زمانی که در حال ضبط و میکس یک قطعه موسیقی هستید، چه در استودیو و چه در اجرای زنده، تعیینکنندهترین فاکتورها در محصول نهایی ضبطشده، گوشهای شما، نوع اتاق و آکوستیک آن و تجهیزات مانیتورینگ است. در واقع، مهمترین بخش در میکس و ضبط موسیقی، این است که آن را چگونه بشنوید. بدون شناخت صحیح و اطمینان از عملکرد این سه بخش، شما نمیتوانید قضاوتی صحیح بر روی کیفیت و ماهیت محتوای در حال ضبط داشته باشید و تصمیمهایی صحیح در میکس آن بگیرید. همچنین درک کامل این عوامل، کلید اصلی شما برای آزمایش صحیح تجهیزات صوتی همچون هدفون و اسپیکر نیز هستند و باید در این پروسه نیز توجهی ویژه به آنها داشته باشید.
گوش دادن موسیقی بهصورت دقیق
آگاهی از مؤثرترین مؤلفهها در دقت پایش موسیقی در حال ضبط، اولین قدم شما برای یادگیری آزمایش اسپیکر و هدفون است؛ اما برداشتن قدم دوم، کمی دشوارتر از قدم اول است. این روش توسط تقریباً تمامی افراد حرفهای در زمینه صوت پیشنهاد میشود. کلید شناخت سریع و مؤثر عملکرد هر وسیله صوتی و البته، تمرین دادن گوشهایتان در شناخت آنها، مرجع قرار دادن آثار موسیقی است. برای این کار باید فهرستی از آثاری بسازید که بتوان آنها را هم در هدفون و هم در اسپیکر، در هر مکانی پخش کرد. این قطعات موسیقی باید به نقاط رجوعی برای شما تبدیل شوند که با استفاده از آنها، بتوانید عملکرد تجهیزات صوتی و فضایی که در آن قرار گرفتهاند را با دقت قضاوت و بررسی کنید.
با صرف دقت در انتخاب موسیقیهای این فهرست و حفظ تمامی مؤلفههای صوتی آنها، میتوانید پاسخدهی فرکانسی و پاسخدهی داینامیک یک وسیله صوتی را با دقتی بالا درک کنید و اطمینانی بالا به شنوایی خود پیدا کنید. این کار میتواند به شما در اتخاذ تصمیمهایی صحیح در فرایند میکس نیز کمکی شایان کند؛ اما در این مقاله، قصد داریم بر روی آزمایش تجهیزات صوتی تمرکز کنیم.
نکاتی که در آزمایش یک هدفون یا اسپیکر باید به آنها توجه کنیم
گوش دادن به صدای اسپیکر و هدفون با موسیقی مرجع، میتواند اطلاعات بسیاری از عملکرد تجهیزات مربوطه به ما بدهد:
- توانایی تولید فرکانسهای پایین: پایینترین فرکانس قابل تولید توسط اسپیکر یا هدفون مورد آزمایش چیست؟
- توانایی تولید فرکانسهای بالا: اسپیکر یا هدفون مورد آزمایش تا چه فرکانسی را میتواند با دقت و کیفیت بازتولید کند؟
- شفافیت میدرنج: آیا در زمان استفاده از هدفون و اسپیکر مورد آزمایش، بخش میدرنج و وکال موسیقی را با عمق و شفافیت کامل میشنوید یا تمامی عناصر موسیقی در کنار یکدیگر شبیه به یک دیوار بیکیفیت از صدا میشوند؟
- ایمیجینگ: دقت اسپیکر یا هدفون مورد آزمایش در به نمایش گذاشتن موقعیت صدای در حال پخش در میدان استریو چقدر است؟
- جزئیات صوتی: آیا با استفاده از اسپیکر یا هدفون مورد آزمایش، میتوانید تمامی جزئیات ضبطشده در موسیقی مرجع خود را بشنوید؟
- پویایی یا داینامیک: آیا بخشهای کمشدتتر یا بلندتر در موسیقی مرجع، در هدفون یا اسپیکر مورد آزمایش نیز با شدتی کمتر یا بیشتر نسبت به سایر اجزای موسیقی بازتولید میشوند یا خیر؟
- عمق میدان صوتی: آیا هنگام گوش دادن به موسیقی مرجع با استفاده از هدفون یا اسپیکر مورد نظر، تمامی اصوات موجود در موسیقی به نظر در یک صفحه قرار دارند یا برخی از آنها در روبرو و برخی دیگر در پسزمینهای دورتر قرار میگیرند؟
با اندازهگیری و آزمایش پاسخدهی فرکانسی تجهیزات صوتی مورد نظر، میتوانید درکی حدودی از تمامی مؤلفههای بالا داشته باشید؛ اما معمولاً شرکت سازنده، خود یک نمودار منحنی از این مؤلفه برای محصول خود منتشر میکند و شما نیازی به اندازهگیری آن نخواهید داشت. منحنی مذکور، میتواند درکی کلی از عملکرد و ماهیت صوتی تجهیزات صوتی مورد نظر شما به شما ارائه کند؛ اما با مورد آزمایش قرار دادن تجهیزات مورد نظر خود بهصورت عملی و گوش دادن به چند قطعه موسیقی مرجع با استفاده از آنها، مسلماً میتوانید درکی بسیار دقیقتر از عملکرد تجهیزات داشته باشید. بسیاری از اوقات، دو محصول با مشخصات فنی بسیار شبیه و حتی یکسان، عملکرد صوتی بسیار متفاوتی از یکدیگر دارند؛ به همین دلیل نیز خریداری تجهیزات صوتی با استناد به مشخصات فنی آنها را به هیچ وجه به شما پیشنهاد نمیکنیم.
