آموزش, مقالات, مقالات یوکللی
مشهورترین نوازندگان یوکللی در تاریخ موسیقی
اکتبر
یوکللی (اوکوله‌له) از زمان پیدایش خود در اواخر قرن نوزدهم میلادی تا به امروز، ابزاری برای هنرمندان و نوازندگان بوده تا عمیق‌ترین احساساتشان را ابراز و با دیگران ارتباط برقرار کنند. این ساز در میان موسیقی‌دوستان بسیار محبوب است و هر روز نیز به خیل علاقه‌مندان آن اضافه می‌شود؛ اما دلیل این محبوبیت چیست؟ نخست اینکه یادگیری یوکللی نسبت به بسیاری از سازها آسان‌تر است و دسترسی به منابع آموزش یوکللی نیز امروزه بسیار ساده است. از سوی دیگر، این ساز ابعاد کوچکی دارد و صدای آن هم ملایم است. این صدای گوش‌نواز، باعث ترغیب به اجرای آوازهای دسته‌جمعی می‌شود و مخاطبان را هم تشویق به یادگیری آن می‌کند. در واقع، یوکللی نه‌تنها برای خلق و اجرای موسیقی بسیار جذاب است، بلکه از سازهای دیگر نیز دعوت می‌کند تا در کنارش آواز بخوانند!
میلیون‌ها علاقه‌مند موسیقی در سراسر جهان، از ژاپن و هاوایی گرفته تا بریتانیا و آمریکا، با یوکللی نواخته‌اند؛ اما به نظر من، ده نوازنده وجود دارند که سطح نوازندگی یوکللی را بالا برده‌اند یا به افزایش شهرت و محبوبیت آن کمک شایانی کرده‌اند. امیدوارم از آشنایی با این هنرمندان لذت ببرید و موسیقی زیبای آنها را گوش دهید.
۱- ملکه لی‌لی اوکالانی (۱۹۱۷-۱۸۳۸)
ملکه لی‌لی اوکالانی (Queen Liliʻuokalani)، یوکللی را ساز ملی پادشاهی هاوایی می‌دانست. او یک آهنگساز و نوازنده چیره‌دست بود و در طول زندگی خود بیش از ۱۶۵ آهنگ و سرود ساخت! قابل توجه‌ترین اثر اوکالانی فقید، آهنگ Aloha ‘Oe است. او آهنگ‌هایی را با پیانو، یوکللی و گیتار نوشت و هارمونی غربی را با اشعار مردمان هاوایی ترکیب کرد. زندگی سیاسی لی‌لی اوکالانی پُرفراز‌و‌نشیب بود. او آهنگسازی و بیان خلاقانه را راهی برای آزاد نگه داشتن روح و ذهن و حفظ رابطه‌ای نزدیک با جامعه می‌دانست.
کتابی حاوی تمام آثار لی‌لی اوکالانی با عنوان کتاب آهنگ ملکه (The Queen’s Songbook) در سال ۱۹۹۹ منتشر شد. او در سال ۱۸۹۵ هنگامی که در زندان بود، کتاب داستان هاوایی اثر ملکه هاوایی (Hawaii’s Story by Hawaii’s Queen) را نوشت و در آن، این مطلب را با مخاطبان در میان گذاشت که «برای من، آهنگسازی مثل نفس کشیدن، عادی بود.»
۲- آرتور گادفری (۱۹۰۳-۱۹۸۳)
آرتور گادفری (Arthur Godfrey) یک گوینده و مجری رادیو و تلویزیون بود که در دهه پنجاه میلادی، نقشی بسیار مهم در ترویج یوکللی در میان مردم ایالات متحده ایفا کرد. تالار مشاهیر یوکللی می‌گوید: «احتمالاً هیچ فرد دیگری به اندازه آرتور گادفری، موجب فروش یوکللی نشده است.»
گادفری زمانی که در نیروی دریایی بود، از یکی از هم‌قطارانش که اهل هاوایی بود، نواختن یوکللی را یاد گرفت. او در برنامه‌هایش، یوکللی باریتون می‌نواخت و حتی یک برنامه با نام آرتور گادفری و یوکللی‌اش (Arthur Godfrey and His Ukulele) داشت که در آن، به آموزش یوکللی می‌پرداخت. برخی از شناخته‌شده‌ترین آثار آرتور گادفری عبارتند از: For You و Makin’ Love Ukulele Style.
۳- ادی کامای (۲۰۱۷-۱۹۲۸)
برای ادی کامای (Eddie Kamae)، موسیقی، زبان زندگی بود. وی مانند هنرمندی واقعی، در مورد آهنگ‌های سنتی فراموش‌شده، تحقیق کرد و با حفظ چارچوب و همچنین احترام به آنها، خوانشی مدرن از این آهنگ‌ها را به جهانیان ارائه داد.
