یک راهنمای جامع برای تمیز کردن گیتار

به‌صورت کلی تمیز کردن، کاری خسته‌کننده است. شستن ظروف، گردگیری خانه، شستشوی خودرو و… هیچ لذتی برای شما به همراه نخواهند داشت. ولی به‌عنوان یک نوازنده، اگر می‌خواهید که سازتان یک عمر شما را همراهی کند، چاره‌ای جز تمیز کردن آن نخواهید داشت.

در این مقاله خواهید آموخت:

• چه امری باعث می‌شود که گیتار کثیف شود و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟
• چگونه به شکلی اصولی گیتارمان را تمیز کنیم؟
• از چه محصولاتی برای تمیز کردن گیتار استفاده کنیم تا به فینیش (پرداخت یا رنگ) آن آسیبی نرسانیم؟

چگونه گیتارمان را تمیز کنیم؟

در ادامه‌ی این مقاله به تک‌تک موارد زیر به‌صورت مفصل خواهیم پرداخت، اما اگر می‌خواهید در یک نگاه از چگونگی تمیز‌ کردن گیتار مطلع شوید، نگاهی به مراحل زیر بیندازید. این اقدامات موجب می‌شوند که گیتارتان مانند روز اول بدرخشد.

– دستانتان را بشویید: این امر بدیهی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

– سیم‌های گیتار را جدا کنید: این کار، تمیز کردن بدنه‌ و فینگربورد ساز را بسیار آسان خواهد کرد.

– فینگربورد ساز را تمیز کنید: از پشم فلز یا همان سیم ظرفشویی (steel wool) نرم و لطیف برای پاک کردن چرک و کثیفی‌های سرسخت از روی فینگربورد‌های ساخته‌شده از چوب Pau Ferro، اِبونی (Ebony یا آبنوس) و رُزوود (Rosewood) استفاده کنید. برای رطوبت‌رسانی به چوبِ فینگربورد، روغن لیمو یکی از بهترین گزینه‌هاست. در آخر برای پاک کردن فینگربورد‌های ساخته‌شده از چوب مِیپِل (Maple یا افرا) از یک پارچه‌ی نم‌دار استفاده کنید.

– بدنه‌ی گیتار را پولیش‌ کنید: برای ساز‌هایی که دارای فینیش Nitro (نیتروسلولز)، مات و نیمه‌براق (Satin) هستند، فقط از یک پارچه‌ی خشک استفاده کنید. برای ساز‌هایی که دارای فینیش Poly (پلی‌اورتان و پلی‌استر) براق هستند، ابتدا پولیش مخصوص گیتار را بر روی یک پارچه‌ی لطیف اسپری کرده و سپس سطح گیتار را با این پارچه تمیز کنید. از قسمت خشک پارچه برای پاک کردن باقیمانده‌ی پولیش بر روی سطح ساز استفاده کنید.

– بخش‌های فلزی گیتار را تمیز کنید: اگر می‌خواهید قطعات فلزی گیتارتان مانند روز اول بدرخشند، از یک پارچه‌ی لطیف و مقدار بسیار‌ کمی پولیش گیتار برای پاک کردن این قطعات از گردوغبار و عرق خشک‌شده استفاده کنید. برای پاک کردن و از بین بردن زنگ‌زدگی و آلودگی‌های عمیق، می‌توانید از WD-40 بهره بگیرید.

چگونه گیتار کثیف می‌شود؟

میزان گردوخاک و کثیفی که بر روی گیتار می‌نشیند، با محل و مدت زمانی که در آن محل می‌نوازید رابطه‌ی مستقیم دارد. به‌عنوان مثال، اگر شما نوازنده‌ای هستید که هر آخر هفته به اجرای زنده می‌پردازید، پس حتماً مدت زیادی را بر روی استیج‌های سوزان و زیر نور‌ شدیدی که می‌توان از آن برای راهنمایی یک هواپیما به محل فرود استفاده کرد، سپری می‌کنید. یک ساعت نواختن زیر چنین نور شدیدی، باعث تعرق زیاد شما می‌شود و آغشته شدن ساز به عرق، یکی از بدترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای آن رخ دهد!

