آموزش, سایر مقالات, مقالات
همه چیز درباره صفحه‌های واینیل
فوریه
صفحه‌های واینیل (vinyl) را می‌توان پر‌سابقه‌ترین فرمت صوتی دنیا دانست. این محصولات بیش از یک قرن است که تولید می‌شوند و با وجود فراز و نشیب‌هایی که در طی این سالیان در میزان محبوبیت و فروش خود داشته‌اند، هنوز هم یکی از محبوب‌ترین و باکیفیت‌ترین حامل‌های موسیقی و در کل داده صوتی محسوب می‌شوند. تجربه حسی و دیداری قرار دادن یک صفحه بر روی ترنتیبل و گرامافون و پخش آن، در هیچ فرمت دیگری وجود ندارد و همین امر است که باعث شده است پس از سالیان سال، هنوز هم طرفداران خود را داشته باشد.
در طی چندین دهه تولید صفحه‌های واینیل، انواع بسیاری از آن تولید شده است که هر یک از آنها، ویژگی‌هایی منحصر‌به‌فرد را ارائه می‌کنند. اگر به‌تازگی وارد دنیای صفحه‌های واینیل شده باشید و قصد خرید موسیقی در این فرمت را داشته باشید، نام‌های مختلف انواع واینیل و اصطلاحات مربوط به آن ممکن است شما را گیج کند. به دنبال همین امر، تصمیم گرفتیم تا در یک مطلب، تمامی اصطلاحات مربوط به اندازه، نوع و سرعت صفحه‌های واینیل را بهصورت جامع برای شما تحلیل کنیم.
سرعت‌های پخش مختلف در صفحه‌های واینل
۱. ۷۸ دور بر دقیقه
سرعت پخش یک صفحه واینیل، گویای سرعتی است که پلتر یک گرامافون برای پخش صحیح آن باید به گردش درآید.
هرچه داده موجود در صفحه با فشردگی بیشتری بر روی آن حک شده باشد، نیازمند سرعت چرخشی بالاتر برای پخش صحیح است و کیفیت پخش بالاتری را نیز ارائه می‌کند. اما در مقابل، سرعت بیشتر پخش در صفحه، منجر به کاهش مدت زمان داده قابل ضبط بر روی آن نیز می‌شود.
در سال ۱۸۸۸، فردی با نام Emile Burner صفحه‌های واینیل ویژه‌ای را ابداع کرد که باید با سرعتی معادل با ۷۰ تا ۸۰ دور در دقیقه پخش می‌شدند. به دنبال اختراع او، بسیاری از سازندگان گرامافون نیز محصولاتی را ارائه کردند که می‌توانستند با موتور ویژه خود که توانایی چرخش تا سرعت ۳۶۰۰ دور در دقیقه را داشت، چنین صفحه‌هایی را بهصورت صحیح پخش کنند. این نوع از صفحه به مرور محبوبیتی بسیار پیدا کرد و تا سال ۱۹۲۵، به نوع استاندارد صفحه واینیل در بازار تبدیل شد.
صفحه‌های ۷۸ دور در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شدند؛ اما متداول‌ترین اندازه آنها، ۱۰ اینچ بود. اندازه نسبتاً کوچک صفحه‌های استاندارد از این نوع و سرعت پخش بالای آنها، موجب شده بود که مدت زمان پخش آنها در هر سمت، بسیار کمتر از سایر انواع صفحه باشد.
اما علاوه بر مدت زمان کوتاه پخش، صفحه‌های ۷۸ دور مشکلاتی دیگر نیز داشتند که مهمترین آنها، حساسیت ساختاری بالا و شکنندگی آنها بود. امروزه، صفحه‌های واینیل ۷۸ دور به دلیل همین مشکلات دیگر بهصورت انبوه تولید نمی شوند و اکثر ترن‌تیبل‌های موجود در بازار نیز توانایی پخش صحیح آنها را ندارند.
۲. ⅓ ۳۳ دور بر دقیقه
امروزه، یکی از انواع استاندارد صفحه‌های واینیل، صفحه‌های ⅓ ۳۳ دور (RPM) هستند. اکثریت ترن‌تیبل‌های مدرن توانایی پخش صحیح این نوع از صفحه را دارند و ترنتیبل شما نیز به احتمال بسیار زیاد از این قابلیت برخوردار است.
