فندر تلکستر از ابتدای راه تا امروز، تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. این گیتار الکتریک در سال ۱۹۴۸ و با نام برادکستر (Broadcaster) تولید شد و یکی از معدود نکات ثابت در طول تاریخ تولید این ساز، بدنه سینگل کات (single cut) آن بوده است. مخترع تلکستر یعنی لئو فندر، در دهههای بعد نیز به کاملتر کردن طراحی دسته، پیکاپها و همچنین ارتقای مشخصات ظاهری ساز ادامه داد.
گیتارسازانی با پیشینههای مختلف به تولید نسخههای خود از این گیتار افسانهای اقدام کردهاند و به همین دلیل، برای هر کسی با هر سلیقهای، یک تلکستر بهخصوص وجود دارد. در ۳۰ سال ابتدایی تولید این ساز (خصوصاً دو دهه اول که تحت نظر لئو فندر صورت میگرفت)، سه مدل شاخص از تلکستر به بازار معرفی شد که بر حسب دهه تولید خود طبقهبندی میشوند: دهه ۵۰، دهه ۶۰ و دهه ۷۰. امروزه، فندر و برند زیرمجموعه آن یعنی اسکوایر (Squier)، در توصیف بسیاری از گیتارهای خود به این سه دهه اشاره میکنند و برای بسیاری از افراد این پرسش پیش میآید که تفاوت میان تلکسترهای دهه ۵۰، دهه ۶۰ و دهه ۷۰ چیست؟ در این مطلب تلاش میکنیم که به این پرسش، پاسخ دهیم.
تلکسترهای دهه ۵۰
فندر پس از مشاجرات قانونی با رقیب خود یعنی گرچ (Gretsch)، تصمیم گرفت تا مدل برادکستر را بهروزرسانی کرده و مشخصات فنی و همچنین نام آن را تغییر دهد. محصول نهایی همان تلکستری بود که امروزه همه ما آن را میشناسیم. طراحی این گیتار الکتریک، یک نقطه عطف در تاریخ موسیقی امروزی به حساب میآید. تُن منحصربهفرد «twangy» تلکستر هرگز کهنه نشده و در ژانرهای مختلف، از پاپ تا راک و یا حتی ژانرهای خاصتر مورد استفاده قرار گرفته و مانند یک بوم نقاشی سفید، زمینهای مناسب برای اعمال افکتهای مختلف در اختیار گیتاریست قرار میدهد.
یکی از اجزای بنیادین تلکسترهای دهه ۵۰، پیکاپ سینگل کویل آنها است. در آن زمان، هر گیتار تلکستر صدایی منحصربهفرد داشت و صدای نمونههای مختلف آن، یکسان نبود؛ زیرا مؤلفههایی مانند نوع آهنربا و تعداد دورهای سیمپیچ هنوز در خط تولید یکسانسازی نشده بودند. اما چیزی که میتوان به تمام سازهای این دهه نسبت داد، صدای گرم، واضح و کوبندهای است که به لطف pole piece یا میلههای آهنربای تخت بهکاررفته در پیکاپها به دست میآید.
یکی از مؤلفههایی که برخی از نوازندگان در تلکسترهای دهه ۵۰ با آن مشکل دارند، دسته طرح قدیمی گیتار است. اگر به گیتارهای مدرنتر عادت داشته باشید، ممکن است این دستهها برای شما کمی زمخت و ضخیم به نظر برسند. با وجود این، بسیاری از نوازندهها علاقه دارند که دسته گیتار ضخیمتر باشد تا کف دست آنها را بهخوبی پر کند. بهعلاوه، انحنای زیاد صفحه انگشتگذاری این گیتارها، برای آکوردنوازی و اجرای بِند بسیار مناسب است.
مشخصات کلیدی تلکسترهای دهه ۵۰
- بدنه ساختهشده از چوب وَن (ash)
- دسته و صفحه انگشتگذاری از چوب افرا (maple)
- دو پیکاپ سینگل کویل با خروجی پایین
- شعاع (ریدیس) صفحه انگشتگذاری ۷.۲۵ اینچ
- دسته U-شکل ضخیم
- بریج ثابت طرح زیرسیگاری (ashtray) با سه خرک (سدل)
تلکسترهای دهه ۶۰
با توجه به تحولات جهان موسیقی، تلکستر و استرتوکستر نیاز به بهروزرسانی داشتند. مهمترین مسئله نیز القای حس بهتر به دستان نوازنده بود. گیتاریستها هر روز تکنیکیتر میشدند و امثال جیمی هندریکس، جف بک و جیمی پیج، مرزهای نوازندگی را جابجا کرده و نیازمند سازهایی خوشدستتر با دستههای سریعتر بودند. در پاسخ به همین موضوع بود که دستههای ضخیم جای خود را به دسته طرح C دادند و شعاع صفحه انگشتگذاری نیز از ۷.۲۵ اینچ به ۹.۵ اینچ افزایش یافت تا پرش از روی سیمها و پاساژهای لگاتو راحتتر اجرا شوند.
