چگونه موگ دنیای موسیقی را متحول کرد

برخی اوقات، یک شرکت سازنده آلات موسیقی به‌قدری در ساخت یک ساز به شهرت می‌رسد که نامش با آن ساز مترادف می‌شود. مثلاً در دنیای گیتارهای الکتریک، این امر در مورد گیبسون و فندر صدق می‌کند و یا در میان سازندگان ساز ارگان‌، نام شرکت هموند با نام این ساز یکسان شده است. در دنیای سینتی‌سایزرها نیز شرکت Moog از دیرباز در این جایگاه قرار دارد.

در حالی که دنیای سینتی‌سایزرهای سخت‌افزاری روزبه‌روز در حال توسعه است و سینتی‌سایزرهای نرم‌افزاری نیز علاوه بر ارائه صداهایی بسیار خلاقانه، به کیفیتی فوق‌العاده و بسیار نزدیک به مدل‌های سخت‌افزاری رسیده‌اند، موگ و ماهیت صوتی خاص سینت‌هایش کماکان از بالاترین محبوبیت میان موزیسین‌ها برخوردار هستند.

موگ، مخترع سینتی سایزر ماژولار است. بسیاری از اختراعات و ویژگی‌های خاص سینتی‌سایزرهای موگ، در سینت‌های دیگر نیز دیده می‌شوند. به‌عنوان مثال، امروزه نمونه مشابه فیلترهای نردبانی (ladder) موگ در بسیاری از سینتی سایزرهای آنالوگ و دیجیتال دیده می‌شود.

شرکت موگ که نام فعلی آن Moog Music است، توسط دکتر رابرت موگ تأسیس شد؛ اما پس از آن و در دهه ۷۰ میلادی، موگ شرکت خود را ترک کرد و به فعالیت‌های دیگر مشغول شد. حضور شخص رابرت موگ در شرکت Moog کوتاه بود؛ اما برای درک فلسفه تأسیس این کمپانی افسانه‌ای، باید مروری بسیار کوتاه به زندگی مؤسس آن داشته باشیم.

رابرت موگ در تاریخ ۲۳ می ۱۹۳۴ در شهر نیویورک سیتی متولد شد. ورود او به دنیای موسیقی الکترونیک با ساخت و فروش ساز ترمین (theremin) صورت گرفت. این ساز الکترونیک، با حرکات دست بر روی هوا نواخته می‌شود و از صدایی بی‌همتا و میخکوب‌کننده برخوردار است. می‌توان صدای جذاب ترمین را در بسیاری از فیلم‌های علمی-تخیلی دهه ۵۰ میلادی شنید. موگ، ساخت و فروش ترمین و کیت‌های آماده مونتاژ آن را تا دهه ۶۰ میلادی ادامه داد تا بودجه مورد نیاز برای تحصیل خود را تأمین کند. او سپس به کالج کویینز و در ادامه به دانشگاه کلمبیا و کورنل رفت و در نهایت، مدرک Ph.D خود را در مهندسی فیزیک اخذ کرد.

پیدایش شرکت Moog و سینتی‌سایزرهای ماژولار

رابرت موگ که همواره به دنبال چالش‌های جدید بود، پیش از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه کورنل و با کمک آهنگسازی به نام هربرت ای. دویچ (Herbert A. Deutsch)، ایده تولید سینتی‌سایزر ماژولار را پایه‌ریزی کرد.

به مرور زمان و با تلاش این دو فرد خلاق، ایده‌ای که از چند بِرِدبورد ساده شروع شده بود، به ثمر رسید و نهایتاً در سال ۱۹۶۴ و در همایش جامعه مهندسین صوت، از نسخه‌های اولیه سینتی‌سایزری رونمایی شد که انقلابی بزرگ را در صنعت صوت و موسیقی رقم زد.

در حالی که ساخت و فروش ترمین برای رابرت موگ همواره شغلی پُردرآمد بود، اما نام او پس از رونمایی از اختراع بی‌نظیرش، یعنی سینتی‌سایزر ماژولار بر سر زبان‌ها افتاد.

موگ نه‌تنها در ساخت سینتی‌سایزر بر پایه اسیلاتور ولتاژ-محور پیشرو بود، بلکه اولین تولیدکننده سینتی‌سایزر با بوردی متشکل از ترانزیستور به‌جای لامپ نیز محسوب می‌شود. پیش از این، در مدار سینت‌ها از لامپ‌های خلأ استفاده می‌شد که در مقابل ترانزیستورها، قیمت بالاتر و اندازه بزرگتری داشتند. این امر باعث می‌شد که تولید انبوه سینتی‌سایزر با قیمت و اندازه‌ای مناسب دشوار باشد. موگ با استفاده از ترانزیستور به‌جای لامپ خلأ، ساخت سینتی‌سایزر را آسان‌تر، اندازه آن را کوچک‌تر و طول عمر مفید آن را طولانی‌تر کرد.

اندازه کوچک‌تر و انعطاف‌پذیری فوق‌العاده Moog Modular باعث محبوبیت آن در میان آهنگسازان، خصوصاً آهنگسازان فیلم شد و پای این ساز را به استودیوهای سراسر جهان باز کرد.

در حالی که اکثر سینت‌ها به وسیله یک کیبورد نواخته می‌شدند، برای نواختن Moog Modular روش‌هایی متفاوت وجود داشت و کاربر می‌توانست آن را به وسیله ماژول‌های دیگر یا کنترلر ریبون مخصوص آن بنوازد.