اما برخلاف صفحه‌های ۷۸ دور، نوع ⅓ ۳۳ دور صفحه‌های واینیل ورودی موفق به بازار را تجربه نکردند. در سالهای آخری که صفحه‌های ۷۸ دور، نوع استاندارد صفحه‌های واینیل و محبوب‌ترین نوع این فرمت محسوب می‌شدند، فرمت‌هایی جدید همچون سی‌دی در حال ظهور بودند و با این وجود، این نوع از واینیل هنوز هم در صدر جدول فرمت‌های صوتی محبوب قرار داشت. اما زمانی که صفحه‌های ⅓ ۳۳ دور به بازار عرضه شدند، رادیو محبوب‌ترین وسیله برای شنیدن موسیقی در جامعه بود و اکثر مردم تمایل چندانی به امتحان نوعی جدید از صفحه نداشتند. البته که در همان زمان نیز این نوع از صفحه به دلیل قیمت مناسب و مدت زمان پخش طولانی، به محبوب‌ترین روش ذخیره‌سازی اصوات و موسیقی در استودیو تبدیل شد.
در سال ۱۹۴۸، شرکت Columbia Records شروع به فروش صفحه‌های ⅓ ۳۳ دور بر دقیقه و بازاریابی آنها بهعنوان صفحه‌هایی کرد که می‌توانند یک سمفونی و یا اجرای کلاسیک را بدون نیاز به تعویض یا برگرداندن صفحه، به طور کامل در خود ذخیره کرده و اجرا کنند. این روش بازاریابی، باعث شد تا این محصولات بالاخره در بازار دیده شوند و سازندگان گرامافون به آنها اقبال نشان دهند.
۳. ۴۵ دور بر دقیقه
در اواسط دهه پنجاه میلادی، شرکت RCA Victor نوعی جدید از صفحه واینیل با سرعت چرخش ۴۵ دور بر دقیقه را به بازار عرضه کرد تا با مدل‌های ⅓ ۳۳ شرکت Columbia Records رقابت کند. صفحه‌های ۴۵ دور در آن زمان معمولاً اندازه کوچک‌تری از نمونه‌های ⅓ ۳۳ داشتند و همین امر، مدت زمان پخش آنها را کاهش می‌داد. اما همین اندازه کوچک این صفحه‌ها، آنها را به فرمتی ایده‌آل برای انتشار تک‌آهنگ‌های مشهور رادیو تبدیل کرده بود و آنها را به محصولی بسیار موفق برای شرکت ویکتور تبدیل کرد. این صفحه‌ها قابلیت ذخیره‌سازی یک تک‌آهنگ در هر سمت خود را داشتند و به همین دلیل، singles نام گرفتند. گفته می‌شود که نام تک‌آهنگ یا single برای موسیقی‌های منتشرشده بهصورت تکی نیز از نام همین نوع صفحه نشأت می‌گیرد.
یک ترنتیبل برای اینکه بتواند صفحه‌های واینیل ۷۸ دور را بهصورت صحیح پخش کند، نیازمند سوزنی ویژه و سخت‌افزاری متفاوت است. در واقع، یک دستگاه که قابلیت پخش صفحه‌های ۷۸ دور را دارد، نیاز به تغییراتی سخت‌افزاری برای پخش سایر انواع صفحه خواهد داشت. به همین دلیل و با کاهش محبوبیت صفحه‌های ۷۸ دور، شرکت‌های سازنده ترنتیبل (گرامافون) تصمیم گرفتند تا تمامی تمرکز خود را بر روی تولید دستگاه‌هایی با قابلیت پخش دو نوع صفحه ⅓ ۳۳ و ۴۵ دور بگذارند. همین امر باعث شد تا صفحه‌های ۷۸ دور آرام‌آرام و به‌کلی از بازار حذف شوند.
۴. صفحه‌هایی با سرعت‌های پخش غیرمعمول (⅓ ۸ و ⅔ ۱۶ دور بر دقیقه)
در فاصله زمانی میان دهه شصت تا دهه هفتاد میلادی، برخی از انواع غیرمعمول صفحه نیز در کاربری‌هایی خاص مورد استفاده قرار می‌گرفت. این صفحه‌ها شیار‌هایی بسیار باریک و کشیده و به دنبال آن، سرعت پخشی بسیار پایین، معادل با ⅓ ۸ و ⅔ ۱۶ دور بر دقیقه داشتند. این سرعت بسیار پایین باعث می‌شد که بتوان از ۹۰ تا ۱۸۰ دقیقه داده صوتی را بر روی آنها حک کرده و پخش کرد.
اما این دو نوع صفحه، به دلیل سرعت پایین، کیفیت پخش مناسبی برای ضبط موسیقی نداشتند و به همین دلیل، تنها در مصارفی همانند ضبط مصاحبه به کار می‌رفتند.