عرق و چربی که بر روی دسته‌ و بدنه‌ی سازتان می‌نشیند، نه‌تنها ظاهر بسیار بدی به سازتان می‌دهد، بلکه باعث از بین رفتن لاک روی بدنه و وارد آمدن صدمات جبران‌ناپذیر به فینگربورد هم می‌شود. همچنین این آلودگی‌ها می‌توانند با نفوذ بیشتر، باعث اختلال در قطعات الکترونیکی گیتار و یا زنگ‌زدگی قطعات فلزی آن شوند.

اگر شما روزی یک یا دو ساعت در خانه و در اتاقی خنک و دارای تهویه‌ی مناسب تمرین می‌کنید، احتمالاً گیتار شما نیازی به تمیز کردن مکرر ندارد. تعداد دفعات پاک کردن گیتار، رابطه‌ای مستقیم با محل و شرایط تمرین و اجرای شما دارد.

چگونه گیتار خود را پاکیزه نگه داریم؟

قبل از اینکه وارد جزئیات تمیز کردن و گردگیری گیتار شویم، لازم می‌دانیم که به چند نکته‌ی اساسی برای اجتناب از کثیف شدن آن اشاره کنیم. این نکات باعث صرفه‌جویی در وقت و انرژی شما خواهند شد.

قبل از نواختن، دستانتان را بشویید

قبل از اینکه گیتار خود را بردارید، همیشه اول دستانتان را به‌خوبی بشویید. البته بسیاری از نوازندگان این کار را می‌کنند، ولی تعداد خیلی زیادی نیز وجود دارند که بعد از خوردن غذا و با دست روغنی شروع به نواختن گیتار خود کرده و همیشه از این گله می‌کنند که چرا سازشان کثیف و چرب است! به‌علاوه، این کثیفی و چربی بر روی صدای سیم ساز نیز تأثیر بسیار بدی خواهد گذاشت.

شستشوی دست‌ها کار بسیار ساده‌ای به نظر می‌رسد، ولی همین کار ساده نه‌تنها باعث تمیز ماندن ساز می‌شود، بلکه عمر سیم گیتار را نیز افزایش می‌دهد. این کار باعث صرفه‌جویی در وقت و پول شما نیز خواهد شد؛ زیرا دیگر نیازی نیست که زود‌به‌زود سیم سازتان را عوض کنید و وقت ارزشمندتان را به عوض کردن سیم‌ها اختصاص دهید!

تنها کافیست که ده دقیقه پس از شستن دست‌هایتان صبر کنید تا به‌خوبی خشک شوند و سپس شروع به نواختن موسیقی کنید.

سیم‌های گیتار را تمیز کنید

استفاده از محصولاتی همچون GHS Fast Fret و Jim Dunlop Ultraglide 65 می‌توانند تأثیر بسیار مثبتی بر طول عمر سیم گیتار داشته‌ باشند.

تنها کافیست که این مواد را روی سیم گیتارتان بمالید تا هم سیم تمیز شده و هم صدایی درخشان و زنده تولید کند. به‌علاوه، این محصولات حس نرم‌تر و لغزنده‌تری به سیم‌ها می‌دهند که باعث افزایش سرعت نوازندگی‌تان خواهد شد. از آنها می‌توانید برای پاک کردن جای اثر انگشت باقی‌مانده بر روی فینگربورد ساز و گردوغبار روی آن نیز استفاده کنید و با یک تیر، دو نشان را بزنید!

گیتار را درون کیف نگهداری کنید

شاید این کار برایتان خوشایند نباشد؛ مخصوصاً اگر جزو آن دسته از اشخاصی هستید که علاقه دارند سازشان را بر روی دیوار به نمایش بگذارند. ولی قرار دادن ساز در بیرون از کیف باعث می‌شود که گردوغبار به‌راحتی بر روی سطح آن بنشیند. البته گردوغبار به اندازه‌ی عرق مشکل‌ساز نیست، ولی با گذر زمان می‌تواند به شکاف‌های گیتار نفوذ کرده و باعث اختلال در سیستم الکترونیکی آن شود.

