما را برای یادگیری گیتار آماده می‌کند.
وقتی کار شما با این مقاله تمام شد، می‌توانید یادگیری آهنگ‌های مورد علاقه خود را آغاز کنید. اما بگذارید بیش‌از‌حد تند نرویم. آیا برای شروع آموزش مهارت‌های اولیه گیتار آمادگی دارید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، بیایید نگاهی بیندازیم به چهار گام اولیه در فراگیری گیتار.
۱. چگونه گیتار را کوک کنیم
توانایی کوک کردن گیتار، یک مهارت ابتدایی است. اگر نتوانید ساز را کوک کنید، ادامه کار برای شما سخت خواهد شد.
یکی از اولین توصیه‌های من، تهیه یک تیونر است. تیونر وسیله‌ای است که با نمایش کوک سیم‌های گیتار، به شما امکان می‌دهد که ساز را با دقت بسیار بالا کوک کنید و صدایی مطلوب از آن دریافت کنید.
تیونرها در انواع مختلف در بازار موجود هستند و همچنین می‌توانید از اپلیکیشن‌های تلفن همراه استفاده کنید که معمولاً رایگان هستند.
یک گزینه مناسب، تیونرهای گیره‌ای هستند که قیمت مناسبی دارند و کوک کردن ساز را ساده و سریع می‌کنند. کافیست آنها را به سردسته ساز متصل کنید و گیتار را به‌سادگی کوک کنید.
اما گیتار را چگونه کوک کنیم؟
نحوه کوک کردن گیتار
برای پرداختن به این مسئله باید مفهوم کوک را بررسی کنیم.
کوک ساز ممکن است از نت مورد نظر بالاتر یا پایین‌تر (زیرتر یا بم‌تر) باشد. اگر کوک پایین‌تر از نت مورد نظر باشد، فرکانس آن پایین‌تر است و اگر بالاتر باشد، فرکانس بالاتری دارد.
در گیتار از گوشی‌های چرخ‌دنده‌ای برای شل یا سفت کردن سیم استفاده میشود. این گوشی‌ها در واقع اجزای مکانیکی فلزی هستند که بر روی سردسته ساز نصب می‌شوند. اگر کوک سیم پایین‌تر از نت مورد نظر باشد، باید فشار یا تنش سیم را بیشتر کنید.
با چرخاندن گوشی کوک خواهید دید که نت سیم آزاد بالاتر می‌رود و با چرخش گوشی در جهت مخالف، نت پایین‌تر می‌آید.
وقتی که گیتار را به دست می‌گیرید، بد نیست یکی از سیم‌ها را به‌صورت آزاد نواخته و گوشی مربوطه را بچرخانید تا از میزان شدت تغییر کوک آگاه شوید. حال که استفاده از گوشی کوک را فرا گرفته‌اید، باید از تیونر استفاده کنید. تیونر به شما نشان می‌دهد که نت سیم نواخته‌شده بم‌تر یا زیرتر از نت مورد نظر است و بدین نحو شما می‌توانید با پیچاندن گوشی کوک، نت سیم را به فرکانس مورد نظر برسانید.
نام سیم‌های گیتار چیست؟
نام نت سیم‌های گیتار به‌ترتیب و از ضخیم‌ترین سیم به نازکترین سیم به‌صورت زیر است:
- می (E)
- لا (A)
- ر (D)
- سل (G)
- سی (B)
- می (e)
نام این کوک را کوک استاندارد گذاشته‌اند و اکثر آهنگ‌ها با همین کوک نواخته می‌شوند. آگاهی از نام سیم‌ها در هنگام کوک کردن ساز بسیار اهمیت دارد.
آیا متوجه شدید که نام انگلیسی آخرین سیم با حرف کوچک نمایش داده شده است؟ هدف این است که نشان دهیم منظور از سیم می، نازکترین سیم بر روی گیتار شماست و نه نت می دیگر که ضخیم‌ترین سیم گیتار به شمار می‌رود.
همیشه از کوک صحیح سیم‌های ساز اطمینان حاصل کرده و حتی در میانه‌های جلسات تمرین نیز ساز را مجدداً کوک کنید. وقتی به کنسرت می‌روید، شاید متوجه شوید که نوازنده‌ها تقریباً بعد از هر آهنگ، ساز خود را کوک می‌کنند.
البته بد نیست بدانید که برای گیتار کوک‌های متعددی وجود دارد و سبک‌ها و نوازندگان مختلف از کوک‌های گوناگونی استفاده می‌کنند؛ اما اغلب آهنگ‌ها با کوک استاندارد نواخته می‌شوند.
