کیک یا بیس درام، نیروی محرکه موسیقی است. بهطور مثال، در کنسرتهای راک، این موج صدای کیک است که به سینه مخاطب ضربه میزند.
احتمالاً اولین کیک درام تاریخ یک کنده توخالی درخت بوده که یکی از اجداد دیو گرول (Dave Grohl)، حدود ۶۰ هزار سال پیش با آن ساز میزده است! در گذر تاریخ، این ساز به گروههای مارش راه یافت و در حال حاضر قطعه مرکزی کیت درام است که لوگوی شرکت یا گروه بر روی آن نقش میبندد. البته امروزه صدای کیک را بهصورت کدهای صفر و یک در پوشههای کامپیوتر خود نیز دارید.
کیک درام دامنه فرکانس بم را پوشش میدهد. البته فرکانسهای بالا و میانی نیز دارد؛ اما وزن اصلی صدای آن در حدود ۴۵ تا ۱۵۰ هرتز حس میشود.
همانطور که میدانید، دامنه فرکانس پایین، جانور غریبی است. کنترل آن در میکس دشوارتر است، به انرژی بیشتری برای تولید صدا نیاز دارد و درست در همین دامنه فرکانسی است که پژواکهای طبیعی اتاق نیز دردسرساز میشوند.
نگاهی دقیقتر به کیک درام
برخلاف آنچه در تیتر مقاله گفتیم، چیزی به نام کیک بینقص وجود ندارد! کیک ۸۰۸ بسیار بمِ استفادهشده در موسیقی الکترو-هاوس، در موسیقی متال کارایی ندارد.
کیکهای آکوستیک معمولی وجود دارند که نوازنده درامز آن را با پای خود مینوازد. همچنین کیکهای سنتزشده الکترونیکی را داریم که نظایر آن را در دستگاههایی مانند رولند TR-808 و TR-909 میشنویم. سپس به کیکهای ترکیبی میرسیم که از سمپلهای درام آکوستیک، درام ماشین و صداهای ضبطشده تشکیل شدهاند و پس از ترکیب به تنوع گستردهای از صداهای کوبهای تبدیل میشوند.
کلید ماجرا در شرایط پیرامونی صدای کیک است. هر کسی که تا کنون از بین ۳۰۰ سمپل کیک درام دنبال گزینه مناسب گشته باشد و آن را پیدا نکرده باشد، این نکته را میداند. پس چطور باید صدای مناسب را ایجاد و کنترل کنیم؟
پاسخ بسیار ساده است. فارغ از از اینکه منبع صدا چه چیزی باشد، هر صدای کیک را میتوان به سه المان اصلی تقسیم کرد: دامنه پایین، میانی و بالا. چند سمپل کیک را انتخاب کرده و در نرمافزار آهنگسازی خود قرار دهید. با استفاده از یک اکولایزر گرافیک با پهنای باند باریک، شروع به بریدن و تضعیف یا تقویت فرکانسهای مختلف کنید.
بهطور کلی، دامنه میانی و فوقانی (۱ تا ۷ کیلوهرتز)، صدای چخماقی (clicky) کیک را تولید کرده و معمولاً در همین دامنه است که صدای ریورب یا طنین طبیعی محیط را میشنویم. دامنه فرکانسهای تحتانی، همان جایی است که صدای غرش یا هوم وجود دارد. این دامنه نیز به سه بخش تقسیم میگردد: ساب (۶۰ هرتز)، کوبش (۱۵۰ هرتز) و تودماغی (۳۵۰ هرتز). رسیدن به کیک درام بینقص از ایجاد تعادل میان این بخشها شروع میشود.
در هنگام ضبط کیک آکوستیک با میکروفون، مشکل طنین داخلی کیک درام را نیز داریم. معمولاً این صدا شنیده نمیشود؛ اما وقتی میکروفون را درون کیک قرار میدهیم، باید بدانیم که چگونه از شر بخشهای ناخواسته صدا خلاص شویم. این کار با استفاده از فیلتر و اکولایزر انجام میشود. مانند هر ضبط آکوستیک، بخش زیادی از کیفیت محصول نهایی به چگونگی کوک، کیفیت نوازندگی و مشخصههای اتاق برمیگردد.
مرحله بعدی چیست؟
وقتی سر و شکل اولیه را برای صدا تعیین کردیم، گزینه بعدی روی میز قرار میگیرد: لایهبندی صدا.
لایهبندی صدا یعنی استفاده از چند کیک درام در آن واحد به منظور بهرهگیری از مشخصات صوتی هر یک و سپس استفاده از کمپرسور و لیمیتر برای تغییر دینامیک.
وقتی صدای کیک بهخوبی در کنار بیس جای بگیرد و شنیده شود، بدون دیستورت کردن اسپیکر صدایی عمیق و حجیم داشته باشد و بدون اینکه ولوم آن بیشازحد بالا باشد از دل میکس بیرون بزند، میتوانیم بگوییم به صدایی بینقص رسیدهایم.