حتماً با صدای نویزی که هنگام استفاده از پیکاپ سلکتور یا ناب ولوم گیتار به گوش می‌رسد، آشنا هستید. در ۹۰ درصد مواقع این نویز به دلیل نفوذ گردوغبار به داخل سیستم الکترونیکی ساز ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً به‌ راحتی و از طریق باز کردن درپوش محفظه‌ی پشت گیتار و خارج کردن گردوغبار با استفاده از باد فشار قوی حل می‌شود، ولی اگر از گیتاری چون فندر استرتوکستر و ساز‌های مشابه به آن استفاده می‌کنید، این کار کمی دردسر بیشتری دارد؛ زیرا در این گیتار‌ها، قطعات الکترونیکی به پیک‌گارد وصل هستند و ممکن است تمیز کردن آنها دشوارتر باشد.

پس بهتر است که ساز را درون یک کیف گیتار (چه هارد کیس باشد و چه سافت ‌کیس) قرار دهید. با این کار مطمئن خواهید بود که گردوغبار به داخل سازتان نفوذ نخواهد کرد و سازی قابل اعتماد و بدون نویز در اختیار خواهید داشت.

چگونه گیتار را آماده‌ی تمیز کردن کنیم؟

حتی اگر تمامی نکات ذکرشده را رعایت کنید، باز هم در نهایت، گیتار شما نیاز به تمیز شدن خواهد داشت. می‌توانید بدون باز کردن سیم‌ها، گیتار را تمیز کنید، ولی برای یک تمیز‌کاری دقیق و کامل توصیه می‌کنیم که حتماً سیم‌ها را باز کنید. به‌خصوص که تمیز کردن گیتار بدون سیم بسیار راحت‌تر است. سعی کنید طوری برنامه‌ریزی کنید که زمان تمیز کردن گیتار با زمان تعویض سیم‌های آن یکی باشد.

چگونه فینگربورد گیتار را تمیز کنیم؟

فینگربورد بیش از سایر بخش‌های گیتار به تمیز کردن مکرر نیاز دارد. زیرا انگشتان به‌صورت مستقیم با آن در تماس هستند و اگر به اندازه‌ی کافی مراقب نباشید، مواردی همچون عرق دست، چربی و گردو‌غبار می‌توانند صدمات جبران‌ناپذیری را به آن وارد کنند.

هنگامی که عرق دستِ موجود بر روی فینگربورد بخار می‌شود، باعث خشک شدن چوب فینگربورد گیتار و در نتیجه ترک‌خوردگی و یا ایجاد لکه‌های همیشگی بر روی آن می‌شود.

در ادامه شیوه تمیز کردن هر یک از انواع فینگربورد‌های معمول را شرح می‌دهیم.

نحوه تمیز کردن فینگربورد‌های ساخته‌شده از چوب اِبونی، رُزوود و Pau Ferro

کمپانی دانلوپ چندین محصول مناسب برای پاک کردن فینگربورد‌های اِبونی (آبنوس) و رُزوود را به بازار عرضه کرده است. اما اگر در تمیز کردن فینگربورد گیتارتان تنبلی کرده‌اید و مدت زمان زیادی از آخرین باری که آن را تمیز کرده‌اید می‌گذرد، احتمالاً برای پاک کردن این حجم از کثیفی به پشم فلز یا همان سیم ظرفشویی نیاز خواهید داشت. اگر می‌خواهید از پشم فلز استفاده کنید، توجه داشته باشید که حتماً نوع ۰۰۰۰ و بسیار نرم آن را به کار بگیرید. فیبر‌های فلزی آن، بدون آسیب زدن به فرت‌ها، تمامی کثیفی‌ها را از روی فینگربورد گیتار پاک می‌کنند و حتی تا حدی فرت‌ها را پولیش‌ هم می‌کنند.

قبل از اینکه شروع به تمیز کردن فینگربورد با پشم فلز کنید، پیشنهاد می‌کنیم که پیکا‌پ‌های سازتان را توسط چسب کاغذی بپوشانید تا از جذب شدن ذرات فلزی جداشده از سیم توسط پیکاپ‌ها جلوگیری کنید. سپس دستکش لاتکس به دست کنید و به آرامی و به‌صورت دایره‌وار سطح فینگربورد را تمیز کنید. بعد از پایان کار، تمامی ذرات باقیمانده بر روی فینگربورد را توسط یک پارچه‌ پاک کنید.

سپس نوبت رطوبت‌رسانی به فینگربورد است تا رطوبت آن به میزان مناسب برسد و مانند روز اول از تمیزی بدرخشد. برای این کار می‌توانید از کیت تمیز‌کننده‌ی فینگربورد دانلوپ (Dunlop Guitar Fingerboard Kit) و یا روغن لیمو استفاده کنید.