کوک‌های جایگزین راه مناسبی برای آزمایش صداها و سبک‌های مختلف هستند.
راه‌های دیگر کوک کردن گیتار
پس از آنکه در کوک کردن ساز با تیونر مهارت پیدا کردید، بد نیست با یک روش دیگر نیز آشنا شوید:
کوک کردن ساز با استفاده از گوش
کوک کردن ساز با استفاده از گوش نیازمند تمرین و صبر است. اگر در نوازندگی سازهای دیگر یا خوانندگی تجربه داشته باشید، احتمالاً این کار برای شما ساده‌تر خواهد بود.
برای کوک کردن گیتار با استفاده از گوش به یک نت مرجع نیاز دارید. این مرجع می‌تواند صدای یک نت پیانو، تیونر الکترونیک یا یک گیتار دیگر باشد.
پس از شنیدن نت مرجع باید تشخیص دهید که صدای سیم ساز شما نسبت به این مرجع بم‌تر یا زیرتر است.
همچنین می‌توانید به اختلال دو فرکانس نیز توجه کنید. این اختلال معمولاً صدایی شبیه به حرکت موجی داشته و هرچه اختلاف کوک بین دو نت بیشتر باشد، شدت آن نیز بیشتر میشود.
همیشه اطمینان حاصل کنید که نت مرجع شما به‌درستی کوک باشد. در غیر این‌صورت کوک کردن گیتار دشوار خواهد شد.
وقتی کوک کردن گیتار را به‌خوبی یاد گرفتید، به سراغ مهارت‌های بعدی بروید.
۲. تکنیک گیتار
در دست گرفتن گیتار
نمی‌توان درباره ضروریات اولیه ساز زدن صحبت کرد و حرفی از چگونگی در دست گرفتن گیتار به میان نیاورد. روش‌های مختلفی برای نگه داشتن گیتار در دست وجود دارند. در اینجا به روش استاندارد می‌پردازیم.
فرا گرفتن این مهارت، گامی ضروری در جهت کاهش خستگی عضلات و مفاصل شماست و پس از یاد گرفتن آن می‌توانید به سراغ اصل کار، یعنی ساز زدن بروید.
من هم مانند بسیاری از نوازنده‌ها دوست دارم به‌صورت نشسته ساز بزنم. اگر به‌طور مداوم تمرین می‌کنید، نشسته ساز زدن روشی مناسب برای آشنا شدن با ساز است.
اصول نگه داشتن گیتار در حالت نشسته به شرح زیرند:
- قوز نکنید و هر دو پای خود را بر روی زمین بگذارید.
- صفحه کنارهٔ ساز را بر روی پای راست خود قرار دهید.
- صفحه پشت گیتار را به شکم و سینه خود بچسبانید.
- دسته گیتار را به‌صورت موازی با زمین نگه دارید.
- از دست چپ برای حفظ تعادل ساز استفاده نکنید؛ بلکه با استفاده از بازوی راست، تعادل گیتار را برقرار کنید.
پس از این مرحله، بر حسب سلیقه خود، راحت‌ترین حالت نزدیک به حالت فوق را پیدا کنید. مهمترین مسئله این است که گیتار در دست شما به راحت‌ترین حالت ممکن جای بگیرد.
چهار تکنیک مهم
چهار تکنیک زیر مربوط به نگه داشتن گیتار، جای‌گیری دست پرده‌گیر، جای‌گیری دست مضراب‌زن و کنترل کلی تنش عضلات هستند. توجه به این چهار تکنیک، ساز زدن را ساده‌تر کرده و از بروز آسیب‌دیدگی جلوگیری می‌کند:
۱. نگه داشتن گیتار در دست
می‌دانم که در پاراگراف‌های بالا درباره در دست گرفتن گیتار صحبت کردیم؛ اما اطمینان از درستی نحوه نگه داشتن گیتار در دست به‌طور مداوم، از اهمیت بالایی برخوردار است. می‌توانید به مراحل یادشده در بالا مراجعه کنید تا مطمئن شوید که گیتار را به‌درستی نگه داشته‌اید.
نگه داشتن صحیح ساز تنها به جای‌گیری ساز و دستان مربوط نمی‌شود؛ بلکه باید به پشت خود نیز توجه داشته باشید.
پشت شما نباید قوز کرده باشد و در هنگام ساز زدن باید ستون فقرات شما صاف باشد.
علاوه بر این، نباید در شانه‌های شما نیز تنشی وجود داشته باشد. نباید شانه‌ها را به پایین یا به داخل متمایل کنیم. شانه‌ها را در حالتی راحت و پشت خود را صاف و بدون قوز نگه دارید.