داستان آشنایی ادی با یوکللی از آنجا آغاز شد که برادر ادی (که یک راننده اتوبوس بود)، یک یوکللی را در اتوبوسش پیدا کرد و آن را به ادی داد. او نیز مشتاقانه و در همان سنین کودکی، شروع به نواختن این ساز کرد. کامای در کودکی کنار رادیو می‌نشست و با گوش دادن به آهنگ‌ها، آنها را یاد می‌گرفت. چندین سال بعد و در ایام نوجوانی، پدرش او را به جلسات هم‌نوازی برد و این آغازی برای داستان یک اسطوره بود. ادی کامای یکی از بنیانگذاران گروه Sons of Hawaii بود که بیش از شش آلبوم، از جمله آلبوم معروف The Folk Music of Hawaii را منتشر کرد.
۴- جنوا کیاوی (۲۰۰۸-۱۹۱۸)
جنوا کیاوی (Aunty Genoa Keawe) در اوآهوی هاوایی به دنیا آمد و در طول حیاتش بیش از ۴۰ تک‌آهنگ ضبط کرد. بسیاری از آهنگ‌ها و اجراهای او به بخشی جدایی‌ناپذیر از رپرتوار موسیقی هاوایی بدل شده‌اند؛ به‌خصوص آهنگ‌هایی که در سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ منتشر کرد.
جنوا در سنین کودکی و به‌صورت خودآموز، یوکللی را یاد گرفت. او یک نوازنده بسیار خوب با درکی استثنایی از ریتم بود و آواز خود را به‌خوبی با یوکللی همراه می‌کرد. به‌علاوه، جنوا به دلیل استفاده متمایز از تکنیک استرامینگ موسوم به fan strum نیز مورد احترام بسیاری از نوازندگان است. بد نیست بدانید که یکی از اولین یوکللی‌های جنوا، یک یوکللی سوپرانوی از برند مارتین (Martin) بود.
۵- پیتر مون (۱۹۴۴-۲۰۱۸)
پیتر مون (Peter Moon) در هونولولو واقع در جزیره اوآهو به دنیا آمد. او یکی از بنیانگذاران گروه The Sunday Manoa بود. این گروه بیشتر به خاطر کمک به شروع رنسانس فرهنگی هاوایی در دهه ۱۹۷۰ شناخته می‌شود. پیتر بعد از انتشار چندین آلبوم استودیویی موفق به همراه گروهش مانند Guava Jam، با عنوان گروه The Peter Moon Band به کارش ادامه داد و با این گروه، بیش از ۲۲ آلبوم را در طول دوران حرفه‌ای خود منتشر کرد.
۶- جورج هریسون (۱۹۴۳-۲۰۰۱)
همه ما جورج هریسون (George Harrison) از اعضای گروه محبوب بیتلز را می‌شناسیم. وی طرفدار سرسخت جورج فرمبی (George Formby)، یکی از پردرآمدترین هنرمندان بریتانیایی سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ بود. جان کرافت (John Croft) در سال ۲۰۱۸ در کتاب خود به نام همه چیز درباره بانجو یوکللی (All About the Banjo Uke) می‌نویسد: «هریسون به من گفت که نمی‌توانسته برای تماشا کردن نوازندگی فرمبی با بانجو یوکللی صبر کند و با خودش عهد کرد که روزی بتواند مانند او بنوازد.»
جورج هریسون به‌طور مداوم در خانه و در بین جلسات تمرین در استودیو، به آهنگسازی و بداهه‌نوازی یوکللی می‌نواخت؛ اما به اندازه‌ای نبود که آنها را اجرا و ضبط کند. صدای ملایم یوکللی او در آهنگ Free as a Bird برای مدت زمانی خیلی کوتاه شنیده می‌شود.
۷- کاماکاویوواولی (۱۹۵۹-۱۹۹۷)
کاماکاویوواولی (Kamakawiwoʻole) در هونولولو هاوایی متولد شد و در شش سالگی، نواختن یوکللی را آغاز کرد. او در آن سالها، به نوازندگان اهل هاوایی مانند پیتر مون، پالانی وان (Palani Vaughan) و کئولا بیمر (Keola Beamer) گوش می‌داد. آنها میهمانان همیشگی کلاب شبانه‌ای بودند که والدین کاماکاویوواولی در آنجا کار می‌کردند.