این مواد را با استفاده از یک پارچه‌ی نم‌دار و یا مسواک روی فینگربورد بمالید. حتی می‌توانید این مرحله از کار را با مرحله‌ی قبلی ادغام کرده و سیم ظرفشویی را به روغن لیمو یا کیت تمیز‌کننده‌ی فینگربورد آغشته کرده و فینگربورد را تمیز کنید. تنها مقدار کمی از این مواد برای آب‌رسانی و درخشندگی فینگربورد گیتار کافی است و استفاده بی‌رویه از آنها می‌تواند به مرور زمان باعث تاب برداشتن دسته‌ی گیتار شود.

نحوه تمیز کردن فینگربورد‌های ساخته‌شده از چوب مِیپِل

فینگربورد‌های ساخته‌شده از چوب مِیپِل (افرا)، به دلیل رنگ روشن‌تر، کثیفی و گردو‌غبار را بیشتر نشان می‌دهند. خبر بد این است که برای فینگربورد‌های میپل نمی‌توان از محصولات تمیزکننده استفاده کرد؛ پس راه‌حل چیست؟

یکی از بهترین راه‌ها برای پاک کردن فینگربورد‌های میپل فینیش‌‌نشده‌، استفاده از پشم فلز بسیار نرم ۰۰۰۰ است. این ساینده بدون اینکه به فرت‌ها آسیبی برساند، گردوغبار و کثیفی را از روی سطح فینگربورد تمیز می‌کند. برای پاک کردن آن دسته از فینگربورد‌‌های میپل که دارای فینیش نیمه‌براق (satin) هستند، می‌توانید از پارچه‌ی اندکی نم‌دار استفاده کنید. توجه داشته باشید که برای پاک کردن این فینگربورد‌ها از هیچ چیز دیگری استفاده نکنید.

فینگربورد‌های میپل لاک‌خورده را حتماً توسط پارچه‌ی خشک یا اندکی مرطوب تمیز کنید. اگر از پشم فلز برای پاک کردن این نوع از فینگربورد استفاده کنید، لاک روی آن از بین می‌رود و فینگربورد شما مات می‌شود و اگر از روغن لیمو استفاده کنید، پرداخت، درخشندگی خود را از دست می‌دهد. پس حتماً تنها از یک پارچه‌ی خشک یا کمی مرطوب استفاده کنید. البته اگر اطمینان دارید که لاک روی فینگربورد گیتار شما بسیار ضخیم است، می‌توانید از مقدار بسیار کمی پولیش Jim Dunlop 65 Guitar Polish نیز استفاده کنید.

چگونه بدنه‌ی گیتار را تمیز کنیم

مهم نیست که چقدر در حفظ‌ و نگهداری گیتارتان تلاش می‌کنید؛ همیشه بعد از مدتی بر روی بدنه‌ی سازتان مقداری چربی و گردوغبار مشاهده خواهید کرد.

خوشبختانه تمیز کردن بدنه‌ی گیتار بسیار آسان‌تر و کم‌خطرتر از فینگربورد است، اما باید حتماً به نوع فینیش استفاده‌شده روی بدنه‌ی گیتار توجه کنید.

برای پاک کردن تمام انواع فینیش‌‌هایی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد، از یک پارچه‌ی نرم استفاده کنید. پارچه‌ی مخصوص پولیش Jim Dunlop Polish Cloth یک پارچه‌ی کتان سبک و لطیف است که به راحتی می‌توانید از آن‌ برای پاک کردن بدنه‌ی گیتارتان استفاده کنید. همچنین این پارچه به راحتی درون جیب کیف گیتار جای می‌گیرد.

نحوه تمیز کردن گیتار‌هایی با فینیش براق و پُلی

در بیشتر گیتار‌های تولید انبوه، از فینیش‌های پلی‌استر و پلی‌اورتان استفاده می‌شود که ظاهری براق به بدنه‌ی ساز می‌بخشند. تمیز کردن این بدنه‌ها بسیار راحت است؛ زیرا نگرانی از بابت جذب شدن پولیش به درون منافذ چوب ندارید. به همین دلیل هم می‌توانید از انواع پولیش‌ها و واکس‌ها برای تمیز کردن و جلا دادن به بدنه‌ی سازتان استفاده کنید.