حتی اگر مدتی نوازندگی کرده باشید نیز بد نیست که هر از گاهی تکنیک نگه داشتن ساز را بررسی و از صحت آن اطمینان پیدا کنید.
۲. تکنیک دست پرده‌گیر
این تکنیک با دستی سروکار دارد که برای گرفتن سیم‌ها از آن استفاده می‌کنید. اگر راست‌دست باشید، دست پرده‌گیر شما دست چپتان خواهد بود.
فرا گرفتن نحوه پرده‌گیری مناسب برای نواختن آکوردها، ملودی‌ها و همچنین پیشگیری از آسیب‌دیدگی‌هایی مانند کشیدگی تاندون و سندروم تونل کارپال اهمیت دارد.
خواه برای فرت‌گیری از یک انگشت یا هر چهار انگشت استفاده کنید، باید سیم را با نوک انگشت خود لمس کنید. این کار باعث از بین رفتن گز و پیشگیری از میوت کردن ناخواسته سایر سیم‌ها میشود. از قسمت زیرین انگشت برای پرده‌گیری استفاده نکنید.
وقتی نوک انگشت را بر روی سیم قرار می‌دهید، اطمینان حاصل کنید که همیشه انگشت مورد نظر دقیقاً قبل از (چسبیده به) میله فرت مورد نظر قرار بگیرد. اگر در میانه‌های فاصله دو میله اقدام به پرده‌گیری کنید، احتمال گزگز کردن ساز بیشتر میشود. اگر سیم را دقیقاً بر روی میله فرت مورد نظر پرده‌گیری کنید، نت مورد نظر میوت شده یا همراه با گز صدا می‌دهد.
یک مهارت بنیادی دیگر این است که انگشتان خود را همیشه به‌صورت خمیده و مانند کمان نگه دارید و اطمینان حاصل کنید که مفاصل انگشت شما قفل نشوند.
پرده‌گیری با نوک انگشت باعث میشود انگشتان به‌طور طبیعی قوس پیدا کنند. همچنین با چسباندن کف دست پرده‌گیر به پشت دسته نیز می‌توان از قوس پیدا کردن طبیعی انگشتان اطمینان حاصل کرد.
اگر کف دست شما از دسته گیتار فاصله بگیرد، قوس انگشتان از بین می‌رود. با از بین رفتن قوس و صاف شدن انگشتان، نواختن آکوردها دشوارتر شده و صدای ساز خراب میشود.
۳. به دست گرفتن مضراب
نحوه به دست گرفتن پیک یا مضراب، مهارتی ضروری برای تمام نوازندگان است. در این تکنیک با دست مضراب‌زن (دست راست در نوازندگان راست‌دست) سر و کار داریم و توجه خود را بر نحوه به دست گرفتن مضراب معطوف می‌کنیم.
فرض کنید که کنترل تلویزیون را به دست گرفته‌اید و انگشت شست شما آماده فشار دکمه و تعویض کانال است. وقتی دست خود را در این موقعیت قرار دادید، مضراب را بر روی گوشت انگشت اشاره قرار دهید؛ به‌طوری که نوک تیز مضراب در جهت مخالف کف دست شما قرار گیرد. سپس با فشار انگشت شست، مضراب را در جای خود نگه دارید؛ درست مانند زمانی که با استفاده از انگشت شست، کانال تلویزیون را عوض می‌کنید.
تکنیک مضراب زنی
تکنیک مضراب‌زنی فراتر از نحوه به دست گرفتن مضراب است.
در هنگام نواختن سیم‌ها به‌طور مجزا نباید دست خود را پرتاب کنید، بر روی سیم‌ها بکشید یا انرژی زیادی صرف مضراب زدن کنید. در واقع، نواختن سیم‌ها باید با کمترین فشار ممکن صورت گیرد. چرا؟
زیرا اگر انرژی زیادی را صرف مضراب‌زنی کنید، سرعت شما کم شده و عضلات شما بسیار زودتر از ذهن شما خسته می‌شوند.
هنگام نواختن سیم‌ها به‌طور تکی، کافیست مضراب را بر روی سیم قرار داده و اجازه دهید وزن دست شما به‌طور طبیعی باعث نواختن سیم شود. بدین شکل، انرژی زیادی را صرف مضراب زدن نخواهید کرد و اجازه می‌دهید جاذبه، کار مضراب‌زنی را برای شما انجام دهد.
این اولین گام در مسیر آموزش مضراب زدن است؛ بنابراین پیش از عبور از این مرحله، از مهارت و سهولت اجرای مضراب‌زنی ابتدایی مطمئن شوید.
