آموزش, مقالات, مقالات درامز
۵ نکته کلیدی برای نوازندگی حرفه‌ای کاخن
جولای
در نگاه اول، نوازندگی کاخن (cajon) بسیار آسان به نظر می‌رسد و ظاهراً برای دریافت صدایی کامل از آن، نیاز به استفاده از هیچ ترفند خاصی ندارید؛ اما در عمل، با وجود اینکه نواختن این ساز کوبه‌ای چندان سخت نیست، نکاتی نیز وجود دارند که با توجه به آنها می‌توانید صدایی زیباتر به کاخن ببخشید و به یک نوازنده بهتر تبدیل شوید. همچنین تکنیک‌هایی در نوازندگی این ساز کوبه‌ای جذاب وجود دارند که تنوع قابل توجهی به اجرای شما می‌بخشند.
شاید شما نیز به‌عنوان یک نوازنده کاخن، بخواهید وسعت تکنیکی بیشتری به نوازندگی خود ببخشید و به صدایی منحصر‌به‌فرد دست یابید. در این صورت، در این مطلب قصد داریم پنج نکته بسیار مفید را با شما در میان بگذاریم.
۱- کاخن را کوک کنید
کاخن مدرن در دو نوع کلی تولید می‌شود که هر یک، ماهیت صوتی و حس نوازندگی متفاوتی را ارائه می‌کنند: کاخن اسنر (snare cajon) و کاخن استرینگ (string cajon).
در مدل‌های استرینگ، چند سیم همچون سیم‌های گیتار، در پشت بخشی که نوازنده به آن ضربه می‌زند، قرار گرفته است که در زمان ضربه به ارتعاش درمی‌آیند و صدایی زنگ‌دار تولید می‌کنند. شدت کشش این سیم‌ها را می‌توان به‌آسانی و با استفاده از یک پیچ کنترل کرد. در واقع، با بهره‌گیری از این مکانیزم، می‌توان به‌نوعی ساز را کوک کرد و ماهیت صوتی آن را تغییر داد. هرچه این سیم‌ها را بازتر کنید و کشش آنها را کاهش دهید، صدای کاخن بم‌تر و خشک‌تر می‌شود و هرچه این سیم‌ها کششی بیشتر داشته باشند، ساز شما صدایی تیزتر و زنگ‌دارتر به خود می‌گیرد.
از سوی دیگر، کاخن‌های اسنر، به یک مجموعه سیم شبیه به آنچه در یک اسنر درام وجود دارد، مجهز هستند و این سیم‌ها با برخورد دست نوازنده به ساز، به حرکت درمی‌آیند و صدایی روشن و زنگ‌دار تولید می‌کنند. این سیم‌ها در زاویه‌ای مشخص نسبت به بخش جلویی کاخن قرار گرفته‌اند و هرچه به این سطح نزدیک‌تر شوند، با حرکت و ارتعاش بیشتر، صدایی روشن‌تر به ساز می‌بخشند. بنابراین، شما می‌توانید با تغییر موقعیت سیم‌ها، ماهیت صوتی این نوع از کاخن را طبق سلیقه خود تنظیم کنید.
کاخن‌های اسنرِ گران‌قیمت‌تر معمولاً به یک پیچ مجهز هستند که به‌وسیله آن می‌توان به‌آسانی موقعیت این سیم‌ها را تنظیم کرد؛ اما برخی دیگر از این کاخن‌ها نیز به چنین قابلیتی مجهز نیستند و برای انجام چنین تنظیماتی باید بخش جلویی ساز، یعنی همان سطحی که در نوازندگی به آن ضربه می‌زنید را از بدنه جدا کنید و با دسترسی مستقیم به این سیم‌ها، موقعیت آنها را تغییر دهید. این پروسه چندان پیچیده نیست و برای انجام آن به زمانی طولانی نیاز ندارید؛ اما پیشنهاد می‌کنیم اگر قرار است برای اولین بار این کار را انجام دهید، حتماً با یک تعمیرکار خبره سازهای کوبه‌ای مشورت کنید.
