با گذشت حدود سه دهه از اختراع رابط جامع MIDI، کنترلرها و دیگر ابزارهای مربوط به این فناوری نیز رشدی بسیار سریع در امکانات و کیفیت را تجربه کردهاند و به دنبال همین امر، محبوبیت آنها نیز امروزه در اوج خود قرار دارد.
امروزه، کیبوردها و کنترلرهای میدی به بخشی اساسی از یک استودیو تبدیل شدهاند و نقشی بسیار مهم در تولید موسیقی مدرن ایفا میکنند. امکاناتی نوین نظیر اتصال بلوتوث، Auto-Mapping و همخوانی با نرمافزارهای آهنگسازی نیز اخیراً به این ابزارها اضافه شده است. همچنین با پیشرفت تکنولوژی ساخت مدار و ابزارهای الکترونیکی، این دستگاهها امروزه با قیمت و اندازهای بسیار مناسب در اختیار موزیسینها قرار دارند.
اما یک میدی کنترلر باید از چه ویژگیهایی برخوردار باشد تا یک محصول کاربردی و باکیفیت محسوب شود؟
در این مقاله، بهطور اجمالی به عوامل تعیینکننده در کیفیت یک MIDI کنترلر خواهیم پرداخت.
میدی کنترلر چیست؟
میدی کنترلر ابزاری است که میتوان با استفاده از آن، پیامهای MIDI را به کامپیوتر و یا سینتیسایزر ارسال کرد و از این طریق، پارامترهایی از آن را تغییر داد. شکل امروزی میدی کنترلر معمولاً متشکل از یک کیبورد بهعنوان بخشی اصلی و چند کنترل جانبی است که میتوان از آنها برای تنظیم پارامتر دلخواه موجود در DAW استفاده کرد. میدی کنترلرهای مدرن معمولاً از امکانات بسیاری برخوردارند که ساخت موسیقی را برای کاربر به پروسهای جذابتر، آسانتر و خلاقانهتر تبدیل میکنند.
مؤلفههای تعیینکننده در انتخاب میدی کنترلر
مهمترین امر هنگام انتخاب یک میدی کنترلر مناسب، شرایط و روشی است که در آن به ساخت موسیقی میپردازید.
در ادامه، به تحلیل برخی از مهمترین مشخصههای فنی این دستگاه میپردازیم تا انتخاب از میان بازه وسیع محصولات موجود در بازار را برای شما آسانتر کنیم.
اندازه و تعداد کلیدها
با جستجو در بازار میدی کنترلر، با انواعی مختلف از این محصول، با تعداد و شکلهایی مختلف از کلاویه مواجه خواهید شد. امروزه میدی کنترلرهایی با ۲۵، ۳۲، ۳۷، ۴۹، ۶۱ و ۸۸ کلید در بازار موجود هستند. اگر قصد دارید کیبورد خود را بهآسانی با خود حمل کنید و بتوانید در تمامی شرایط از آن استفاده کنید، نمونههای ۲۵ کلید گزینه مناسبی برای شما خواهند بود. اگر یک پیانیست هستید یا در حال یادگیری نوازندگی پیانو هستید و قصد دارید یک کیبورد با بازه آوایی یک پیانو در اختیار داشته باشید، باید یک میدی کنترلر ۸۸ کلید خریداری کنید که معمولاً کلیدهایی فول سایز با اکشن شبیه به پیانو دارد و تجربهای نزدیک به نوازندگی پیانو را برای شما رقم میزند. اما بسیاری از افراد به این تعداد کلید نیاز ندارند و یا به دلیل محدودیت فضا، ترجیح میدهند تا میدی کنترلری کوچکتر تهیه کنند. گفتنی است که معمولاً میدی کنترلرهای کوچکتر، کلاویههایی با اکشن سینت یا نیمه-سنگین دارند.
وزن و اکشن کلیدها
کلیدهای سینت-اکشن (Synth-Action)
اکثر میدی کنترلرهای امروزی، به کلاویههایی پلاستیکی مجهز هستند که به جای یک وزنه، تنها به یک فنر متصل شدهاند. این کلیدها برای فشرده شدن به فشار کمتری نیاز دارند و حس کلاویههای یک سینتیسایزر یا کیبورد الکترونیک را به کاربر القا میکنند. به همین دلیل نیز نواختن قطعات سریع با آنها آسانتر است و همچنین، برای نوازندگان مبتدی مناسبتر هستند.