اندازه‌های مختلف صفحه واینیل
دیگر متغیر مهم در صفحه‌های واینیل، اندازه آنهاست. صفحه‌های واینیل امروزه در سه اندازه ۷، ۱۰ و ۱۲ اینچ عرضه می‌شوند که هر یک از آنها، مدت زمان پخش متفاوتی را ارائه می‌کند. البته که همانطور که گفته شد، این مدت زمان، به سرعت پخش صفحه نیز بستگی دارد و با افزایش سرعت پخش، زمان پخش نیز کاهش پیدا می‌کند.
۱. صفحه‌های ۱۲ اینچی
صفحه‌های ۱۲ اینچ معمولاً در انتشار آلبوم‌های موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما برخی از اوقات، از آنها برای ضبط و انتشار تک‌آهنگ نیز استفاده می‌شود. اکثر صفحه‌های ۱۲ اینچ از نوع ⅓ ۳۳ دور هستند و مدت زمان پخشی در حدود ۱۵ تا ۲۲ دقیقه را در هر سمت خود ارائه می‌کنند.
اما در برخی از موارد نیز صفحه‌های ۱۲ اینچ با سرعت پخش ۴۵ دور تولید می‌شوند که در این حالت، مدت زمان پخش آنها در حدود ۱۲ تا ۱۵ دقیقه خواهد بود.
صفحه‌های واینیل ۱۲ اینچی در دهه هفتاد و هشتاد میلادی، به فرمتی بسیار محبوب در میان DJهای کلاب‌هاوس‌ها تبدیل شدند و توسط این افراد برای ضبط نسخه‌های ریمیکس‌‌شده موسیقی‌های سبک پاپ استفاده می‌شدند.
محبوبیت این اندازه از صفحه واینیل در میان موزیسین‌ها باعث شد تا شرکت‌های ضبط موسیقی نیز تصمیم بگیرند که نسخه‌هایی طولانی از تک‌آهنگ‌های محبوب را روی این صفحه‌ها ضبط کنند و آنها را سینگل‌های ۱۲ اینچی بنامند.
۲. صفحه‌های ۱۰ اینچی
مدت زمان صدای قابل ضبط بر روی صفحه‌های ۱۰ اینچی، برای ضبط یک تک‌آهنگ بسیار زیاد است و برای ضبط یک آلبوم کامل نیز کافی نیست. به همین دلیل، این اندازه از صفحه را می‌توان کمیاب‌ترین نوع واینیل در بازار موسیقی پاپ دانست.
البته صفحه‌های فراموش‌شده ۷۸ دور معمولاً در اندازه ۱۰ اینچی تولید می‌شدند و می‌توانستند حداکثر ۳ دقیقه موسیقی را در هر سمت خود ذخیره کنند. اکثر موسیقی‌های محبوب در دوره‌ای که صفحه‌های ۷۸ دور بهصورت عمومی استفاده می‌شدند، مدت زمانی در همین حدود داشتند و همین امر باعث می‌شد تا این نوع از صفحه، گزینه‌ای محبوب در میان شرکت‌های ضبط برای انتشار تک‌آهنگ‌های سبک پاپ باشد.
اما امروزه با توسعه دنیای موسیقی و تغییر سرعت پخش صفحه‌ها، نمونه‌های ۱۰ اینچی بسیار کم تولید می‌شوند و تقریباً به محصولاتی کلکسیونی تبدیل شده‌اند.
صفحه‌های ۱۰ اینچی که از سرعت پخش ⅓ ۳۳ دور برخوردارند، می‌توانند داده صوتی با حداکثر مدت زمان ۱۲ تا ۱۵ دقیقه را در هر سمت خود ذخیره کنند؛ در حالی که نوع ۴۵ دور آنها، قابلیت ذخیره تنها ۹ تا ۱۲ دقیقه داده صوتی را در هر سمت خود دارد.
در گذشته، بسیاری بر این باور بودند که اندازه کوچک‌تر صفحه‌های ۱۰ اینچی، آنها را جذاب‌تر می‌سازد و به گزینه‌ای ایده‌آل‌تر برای ضبط آلبوم تبدیل می‌کند. به همین دلیل نیز در دهه‌های پیش، بسیاری از آلبوم‌های سبک‌های محبوب نظیر پاپ و راک، در قالب بسته‌ای متشکل از چندین صفحه ۱۰ اینچی به بازار عرضه می‌شدند.
البته در آن زمان نیز موسیقی‌هایی با مدت زمان طولانی‌تر نظیر آثار سبک کلاسیک، در صفحه‌های بزرگ ۱۲ اینچی ضبط و منتشر می‌شدند.