پاکسازی، لایهبندی و کمپرس کردن کیک درام
گام اول: فیلتر کردن فرکانسهای ناخواسته برای تمام صداها کاری سودمند است؛ اما برای کیک و سازهای فرکانس پایین ضروری است. بد نیست که تقریباً همیشه فرکانسهای پایینتر از ۴۰ هرتز و بالاتر از ۱۰ کیلوهرتز را فیلتر کنیم. فرکانسهای سرکش در این دامنهها ممکن است قابل شنیدن نباشند، اما بر روی کمپرسور و در نتیجه میکس کلی تأثیرگذار باشند.
گام دوم: طنین فرکانسهای ناخواسته را با استفاده از یک اکولایزر گرافیک با دامنه باریک و میزان تقویت (boost) زیاد پیدا کنید. این باند اکولایزر را از حدود ۵۰۰ هرتز آرام آرام به سمت بالا حرکت دهید تا فرکانسهای سرکش را پیدا کنید(۱). وقتی دامنه مزاحم را یافتید، تقویت اکولایزر را به کاهش (cut) تبدیل کنید. این کار را تکرار کنید تا فرکانسهای مزاحم یکی بعد از دیگری حذف شده و به صدایی مطلوب برسید.
گام سوم: ممکن است سمپلی که استفاده میکنید دارای دو کانال باشد یا کیک درام خود را با دو میکروفون ضبط کرده باشید. بهترین راه لایهبندی صدای درام این است که فایلها را بهصورت آدیو استفاده کنید و نه بهصورت میدی. بدین نحو، صداها همیشه با یکدیگر همزمان و چفت هستند. ظاهر شکل موجی باید مثل تصویر بالا باشد تا فرکانسهای بم همفاز بوده و صدا را کدر نکنند.
گام چهارم: تقریباً همیشه بهتر است صدای کیک درام را کمپرس کنید. این کار باعث تعادل ولوم شده و خصوصاً برای درام آکوستیک مفید است؛ زیرا ولوم را یکدستتر میکند. بهتر است پارامترهای کمپرسور را در حین گوش کردن به صدای کیک در قالب میکس کلی تعیین کنید تا از جایگیری کیک در قالب میکس اطمینان حاصل گردد.
دامنه فرکانسهای تحتانی
تعادل و کشش سه دامنه ساب (۶۰ هرتز)، کوبش (۱۵۰ هرتز) و تودماغی (۳۵۰ هرتز) در کنار ضربه چخماقی دامنههای بالا، صدای کیک درام را تشکیل میدهد. از ترکیب اینها میتوان صدایی بلند و شبیه به کیک ۸۰۸، صدایی همهکاره و کوبنده مانند کیکهای هاوس یا صدایی براق مانند درامهای موسیقی متال ایجاد کرد. سعی کنید ابتدا از سمپلی شروع کنید که به نتیجه نهایی مورد نظر شما نزدیک باشد و سپس به آن سر و شکل دهید تا به صدای مد نظر خود برسید.
فرکانسهای ساب در محدوده حوالی ۶۰ هرتز قرار دارند. حتماً تقویت یا کاهش اکولایزر در این دامنه را با پهنای باند باریک انجام دهید؛ در غیر این صورت ممکن است فرکانسهای دیگری را نیز بهطور ناخواسته تقویت یا تضعیف کنید. تغییرات کوچک نیز در دامنه ۳۰ الی ۱۰۰ هرتز تأثیر خارقالعادهای خواهند داشت. دامنه ساب باعث ایجاد صدای حجیم و بم درام میشود و میتوان گفت که اصلیترین المان کیکهای ۸۰۸ به شمار میرود.
کوبش صدای کیک در حدود ۱۵۰ هرتز قرار گرفته و صدای ضربه کیک را تشکیل میدهد. دستکاری فرکانسها در حالی که صدا در قالب میکس پخش میشود و کمپرسور نیز بر روی کانال درام قرار گرفته است، میتواند راهی مؤثر برای ایجاد صدای دلخواه شما باشد. این دامنه برای کیکهای راک و دنس حیاتی است.
صدای تودماغی کیک نیز اهمیت دارد؛ زیرا شخصیت صدای آن را مشخص میکند. اگر محدوده ۳۵۰ هرتز را از صدای کیک کم کنید، خواهید دید که صدایی بیروح و خشک پیدا میکند. بسیاری از درامهای آهنگهای هیپ هاپ قدیمی و همچنین کیکهای بهکاررفته در آهنگهای جز قدیمی، در این دامنه بسیار قوی هستند؛ پس تقویت این محدوده میتواند شخصیت صدا را به این دورههای موسیقی نزدیک کند.
منبع: MusicRadar
مترجم: کیان ایرجی
۱ اسم این تکنیک، EQ sweeping است. در حین جابجا کردن باند به دامنههایی خواهید رسید که صدا در آنها بهطرز غیرمعمولی بلند یا ناخوشایند است. این دامنهها، همان فرکانسهای سرکش و مزاحم هستند. (مترجم)
عالی