تلکسترها نیز به پیکاپهای جدیدی مجهز شدند که پاسخدهی بهتری به گین بالا و صدای پدالهای فاز دیود ژرمانیوم ارائه میکردند. به لطف استفاده از میلههای آهنربای غیر همسطح (staggered pole pieces) در پیکاپ، پاسخ فرکانسی متعادلتری بر روی تمام سیمها به دست میآمد و عایقکاری سیمکشیها با لاک، صدایی تفکیکشدهتر و واضحتر پدید میآورد.
همچنین میتوان تصمیمات شرکت فندر در این دهه را سرچشمه بحثهای داغ امروزی درباره تأثیر چوب بر صدای گیتار الکتریک دانست. این شرکت، صفحه انگشتگذاری چوب افرا را با رُزوود جایگزین کرد و تصمیم گرفت بدنه تلکستر را از چوب توسکا (alder) بسازد و آن را به رنگهای سالید و پرجلوه مزین کند.
مشخصات کلیدی تلکسترهای دهه ۶۰
- صفحه انگشتگذاری از چوب رزوود
- بدنه از چوب توسکا
- شعاع صفحه انگشتگذاری ۹.۵ اینچ
- دسته باریکتر C-شکل
- پیکاپهای جدید
تلکسترهای دهه ۷۰
این دهه دورانی دشوار برای Fender بود. لئو فندر این شرکت را در سال ۱۹۶۵ به کمپانی تلویزیونی CBS فروخت که دوران اوج خود را سپری میکرد. CBS تمرکز خود را به تولید انبوه معطوف ساخت و در نتیجه، کیفیت تولیدات نسبت به استانداردهای خیرهکننده پیش از سال ۱۹۶۵، افت فاحشی را تجربه کرد.
یکی از نکات مثبت تلکسترهای دهه ۷۰، پیکاپهای هامباکر آنها بود. تا آن زمان، تلکسترها تنها به پیکاپهای سینگل کویل مجهز میشدند. پیکاپهای هامباکر بُعد کاملاً جدیدی به صدای تلکستر اضافه کرده و این مدل را به رقیبی جدی برای گیتارهای دارای پیکاپ هامباکر تبدیل کردند. تلکسترهای مجهز به هامباکر، انتخابی مناسب برای سبک راک و صدای نرم و در عین حال خشن جز فیوژن به حساب میآیند.
مشخصات کلیدی تلکسترهای دهه ۷۰
- اضافه شدن مدلهای دارای پیکاپ هامباکر
- امکان انتخاب بین ترکیبات مختلف پیکاپهای هامباکر و سینگل کویل
- پیچهای ولوم و تن جداگانه برای هماهنگی با پیکاپهای جدید
- امکان انتخاب بریجهای شش خرک (سدل)
- پیکگارد بزرگتر
- پرداختهای پُرزرقوبرقتر
کدام تلکستر برای شما مناسب است؟
فندر تلکسترهای بسیار متنوعی را به بازار عرضه میکند تا تمام خریداران با سلایق و بودجههای مختلف بتوانند گزینه مطلوب خود را تهیه کنند. در میان گزینههای گرانقیمت، میتوان ادعا کرد که هیچ چیزی جایگزین مدلهای کاستم شاپ نمیشود. این سازها در زمره بهترین گیتارهای حال حاضر جهان هستند و شباهت زیادی به مدلهای قدیمی دارند. تیم کاستم شاپ فندر با دقتی خارقالعاده، تمام مشخصات فنی ساز را شبیه به نمونههای قدیمی تولید میکند. اگر مشخصات بهخصوصی از گیتارهای قدیمیتر، مثلاً دسته طرح “U” را میپسندید اما پیکاپهای قویتر مانند پیکاپهای دهه ۶۰ مناسب نوازندگی شما هستند، میتوانید از تیم کاستم شاپ بخواهید تا دقیقاً ساز مورد نظر شما را خلق کند؛ البته در ازای آن باید رقم چشمگیری نیز هزینه کنید.
سری گیتارهای American Original که در آمریکا تولید میشوند، از بهترین چوب و سختافزار در بین سازهای تولید انبوه فندر برخوردار هستند. همچنین انتخاب پیکاپهای طراحیشده توسط طراح مشهور، یعنی تیم شاو (Tim Shaw) نیز برای خریداران امکانپذیر است. فینیش بدنه این سازها از جنس نیتروسلولز است که بهخوبی گذر زمان را نشان میدهد. تنها تفاوت عمده بین این گیتارها و تلکسترهای قدیمی، شعاع صفحه انگشتگذاری مدرنتر آنها است.
سری سازهای Vintera گزینههای بعدی هستند که در حدود هزار پوند قیمت دارند. برای انتخاب اینها باید کمی فکر و تحقیق کنید؛ در این سری نهتنها مدلهای دهه پنجاه، شصت و هفتاد، بلکه نمونههای Modified، دیلاکس، کاستوم، Road Worn با پیکاپها، اشکال دسته و پرداختهای متنوع را نیز در اختیار دارید.
برند زیرمجموعه فندر یعنی اسکوایر، گزینهای مناسب برای خرید با بودجه کمتر است. سری Classic Vibe این شرکت، تنوع بصری و صوتی گستردهای را در اختیار مشتری قرار میدهد و شما میتوانید از بین مدلهای پرشمار، گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید.
منبع: Andertons
نویسنده: Cian Hodge
مترجم: کیان ایرجی