آموزش, مقالات, مقالات استودیویی
۵ نکته حیاتی در ضبط وکال سبک پاپ
آگوست
امروزه، تنوع موسیقی پاپ بیش از هر زمانیست؛ موسیقی‌های این سبک در شکل امروزی خود، از بازه وسیعی از سبک‌های دیگر مانند EDM، هاوس، هیپ هاپ، راک و حتی موسیقی لو-فای الهام گرفته‌اند. اما برخی از عناصر ساختاری در موسیقی پاپ از ابتدای پیدایش آن تا به امروز ثابت مانده‌اند؛ کورِس‌هایی گیرا و به‌یادماندنی، ریتم‌ها و بیت‌هایی باشکوه، پروداکشن قوی و مهم‌ترین آنها، وکالی غالب و بی‌نقص.
در حالی که سه عنصر اول توسط یک آهنگساز ماهر با یک کامپیوتر، DAW و چند پلاگین قابل دستیابی هستند، اما عنصر چهارم یعنی ضبط و پردازش وکال، برای بسیاری از آهنگسازان یک ترس بزرگ به شمار می‌رود. بخش فنی وکال برای این آهنگسازان معمایی ترسناک است. اما در حقیقت، ضبط صدای انسان و پردازش آن، یکی از مفیدترین و جذاب‌ترین کارهاییست که می‌توانید در استودیو انجام دهید. تنها مواردی که برای انجام این کار نیاز دارید نیز یک کارت صدای باکیفیت، یک میکروفون و یک خواننده است!
در این مقاله به پنج نکته اشاره می‌کنیم که به شما در فرایند ضبط وکال، خصوصاً برای سبک پاپ، کمک شایانی خواهند کرد.
۱. پیش از ضبط، خواننده را آماده کنید
وکال به‌عنوان بخش غالب موسیقی پاپ، باید خالی از هرگونه ایراد باشد. این امر بدین معناست که خواننده در روز ضبط وکال باید از لحاظ روحی و فیزیکی در بهترین حالت خود باشد. به خواننده بگویید که شب قبل از ضبط وکال، به اندازه کافی بخوابد و کاملاً هوشیار و سرحال در استودیو حاضر شود. همچنین زمانی که وکالیست در استودیو حضور دارد، تمام تلاش خود را برای راحتی و آرامش وی به کار بگیرید. پیشنهاد می‌کنیم پیش از شروع ضبط، از خواننده با نوشیدنی‌های گرم مانند دمنوش‌های گیاهی یا چای سبز همراه با لیمو و عسل پذیرایی کنید. شاید انجام این کار برای وکالیست کمی عجیب و خجالت‌آور باشد؛ اما نتیجه حاصله ارزش این کار را دارد.
نکته مهم دیگر، آماده‌سازی خواننده برای ضبط چندین‌باره هر بخش از وکال است. دلایل بسیاری وجود دارد که ممکن است باعث شود یک لاین وکال چندین بار ضبط شود؛ مثلاً اجرای ضعیف خواننده، قصد آهنگساز برای قراردهی چند لاین وکال بر روی یکدیگر، مشکلات فنی و تغییر بخشی از ترانه. به همین دلیل نیز پیشنهاد می‌کنیم خواننده را پیش از ضبط، برای چندین بار ضبط هر بخش از وکال آماده کنید و حتی در صورت لزوم، از وی بخواهید تا یک روز کامل را به پروژه شما اختصاص دهد.
در آخر، خواننده برای شنیدن صدای در حال ضبط خود به یک هدفون پشت بسته مناسب نیاز دارد؛ پس یک هدفون مناسب و باکیفیت در اختیار او بگذارید. همچنین بسیاری از خواننده‌ها از شما درخواست خواهند کرد تا کمی ریورب به مانیتور میکس آنها اضافه کنید. برای اینکه با وجود ریورب هیچ تأخیری در رسیدن مانیتور میکس به هدفون خواننده وجود نداشته باشد، پیشنهاد می‌کنیم در صورت امکان، از یک افکت ریورب سخت‌افزاری استفاده کنید یا یک ورودی میوت‌شده در DAW خود را به یک کانال send با افکت ریورب هدایت کنید، آن را pre-fader کنید و با سیگنال dry موازی آن که می‌توان آن را به‌صورت مستقیم از کارت صدا پایش کرد، میکس کنید.
۲. یک میکروفون مناسب انتخاب کنید
انتخاب یک میکروفون مناسب طبیعتاً یکی از مهم‌ترین نکات برای ضبط وکال با کیفیت و ماهیت صوتی مطلوب است.
اگر در حال همکاری با خواننده‌ای باتجربه باشید، وی خود به شما میکروفون ایده‌آل برای سبک خوانندگی و صدایش را معرفی خواهد کرد. اما در اکثر اوقات، خود شما باید با توجه به سبک پروژه، نقش وکال در آن و جنس صدای خواننده، یک میکروفون مناسب انتخاب کنید.