کلیدهای نیمه-سنگین (Semi-Weighted)
این نوع از کلیدها معمولاً از یک فنر و یک وزنه سبک در ساختار خود برخوردارند؛ در نتیجه، حس نوازندگی آنها چیزی در میان کلاویههای سینت-اکشن و سنگین است.
کلیدهای سنگین (Fully-Weighted)
این نوع از کلیدها، به دلیل برخورداری از وزنههایی ویژه در ساختار خود، نیازمند نیرویی مضاعف برای فشرده شدن هستند و حسی نزدیک به نواختن پیانو را به نوازنده القا میکنند. میدی کنترلرهای مجهز به این نوع از کلیدها معمولاً قیمتی بالا و اندازهای بزرگ دارند. اگر قصد یادگیری پیانو را دارید یا میخواهید حس نوازندگی پیانو را هنگام تولید موسیقی تجربه کنید، این مدلها برای شما مناسب خواهند بود.
قابلیت حملونقل
جای دادن امکانات فراوان در یک میدی کنترلر قابل حمل و کوچک، امری دشوار است. به همین دلیل، بسیاری از مدلهای پرتابل و کوچک، از برخی از امکانات بیبهره هستند. در مقابل، حملونقل میدی کنترلرهای فول سایز دشوار است؛ اما در عوض معمولاً امکانات بیشتری را در دسترس موزیسین قرار میدهند.
مپینگ خودکار و سازگاری با DAW مورد استفاده
اکثر کنترلرهای امروزی از قابلیت auto-mapping برخوردارند؛ اما برخی از آنها تنها با نرمافزاری خاص همخوان هستند. به دنبال همین امر، در هنگام خرید میدی کنترلر، به این امر دقت کنید که محصول مورد نظر با نرمافزارهای مورد استفادهتان همخوانی داشته باشد تا نیاز به مپینگ دستی پیدا نکنید. امروزه، میدی کنترلرهای موجود در بازار اکثراً از تمامی نرمافزارهای آهنگسازی پرطرفدار بهصورت کامل پشتیبانی میکنند. برخی از مدلها نیز با یک پکیج جامع نرمافزاری عرضه میشوند. اگر قصد شروع یادگیری آهنگسازی را دارید، این دسته از محصولات برای شما بسیار مناسب هستند.
برخورداری از درام پد، ماد ویل و پیچ بند
بسیاری از میدی کنترلرهای امروزی، خصوصاً مدلهای گرانقیمتتر، از چند درام پد نیز برخوردارند که میتوان با استفاده از آنها، بخش سازهای کوبهای موسیقی را نواخت. این پدها به میزان فشار حساس هسنند و هرچه انگشتان خود را با شدت بیشتری بر روی آنها بزنید، صدای مورد نظر با شدت بیشتری پخش خواهد شد.
اکثر کنترلرهای مدرن از امکاناتی مانند پیچ بند (pitch bend)، ماد ویل (modulation wheel) و حداقل یک یا دو ناب و چند دکمه قابل برنامهریزی برخوردار هستند که کنترل زنده تقریباً تمامی پارامترهای موجود در DAW را برای کاربر ممکن میسازند.
در برخی از میدی کنترلرهای بسیار گرانقیمت، اسلایدرها و نابهای موتورداری وجود دارد که مانند یک کنسول استودیویی، قابل تنظیم موقعیت خود با توجه به پارامتر موجود در DAW را دارند. بهکارگیری این ویژگی در کنترلر، برای شرکتهای سازنده امری پیچیده و هزینهبر است و بر وزن و اندازه محصول نهایی نیز میافزاید. به همین دلیل، تنها مدلهای گرانقیمت از این ویژگی برخوردارند.
کنترل دیگری که امروزه بسیاری از میدی کنترلرها از آن برخوردارند، دکمههای پخش و ترنسپورت موسیقی است. با استفاده از این دکمهها میتوانید پروژه را پخش و متوقف کرده، در آن شروع به ضبط کنید و در میان ترکهای آن نیز جستجو کنید.
وجود این امکانات میتواند پروسه ساخت موسیقی را برای شما آسانتر کند؛ اما در نظر داشته باشید که مهمترین فاکتور در یک میدی کنترلر، کیفیت ساخت و کارکرد آن است. اگر یک کنترلر تمامی این امکانات را در خود جای داده بود و قیمتی بسیار پایین نیز داشت، باید به کیفیت آن شک کنید.