همانطور که افراد علاقه‌مند و متخصص در زمینه سینتی‌سایزر اطلاع دارند، می‌توان سینتی‌سایزرهای ماژولار را از طریق کابل‌های پچ به ماژول‌های سینتی‌سایزر دیگر متصل کرد که این امر باعث انعطاف‌پذیری فوق‌العاده آنها می‌شود.

جریان‌سازی موگ در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی

صدای منحصربه‌فرد سینتی‌سایزرهای موگ نقش بزرگی در جوانه زدن موسیقی سایکدلیک در دهه ۶۰ و ۷۰ ایفا کرد. این صدای بی‌همتا در آثار گروه‌هایی نظیر The Byrds ،The Rolling Stones ،The Beatles ،The Doors و بسیاری از گروه‌های دیگر شنیده می‌شود.

در حالی که سینتی‌سایزر Moog از محبوبیت ویژه‌ای میان موزیسین‌های پاپ و راک در آن زمان برخوردار بود، اما تا پیش از انتشار آلبوم مشهور و انقلابی Switched-On Bach، ساخته Wendy Carlos، رسماً به‌عنوان یک ساز موسیقی شناخته نمی‌شد. وندی کارلوس، اعجوبه موسیقی، در این آلبوم آثار باخ را به وسیله یک سینتی‌سایزر ماژولار موگ دستکاری‌شده اجرا کرد. این آلبوم را می‌توان جزو اولین آلبوم‌هایی دانست که توانایی حقیقی سینت‌ها را به نمایش گذاشته و به دنبال آن، نام موگ را بر سر زبان موزیسین‌ها انداخت.

رونمایی از Minimoog

دهه هفتاد میلادی با رونمایی از سینتی‌سایزری کوچک به نام Minimoog آغاز شد که مشهورترین مدل تاریخ موگ محسوب می‌شود.

Minimoog نسخه‌ای کوچک از Moog Modular بود که یک کیبورد بر روی آن تعبیه شده بود. امکان نواختن آسان این سینت از طریق کیبورد، آن را به وسیله‌ای کاربردی برای استفاده در اجراهای زنده و استودیو تبدیل کرد. چیزی نگذشت که محبوبیت مینی‌موگ میان هنرمندان سر به فلک کشید و صدای آن در بسیاری از آثار آن سالها طنین‌انداز شد.

در دهه هفتاد، چندین نسخه مختلف از Minimoog به بازار عرضه شد؛ اما نسخه D آن از بیشترین محبوبیت میان موزیسین‌ها برخوردار است و اکثر تولیدات و پلاگین‌های شبیه‌ساز این محصول نیز بر پایه همین نسخه ساخته شده‌اند.

سینتی‌سایزرهای ماژولار موگ دارای قیمت بالا و اندازه بسیار بزرگی بودند. به همین دلیل، موگ با تولید محصولی با قیمت پایین‌تر و اندازه کوچک‌تر، یعنی Minimoog، به کاربران گسترده‌تری امکان داد که از توانایی‌های استثنایی سازهایش بهره‌مند شوند.

اهمیت مینی‌موگ در دنیای موسیقی انکارناپذیر است و تأثیر شگرف آن را می‌توان در آثار گروه Emerson, Lake & Palmer و یا آلبومی چون Autobahn از گروه Kraftwerk مشاهده کرد.

فعالیت‌های رابرت موگ پس از خروج از Moog Music

در سال ۱۹۷۷، رابرت موگ، شرکت Moog Music را ترک کرد و شرکتی دیگر با نام Big Briar را تأسیس کرد. این شرکت در ابتدا یک تولیدکننده ترمین بود؛ اما آقای موگ در آنجا نیز از خلاقیت و شکستن مرزها باز نایستاد و از سری پدال‌های افکت MoogerFooger رونمایی کرد. این پدال‌ها هنوز تولید می‌شوند و از محبوبیت ویژه‌ای میان موزیسین‌ها، خصوصاً دوست‌داران موسیقی الکترونیک برخوردار هستند.

در نبود رابرت موگ و رهنمودهایش، Moog Music نیز دچار افت سود شد و در سال ۱۹۹۳ تمامی تولیدات خود را متوقف کرد. اما در سال ۲۰۰۲، باب موگ مانند یک ناجی، حق امتیاز برند موگ را خریداری کرد و تولیدات برند Big Briar را نیز به این برند انتقال داد.

ورود دوباره رابرت موگ به شرکت خود مصادف شد با رونمایی از اولین نمونه سینتی‌سایزر Minimoog Voyager. این سالها را می‌توان شروع یک دوره جدید برای شرکت موگ دانست؛ دوره‌ای که در آن سینت‌هایی بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از تولیدات سابق این شرکت، با کنترل‌های دیجیتال و امکان ذخیره‌سازی صداهای پیش‌فرض به بازار عرضه شدند تا برای بار دیگر، دنیای سازها و موسیقی الکترونیک را متحول کنند.

رابرت موگ در سال ۲۰۰۵ و با به جای گذاشتن میراثی عظیم برای موزیسین‌ها و آهنگسازان، دار فانی را وداع گفت؛ اما شرکت موگ میوزیک همواره مسیر او در ساخت محصولات انقلابی را ادامه داده است و نام این کمپانی، به لطف ابداعات و رهنمودهای تکرار نشدنی رابرت موگ، بیش از هر زمانی بر سر زبان‌هاست.

در عصری که روزبه‌روز بر محبوبیت آلات موسیقی الکترونیک آنالوگ افزوده می‌شود، موگ نیز مطمئناً با محصولات آینده خود ما را غافلگیر خواهد کرد.

منبع: B&H Photo Video
نویسنده: Jaime Traba
مترجم: امیر تولی