آموزش, مقالات, مقالات لوازم جانبی گیتار
چهار دلیل برای استفاده از کاپو
مه
کاپو (باره‌بند / capo) وسیله‌ای است که سیم‌ها را در عرض صفحه انگشت‌گذاری بر روی یک فرت خاص پرده‌گیری می‌کند. این ابزار می‌تواند از طریق کش لاستیکی، فنر و یا پیچ‌ومهره بر روی دسته‌ی گیتار محکم شود؛ اما کاربرد همه کاپوها یکسان است: کوتاه کردن طول سیم‌ها به‌طور همزمان و به‌نوعی ایجاد یک نات جدید.
در زمان استفاده از کاپو، سیم‌های دست باز (open)، نُت زیرتری از حالت معمول تولید می‌کنند؛ اما این نت چقدر بالاتر خواهد بود؟ به ازای هر فرت گیتار، نیم‌پرده. مثلاً اگر کاپو را بر روی فرت سوم ببندیم، سیم‌های آزاد می به سُل تغییر خواهند کرد که به اندازه سه نیم‌پرده از نت می بالاتر است. سیم‌های دیگر نیز به همین میزان تغییر کوک خواهند داشت؛ سیم سی به رِ، سیم رِ به فا و سیم لا به دو تغییر خواهد کرد. به یاد داشته باشید هنگام استفاده از کاپو، پرده‌هایی که قبل از کاپو قرار می‌گیرند، قابل استفاده نیستند.
برای تنظیم صحیح کاپو، کافیست آن را دقیقاً پیش از میله‌ی جداکننده‌ی فرت مورد نظر محکم کنید. توجه کنید که کاپو نباید بر روی میله فرت قرار بگیرد.
اما دلایل استفاده از کاپو چیست؟
۱. کاپو به ما اجازه می‌دهد که کلید یک آهنگ را به‌سرعت عوض کنیم
فرض کنید که نواختن یک آهنگ را فقط در گام دو ماژور بلد هستید و اکنون قصد دارید این آهنگ را برای شخص دیگری بنوازید تا او آهنگ را بخواند و گام دو ماژور مناسب صدای او نیست و ترجیح می‌دهد آهنگ را در گام رِ ماژور بنوازید. در این موقعیت، تنها کافیست کاپو را بر روی فرت دوم بسته و جاگذاری آکوردها را درست مانند گام دو ماژور انجام دهید. کاپو باعث می‌شود صدای تمام سیم‌ها دو نیم‌پرده بالاتر برود و بدین ترتیب صدای گیتار شما در گام رِ ماژور خواهد بود. حتی می‌توانید کاپو را بر روی تک تک فرت‌ها امتحان کرده تا ببینید کدام کلید برای صدای خواننده مناسب‌تر است.
البته اگر آهنگی که قصد نواختن آن را دارید آکوردی با سیم‌های آزاد نداشته باشد، نیازی به استفاده از کاپو نیست و می‌توانید با حرکت دادن آکوردها، گام مناسب را پیدا کنید. استفاده از کاپو تنها منحصر به زمانی است که نیاز دارید نت سیم‌های آزاد را تغییر دهید.
۲. کاپو جنس صدای گیتار را بَراق‌تر و روشن‌تر می‌کند
اگر کاپو را بر روی دسته گیتار، به‌خصوص بر روی فرت‌های بالاتر (نزدیک به بدنه گیتار و نه سردسته) ببندید، صدای گیتار شما بیشتر شبیه ماندولین می‌شود.
زمانی که دو گیتاریست یک آهنگ را با هم می‌نوازند، کاپو می‌تواند بسیار مفید باشد. به‌عنوان مثال، یکی از دو نوازنده می‌تواند آهنگ را بدون کاپو و در گام دو ماژور بنوازد و گیتاریست دیگر، با استفاده از کاپو، آکوردها را در پوزیسیون سل ماژور بر روی فرت پنجم بنوازد که گام آن نیز مجدداً دو ماژور خواهد بود. از آنجا که گام هر دو ساز یکسان است اما شخصیت صدای آنها به دلیل استفاده و عدم استفاده از کاپو با یکدیگر تفاوت دارد، صدای نهایی بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
۳. با کاپو می‌توان هر آهنگی را به هر کلیدی منتقل کرد و به ترکیب‌های گوناگون سیم‌های باز و سیم‌های پرده‌گیری‌شده که فقط در یک کلید خاص به وجود می‌آیند، دست یافت
برخی از نوازندگان، استفاده از کاپو را نوعی تقلب محسوب می‌کنند. اگر شما مبتدی هستید و فقط می‌توانید آهنگ‌ها را در کلیدهای به نسبت ساده‌تر مانند لا ماژور و رِ ماژور بنوازید، برای نواختن آهنگ‌ها در کلیدهای دشوارتر باید از کاپو استفاده کنید و آنها این کار را تقلب می‌دانند. به هر حال اگر شما نوازنده توانایی باشید، باید بتوانید آهنگ‌ها را بدون کاپو در گامی مانند سی بمل هم بنوازید. اما در سبک‌هایی مانند فولک، ترکیب سیم‌های آزاد و پرده‌گیری‌شده، یک ویژگی مهم و محوری محسوب می‌شود و بهره‌گیری از کاپو، ارتباطی به تقلب ندارد.
به‌عنوان مثال، در بخش ابتدایی آهنگ Fire and Rain از James Taylor، او از کاپو استفاده می‌کند تا به چنین ترکیبی دست پیدا کند.
۴. در صورت استفاده از کاپو، نواختن برخی از آهنگ‌ها ساده‌تر می‌شود
همانطور که می‌دانید، هرچه به سمت فرت‌های بالاتر برویم، فاصله میان فرت‌ها کمتر می‌شود؛ در نتیجه، در صورت استفاده از کاپو و نواختن آهنگ‌ها در فرت‌های بالاتر، دست چپ شما با راحتی بیشتری پرده‌گیری می‌کند و نواختن برخی از آهنگ‌ها ساده‌تر می‌شود.
منبع: وب‌سایت Dummies
مترجم: کیان ایرجی