انتخاب موسیقی مرجع
زمانی که بهعنوان سردبیر مجله EQ و سردبیر فنی ارشد مجله Keyboard، بررسیهای تخصصی برای تجهیزات صوتی مینوشتم، یک سیدی از موسیقیهایی ضبط کردم که برای آزمایش هدفون و اسپیکر، مورد استفاده قرار میدادم. در طی سالیان، موسیقیهای مورد استفادهام برای این هدف تغییر و تکامل یافت و امروز، به شکلی نهایی رسیده است. این فهرست اکنون یک پلیلیست در برنامه iTunes است و دیگر یک سیدی نیست!
آثار موسیقی این فهرست لزوماً قطعات موسیقی محبوب من نیستند و بعضاً، حتی از سبک موسیقی اصلی من نیز بسیار دورند. اما هدف این فهرست، حس قلبی شما به قطعات موسیقی آن نیست؛ بلکه هر یک از آنها، در خود مؤلفهای ویژه دارد که بخشی خاص از عملکرد صوتی یک اسپیکر یا هدفون را به چالش میکشد و درکی از کیفیت آن به شما میدهد.
اکثر آثار موجود در این فهرست، آثاری قدیمی هستند؛ زیرا چندین سال است که در حال استفاده از این فهرست هستم. اما تمامی این آثار، به بهترین نحو وظیفه خود را انجام میدهند و کمکی شایان به من در بررسی و ارزیابی تجهیزات صوتی میکنند.
در ادامه، فهرست موسیقیهای مرجع من برای تست اسپیکر و هدفون را مشاهده میکنید؛ اما من جداً پیشنهاد میکنم که شما نیز خود یک فهرست شخصی از موسیقیهای مرجع خود تدوین کنید تا بتوانید سلایق و نیازهای خود را بهنحوی بهتر در آن بگنجانید و به دنبال آن، درکی صحیحتر از عملکرد یک اسپیکر یا هدفون داشته باشید. دلیل من برای به نمایش گذاشتن این فهرست برای شما، این است که بگویم هر یک از آثار آن را به چه دلیلی انتخاب کردم تا شما نیز بدانید هنگام انتخاب قطعات موسیقی مرجع خود، به دنبال چه مؤلفههایی باشید. با دانستن این دلایل، شما نیز میتوانید بهآسانی یک فهرست موسیقی مرجع بهصورت اختصاصی برای خود تدوین کنید. اما اگر بخواهید نیز میتوانید از فهرست من بهعنوان موسیقیهای مرجع استفاده کنید یا حتی یک یا چند قطعه آن را تغییر دهید. در هر حال، قرار است که در کنار کالیبره کردن گوشهای خود و درک صحیح عملکرد اسپیکر و هدفون، با چند اثر موسیقی جدید نیز آشنا شوید!
- Back In Black – AC/DC: اولین قطعهای که هنگام تست یک هدفون یا اسپیکر پخش میکنم، Back In Black است؛ زیرا آن را بسیار خوب میشناسم. این اثر از درام لاینی بسیار قوی و میکسی پویا برخوردار است که میتواند درکی بسیار خوب از ماهیت صوتی اسپیکر یا هدفون به شما بدهد. به همین دلیل است که پیش از شروع بسیاری از کنسرتها، این موسیقی به گوش شما میخورد؛ زیرا بسیاری از مهندسین صدا نیز از همین اثر برای تست و تنظیم تجهیزات خود استفاده میکنند.