برای سبک پاپ که معمولاً نیازمند یک وکال روشن، غالب و غنی است، میکروفون‌های کاندنسر (خازنی) با دیافراگم بزرگ، مانند میکروفون‌های مشهور و باکیفیت Neumann U87 و Rode NT1-A بهترین گزینه به شمار می‌روند.
اما اگر ترک در حال ساخت شما به وکالی غالب‌تر و گرم‌تر با میدرنجی حجیم‌تر نیازمند است، میکروفون‌های داینامیک می‌توانند با ماهیت صوتی گرم و غنی خود، گزینه‌های بی‌نظیری برای کاربرد شما باشند. از بهترین مدل‌های این دسته می‌توان به دو مدل بسیار مشهور و بی‌نقص Shure SM57 و Shure SM7B اشاره کرد.
از آنجایی که قصد ضبط وکال برای موسیقی پاپ را دارید، لاین‌های ضبط‌شده وکال شما احتمالاً قرار است مشمول افکت‌هایی متعدد شوند. به همین دلیل نیز باید آنها را عاری از هرگونه نویز و در تمیزترین حالت ممکن ضبط کنید. برای این کار، میکروفون شما باید از الگوی قطبی کاردیوید (cardioid) یا حتی هایپرکاردیوید (hypercardioid) برخوردار باشد تا تنها صدای موجود در روبروی کپسول خود را دریافت کند و صدای محیط وارد آن نشود.
۳. میکروفون را در مکانی مناسب قرار دهید
پس از انتخاب میکروفون مناسب، باید به قراردهی صحیح آن بر روی استند و فاصله آن با دهان خواننده دقت کنید. این عوامل، بسیار متغیر هستند و ممکن است بسته به نوع میکروفون و بسیاری از مؤلفه‌های دیگر تغییر کنند. اما اگر قرار است از یک میکروفون کاندنسر با دیافراگم بزرگ برای ضبط وکال استفاده کنید، پیشنهاد می‌کنیم میکروفون را دقیقاً هم‌سطح و هم‌محور با دهان خواننده قرار دهید، آن را حدود شش اینچ از سر خواننده دور نگه دارید. ترجیحاً یک پاپ شیلد نیز دقیقاً در میان این فاصله شش اینچی قرار دهید.
کاهش فاصله میکروفون با دهان خواننده باعث ایجاد افزایش پراکسیمیتی افکت یا اثر مجاورت می‌شود که اگر نیاز به کمی تقویت در محدوده فرکانسی بیس داشته باشید، می‌تواند برای شما مفید واقع شود. البته این پدیده می‌تواند کاهش کیفیت ضبط را نیز به دنبال داشته باشد. با افزایش فاصله میکروفون با دهان نیز می‌توانید کمی هوا به وکال ببخشید و آن را کمی از مرکزیت موسیقی خارج کنید.
همچنین به گِین استیجینگ میکروفون نیز دقت کنید. بهتر است سیگنال میکروفون از پری‌امپ با حجم میانگین حدود ۱۸dBFS- وارد DAW شما شود و اوج آن نیز در بلندترین بخش‌های وکال از ۶dBFS- عبور نکند. با رعایت این اعداد، لاین‌های وکال شما هِدرومی مناسب برای مرحله میکس خواهند داشت.
۴. یک اتاقک ضبط بسازید
همانطور که کمی قبل گفته شد، وکال موسیقی پاپ باید با کمترین نویز و انعکاس محیط ضبط شود تا نقطه شروعی مناسب برای افکت‌های ریورب، کمپرشن، ایکولایزر و سایر پردازش‌های صوتی فراهم شود. می‌توان گفت دستیابی به این امر، تنها با استفاده از یک اتاقک ضبط ممکن است. اگر یک اتاقک ضبط آماده ندارید، باید دست به کار شوید و یکی برای خود بسازید!
اما نگران نباشید؛ انجام این کار بسیار آسان‌تر از آنچه تصور می‌کنید خواهد بود. تنها لازم است تا چند لحاف، پتو یا تشک را بر دیوارهای گوشه‌ای از اتاق، جایی که قرار است میکروفون را قرار دهید آویزان کنید تا یک فضای عاری از انعکاس آکوستیک در اطراف میکروفون و خواننده تشکیل شود. همین کار ساده برای ساخت یک فضای آکوستیک برای ضبط وکال کافیست. اما بخش سخت ماجرا، پیدا کردن وسیله‌هایی برای آویزان کردن لحاف‌ها به آن است! برای این کار نیز می‌توانید از درها، نردبان‌ها، پایه‌های میکروفون اضافی یا هر جسم بلند و سنگینی که در اختیار دارید استفاده کنید.