Dunlop 65 Guitar Polish یکی از بهترین محصولات موجود در بازار برای این منظور است که به کمک آن می‌توانید تمامی چربی و لکه‌های ناشی از عرق خشک‌شده و … را از روی بدنه‌ی ساز پاک کنید. توصیه می‌کنیم که این محصول را به‌صورت مستقیم بر روی بدنه‌ی گیتار اسپری نکنید. کافیست چند پاف از آن را بر روی یک پارچه‌ اسپری کنید و سپس سطح بدنه‌ی گیتار را به‌صورت دورانی پاک نمایید. می‌توانید مراحل کار را در تصاویر زیر مشاهده کنید:

همچنین برای دستیابی به ظاهری مثال‌زدنی، می‌توانید پس از انجام مراحل بالا از واکس Jim Dunlop Platinum 65 Spray Wax استفاده کنید و به بدنه‌ی گیتار خود جلا دهید. نکته‌ی مثبت استفاده از Platinum 65 Spray Wax این است که پس از استفاده از آن، یک لایه‌ی محافظ بر روی بدنه‌ی گیتارتان ایجاد می‌شود که تا مدتی از جذب شدن عرق و گردوغبار به بدنه‌ جلوگیری می‌کند.

به یاد داشته باشید که به هیچ عنوان از روغن لیمو و تمیز‌کننده‌های خانگی برای پاک کردن بدنه گیتار استفاده نکنید؛ زیرا دارای موادی هستند که می‌توانند باعث آسیب رسیدن به فینیش بدنه‌ شوند.

نحوه تمیز کردن گیتار‌هایی با فینیش نیمه‌براق (Satin) و مات (Matte)

گیتاری که دارای فینیش مات است، تنها باید توسط یک پارچه‌ی خشک تمیز شود. اگر چنین گیتاری دارید، حتماً متوجه شده‌اید که با گذشت زمان برخی از نقاط ساز، مخصوصاً نقاطی که دستتان بیشترین ارتباط با بدنه‌ی ساز را دارد، شروع به براق شدن کرده‌اند (مثلاً در بالای بریج که محل قرارگیری دست راست است). استفاده از پولیش یا واکس نه‌تنها این مشکل را برطرف نمی‌کند، بلکه وضعیت آن را بدتر می‌کند. پس توصیه می‌کنیم که برای پاک کردن این بدنه‌ها تنها از یک پارچه‌ی خشک استفاده کنید و به سراغ محلول‌های تمیزکننده نروید.

بدنه‌های satin دارای ظاهری نیمه‌براق هستند، ولی همان لطافت بدنه‌های مات را دارند. برای پاک کردن بدنه‌‌های نیمه‌براق نیز باید همانند بدنه مات عمل کنید؛ یعنی تنها از یک پارچه‌ی خشک استفاده کنید. البته در این مورد به‌خصوص، اگر بدنه‌ی گیتار به شکل ناخوشایندی کثیف شده است، می‌توانید پارچه را اندکی مرطوب کرده و سپس بدنه را پاک کنید.

نحوه تمیز کردن گیتار‌هایی با فینیش نیتروسلولز

امروزه این نوع فینیش نادر است، ولی کمپانی‌های فندر و گیبسون همچنان از فینیش نیتروسلولز در ساز‌های کاستوم شاپ و رده بالای خود استفاده می‌کنند. فینیش نیتروسلولز به چوب ساز اجازه‌ی تنفس می‌دهد و سطح آن را نفوذ‌پذیرتر و آزادتر باقی می‌گذارد.

این نوع رنگ‌ با گذشت زمان به راحتی از بین می‌رود؛ از این رو برای پاک کردن آن نمی‌توانید از پولیش یا دیگر محصولات قوی استفاده کنید. اگر سطح ساز بسیار کثیف است، توصیه می‌کنیم که یک پارچه‌ را به کمی آب آغشته کرده، سپس آن را به‌خوبی بفشارید تا تمام آب از آن خارج شود و به آرامی سطح بدنه‌ی گیتار را پاک کنید.