در این دسته از کاخن‌ها، شما می‌توانید از طریق حفره بخش پشتی بدنه (ساندهول) نیز به این سیم‌ها دسترسی داشته باشید و از این طریق، به‌شکلی سریع‌تر آنها را تنظیم کنید؛ اما کوک کردن کاخن با این روش، تنها بر پایه حس دستان شما صورت می‌گیرد و دقت چندانی ندارد. بنابراین، اگر می‌خواهید با بالاترین دقت ممکن، کاخن اسنر خود را کوک کنید و سازتان به یک پیچ کوک نیز مجهز نیست، باید بخش جلویی آن را باز کنید.
کاخن‌هایی نیز در بازار وجود دارند که امکان اتصال یک دسته سیم اسنر اضافی در بدنه خود را به شما می‌دهند تا بدین نحو، بتوانید زنگ صدایی مضاعف را در آنها تجربه کنید.
شما می‌توانید با تنظیم این سیم‌ها در هر نوعی از کاخن، ماهیت صوتی ویژه‌ای به آن ببخشید و آن را بسته به سلیقه و سبک نوازندگی خود تنظیم کنید. از این رو، کوک کردن دقیق ساز، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است که می‌تواند نوازندگی را هم برای شما و هم برای شنوندگان‌تان جذاب‌تر کند.
۲- صفحه جلویی کاخن را تنظیم کنید
شما می‌توانید با سفت یا شل کردن پیچ‌هایی که صفحه جلویی کاخن را در جای خود قرار داده‌اند، کوک و نت تولیدشده توسط آن را تنظیم کنید. به‌طور کلی، می‌توان گفت هرچه این پیچ‌ها را شل‌تر کنید، کاخن شما نتی پایین‌تر و هرچه آنها را سفت‌تر کنید، نتی بالاتر را تولید می‌کند.
در یک کاخن نو که هنوز به‌درستی تنظیم نشده است، این پیچ‌ها معمولاً در سفت‌ترین حالت ممکن بسته شده‌اند و شما هیچ راهی جز شل کردن آنها ندارید. در واقع، اگر تا به امروز ساز خود را برای سرویس به تعمیرکار نسپرده‌اید، احتمالاً این پیچ‌ها هنوز در همین موقعیت قرار دارند. بنابراین، اولین کاری که برای تنظیم صفحه جلویی کاخن خود باید انجام دهید، این است که این پیچ‌ها را کمی شل کنید.
با چرخاندن این پیچ‌ها به‌میزان ¼ یا حتی ⅛ دور، می‌توانید به‌سرعت متوجه تغییر صدا و نت تولیدشده توسط کاخن خود بشوید. پس به همین دلیل، توصیه می‌کنیم از چرخاندن بیش‌ازحد پیچ‌ها در این پروسه پرهیز کنید. در صورتی که یکی از پیچ‌های صفحه کاخن خود را بیش‌ازحد شل کنید و سایر پیچ‌ها در حالت اولیه خود باقی مانده باشند، احتمال این وجود دارد که پیچ‌های دیگر نیز از جای خود خارج شوند و به این شکل، هم کاخن و هم دست‌تان از شدت برخورد پیچ‌ها آسیب ببینند!
از سوی دیگر، در نظر داشته باشید که تمامی پیچ‌های متصل‌کننده صفحه جلویی کاخن به بدنه آن، نیاز به تنظیم ندارند و شما با تنظیم تنها چندی از این پیچ‌ها می‌توانید ساز خود را کوک کنید. بنابراین، خوب است که پس از یک بار تنظیم این پیچ‌ها، به خاطر بسپارید که کدام پیچ‌ها را شل یا سفت کرده‌اید و زین پس نیز برای کوک کردن ساز، تنها همان پیچ‌ها را تنظیم کنید.