بعدها اما شرکت‌های ضبط به این نتیجه رسیدند که صفحه‌های ۱۲ اینچی گزینه‌ای مناسب‌تر برای ضبط و انتشار آلبوم در تمامی سبک‌ها هستند و علاوه بر هزینه تولید پایین‌تر، تجربه استفاده کم‌‌دردسرتری را نیز برای کاربر رقم می‌زنند.
۳. صفحه‌های ۷ اینچی
صفحه‌های واینیل ۷ اینچی، کوچک‌ترین نوع متداول از صفحه محسوب می‌شوند و امروزه بهعنوان فرمت اصلی شرکت‌های ضبط برای انتشار تک‌آهنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نوع ۴۵ دور از صفحه‌های ۷ اینچی که متداول‌ترین نوع آنها نیز هست، می‌تواند حداکثر ۴ الی ۶ دقیقه داده صوتی را در هر سمت خود ذخیره کند. اما نوع کم سرعت‌تر ⅓ ۳۳ دور آنها، توانایی ذخیره‌سازی داده صوتی با مدتی کمی طولانی‌تر (در حدود ۷ دقیقه) را دارد.
صفحه‌های ۷ اینچی همواره محصولاتی با قیمتی بسیار مناسب بوده‌اند و در گذشته، رقیب و جایگزینی بسیار مناسب و محبوب برای صفحه‌های شکننده ۷۸ دور ساخته‌شده از پلیمر Shellac محسوب می‌شدند.
انواع مختلف صفحه‌های واینیل
اکنون که تمامی اندازه‌ها و سرعت‌های پخش متداول صفحه‌های واینیل را می‌دانیم، وقت آن است که انواع کلی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
۱. صفحه‌های Long-Play یا LP
صفحه‌های واینیل Long-Play یا LP، اولین بار در سال ۱۹۴۸ به بازار عرضه شدند و توانایی ذخیره‌سازی مجموعاً ۳۰ تا ۴۴ دقیقه از داده صوتی را در هر دو سمت خود داشتند. مدت زمان پخش طولانی این نوع از صفحه، آن را به مناسب‌ترین فرمت برای انتشار آلبوم‌های موسیقی تبدیل کرد.
همانطور که گفته شد، در گذشته بسیاری از آلبوم‌ها در قالب چند صفحه ۱۰ اینچی عرضه می‌شدند؛ اما امروزه، نسخه آنالوگ اکثر آلبوم‌های مدرن در قالب یک یا نهایتاً دو صفحه ۱۲ اینچی با سرعت پخش ⅓ ۳۳ دور ضبط و عرضه می‌شود. این امر، علاوه بر کاهش هزینه برای تولیدکننده صفحه، به دلیل مدت زمان طولانی‌تر پخش و عدم نیاز به تعویض پیاپی صفحه، تجربه استفاده آسان‌تری را نیز برای کاربر به ارمغان می‌آورد.
سرعت پخش متداول در صفحه‌های LP دوازده اینچی، ⅓ ۳۳ دور است؛ اما کیفیت پخش بالاتر و اعوجاج کمتر صفحه‌های ۴۵ دور باعث شده است که بسیاری از هنرمندان نیز آثار خود را در این نوع از صفحه ضبط کنند و بعضاً تعداد صفحه‌های آلبوم خود را افزایش دهند.
۲. صفحه‌های Extended-Play یا EP
صفحه‌های Extended-Play یا EP، مدت زمان پخشی کوتاه‌تر از صفحه‌های LP و بلند‌تر از صفحه‌های سینگل دارند. این صفحه‌ها اندازه‌ای استاندارد ندارند و توسط هنرمندان و شرکت‌های ضبط‌کننده مختلف، در اندازه ۷، ۱۰ یا ۱۲ اینچ عرضه می‌شوند. البته که در صفحه‌های EP نیز امروزه اندازه ۱۰ اینچی بسیار غیرمعمول است و تنها آثاری انگشت‌شمار بر روی آنها ضبط شده‌اند.
در بحث سرعت پخش نیز همانند اندازه، صفحه‌های EP از استاندارد خاصی برخوردار نیستند و بسته به آلبوم، در هر دو سرعت ⅓ ۳۳ و ۴۵ دور بر دقیقه ضبط می‌شوند. به دنبال همین امر و اندازه متغیر صفحه‌های EP، نمی توان مقداری دقیق برای مدت زمان پخش آنها در نظر گرفت و هر یک از آنها می‌تواند مدت زمانی کاملاً متفاوت از دیگری داشته باشد.