چگونه قطعات فلزی گیتار را تمیز کنیم؟

برای تمیز کردن قطعات فلزی گیتار نیز باید با احتیاط عمل کنید. فلزات مستعد زنگ‌زدگی و پوسیدگی هستند و نمک و چربی موجود در عرق دست به مرور زمان می‌تواند منجر به زنگ‌زدگی و پوسیدگی قطعات فلزی ساز شوند.

قطعاتی که بیشتر از همه در خطر هستند، عبارتند از بریج، پیکاپ‌ها و فرت‌ها.

بیشتر نوازندگان (راست‌‌دست)، دست راست خود را روی بریج گیتار تکیه می‌دهند و عرق خشک‌شده بر روی بریج می‌تواند به سدل‌ها نیز نفوذ کند و در نهایت، صدمات جبران‌ناپذیری به این قطعه‌ی مهم وارد کند. همین مشکل برای پیکاپ‌هایی که دارای کویل بدون روکش هستند نیز وجود دارد و اگر به آنها رسیدگی نکنید، به زودی شاهد ایجاد زنگ‌زدگی بر روی این قطعات خواهید بود.

بهتر است برای پاک کردن قطعات فلزی ساز از یک پارچه‌ی نرم آغشته به میزان بسیار کمی پولیش گیتار استفاده کنید. پولیش کمک می‌کند تا تمامی کثیفی‌ موجود بر روی این قطعات از بین برود و استفاده از یک پارچه‌ی لطیف به بازگشتن درخشندگی آنها کمک می‌کند. مطمئن شوید که کوچکترین ذره‌ای از پولیش بر روی قطعات باقی‌ نماند؛ زیرا پولیش به مرور زمان باعث خوردگی فلز می‌شود. برای پاک کردنِ جاهایی که دسترسی به آن‌ها مشکل است (مانند فضای بین سدل‌ها یا بریج tune-o-matic)، می‌توانید از گوش‌ پاک‌کن استفاده کنید.

اگر قطعات فلزی گیتارتان دچار زنگ‌زدگی و خوردگی شدیدی شده‌اند، بهتر است آنها را از ساز جدا کنید و به‌طور جدی و اساسی آنها را تمیز کنید. برای این کار می‌توانید از WD-40 و مسواک استفاده کنید. مراقب باشید که این ماده با بدنه ساز تماس پیدا نکند؛ زیرا می‌تواند به فینیش گیتار صدمه بزند.

چگونه یک گیتار آکوستیک را تمیز کنیم؟

بسیاری از مراحل تمیز کردن گیتار آکوستیک با گیتار الکتریک یکسان است.

احتمال اینکه فینگربورد گیتار آکوستیک شما از چوب میپل ساخته باشد، بسیار کم است و فینگربورد بیشتر گیتار‌های آکوستیک از چوب رُزوود یا اِبونی ساخته شده‌اند. در نتیجه شما می‌توانید از روغن لیمو برای پاک کردن فینگربورد استفاده کنید که نه‌تنها باعث تمیز شدن فینگربورد می‌شود، بلکه با رطوبت‌رسانی، جانی تازه به چوب فینگربورد می‌بخشد.

معدودی از گیتار‌های آکوستیک دارای فینیش پلی‌استر یا پلی‌اورتان هستند، ولی برخلاف گیتار‌های الکتریک، اکثر گیتارهای آکوستیک دارای فینیش طبیعی یا نیمه‌براق هستند؛ زیرا به چوب اجازه‌ی تنفس آزادانه‌تر را می‌دهد. متخصصین بر این باورند که این امر تأثیر بسیار مثبتی بر صدا و طنین گیتار آکوستیک دارد. در نتیجه برای پاک کردن این سازها، باید از شیوه‌ای استفاده کنید که برای تمیز کردن فینیش‌های مات و نیمه‌براق ذکر شد. به‌طور خلاصه، برای این‌ کار از یک پارچه‌ی خشک و یا اندکی مرطوب استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

قاعدتاً یک ساز تمیز هم ظاهر بهتری دارد و هم هنگام نواختن احساس بهتری به شما منتقل می‌کند. اگر می‌خواهید گیتارتان دارای طول عمر بیشتری باشد، باید آن را پاکیزه نگه دارید. این امر، تعویض قطعات گران‌قیمت ساز را نیز به تعویق می‌اندازد. به وظیفه‌ی خود در قبال سازتان به درستی عمل کنید تا سازتان نیز به وظیفه‌ی خود به درستی عمل کند.