- Lotus Eaters – Los Angeles Guitar Quartet: گروه موسیقی Los Angeles Guitar Quartet، یک کوارتت گیتار کلاسیک است که آثاری نئوکلاسیک مینوازد. این اثر نیز با کیفیتی عالی ضبط و میکس شده است. در گوش دادن به این قطعه، اگر مکان دقیق هر یک از چهار گیتاریست در میکس و تمامی جزئیات نوازندگی آنها را درک کنم، بهگونهای که انگار در کنار آنها در یک اتاق نشستهام، به این نتیجه میرسم که هدفون یا اسپیکر مورد آزمایشم، کیفیت بالایی دارد.
- I Love You – Sarah McLachlan: شنیدن چند ثانیه اول این قطعه برای من کافی است؛ زیرا یک بیس لاین سینتیسایزر در شروع آن وجود دارد که نتی بسیار پایین دارد و بسیاری از اسپیکرهای مانیتورینگ، توانایی بازتولید آن را ندارند. اگر اسپیکر یا هدفون مورد نظر بتواند بیس لاین مذکور را بازتولید کند، به این معناست که عملکرد آن در تولید فرکانسهای بیس بسیار خوب است.
- North Dakota – Lyle Lovett: در ضبط و ساخت این اثر، جورج مسنبرگ (George Massenburg) پشت کنسول استودیو بوده است و توانسته یک شاهکار صوتی را پدید آورد. در این قطعه، داینامیک تمامی اجزا، پژواک ریورب و عمق میکس به بهترین نحو ممکن به نمایش گذاشته شده است.
- Gaslighting Abbie – Steely Dan: این قطعه، عمقی جالب دارد و استفاده وسیع از کمپرسور و لیمیتر در آن، قدرت بسیاری به تمامی اجزای آن بخشیده است. با این وجود، یک افکت ریورب در کل میکس این قطعه وجود دارد که در بسیاری از هدفونها و اسپیکرهای مانیتورینگ کمکیفیتتر شنیده نمیشود. همچنین، شفافیت و تفکیک سازها در این قطعه نیز میتواند نمایانگر کیفیت اسپیکر یا هدفون مورد نظر شما باشد.
- Where Will I Be – Emmylou Harris: ضبط، میکس و مسترینگ این ترک توسط مهندس صدای مشهور، Daniel Lanois انجام شده است و پژواکها و فضاسازی استثنایی آن، بسیاری از هدفونها و اسپیکرهای مانیتورینگ را به چالش میکشد. یک بخش کلیدی از این قطعه که میتواند بیانگر کیفیت تجهیزات شما باشد، کیک درام آن است که کوبشی قوی دارد و بخشی از صدای آن، در فرکانسی بسیار پایین قرار دارد. در ثانیه ۱:۴۰ این قطعه، لاین گیتار بیس آن شروع میشود و در ترکیب با کیک درام مذکور، چالشی جالب را برای تجهیزات صوتی شما تدارک میبیند. بسیاری از اسپیکرهای مانیتورینگ و هدفونها، توانایی بازتولید و تفکیک فرکانس پایین کیک درام و گیتار بیس در این قطعه را ندارند؛ به همین دلیل، اگر اسپیکر شما توانایی تفکیک و بازتولید صحیح این بخش را داشت، به این معناست که عملکرد آن در بازتولید فرکانسهای بیس و تفکیک آنها بسیار خوب است.
- Living Dead Girl – Rob Zombie: میکس این ترک، دیواری از صدا را تشکیل میدهد و قدرتی بسیار زیاد دارد. اما جزئیاتی بسیار ریز در میان گیتارهای قدرتمند این قطعه شنیده میشود که اگر بتوان آنها را به شکلی صحیح و بدون اعوجاج شنید، به این معناست که هدفون یا اسپیکر مورد نظر، از عملکرد و شفافیت بسیار خوبی در محدوده فرکانسی میدرنج برخوردار است.
- Big Bug Shuffle – Douglas, Barenberg, and Meyer: در شروع این قطعه، یکی از اعضای گروه پای خود را به زمین میزند. شکلی که این بخش در اسپیکر یا هدفون مورد نظر بازتولید میشود، میتواند بیانگر شفافیت و عمق صوتی هدفون یا اسپیکری باشد که با استفاده از آن در حال شنیدن این قطعه هستید. همچنین کنترباس Edgar Meyer نیز در این اثر، صدایی بسیار بم تولید میکند که میتواند بسیاری از تجهیزاتی صوتی را به چالش بکشد.
- Knowledge of Self – BT: این آهنگ الکترونیک، داینامیکی غافلگیرکننده دارد که میتواند عملکرد تجهیزات صوتی شما را بهخوبی به نمایش بگذارد. همچنین اصوات بسیار زیادی در این قطعه وجود دارند که بازتولید دقیق آنها در کنار یکدیگر، موجب شکلگیری اثر میشود.