موقعیت پیچی که تنظیم می‌کنید نیز نقشی برجسته در ماهیت صوتی نهایی کاخن شما خواهد داشت و می‌تواند صدای بخش‌هایی خاص از صفحه جلویی آن را تغییر دهد. برای مثال، اگر تنها پیچ‌های بالایی این صفحه را شل کنید، صدایی بلندتر را با ضربه زدن به بخش بالایی آن تجربه خواهید کرد و با شل کردن پیچ‌های میانی، بخشی وسیع‌تر از این صفحه دستخوش تغییر می‌شود.
در نظر داشته باشید که افراط در شل کردن پیچ‌های پایینی صفحه، ممکن است باعث شل شدن سیم‌های اسنر داخل کاخن و تولید صدایی ناخوشایند شود. بنابراین، توصیه می‌کنیم در پروسه کوک کردن ساز، به این نکته نیز توجه داشته باشید.
۳- وسایلی جدید را به کاخن خود بیفزایید
یکی دیگر از راه‌های آسان و جذابی که می‌تواند بازه صوتی وسیع‌تری به کاخن ببخشد، افزودن لوازم جانبی و قطعاتی جدید به آن است. حتی افزودن چند براش به مجموعه تجهیزات نوازندگی‌تان، می‌تواند دریچه‌ای جدید را به روی شما بگشاید و قابلیت‌های صوتی گسترده‌تری را در اختیار شما قرار دهد. براش‌هایی در بازار وجود دارند که به‌طور خاص برای استفاده با کاخن طراحی شده‌اند و در حالی که تکنیک نوازندگی با آنها کمی متفاوت از معمول است، اما نتیجه صوتی آن، بسیار شبیه به استفاده از براش برای نواختن اسنر درام است و انعطاف صوتی ارائه‌شده توسط آن نیز به همین میزان بالاست. نواختن کاخن با استفاده از این وسیله، امکانات خلاقانه بی‌شماری را در اختیار شما می‌گذارد.
علاوه بر این، شما می‌توانید با نصب قطعات اضافی و افزودنی‌هایی جالب به کاخن، به مجموعه‌ای از اصوات جدید دست یابید و در واقع، ساز خود را به یک درام کیت کوچک و کارآمد تبدیل کنید.
کاستانیت‌‌ها، تمبورین‌ها و حتی های-هت‌هایی در بازار وجود دارند که به‌طور خاص برای استفاده با کاخن ساخته شده‌اند. شما می‌توانید با نصب این لوازم بر روی بخش جانبی کاخن و به‌کارگیری آنها در حین نوازندگی، وظیفه تولید تمامی اصوات کوبه‌ای در یک اجرای موسیقی را بر عهده بگیرید و ماهیتی ویژه به اجرای خود ببخشید. همچنین، این قطعات افزودنی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توان آنها را به‌وسیله دست نیز نواخت و از این رو، برای استفاده از آنها در کنار کاخن، نیاز به تغییر تکنیک خود نخواهید داشت و تنها کافیست کمی تمرین کنید تا به نواختن آنها مسلط شوید.
۴- یک پدال به کاخن خود متصل کنید
درامرهایی که از کاخن به‌عنوان جایگزین کم‌سروصداترِ کیک درام برای اجراهای خود بهره می‌گیرند، معمولاً برای نواختن کیک درام و عملکرد پدالی آن دل‌تنگ می‌شوند. خبر خوب این است که راه‌حلی آسان برای این مشکل وجود دارد و آن هم استفاده از پدال‌های مخصوص کاخن است! بله؛ پدال‌هایی در بازار وجود دارند که به‌وسیله آنها می‌توانید کاخن را درست همچون کیک درام بنوازید.
این پدال‌ها، مکانیزمی تقریباً کنترلی دارند و پدال و چکش آنها از یکدیگر جداست. این دو بخش به‌وسیله یک کابل به یکدیگر متصل شده‌اند و می‌توانید بخش چکش را در پشت کاخن و پدال را در زیر پای خود قرار دهید و بدین شکل، همزمان با ایفای نقش کیک درام با پای خود، دست‌هایتان را نیز برای نواختن الگوهای ریتمیک پیشرفته‌تر آزاد کنید و یک اجرای کامل، همچون نوازندگی با درام کیت را با استفاده از تنها یک کاخن به نمایش بگذارید.