امکانات اتصالی
بهتازگی برخی از کنترلرها به فناوری بلوتوث مجهز شدهاند که میتوان به کمک آن، این دستگاهها را بدون نیاز به سیم، به کامپیوتر متصل کرد. اما اکثر میدی کنترلرهای موجود در بازار، از پورت USB برای اتصال به کامپیوتر استفاده میکنند. برخی از مدلها نیز از پورتهای CV و MIDI برخوردارند که میتوان با استفاده از آنها، کنترلر را به سینتیسایزرها و سایر آلات موسیقی الکترونیک متصل کرده و آنها را از طریق ارسال پیامهای CV و MIDI کنترل کرد.
اگر قصد استفاده از میدی کنترلر خود تنها با کامپیوتر را دارید، فقط به پورت USB نیاز دارید؛ اما اگر قصد دارید با استفاده از کنترلر خود، یک مجموعه از آلات موسیقی الکترونیک مستقل را نیز کنترل کنید، به پورتهای MIDI و CV نیاز خواهید داشت. همچنین اگر اتصال سیمی در استودیوی شما ممکن نیست یا نظم محل کار شما را به هم میریزد، میتوانید یک MIDI کنترلر بلوتوثی خریداری کنید.
نحوه تأمین برق
میدی کنترلرهای قابل حمل معمولاً نیروی مورد نیاز خود را از پورت USB تأمین میکنند. اما نمونههای پیشرفته و فول-سایز این محصول، برای کارکرد خود نیازمند برق شهری هستند. برخی از مدلهای جدیدتر و قابل حمل، خصوصاً انواع بلوتوثی آنها نیز دارای یک باتری قابل شارژ هستند. اگر میخواهید از میدی کنترلر خود در خارج از محیط خانه نیز استفاده کنید، بهتر است یک میدی کنترلر دارای باتری یا با قابلیت تغذیه از طریق پورت USB خریداری کنید.
بودجه مورد نظر برای خرید میدی کنترلر
اما تعیینکنندهترین امر هنگام خرید میدی کنترلر یا هر ابزار دیگری، بودجهایست که برای آن در نظر گرفتهاید. امروزه، میدی کنترلرها معمولاً قیمتی در بازهای میان حدود ۳ میلیون تا حدود ۲۰ میلیون دارند. مدلهای ارزانتر معمولاً امکانات کمتر و اندازه کوچکتری دارند؛ اما کیفیت ساخت تمامی نمونههای امروزی معمولاً در حدی قابل قبول قرار دارد. با افزایش قیمت میدی کنترلر، طبیعتاً امکانات آن و کیفیت ساخت آن نیز افزایش مییابد. برای دستیابی به محصولی با تعادلی مناسب از امکانات، کیفیت و قیمت، باید کمی بیش از حداقل مبلغ ذکرشده هزینه کنید. البته برخی از میدی کنترلرها به دلیل بسته نرمافزاری همراه خود، قیمتی بالاتر از رقبا دارند و امکان ویژهای را نسبت به مدلهای ارزانتر در اختیار کاربر خود قرار نمیدهند. هنگام خرید این دسته از کنترلرها، محتویات بسته نرمافزاری همراه آن را به دقت بررسی کنید و از مفید بودن آنها برای مصارف خود مطمئن شوید.
نکتهای که باید به آن توجه کنید این است که برای دستیابی به یک میدی کنترلر ایدهآل، نیازی به پرداخت هزینه هنگفت نیست. بسیاری از نمونههای مقرونبهصرفه، در کنار اندازه مناسب خود، از امکانات و کیفیت ساخت بسیار خوبی نیز برخوردارند.
جمعبندی
امروزه اکثر برندهای معتبر سازنده لوازم استودیویی، چندین میدی کنترلر در کاتالوگ محصولات خود دارند که هر یک از آنها، برای قشری خاص از موزیسینها مناسب است. محصولات موجود در این بازار نیز مانند اغلب بازارها، هر کدام ویژگیهایی منحصربهفرد دارند که آنها را برای ساخت موسیقی در شرایطی خاص مناسب میسازد. برای خرید یک میدی کنترلر مناسب، باید اول اولویتهای خود در آهنگسازی و خواستههای خود از این ابزار را مشخص کنید و سپس، با در نظر گرفتن آنها، اقدام به جستجو برای یک گزینه مناسب و خریداری آن کنید. میدی کنترلر مناسب برای شما، محصولی است که در کنار فراهم آوردن امکانات مورد نیازتان، قیمتی در حدود بودجه مد نظر شما نیز داشته باشد.
منبع: Best Digital Piano Guides
مترجم: امیر تولی