یک صفحه EP معمولاً نسبت به یک آلبوم تعداد ترک‌های کمتری در خود دارد که این تعداد معمولاً حداکثر به ۵ یا ۶ عدد می‌رسد. به همین دلیل، قیمت آنها نیز از صفحه‌های LP پایین‌تر است.
۳. صفحه‌های منعطف (Flexi Disc)
در دهه هشتاد میلادی، بسیاری از مجلات موسیقی همراه با صفحه‌های موسیقی نازک و منعطفی عرضه می‌شدند که حامل آثار موسیقی محبوب آن دوره بود. فلکسی دیسک‌ها تنها برای تجربه و شنیدن آثار برای اولین بار استفاده می‌شد و قطر کم و شیارهای کم‌عمق آنها، باعث می‌شد که کیفیت پخش آنها هیچ‌گاه با صفحه‌های واینیل حقیقی قابل رقابت نباشد. طول عمر این نوع از صفحه نیز به همین دلایل، بسیار کمتر از صفحه‌های واینیل عادی بود.
۴. صفحه‌های واینیل رنگی
ظاهر صفحه‌های واینیل و نحوه پخش و چرخش آنها، یکی از چشمگیرترین وجوه این فرمت است و می‌توان گفت که تجربه استفاده از آنها، با هیچ فرمت صوتی دیگری قابل رقابت نیست.
امروزه بسیاری از آلبوم‌ها بر روی صفحه‌هایی با رنگ‌هایی به جز مشکی و حتی رنگ‌هایی ترکیبی ضبط و عرضه می‌شوند تا جذابیت آنها بیش از پیش شود. صفحه‌های رنگی معمولاً به فراوانی صفحه‌های مشکی‌رنگ نیستند و در نسخه‌های ویژه و تولید محدود آلبوم‌ها دیده می‌شوند.
تأثیر رنگ صفحه بر روی کیفیت پخش آن، بحثی تمام‌نشدنی در میان متخصصین به راه انداخته است. برخی از مجموعه‌داران و متخصصین ادعا می‌کنند که صفحه‌های رنگی آنها، ماهیت صوتی کمی متفاوت نسبت به صفحه‌های عادی و مشکی‌رنگ آنها دارند؛ اما بسیاری دیگر این ادعا را رد می‌کنند و معتقدند که رنگ صفحه، هیچ تأثیری بر روی کیفیت پخش آن ندارد و اگر کسی چنین تجربه‌ای دارد، احتمالاً این تفاوت را به خود تلقین می‌کند! تا به امروز هیچ مدرکی دال بر درستی هیچ‌یک از این دو ادعا وجود ندارد و نمی‌توان صحت هیچ‌یک را با قاطعیت تایید کرد.
Dubplate چیست؟
شرکت‌های ضبط موسیقی معمولاً پیش از تولید انبوه صفحه‌های یک اثر موسیقی، نسخه مسترشده موسیقی مورد نظر را با استفاده از دستگاه حک صفحه، بر روی یک صفحه از جنس استات (acetate) ضبط می‌کنند تا با شنیدن آن، کیفیت نسخه ضبط‌شده بر روی صفحه را پیش از تولید انبوه مورد بررسی قرار دهند. این صفحه‌ها که معمولاً تنها یک عدد از آنها تولید می‌شود، Dubplate نام دارند.
تفاوت اصلی داب‌پلیت‌ها با صفحه‌های واینیل، نحوه تولید آنهاست. صفحه‌های واینیل نخست گلوله‌هایی از پلاستیک داغ هستند که با قرارگیری در زیر پرسی ویژه، محتوای صوتی بر روی آنها حک می‌شود. داب پلیت‌ها اما صفحه‌هایی کائوچویی هستند که محتوای صوتی با استفاده از دستگاهی مخصوص و با سوزن بر روی آنها نوشته می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطلب، انواع صفحه‌های واینیل تولیدشده بهصورت انبوه تا به امروز و تمامی ویژگی‌های آنها را مورد بررسی قرار دادیم.
با بازگشت تدریجی ولی قدرتمند صفحه‌های واینیل به دنیای موسیقی، خوب است که با تمامی مبانی مربوط به آنها و دستگاه‌های پخش‌کننده‌شان آشنا شوید. امیدواریم که با مطالعه این مطلب، دانشی پایه از صفحه‌های واینیل کسب کرده باشید و مشخصات این فرمت صوتی جذاب، زین پس برای شما قابل درک باشد.
شما می‌توانید نظرات و سوالات خود در رابطه با صفحه‌های واینیل و پخش‌کننده آنها یعنی ترنتیبل را در بخش نظرات همین مطلب، با تیم گیتارایران در میان بگذارید.
منبع: What Is Vinyl
مترجم: امیر تولی