۴. کنترل تنش عضلانی
آموزش‌های ابتدایی گیتار به‌ندرت به مقوله کنترل تنش عضلانی می‌پردازند. اگر توجه لازم را صرف کنترل تنش نکنید، ممکن است دچار خستگی عضلات یا آسیب‌دیدگی‌های مزمن شوید.
تنش باعث ایجاد آسیب‌دیدگی، دریافت صدای نامطلوب از آکوردها و نت‌ها و عدم لذت در هنگام نوازندگی میشود.
در هنگام در دست گرفتن گیتار و نوازندگی، باید تا حد ممکن آرام و راحت باشید. در ابتدای آموزش هر مهارتی، احتمال ایجاد تنش عضلانی ناخواسته بسیار زیاد است. وجود تنش طبیعی است؛ اما مهم است که از وجود آن آگاه باشیم.
وقتی نسبت به وجود تنش آگاهی پیدا کردید، می‌توانید تمرکز خود را بر روی رها کردن بخش‌های مختلف بدن متمرکز کنید. بخش‌هایی از بدن که بیشتر دچار تنش می‌شوند، از قرار زیر هستند:
- پشت
- فک
- شانه‌ها
- دستها
- ساعد
وقتی متوجه شدید که در کدام قسمت بدن دچار تنش هستید، باید بخش مورد نظر را رها کرده و آرام نگه دارید. به شما اطمینان می‌دهم که این کار تأثیر بزرگی در روند ساز زدن شما خواهد داشت.
۳. خواندن تبلچر
مهارت خواندن تبلچر (نت‌نویسی مضاعف) برای آموزش گیتار ضروری است. این مهارت برای کسانی که خواندن نت‌نویسی کلاسیک را بلد نیستند، اهمیت دوچندانی دارد.
با نگاه به تبلچر درخواهید یافت که این روش نت‌نویسی بر مبنای شش خط بنا شده است. بر روی گیتار شما نیز شش سیم وجود دارد و هر یک از خطوط، نمایانگر یکی از سیم‌هاست. سیم می بم مترادف پایین‌ترین خط تبلچر است و خطوط بالاتر به‌ترتیب نمایانگر سیم‌های لا، ر، سل، سی و می (نازکترین سیم) هستند.
مفهوم دیگری که در خوانش تبلچر با آن سر و کار داریم، اعداد موجود در نت‌نویسی هستند. این اعداد نمایانگر فرت‌هایی هستند که باید آنها را پرده‌گیری کنید. مثلاً ممکن است همچون شکل بالا، بر روی پایین‌ترین خط، عدد ۳ را مشاهده کنید؛ معنای این علامت چیست؟
این علامت به شما نشان می‌دهد که باید فرت سوم سیم می بم را پرده‌گیری کنید. می‌بینید که خوانش تبلچر چندان دشوار نیست.
سایر علایم تبلچر
همچنین ممکن است با چند عدد که بر روی هم قرار گرفته‌اند مواجه شوید. وقتی اعداد مختلف بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند، نشان‌دهنده آکورد هستند.
مثلاً ممکن است بر روی پایین‌ترین خط تبلچر عدد ۳، بر روی خط فوقانی آن عدد ۲ و بر روی سومین خط از پایین عدد ۰ را مشاهده کنید. این سیم‌ها باید به‌طور همزمان نواخته شوند. شکلی که در بالا وصل کردیم، نقطه آغاز آکورد می ماژور است. در ادامه به آکوردهای دیگر نیز خواهیم پرداخت.
آموزش خواندن تبلچر چندان دشوار نیست. این نوع نت‌نویسی به منظور افزایش سهولت کار گیتاریست‌ها طراحی شده است.
با ادامه آموزش خواندن تبلچر ممکن است با علائمی دیگر از جمله ممیز و حروف الفبای انگلیسی نیز مواجه شوید. این علائم به شما نشان می‌دهند که نت مورد نظر را چگونه بنوازید. فعلاً لازم نیست اهمیت چندانی به این علائم بدهید. در این مرحله بهتر است تنها مبانی را در نظر بگیرید.
حال که از نحوه خواندن تبلچر آگاهی پیدا کرده‌اید، می‌توانید به تبلچر یک آهنگ نگاه کرده و انگشتان خود را در مکان‌های صحیح قرار دهید.
راهنمایی: همیشه بهتر است به آهنگی که قصد یادگیری و نواختن آن را دارید گوش کنید و صرفاً به تبلچر تکیه نکنید.
۴. خواندن نمودار یا جدول آکورد
در ابتدای آموختن گیتار، بسیار درباره آکورد و نمودار آکورد خواهید شنید.