حتی می‌توانید چند های-هت و سنج دستی نیز به این مجموعه بیفزایید تا یک کیت کامل ساز کوبه‌ای در اختیار داشته باشید و بتوانید به کامل‌ترین شکل ممکن به اجرای لاین پرکاشن آثار موسیقی بپردازید.
۵- نوازندگی را به‌صورت آکادمیک بیاموزید
بدون شک یکی از بهترین راه‌ها برای ارتقای سطح نوازندگی شما، سعی در پرورش و توسعه مهارت‌ها و تکنیک‌های نوازندگی‌تان است! در واقع، این مورد با اینکه آخرین نکته ذکرشده در این مطلب است، شاید مهم‌ترین نکته باشد.
طبیعتاً یکی از بهترین و آسان‌ترین راه‌ها برای بهبود تکنیک و تسلط در نوازندگی یک ساز، شرکت در کلاس‌های آموزشی است و کاخن نیز از این قاعده مستثنی نیست. شما می‌توانید با ثبت‌نام و شرکت در یک کلاس آموزش کاخن، مسیری جدید را در جهان این ساز آغاز کنید و به‌تدریج از یک نوازنده تفننی به یک موزیسین حرفه‌ای تبدیل شوید.
اما اگر به هر دلیلی نمی‌توانید در یک کلاس حضوری شرکت کنید، جای نگرانی نیست؛ زیرا امروز دروس بسیار کاربردی و فراوانی به‌صورت آنلاین قابل دسترسی است که شما را از حضور در یک کلاس موسیقی بی‌نیاز می‌سازد. این دوره‌های آموزشی، هم به‌صورت رایگان و هم با قیمت‌هایی مناسب در اختیار شما قرار می‌گیرند و به کمک آنها می‌توانید با بازدهی بسیار نزدیک به حضور در یک کلاس آموزش کاخن، به یادگیری این ساز بپردازید.
یکی از بهترین محیط‌هایی که می‌توانید در آن به یادگیری کاخن بپردازید، کانال یوتیوب هایدی یوبرت (Heidi Joubert)، نوازنده مشهور سازهای کوبه‌ای است. در این کانال، هایدی تکنیک‌های نوازندگی با کاخن را به‌شکلی قابل فهم و جامع توضیح می‌دهد و با توجه کامل به این دروس، می‌توانید نکاتی کاربردی و مفید را بیاموزید.
اما علاوه بر یوبرت، نوازندگان متعدد دیگری نیز هستند که محتوای آموزشی سودمندی را در اینترنت به اشتراک گذاشته‌اند و می‌توانید با کمک آنها، به یک نوازنده خبره تبدیل شوید. از برجسته‌ترین نوازندگانی که می‌توانید با تماشای ویدیوهای آنها نکاتی مفید را در رابطه با نوازندگی کاخن بیاموزید، می‌توان به استفان ماس (Stephan Maass)، پاکیتو گونزالز (Paquito Gonzalez)، نینا رودریگز (Nina Rodriguez) و خوان کارلوس ملیان (Juan Carlos Melian) اشاره کرد.
البته که معاشرت با نوازندگان کاخن نیز یکی دیگر از راه‌های بسیار مفید برای یادگیری نکات نوازندگی این ساز است و از این رو، پیشنهاد می‌کنیم نکات مفیدی که در گذر سالیان آموخته‌اید را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبان گیتار ایران در میان بگذارید!
امیدواریم که با مطالعه این مطلب، راهی جدید را برای پیشرفت در زمینه نوازندگی کاخن یافته باشید و بتوانید به یکی از نوازندگان نام‌آور و بزرگ این ساز تبدیل شوید و با آثار و اجراهای خود، موسیقی‌دوستان سراسر جهان را به وجد بیاورید!
منبع: Bax Music
مترجم: امیر تولی