شاید با خود بگویید که می‌توانم به آسانی یک رفلکشن فیلتر خریداری کنم و آن را در پشت میکروفون خود نصب کنم. اما باید بگوییم با وجود اینکه بسیاری عملکرد این ابزار در حذف نویز محیط را معجزه‌آسا می‌خوانند، نتیجه در عمل اینطور نیست. این ابزار تنها زمانی عملکردی مناسب از خود نشان می‌دهد که همراه با لوازم آکوستیک دیگر و در یک اتاق با آکوستیکی نسبتاً مناسب استفاده شود و به‌تنهایی، توانایی حذف نویز محیط را ندارد.
متأسفانه قوانین فیزیک کمی با آهنگسازان نامهربان است!
۵. وکال ضبط‌شده را پردازش کنید
پس از ضبط وکال، انتخاب بهترین لاین‌های ضبط‌شده و ادیت آنها، وارد مرحله بعدی کار خواهیم شد که عبارت است از فرایند مهم شکل‌دهی به مشخصات داینامیک و طیف فرکانس صوتی لاین‌ها، به‌علاوه‌ی اعمال افکت‌هایی بر روی آن برای دستیابی به ماهیت صوتی مورد نظر. مسلماً چگونگی انجام تمامی اجزای این فرایند به سبک و هویت موسیقایی مورد نظر شما بستگی خواهد داشت؛ اما چند نکته کلی در این باره وجود دارد که باید به آنها دقت کنید.
نکته اول این است که وکال در اکثر انواع موسیقی سبک پاپ باید ماهیتی پُرانرژی، کوبنده و برجسته داشته باشد. راه دستیابی به این امر، استفاده از کمپرسور و تنظیم آن به‌گونه‌ای است که داینامیک رنج در حالتی حداقلی قرار بگیرد. برای انجام این کار، threshold کمپرسور را پایین و ratio آن را بالا تنظیم کنید. سپس، اتک و ریلیز را نیز به تناسب وکال، کمی کندتر از حالت عادی قرار دهید.
نکته مهم دوم در پردازش وکال، استفاده درست از ایکولایزر است. در سبک پاپ، ایکولایزر باید به‌گونه‌ای بر روی وکال استفاده شود که از بروز رزونانس‌های ناخواسته جلوگیری کند و درخششی مضاعف به بخش انتهایی تربل ببخشد. اگر قصد خرید یک ایکولایزر سخت‌افزاری را دارید، پیشنهاد می‌کنیم مدلی را انتخاب کنید که دارای یک باند air (فرکانس‌های بسیار بالا در طیف فرکانس صوتی) نیز باشد.
مورد سوم در پردازش وکال پاپ، استفاده از نرم‌افزارها و پلاگین‌های تصحیح کوک مانند Auto-Tune و Melodyne است. بهره‌گیری از این قبیل پلاگین‌ها در پردازش وکال سبک پاپ نه‌تنها مانعی ندارد، بلکه پیشنهاد نیز می‌شود. هنگام استفاده از پلاگین‌های اینچنینی در پردازش وکال پاپ، تمامی بخش‌های خارج از کوک را نیز در دستور تصحیح توسط پلاگین قرار دهید. اما پیشنهاد می‌کنیم به‌نحوی طبیعی‌تر از این پلاگین‌ها استفاده کنید تا صدای خواننده شکلی رباتیک، مانند کورس آهنگ Believe از Cher به خود نگیرد. البته این امر بستگی به پروژه شما و هدف شما از ساخت آن نیز دارد.
همچنین به هماهنگی زمانی و نتی در هارمونی‌ها و بخش‌هایی از وکال که از چند لاین تشکیل شده‌اند، دقت کنید. برای تصحیح این مشکلات می‌توانید از ابزارهای ادیت DAW کمک بگیرید؛ اما راه آسان‌تر، بهره‌گیری از پلاگین‌هایی مانند VocAlign Ultra است که به‌صورت خودکار و همزمان، زمان‌بندی و کوک چند لاین وکال را با یکدیگر همخوان می‌سازند.
نکته آخر، استفاده از ریورب، دیلِی و افکت‌های مشابه است. این افکت‌ها، بخشی جدانشدنی از وکال موسیقی پاپ هستند؛ اما باید از آنها به‌گونه‌ای استفاده کنید که بر اجرای حقیقی خواننده، خصوصاً در بخش‌های اصلی وکال، غالب نشوند. بسیاری از اوقات، استفاده از مقدار بسیار کمی از این افکت‌ها می‌تواند رنگی بسیار جذاب‌تر به موسیقی شما ببخشد؛ به‌خصوص اگر موسیقی شما در سبک پاپ است و تمپوی بالایی نیز دارد.
به نظر شما در زمان ضبط وکال برای موسیقی پاپ، باید به چه نکات مهم دیگری توجه شود؟ لطفاً تجربیات خود را با مخاطبان گیتارایران در میان بگذارید.
منبع: Audient
مترجم: امیر تولی
عالی بود هم موضوع هم ترجمه دمتون گرم❤