- Sk8er Boi – Avril Lavigne: در حدود ثانیه ۱۳ این قطعه و برخی دیگر از بخشهای آن، یک صدای بسیار حجیم از تام درام شنیده میشود که با یک لاین سینتیسایزر در فرکانسی بسیار پایین لایهبندی شده است. در بسیاری از اسپیکرهای مانیتورینگ، تنها چیزی که از این صدا میشنوید، ضربه به تام درام است و صدای سینتیسایزر شنیده نمیشود. همچنین فشردهسازی بسیاری در میکس این قطعه انجام شده است که باعث میشود بازتولید تمامی اجزا و عناصر آن، نیازمند عملکردی دقیق از اسپیکر یا هدفون شما باشد.
گوش دادن به این ده قطعه، درکی بسیار مناسب از عملکرد صوتی کلی یک اسپیکر یا هدفون به من میدهد. توجه کنید که چندین ترک در این لیست کوتاه، برای پایش و سنجش عملکرد تجهیزات مورد نظر در فرکانسهای پایین انتخاب شدهاند؛ این امر، بیانگر اهمیت این بخش و دقت اسپیکر و هدفون در بازتولید آن است.
دیگر قطعات موسیقی مناسب برای آزمایش اسپیکر و هدفون
لیست بالا، متشکل از قطعاتی است که به نظرم بسیار عالی ضبط و میکس شدهاند و یا آنها را بهخوبی میشناسم. همچنین استعداد مهندسین میکس این قطعات، بهخوبی در این آثار شنیده میشود. در لیست بالا، من معمولاً تنها به بخشی ویژه و کوتاه از موسیقی گوش میدهم تا کیفیت تجهیزات مورد نظر را بسنجم؛ اما فهرست کوتاه پایین، متشکل از قطعههایی است که من بهصورت کامل در اسپیکر و هدفون در حال تست گوش میدهم تا تجربه شنیدن آنها را در تجهیزات مورد نظر داشته باشم.
- Healing Hands – Marc Cohn
- Last Plane Out – Toy Matinee
- Line ‘Em Up – James Taylor
- Denial – Sevendust
- Kiss from a Rose – Seal
- Runaway – Sarah Jarosz
- Sway – Diana Krall
آثار موسیقی بسیاری در دنیا وجود دارند که به شکلی واقعاً هنرمندانه ضبط شده اند؛ به همین دلیل، این فهرست ثابت نیست و ممکن است در هر تست، شامل قطعات مختلفی باشد. همچنین ممکن است که یک قطعه در سبکهای ارکسترال یا سایر سبکهای مشابه نیز به این فهرست بیفزایم.
انتخاب فایل با کیفیت مناسب
اطمینان حاصل کنید که فایل هر قطعهای که برای تست اسپیکر یا هدفون مورد نظر خود انتخاب میکنید، کیفیتی مناسب داشته باشد. این بدین معناست که برای تست صحیح، باید از فایلهایی با حداقل کیفیت ۴۴ کیلوهرتز/۱۶ بیت یا کیفیت CD استفاده کنید. همچنین در این تستها، از بهترین تجهیزات در دسترس خود استفاده کنید. هدف از این جزئیات، بهینهسازی حداکثری سیستم پخش و حذف آن از معادله است تا شفافیتی بیشتر در بخش اسپیکر یا هدفون مورد آزمایش حاصل شود و بتوانید قضاوتی صحیحتر از عملکرد آنها داشته باشید.
انتخاب دقیق ترکها
چه از فهرست من استفاده کنید و چه فهرست موسیقی خود را تدوین کنید، اطمینان حاصل کنید که تمامی قطعات موجود در آن را کاملاً میشناسید. همچنین با تحلیل هر کدام، متوجه شوید که هر یک از آنها میتواند چه بخشی از تجهیزات صوتی را به چالش بکشد و بیانگر چه ویژگی عملکردی آنهاست. پیشنهاد میکنم با استفاده از تمامی تجهیزات در دسترس خود و در تمامی مکانهای ممکن، به قطعات فهرست خود گوش دهید تا شناختی بهتر از آنها پیدا کنید. زیرا در این پروسه، شما تنها در حال آزمایش اسپیکر یا هدفون نیستید؛ بلکه در حال تمرین دادن شنوایی خود و تنظیم آن بر روی جزئیات صوتی ویژه نیز هستید. همزمان با این پروسه نیز شما میتوانید با کیفیتی بالا، موسیقیهای فاخر را گوش دهید!
شما با استفاده از چه آثاری به تست اسپیکر و هدفون میپردازید؟ نام آنها را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: Sweetwater
نویسنده: Mitch Gallagher
مترجم: امیر تولی