اما آکورد دقیقاً چیست؟ در قسمت خواندن تبلچر اشاره کوتاهی به این موضوع کردیم، اما در این قسمت بیشتر درباره آن توضیح خواهیم داد.
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، آکورد عبارت است از تعدادی نت که به‌طور همزمان نواخته می‌شوند. نواختن آکورد مهارتی ضروری برای گیتاریست‌ها است. یکی از سریع‌ترین راه‌های فرا گرفتن آکوردها، استفاده از جدول یا نمودار آکورد است.
آناتومی نمودار آکورد
جدول یا نمودار آکورد نیز مانند تبلچر به منظور سهولت بیشتر آموزش آکوردها طراحی شده است. اگر نحوه خواندن این نمودار را بیاموزید، می‌توانید به‌سرعت آکوردهای جدید را فرا بگیرید.
نمودار یا جدول آکورد معمولاً شبیه به جدولی کوچک و کوتاه است که به‌‌عنوان نمادی از قسمتی از دسته گیتار طراحی شده است.
شش خط عمودی نمایشگر شش سیم گیتار هستند. سیم می بم توسط خط عمودی منتهی‌الیه چپ در جدول نشان داده میشود و سیم می زیر با خط عمودی منتهی‌الیه راست.
این جدول همچنین دارای چند خط افقی است که نمایانگر میله‌های فرت بر روی صفحه انگشت‌گذاری گیتار هستند.
شاید متوجه شده باشید که یک خط افقی ضخیم‌تر در بالای جدول قرار دارد. این خط نشان‌دهنده نات گیتار است (قسمتی از گیتار که سیم‌ها پس از عبور از گوشی‌های کوک، در شیار‌های تعبیه‌شده روی آن جای می‌گیرند).
در نتیجه، اولین خط افقی پس از خط ضخیم‌تر، نشان‌دهنده فرت اول، دومین خط افقی نشان‌دهنده فرت دوم و… خواهند بود.
هر وقت نحوه خواندن این جدول را فراموش کردید، کافیست گیتار خود را به‌صورت عمودی نگه دارید. اگر در این حالت به‌طور مستقیم به صفحه انگشت‌گذاری نگاه کنید، متوجه می‌شوید که گیتار شما درست به شکل یک جدول آکورد درآمده است.
جدول آکورد: نقطه‌ها
یک بخش کلیدی دیگر جدول آکورد، نقطه‌های آن هستند. این نقطه‌ها نشان می‌دهند که هر سیم را باید بر روی کدام فرت پرده‌گیری کرد.
علاوه بر نقطه‌هایی که بر روی سیم قرار دارند، ممکن است دایره‌های توخالی نیز بر روی خط افقی ضخیم‌تر رسم شده باشند. این دایره‌ها نشان‌دهنده سیم‌های آزاد هستند؛ یعنی سیم‌هایی که نباید آنها را پرده‌گیری کنید.
همچنین ممکن است به جای دایره‌های توخالی، بر روی برخی از سیم‌ها علامت X رسم شده باشد. این علامت نشان می‌دهد که سیم‌های مورد اشاره نباید نواخته شوند.
جمع‌بندی
می‌دانیم که در مقاله فوق اطلاعات زیادی ارائه شد. توجه داشته باشید که این مقاله همیشه در اختیار شما خواهد بود و می‌توانید بارها و بارها به آن رجوع کنید.
هدف از تهیه این مطلب این است که مهارت‌های اولیه برای آموزش گیتار را در اختیار شما بگذاریم؛ پس بیایید نکات ارائه‌شده را جمع‌بندی کنیم.
در این مقاله درباره چگونگی کوک کردن گیتار صحبت کردیم. ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که کوک کردن گیتار و استفاده از تیونر را به‌خوبی آموخته‌اید.
پس از آن درباره تکنیک‌های گیتار صحبت کردیم. به نحوه به دست گرفتن گیتار و همچنین چهار تکنیکی که باید آنها را به‌طور مداوم بررسی کنیم، پرداختیم. همیشه متوجه تنش در عضلات بدن خود باشید… تنش دشمن شماست!
پس از آن درباره نحوه خواندن تبلچر صحبت کردیم. به این مسئله به‌طور عمیق نپرداختیم؛ اما مهم است که درکی ابتدایی از تبلچر داشته باشیم تا بتوانیم خواندن این نوع نت‌نویسی و نواختن آهنگ‌ها با استفاده از آن را شروع کنیم.
و در نهایت دیدیم که چگونه جدول آکورد را مورد استفاده قرار دهیم.
منبع: Acoustic Life
مترجم: کیان ایرجی