وی یکی از بنیانگذاران گروه Makaha Sons of Niʻihau بود که نقش مهمی در رنسانس موسیقی هاوایی ایفا کرد. این گروه ۲۱ آلبوم استودیویی با ترکیبی از سبک‌های معاصر و سنتی را منتشر کردند.
کاماکاویوواولی در سال ۱۹۹۳ تصمیم گرفت که به‌صورت انفرادی کار کند. نتیجه این کار، آثاری تاریخ‌ساز بود که یکی از آنها به نام Somewhere Over the Rainbow/What a Wonderful World، در جهان غوغا به پا کرد. کاماکاویوواولی برای نواختن این اثر مشهور، از یک یوکللی تنور Martin T1 استفاده کرده است.
۸- جیک شیمابوکورو (متولد ۱۹۷۶)
از جیک شیمابوکورو (Jake Shimabukuro)، اغلب به‌عنوان جیمی هندریکس جهان یوکللی یاد می‌شود. دامنه سبک این نوازنده چیره‌دست بی‌نهایت است و تخیل پُرشور او از سبک کلاسیک به جز، از فانک به بلوگراس و فولک و از بلوز به راک و فلامنکو، پرواز می‌کند.
شیمابوکورو از ۴ سالگی نوازندگی را آغاز کرد و همچون بسیاری از نوابغ، یادگیری موسیقی برایش کاملاً طبیعی و سرگرم‌کننده به نظر می‌رسید. او آلبوم Jake & Friends را در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد که هنرمندانی از جمله ویلی نلسون (Willie Nelson)، بت میدلر (Bette Midler)، جیمی بافت (Jimmy Buffett)، زیگی مارلی (Ziggy Marley) و جک جانسون (Jack Johnson) در آن شرکت داشتند. جیک شیمابوکورو تنظیم‌ها و اجراهای زیبایی از آهنگ‌هایی مشهور مانند Bohemian Rhapsody اثر گروه کوئین، Hallelujah اثر لئونارد کوهن، Eleanor Rigby اثر بیتلز و Colors of the Wind اثر آلن منکن و استفان شوارتز را کاور کرده است.
۹- ادی ودر (متولد ۱۹۶۴)
ادی ودر (Eddie Vedder)، خواننده مشهور گروه Pearl Jam، در دهه ۱۹۹۰ و در طی سفر به هاوایی، در یک فروشگاه شبانه‌روزی یک یوکللی پیدا کرد و این آغاز داستان علاقه او به این ساز بود. ادی در آلبوم Ukulele Songs، چندین یوکللی مختلف را به کار گرفته است. او یوکللی را یک ساز ساده و عالی برای همراهی با آواز می‌داند؛ سازی که با آن می‌توانید احساسات خود را به‌طور کامل ابراز کنید.
۱۰- زویی دشانل (متولد ۱۹۸۰)
زویی دشانل (Zooey Deschanel) با درخشش در سریال کمدی دختر جدید (New Girl) قلب همه را ربود. آیا می‌دانستید که او یک موزیسین است که هم آواز می‌خواند و هم پیانو، یوکللی و گیتار می‌نوازد؟! گروه دو-نفره زویی دشانل و متیو وارد به نام (She & Him)، تاکنون هفت آلبوم استودیویی منتشر کرده است؛ از جمله دو آلبوم مربوط به کریسمس، یک آلبوم در پاسداشت گروه Beach Boys، چند آهنگ اوریجینال و کاور چند آهنگ استاندارد پاپ قدیمی. زویی، اغلب اوقات، یک بانجو یوکللی متعلق به دهه ۱۹۲۰ را می‌نوازد. پیشنهاد می‌کنیم آواز خواندن و نواختن یوکللی او را در یوتیوب ببینید.
سخن پایانی
امیدوارم از آشنایی با هنرمندانی که سهم قابل توجهی در ترویج و حفظ یوکللی داشته‌اند، لذت برده باشید. این هنرمندان، از یوکللی به‌عنوان یک ساز نوآورانه برای الهام‌بخشی به دیگران استفاده کردند. حالا وقت آن است که به صدای ساز آنها گوش کنید و از شنیدن آثار جذاب این هنرمندان لذت ببرید. همچنین، اگر هنوز یادگیری یوکللی را شروع نکرده‌اید و قصد دارید قدم در این راه بگذارید، پیشنهاد می‌کنیم دوره جامع آموزش یوکللی را در وب‌سایت گیتار ایران دنبال کنید.
به نظر شما، چه نوازندگان دیگری باید در این فهرست حضور می‌داشتند؟ لطفاً نظرات خود را زیر همین مطلب، با ما و مخاطبان گیتار ایران به اشتراک بگذارید.
منبع: Higher Hz
نویسنده: Marye Lobb